„MAŁY RATOWNIK”
Program nauki udzielania pierwszej pomocy dla dzieci pięcioletnich i sześcioletnich
Autor: Agnieszka Daniluk
Wstęp
W ciągu całego życia, każdy z nas styka się z różnego rodzaju nieszczęśliwymi wypadkami, urazami ciała. Na takie sytuacje narażone są zarówno osoby dorosłe jak i dzieci. Ważne jest, abyśmy umieli właściwie zachować się w takim przypadku, bo od naszej reakcji zależy często zdrowie i życie poszkodowanych.
Głównym celem programu jest nauczenie przedszkolaków udzielania i wzywania pierwszej pomocy. Dzieci od najmłodszych lat, muszą mieć świadomość, że szybka i prawidłowa reakcja może pomóc uratować życie i zdrowie drugiego człowieka. Często się zdarza, że dorosłe osoby albo nie wiedzą, albo w stresie zapominają, co robić. Tylko długotrwałe uczenie się i doskonalenie swoich umiejętności pozwoli w przyszłości przynieść wymierne efekty.
Dotychczasowy system edukacji ratowniczej naszego społeczeństwa jest nieskuteczny przede wszystkim dlatego, że zbyt późno rozpoczyna się nauczanie pierwszej pomocy.
We współczesnym świecie powszechne posiadanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy jest tak nieodzowne jak umiejętność czytania i pisania.
Na całym świecie, w celu przełamania barier, podejmowane są, z powodzeniem, próby nauczania pierwszej pomocy wśród najmłodszych. Ważnym jest, aby edukację prozdrowotną rozpocząć jak najwcześniejszej. Światowa praktyka donosi, że nawet dzieci mogą służyć pomocą w nagłych wypadkach i jednocześnie mobilizować rodziców do aktywności w tym zakresie.
W związku z tym należy podjąć pracę dydaktyczno - wychowawczą w celu wyposażenia uczniów w elementarne podstawy wiedzy o zachowaniu się w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia oraz umiejętność udzielania pierwszej pomocy .
Regulacje prawne
Obowiązek udzielania pomocy reguluje prawo.
W Polsce, konsekwencje prawne za zaniechanie takiej pomocy przewiduje
art.162KK:
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego
Dokument ten wskazuje, że dzieci w trakcie wychowania przedszkolnego powinny być wdrażane do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
- wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;
- orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;
- zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;
- wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych
Program „Mały ratownik” został dostosowany do potrzeb rozwojowych dzieci pięcioletnich i sześcioletnich. Dzieci mają nie tylko poznać zasady zachowania bezpieczeństwa w domu, szkole i w innych środowiskach społecznych, ale również wdrożyć odpowiednie postępowanie w sytuacji zagrożenia życia, wypadku, czy katastrofy oraz nabyć praktyczne umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w realnych wydarzeniach.
Zajęcia będą odbywać się w ramach zajęć zintegrowanych .
Realizacja programu umożliwia kształcenie u dzieci bezpiecznych zachowań, nabycie umiejętności zachowania w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz nabycie rzeczywistych, praktycznych umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym.
Program został opracowany na podstawie następującej literatury oraz informacji i rysunków ze stron internetowych:
• „Podręcznik do nauki pierwszej pomocy dla nauczycieli -„ Ratujemy i uczymy Ratować”, WOŚP 2006;
• M.Stebelski „Mały ratowniczek”, podręcznik pierwszej pomocy do klas I-III szkół podstawowych;
• http://www.ratownictwomedyczne.org
• http://www.pierwszapomoc.win.pl
• http://www.apteczka.edu.pl
• http://www.mediweb.pl
Cele programu
Cele ogólne:
Nabywanie nawyku odpowiedniego zachowania się w przypadku zagrożenia zdrowia i życia osób poszkodowanych.
Podniesienie świadomości dzieci w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
rozumie jak ważna jest umiejętność pomagania innym ludziom w nieszczęśliwych wypadkach;
wie jak pomagać przy krwotoku z nosa;
potrafi założyć opatrunek na lekko krwawiące rany;
potrafi udzielić pierwszej pomocy przy oparzeniach;
wymienia numery alarmowe;
potrafi wezwać pomoc przez telefon;
ocenia stan poszkodowanego, rozpoznaje czy jest przytomny i czy oddycha;
układa poszkodowanego w pozycji bezpiecznej;
potrafi wykonać prawidłowe wdechy ratownicze;
wykonuje masaż serca na fantomie;
wie, co powinna zawierać apteczka pierwszej pomocy.
