PRL i III RP- główne wiadomości
1. Postacie: przywódcy:
Prezydenci:
Bolesław Bierut- prezydent KRN 1944- 1947 i prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 1947-1952
Wojciech Jaruzelski- prezydent PRL 1989 i prezydent III RP 1989- 1990
Lech Wałęsa- 1990- 1995
Aleksander Kwaśniewski- 1995- 2005 ( 2 kadencje, 2000 reelekcja- ponowny wybór)
Lech Kaczyński- 2005-
Premierzy Polski Ludowej: III RP
Edward Osóbka- Morawski 1944- 1947 Tadeusz Mazowiecki 1989- 1990
Józef Cyrankiewicz 1947- 1952 Jan Krzysztof Bielecki 1991
Bolesław Bierut 1952-1954 Jan Olszewski 1991-1992
Józef Cyrankiewicz 1954-1970 Waldemar Pawlak 1992
Piotr Jaroszewicz 1970-1980 Hanna Suchocka 1992-1993
Edward Babiuch 1980 Waldemar Pawlak 1993-1995
Józef Pinkowski 1980- 1981 Józef Oleksy 1995- 1996
Wojciech Jaruzelski 1981- 1985 Włodzimierz Cimoszewicz 1996-1997
Zbigniew Messner 1985-1988 Jerzy Buzek 1997-2001
Mieczysław Rakowski 1988- 1989 Leszek Miller 2001-2004
Czesław Kiszczak 1989 Marek Belka 2004- 2005
Kazimierz Marcinkiewicz 2005- 2006
Jarosław Kaczyński 2006-2007
Donald Tusk 2007
I sekretarze KC PZPR ( Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ):
Bolesław Bierut 1948-1956
Edward Ochab 1956
Władysław Gomułka 1956-1970
Edward Gierek 1970-1980
Stanisław Kania 1980-1981
Wojciech Jaruzelski 1981-1989
Mieczysław Rakowski 1989-1990
2. Skróty:
PRL- Polska Rzeczpospolita Ludowa III RP- Rzeczpospolita Polska
MO- Milicja Obywatelska ORMO- Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej
ZOMO- Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej UB- Urząd Bezpieczeństwa
SB- Służba Bezpieczeństwa MBP- Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
WiN- Wolność i Niezawisłość PPS- Polska Partia Socjalistyczna
PPR- Polska Partia Robotnicza PZPR- Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
ZSL- Zjednoczone Stronnictwo Ludowe SD- Stronnictwo Demokratyczne
KUL- Katolicki Uniwersytet Lubelski ZMP- Związek Młodzieży Polskiej
SP- Służba Polsce PGR- Państwowe Gospodarstwo Rolne
RSP- Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna KOR- Komitet Obrony Robotników
ROPCiO- Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
KPN- Konfederacja Polski Niepodległej
NSZZ- Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
WRON- Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego
PRON- Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego
SdRP- Socjaldemokracja Polska SLD- Sojusz Lewicy Demokratycznej
PSL- Polskie Stronnictwo Ludowe UD- Unia Demokratyczna
KLD- Kongres Liberalno- Demokratyczny PC- Porozumienie Centrum
ZChN- Zjednoczenie Chrześcijańsko- Narodowe PO- Platforma Obywatelska
BBWR- Bezpartyjny Blok Wspierania Reform AWS- Akcja Wyborcza Solidarność
ROP- Ruch Odbudowy Polski PD demokraci.pl- Partia Demokratyczna
PiS- Prawo i Sprawiedliwość LPR- Liga Polskich Rodzin UP- Unia Pracy
LiD- Lewica i Demokraci SDPL.- Socjaldemokracja Polska
WOŚP- Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy- Jurek Owsiak
3. Słynne cytaty
Władysław Gomułka - Raz zdobytej władzy nie oddamy nigdy.
