MIĘŚNIE I RUCHY
Trzy kategorie mięśni człowieka: gładkie, poprzecznie prążkowane szkieletowe, sercowy. Mięśnie składają się z włókien. Jeden akson może unerwiać więcej niż jedno włókno.
Złącze nerwowo-mięśniowe - synapsa, w której akson łączy styka się z włóknem mięśniowym. W przypadku mięśni szkieletowych każdy akson wydziela na tym złączu acetylocholinę, pobudzającą mięsień do skurczu.
Prostownik + zginacz = mięśnie antagonistyczne.
Miastenia - choroba autoimmunologiczna, układ odpornościowy niszczy receptory acetylocholiny na złączach nerwowo-mięśniowych. Leczenie: leki immunosupresyjne (osłabiające działanie układu odpornościowego) lub leki hamujące cholinoesterazę.
Mięśnie szybko- i wolnokurczliwe.
Nasze mięśnie zawierają zarówno włókna szybkokurczliwe (szybka praca, szybkie zmęczenie. Powód: proces anaerobowy, beztlenowy - oparty na reakcjach niewymagających tlenu), jak i wolnokurczliwe (nie ulegają zmęczeniu. Powód: są aerobowe - w czasie skurczu konsumują tlen). Produkty metabolizmu beztlenowego: fosforany i mleczany. Różnice indywidualne pod względem proporcji rodzajów włókien w mięśniach.
Sterowanie mięśniami przez proprioceptory
Proprioreceptor - receptor wykrywający położenie lub ruch części ciała.
Wykrywają one rozciąganie i napięcie mięśnia i wysyłają komunikaty, dzięki którym rdzeń kręgowy może korygować swoje komunikaty. Odruch na rozciąganie - wrzeciono mięśniowe (receptor równoległy do mięśnia, wrażliwy na rozciąganie) jest rozciągane → komunikat do neuronu ruchowego w rdzeniu kręgowym → sygnał do mięśni otaczających wrzeciono → skurcz.
Narząd ścięgnowy Golgiego - proprioceptor reagujący na wzrost napięcia mięśniowego. → impuls do rdzenia kręgowego → interneuron → hamowanie neuronów ruchowych. Receptory te znajdują się po przeciwstawnych końcach mięśnia, hamują nadmiernie energiczny skurcz.
RODZAJE RUCHÓW
Ruchy dowolne i mimowolne
Odruch - stała, automatyczna reakcja na bodziec, mimowolna.
Odruchy niemowlęce: chwytania, Babińskiego, w reakcji na dotknięcie policzka - szukania. Choć z czasem znikają, związane z nimi połączenia nerwowe pozostają nienaruszone.
Granica między zachowaniami dowolnymi a mimowolnymi jest rozmyta.
Ruchy o różnej podatności na sprzężenie zwrotne
Ruch balistyczny - wykonywany jako całość, po jego rozpoczęciu nie można go zmienić ani skorygować (np. odruch na rozciąganie, skurcz źrenicy). Rzadkie w przyrodzie, częściej występują zachowania podlegające korekcie na zasadzie sprzężenia zwrotnego.
Sekwencje zachowań
Niektóre sekwencje ruchów można przypisać centralnym generatorom rytmów, czyli układom neuronowym, zlokalizowanym w rdzeniu kręgowym lub innych miejscach, które generują rytmiczne zworce sygnałów ruchowych (np. trzepotanie skrzydeł ptaków).
Stała sekwencja ruchów - program ruchowy, nabyty lub wrodzony (ziewanie, mimika).