Pomoce dydaktyczne
• „Mój podręcznik do nauki pierwszej pomocy „Ratujemy i uczymy ratować”"
• Podręcznik pierwszej pomocy do klas I-III - „Mały ratowniczek”- M. Stebelski
• papierowe telefony do samodzielnego składania
• fantomy mini Ania
• fantom LittleAnia
• film animowany ”Doktor Kręciołek” - fundacji WOŚP
• tablice informacyjne
• tablice dydaktyczne
• środki opatrunkowe
• karty pracy
Metody pracy
• pokaz
• ćwiczenia praktyczne
• obserwacja
• metody aktywne
• scenki sytuacyjne
• test końcowy
Ewaluacja programu
Specyfika nauczania w przedszkolu wymaga, by każda ocena była przez dzieci odbierana jako życzliwa rada. Dlatego też, podczas zajęć oceną uczniów będzie przede wszystkim informacja zwrotna na temat efektywności ich uczenia się. Dzieci będą miały możliwość do samooceny i samokontroli. Uczy to samodzielności i odpowiedzialności za efekty własnej pracy.
W programie zakłada się bieżącą ocenę osiągnięć , która polegać będzie na:
-obserwacji
-analizie kart pracy
Podczas realizacji programu będę stosowała różne narzędzia badawcze :
- karty pracy
- testy
- obserwacja
Obserwacji podlegać będą zachowania uczniów podczas różnorodnych sytuacji:
- na zajęciach
- w trakcie zajęć praktycznych
- w czasie zabaw orientacyjno- porządkowych
- testu
Tak zgromadzone informacje pozwolą mi ocenić stopień opanowania przez uczestników treści programowych oraz stopień osiągnięcia założonych celów.
Każdy uczestnik zajęć programowych, który pomyślnie zaliczy test końcowy otrzyma dyplom „Małego Ratownika”.
Zajęcia prowadzone będą w miłej i przyjaznej dla dziecka atmosferze.
Tematyka i treści zajęć do programu „Mały ratownik”
1. „Bezpieczeństwo”
Uczeń przed podjęciem jakichkolwiek działań ratowniczych musi zadbać o własne bezpieczeństwo, czyli rozejrzeć się wokół i zobaczyć czy nic mu nie grozi (np. czy nie ma ostrych przedmiotów, czy nie ma w pobliżu źródła ognia, czy nie nadjeżdża samochód, czy nie ma kabli w których płynie prąd itp.) Jeśli czuje się zagrożony, musi wołać o pomoc i szukać jej u osoby dorosłej. Nie podejmuje bezpośredniej akcji ratowniczej.
Hasła:
Nie pomożesz nikomu, jeśli tobie coś się stanie!
Zadbaj o własne bezpieczeństwo!
Bezpieczeństwo ratownika jest zawsze najważniejsze!
2. „Krwotok z nosa”
Podczas krwotoku z nosa poszkodowanego należy posadzić z głową pochyloną do przodu. Nie odchylamy głowy do tyłu. Poszkodowany powinien oddychać ustami oraz wydmuchać zawartość z nosa. Uciskamy nos tuż poniżej części kostnej. Do czoła i karku przykładamy zimne okłady. Jeżeli krwotok jest masywny, nie ustępuje, trwa dłużej niż 30 minut, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Hasło:
Nie odchylaj głowy do tyłu!
3. „Zranienia”
Każda rana powoduje ból, krwawienie i możliwość zakażenia. Każdą ranę pozostawiamy w stanie, w jakim ją zastaliśmy, przykrywając jedynie możliwie szybko jałowym materiałem opatrunkowym. Nie nakładamy na ranę waty, ligniny, chusteczki higienicznej, itp. W czasie opatrywania ranny powinien leżeć lub co najmniej siedzieć. Przesiąkniętego opatrunku nie ściągamy, a jedynie nakładamy nowy opatrunek na wierzch i bandażujemy.
Hasła:
Rany nie wolno dotykać ani przemywać (wyjątek stanowią oparzenia termiczne i chemiczne)!
Nie wolno usuwać ciał obcych tkwiących w ranie, gdyż zapobiegają krwawieniu!
4. „Poparzenia”
Najczęściej przyczyną oparzeń termicznych jest gorąca woda, ogień, para wodna.
W niewielkich oparzeniach najskuteczniejszym sposobem udzielania pierwszej pomocy jest polewanie rany zimną wodą przez około 15-20 minut lub obłożyć lodem.. Po schłodzeniu rany należy ją przykryć jałową gazą i zgłosić się do lekarza. Osoba poparzona natychmiast powinna z siebie ściągać oblane wrzątkiem ubranie, jednak nie zdzieraj ubrania z już poparzonych miejsc, gdyż wraz z nim zejdzie skóra.
Hasło:
W przypadku oparzeń ręki należy jak najszybciej pozdejmować pierścionki i obrączki!