Naród ma pracować, a nie leżeć na piasku
Towarzysze, obywatele, ludu pracujący stolicy ( X 1956 )
Józef Cyrankiewicz-
Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie, w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji, w interesie walki o podwyższenie stopy życiowej ludności, w interesie dalszej demokratyzacji naszego życia, w interesie naszej Ojczyzny ( poznański czerwiec 1956 )
Edward Gierek-
Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej.
Idzie o wielką sprawę - o to, aby w obrębie życia jednego pokolenia zbudować drugą Polskę.
Jeśli nam pomożecie, to sądzę, że ten cel uda nam się wspólnie osiągnąć... Jak? Pomożecie?... No.
Opieramy się na woli milionów. Przekuwamy ją w program realizowany wysiłkiem klasy robotniczej, chłopów i inteligentów polskich. Dzięki temu mogliśmy pójść naprzód i osiągnąć sukces, który przysporzył nam szacunku i uznania w świecie. W krótkim czasie Polska stała się silniejsza, a Polakom zaczęło żyć się lepiej, i jest to fakt niepodważalny, którego nie kwestionuje nikt, nawet nasi wrogowie.
Partia kieruje, a rząd rządzi.
Lech Wałęsa:
Aferzystów, to ja puszczę w skarpetkach.
Dodatnie i ujemne plusy. Nie chcem być prezydentem, ale muszem.
Nie o take Polskę walczyłem.
Takiego mamy prezydenta, na jakiego sobie zasłużyliśmy.
Tonący brzytwy chwyta się byle czego. Zdrowie wasze w gardło nasze!
O Lechu Kaczyńskim- Bo tego durnia mamy za prezydenta.
Ja nie zmieniam zdania o Kaczyńskich, to mali, zawistni ludzie, uparcie dążący do władzy, nie wiem czy wiedzą, po co oni tą władzę chcą mieć.
O Aleksandrze Kwaśniewskim- To pan w niedzielę wszedł tu jak do obory, i ani be, ani me, ani kukuryku.
Opis: do Aleksandra Kwaśniewskiego w czasie debaty prezydenckiej w 1995 roku.
Ja panu mogę nogę podać.
Adam Michnik: Wasz prezydent, nasz premier.
Zdecydowałem się na nagranie, choć byłem pewien, że Rywin nie powtórzy propozycji. Nie wierzyłem, że się ośmieli. ( afera Rywina)
Tadeusz Mazowiecki:
Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania.
Mogę być premierem dobrym lub złym, ale nie zgodzę się być premierem malowanym
Leszek Miller:
Prawdziwego mężczyznę poznaje się nie po tym, jak zaczyna, ale jak kończy
Bracia Kaczyńscy są nie tylko z tej samej partii, ale z tego samego jaja
Pan jest zerem, panie Ziobro
Partia, która wygrywa wybory przypomina piękną pannę młodą. Konkurentów do ręki jest bardzo dużo.
Aleksander Kwaśniewski:
Ja mogę się stawić. Mogę zaśpiewać i zatańczyć, tylko niech pan powie po co? ( komisja Rywina)
Może wypiłem jeden kieliszek, a może dziesięć. Mam prawo robić co chcę, jestem wolnym człowiekiem. To są moi przyjaciele ( pobyt w Kijowie)
Myśmy to już przeżyli, nie idźcie tą drogą - Jarosławie Kaczyński, Lechu Kaczyński, Ludwiku Dorn... i Sabo, nie idźcie tą drogą. Nie idźcie tą drogą! ( przemówienie przedwyborcze w Szczecinie - 2007)
Andrzej Lepper:
Jestem normalnym mężczyzną, co prawda kobiety nie pchają się drzwiami i oknami, ale gdyby tak było, pewnie wykorzystałbym to.
Wiele grup społecznych - emeryci, renciści, bezrobotni, nauczyciele, służba zdrowia - zwraca się do mnie, bym kandydował na prezydenta. Ani sił, ani kompetencji mi nie brakuje.
Wy ze mnie alfy i omegi nie róbcie, ja znam tylko konkrety ogólne
Polityk taki jak ja musi dbać o dwie dziedziny: więziennictwo i szpitalnictwo. Prędzej czy później trafi w jedno z tych miejsc
Wszyscy inni już rządzili i rozkradali Polskę.
Balcerowicz musi odejść" to nie moje hasło, bo on wcześniej czy później i tak odejdzie. Nie będzie wiecznie rządził i psuł Polski.
Balcerowicz musi zostać, żeby naród mógł go ukarać za jego zbrodnie.
Premier niech się na temat seksu nie odzywa się najlepiej, bo on tego uczucia bycia z kobietą w stałych uczuciach nie przeżył, więc niech on lepiej nie rozmawia o tym. To jest jego osobista sprawa i do osobistych spraw ludzi, którzy żyją w związku przez kilkadziesiąt lat, niech on się też nie wtrąca. Bo jakie ja rzeczy słyszałem na temat premiera, to też mogę je powiedzieć.
Jak tak rano się wstanie i posłucha Radia Zet, przeczyta ˝Gazetę Wyborczą˝, później posłucha RMF, obejrzy TVN i telewizję publiczną, to - z pełnym szacunkiem i przepraszam - głupszy się kładzie spać, niż wstał. Nie wie już w ogóle, o co chodzi.
Renata Beger:
każda kobieta ma taką figurę, jaką lubi jej mężczyzna
Renia, jesteś trochę za gruba, ale najważniejsze, że zdrowa".
Kolega twierdzi nawet, że mam kurwiki w oczach
Józef Oleksy:
Chcę tu teraz stanowczo powiedzieć: nigdy i niczyim agentem nie byłem - mówię to, Józef Oleksy, w Sejmie Rzeczypospolitej.
Józef Oleksy zachowuje się jak kretyn i zdrajca Autor: Aleksander Kwaśniewski Opis: Po ujawnieniu taśm Oleksego
Kazimierz Marcinkiewicz:
Jestem młodym człowiekiem, przynajmniej za takiego się uważam, a młodzi ludzie jak coś wygrają, robią mniej - więcej coś takiego: yes, yes, yes! Opis: z konferencji prasowej premiera po zakończeniu negocjacji w sprawie budżetu Unii Europejskiej 17 grudnia 2005.
Jan Maria Rokita :
Nicea albo śmierć ( traktat nicejski 2003)
Mam wrażenie że moja żona poświęcała się dla mnie przez bardzo wiele lat i że nadchodzi w małżeństwie taki czas, że trochę poświęcenia musi wykazać mąż. Mam wrażenie, że to chyba właśnie tego typu postawę nazywamy w życiu miłością.
Janusz Palikot:
Ale co? Ziobro czy mi się podoba? Nie, jest zbyt zniewieściały
Ludwik Dorn:
Ja się najbardziej troskam pielęgniarkami, a nie lekarzami, bo pokaż lekarzu co masz w garażu
Wykształciuchy
Ci, którzy są przeciwko nam, są z nami, tylko jeszcze o tym nie wiedzą.
Lech Kaczyński:
Jeszcze jedno pytanie, ale nie od tej małpy w czerwonym.
Opis: Podczas konferencji prasowej w Brukseli, odpowiedź na pytanie Andrzeja Krawczyka, podsekretarza stanu w kancelarii prezydenta: "Czy jeszcze jedno pytanie, czy już zakończyć?". Jedyną dziennikarką na sali w czerwonym ubraniu była Inga Rosińska z Faktów i TVN24.
Spieprzaj, dziadu!