5. „Wzywanie pomocy”
Uczeń uczy się jak powinien prawidłowo i szybko wezwać pomoc. Jeżeli w pobliżu znajdują się osoby dorosłe, to natychmiast zawiadamia je o zaistniałym wypadku. Jeżeli w pobliżu nie ma osób dorosłych musi zadzwonić po pomoc lub udzielić jej sam.
Numery alarmowe:
Policja 997
Straż pożarna 998
Pogotowie 999
Jednolity nr alarmowy UE 112
Meldunek o wypadku powinien zawierać następujące dane:
• Przedstaw się i powiedz ile masz lat.
• Powiedz, że w pobliżu nie ma żadnej dorosłej osoby.
• Powiedz, gdzie się znajdujesz.
• Powiedz, co się stało (np. sąsiad spadł z drabiny, jest wypadek samochodowy).
• Powiedz, dlaczego potrzebujesz pomocy.
Hasła:
Uważnie słuchaj, co mówi osoba, z którą rozmawiasz przez telefon!
Spokojnie odpowiadaj na każde pytanie, które ci zadaje!
Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!
6. „Sprawdzenie przytomności”
Uczeń podchodzi na pewną odległość do osoby poszkodowanej i głośno się pyta: Co się stało? Czy potrzebujesz pomocy? Jeżeli osoba nie odpowiada i się nie porusza, uczeń w bezpieczny sposób potrząsa za ramię poszkodowanego, próbując sprawdzić czy jest przytomny. Ze względu na bezpieczeństwo do leżącej ofiary należy podchodzić od strony głowy. Jeżeli nadal nie ma żadnej reakcji, natychmiast należy wezwać pomoc lub jej udzielić.
Hasła:
Pamiętaj, że leżąca osoba może być pod wpływem alkoholu lub mieć wobec ciebie złe zamiary!
Jeżeli czujesz się zagrożony, nie podchodź do poszkodowanego, ale zawiadom o zdarzeniu dorosłą osobę, aby ona sprawdziła czy coś się stało.
7. „Sprawdzenie oddechu”
Po wezwaniu pomocy , jeżeli osoba reaguje na nasze zawołania, to pozostawiamy poszkodowanego w pozycji, w której go zastaliśmy, chyba, że grozi mu jakieś niebezpieczeństwo. Spokojnie rozmawiaj z poszkodowanym, uspokajaj go. Jeżeli poszkodowany nie reaguje na zawołania, uczeń musi sprawdzić czy ta osoba oddycha. Sprawdź: czy język, wydzieliny lub jakieś obce ciało nie blokuje dróg oddechowych ofiary? Jeśli drogi oddechowe nie są drożne, oczyść je. Wykorzystać należy zmysły: wzrok, słuch i dotyk. Jedną rękę należy położyć na czole, drugą na brodzie i delikatnie odchylić głowę do tyłu. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem należy obserwować czy jest prawidłowy oddech. Oceniamy wzrokiem ruchy klatki piersiowej i nasłuchujemy przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych. Staramy się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.
Hasło:
Unikaj kontaktu z krwią poszkodowanego!
8. „Pozycja boczna ustalona”
Jeżeli oddech jest prawidłowy, powinno się ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji bocznej ustalonej.
Nauczyciel uczy dzieci, jak należy prawidłowo ułożyć poszkodowanego w bezpiecznej pozycji. Regularnie należy sprawdzać oddech - co 2 minuty. Gdy jednak ofiara ma poważne obrażenia szyi lub pleców, nie wolno jej ruszać - chyba że ratujemy ją przed pożarem, wybuchem itp. U ofiar wypadków samochodowych zawsze musisz podejrzewać uszkodzenie kręgosłupa.
Hasło :
Obserwuj czy osoba poszkodowana oddycha swobodnie i zaczekaj z nią na pomoc!
9. „Resuscytacja” - ćwiczenia na fantomach mini Ania (wdechy ratownicze i uciskanie klatki piersiowej)
Jeżeli nie ma oddechu, należy przystąpić do uciskania klatki piersiowej i wdechu ratowniczego.
Nauczyciel uczy dzieci, jak należy prawidłowo przeprowadzić resuscytację na fantomach mini Ania. (30 mocnych i energicznych ucisków i 2 wdechy).
Hasło:
Nie wolno reanimacji ćwiczyć na żywych ludziach, gdyż może to spowodować ich zgon z powodu zaburzenia pracy serca.
10. „Co powinna zawierać apteczka pierwszej pomocy”
• gumowe rękawiczki;
• maseczka do sztucznego oddychania;
• koc ratunkowy;
• agrafki;
• skalpel lub nożyczki;
• bandaże;
• bandaż elastyczny;
• kompresiki gazowe (sterylne - dużo);
• gaza;
• plaster;
• plaster z opatrunkiem;
• chusta trójkątna.
3