Opis: Do mężczyzny, który zaczepiał Lecha Kaczyńskiego, po wyjściu ze spotkania wyborczego na Pradze Północ 4 listopada 2002, podczas kampanii samorządowej. W pełnej wersji cytat brzmiał: „Panie, spieprzaj Pan! Spieprzaj, dziadu!” - Rzeczpospolita 5 listopada 2002
Jarosław Kaczyński:
Głodówka to nie jest niezjedzenie kolacji. Jak będą w stanie głodu przez, dajmy na to, trzy dni czy dwa choćby, to wtedy będzie można mówić o głodówce. Na razie nie zjadły kolacji. To nikomu jeszcze nie zaszkodziło
Opis: O strajkujących pielęgniarkach, które podjęły głodówkę. Wtorek 26 czerwca 2007, „Sygnały dnia”, Program 1 PR.
IV Rzeczpospolita warta jest odwołania Wildsteina.
Trzeba pamiętać, że jeśli jakaś osoba nieustannie obraża urzędującą głowę państwa […] no to nie może liczyć na to, że będzie następnie przyjmowana. To jest chyba oczywista oczywistość
Żadne krzyki i płacze nas nie przekonają, że białe jest białe, a czarne jest czarne
Waldemar Pawlak:
Panie Waldku pan się nie boi, 2/3 Sejmu za panem stoi Autor: Kazik Źródło: piosenka Lewy czerwcowy Kultu
Kura najpierw jajko zniesie, a dopiero potem gdacze. Nasi polityczni przeciwnicy gdaczą nawet kiedy nie potrafią jajka znieść.
Marek Borowski:
Olek, mordo ty nasza! Jesteśmy z tobą, ty jesteś z nami, idziemy do sukcesu. Jedną mam tylko prośbę - do 21-go żadnych wizyt na Ukrainie i w Rosji, bo ich gościnność jest nie do wytrzymania!
4. Daty:
30 VI 1946- referendum 3 X TAK
19 I 1947- wybory do Sejmu
1947-1949- plan 3-letni
1949- powstanie PZPR ( PPR+ PPS)
1950- non possumus
1950-1955- plan 5-letni
28-30 VI 1956- poznański czerwiec - „chleba i wolności”
Odwilż popaździernikowa 1956- Władysław Gomułka za Bolesława Bieruta ( destalinizacja)
1965- list biskupów polskich do niemieckich- Przebaczamy i prosimy o przebaczenie
1966- obchody milenijne- Tysiąclecie państwa polskiego
8-23 marca- marzec 1968- wydarzenia marcowe ( zdjęcie z afisza „Dziadów”, nagonka antysyjonistyczna i antyinteligencka- „Syjoniści do Syjamu, literaci do piór, studenci do nauki”
XII 1970- wydarzenia grudniowe na Wybrzeżu ( Stocznia Gdańska, Gdynia, Szczecin- Pomożecie- Edward Gierek I sekretarzem
1972- złoto olimpijskie „Orłów Górskiego” w Monachium, Wojciech Fortuna- skoki narciarskie - Sapporo
1974- III miejsce Orłów Górskiego na MŚ w Niemczech
VI 1976- Ursus, Radom
1976- powstanie KOR- Komitet Obrony Robotników
1976- złoto olimpijskie polskich siatkarzy - Montreal Hubert Wagner
16 X 1978- Karol Wojtyła papieżem
1980- złoto olimpijskie w skoku wzwyż Władysława Kozakiewicza- „gest Kozakiewicza”
VIII 1980 - strajki - Stocznia Gdańska, Szczecin, Jastrzębie- „porozumienia sierpniowe” 30-31 VIII - Szczecin i Gdańsk
1980- literacka Nagroda Nobla dla Czesława Miłosza
12/13 XII 1981- wprowadzenie stanu wojennego ( do 1983)
16 XII 1981- pacyfikacja kopalni „Wujek” - Katowice
1982- brąz na MŚ piłkarzy - Antoni Piechniczek ( Hiszpania)
1983- zamordowanie przez SB Grzegorza Przemyka
1983- pokojowa Nagroda Nobla dla Lecha Wałęsy
1984- zamordowanie przez ZOMO „kapelana Solidarności” ks. Jerzego Popiełuszki
1988/1989- rozmowy w Magdalence
6 II- 5 IV 1989- rozmowy okrągłego stołu
4 VI 1989- wybory do sejmu kontraktowego - sukces Solidarności- premierem Tadeusz Mazowiecki
19 VII 1989- gen. Wojciech Jaruzelski prezydentem
1990- wybory prezydenckie- Lech Wałęsa prezydentem
1991- wybory parlamentarne - premier Jan Olszewski, Waldemar Pawlak, Hanna Suchocka
14 I 1993- katastrofa promu Jan Heweliusz - śmierć 55 osób
1993- wybory parlamentarne- sukces postkomunistów SLD- PSL- premier Waldemar Pawlak, Józef Oleksy, Włodzimierz Cimoszewicz,
24.11.1994- pożar na koncercie zespołu Gulden life- hala Oliwia w Gdańsku
1995- wybory prezydenckie- sukces Aleksandra Kwaśniewskiego nad Lechem Wałęsą
1996- Wisława Szymborska- literacka Nagroda Nobla
1997- konstytucja
1997- wybory parlamentarne - sukces AWS- premier Jerzy Buzek
1997- powódź tysiąclecia w Polsce, śmierć 55 osób, straty szacowane na 3,5 mld $
12 III 1999- Polska członkiem NATO
2000- wybory prezydenckie- reelekcja Aleksandra Kwaśniewskiego
2001- wybory parlamentarne- sukces postkomunistów SLD-UP- premierzy Leszek Miller, Marek Belka
7-8 VI 2003- referendum akcesyjne do UE
2003 i 2005 - złotka Andrzej Niemczyk - żeńska siatkówka ME
1 V 2004- Polska członkiem UE
2004- Ateny- złoto olimpijskie- pływanie Otylia Jędrzejczak
2 IV 2005- śmierć papieża Polaka Jana Pawła II
8 IV 2005- pogrzeb JP2
2005- wybory prezydenckie- Lech Kaczyński prezydentem
2005- wybory parlamentarne - sukces postsolidarności- premierzy Kazimierz Marcinkiewicz, Jarosław Kaczyński
28 I 2006- katastrofa budowlana - hala w Katowicach- wystawa gołębi- śmierć 65 osób
2006- wicemistrzostwo świata- siatkówka męska - Raul Lozano
2007- wicemistrzostwo świata w piłce ręcznej mężczyzn- Bohdan Wenta
2007- wybory parlamentarne- sukces PO, koalicja z PSL- premier Donald Tusk
22.07.2008- katastrofa polskiego autokaru we Francji- śmierć 26 osób
13.06.2009- pożar hotelu w Kamieniu Pomorskim- śmierć 22 osób
5. Określania:
Prymas Tysiąclecia- kardynał Stefan Wyszyński
Kapelan Solidarności- ks. Jerzy Popiełuszko
Legenda Solidarności- Lech Wałęsa
Wiesław- Władysław Gomułka
Orły Górskiego- reprezentacja piłkarska w latach 70-tych
Złotka- reprezentacja siatkarek Andrzeja Niemczyka 2003 i 2005
Wypadki poznańskie- 1956 obchody milenijne- 1966
Wydarzenia marcowe- 1968 Polska Gierka- 1970- 1980
Wydarzenia grudniowe - 1970 PRL- 1944 ( nazwa 1952- 1989)
Wydarzenia czerwcowe- 1976 III RP- od 1989
porozumienia sierpniowe- 1980 stan wojenny- 13 XII 1981- zawieszony 1 I 1983, zniesiony 22 VII 1983
Okrągły stół- 5 II - 6 IV 1989 21 postulatów MKS- 17 VIII 1980 Stocznia Gdańska
Sejm kontraktowy- wybory 4 VI 1989 3 X TAK- referendum z 30 VI 1946
skok przez płot- Lech Wałęsa przywódcą strajku w Stoczni Gdańskiej 0d 16 VIII 1981