PODSTAWOWE POJECIA półwyrób - wyrób prosty celowo niewykończony np. odlew, odlewka, podlegający w przyszłości dalszej obróbce, wyrób gotowy - wyrób prosty lub zlożony nie podlegający dalszej obróbce lub montazowi w zakładzie określonego producenta. Wyroby gotowe z pkt. Widzenia odbiorcy mogą być półwyrobami Wyrob finalny koncowy produkt procesu produkcyjnego określonego przedsiębiorstwa. Wyrób gotowy w odniesieniu do funkcji które ma spełniac - nadające się do samodzielnej eksploatacji wyrób prosty (detal lub czesc) - jednolity element konstrukcyjny otrzymany z jednego materiału i nie posiadający powiązań z innymi elementami (chyba,że jest nim powiazanie nierozłączne) wyrób złożony - polaczone ze soba co najmniej dwa wyroby proste. Mogą być nim podzespoly lub tez zbiory celowo utworzonych zespołów. Złożoność wyrobu okresla stopien skomplikowania i zbior określonych relacji zachodzących pomiedzy poszczególnymi elementami wyrobu TYPY PRODUKCJI 1. kapitałochłonna - wymagajaca dużych nakładów rzeczowych składników majątkowych (maszyn, urządzeń, wyposażenia), 2. materialochlonna - wymaga dużych nakładów materiałów, wyraza się znacznym udziałem kosztów materiałowych w koszcie wyrobu (przem spożywczy), 3. pracochłonna - w przypadku, gdy przeważają nakłady pracy ludzkiej, 4. jednorodna - wyst w przedz wytwarzających jeden rodzaj prod np. cementownia, 5. prod roznorodna - wyst w przeds wytw różne wyroby, 6. asortyment produkcji - zespół wyrobów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo oraz wykas świadczonych przez nie usług FORMY PRODUKCJI jest to sposób powiazania stanowisk roboczych w procesie prod poszczególnych wyrobów 1. stacjonarna forma produkcji - całkowite zadanie wykonywane jest przez jednego pracownika lub grupe pracowników, 2. niepotokwa f prod - kierunek przebiegu przedmiotu prod miedzy stanowiskami jest zmienny czyli przedmiot może przechodzic z jednego stanowiska do innych stanowisk w dowolnej kolejności. Wiez miedzy stanowiskami nie jest scisle okreslona, kolejność operacji może być zmienna. Ta forme stosuje się w produkcji jednostkowej i małoseryjnej. 3. Forma prod - potokowa, charakteryzuje się ścisłym powiazaniem stanowisk pracy, a przebieg przedmiotu miedzy nimi ma wyrazne wyznaczona trase i ustalony kierunek. Stanowiska pracy rozmieszczone SA w kolejności przebiegu procesu prod i przedmiot prod przechodzi z jednego stanowiska na drugie scisle określone stanowisko. Obrobka przedmiotu odbywa się prawie bez przerwy. Znajduje zast w prod masowej i wielkoseryjnej. ZDEFINIOWAC KALKULACJE ORAZ METODY KALKULACJI Kalkulacje kosztów - ustalenie prowadzace do ustalenia jednostkowego kosztu. Celem jest również stworzenie podstawy do ustalenia ceny wyroby w wysokości zysku oraz umożliwienie analizy kosztów. Rodzaje kalkulacji - a)ze względu na czas -sprawozdawcze - wynikowe- obejmujące okres przeszły, - bieżące - obejmujące akt syt w przeds, -planowane-wstepne - przyjmujące jakies przewidywane warunki, syt i ceny. B) w zależności od zakresu elementów kosztów: -pełne - uwzględniające wszystkie elementy kosztów, - niepełne, c)ze względu na jedn odniesienia - analityczna, - syntetyczna, - oparty na modelach matematycznych METODY KALKULACJI KOSZTÓW 1. podziałowa - ma zastosowanie przy jednorodnej produkcji masowej oraz roznych wyrobow z tego samego surowca za pomoca tych samych urządzeń i tych samych procesow technologicznych i dzieli się na: a) prosta - wszystkie koszty zebrane w jednym okresie rozrachunkowym odnosi do ilości wyrobow wytworzonych w tym okresie K=Kc/P uwzglednia nakłady produkcji w toku K=Kc (nakład na prod w toku)/P, b) wspolczynnikowa - sprowadza do wspolnego mianownika niejednorodne lecz pokrewne wyroby gotowe lub półfabrykaty, przeliczając je za pomoca współczynników na jednorodne umowne jednostki kalkulacyjne Wsp przeliczeniowe - masa, pojemność, czas obrobki, planowane koszty i ceny Etapy obliczen : 1. ustalenie wartości współczynników dla poszczególnych wyrobów, 2.obliczenie umownych jednostek kalkulacyjnych przez pomnożenie liczby wyprodukowanych wyrobów przez ustalone współczynniki 3. obliczenie kosztu jednej jednostki kalkulacyjnej, podzielenie łacznej sumy kosztow przez laczna liczbe jednostek kalkulacyjnych, 4. wyliczenie jednostkowego kosztu wyrobów 2. doliczeniowa - stosowana w przeds o produkcji różnorodnej w przypadku jednostkowej i wieloseryjnej prod. Polega na tym, ze czasc kosztow wyrobu oblicza się na podstawie dokumentów, drugą natomiast czesc kosztow dolicza się za pomoca umownych kluczy kalkulacyjnych a) doliczeniowa - zleceniowa, b) asortymentowa, Kluczem kalkulacyjnym nazywa się podstawe w stosunku do której dokonuje się narzutów kosztow pośrednich - robocizna, - czas pracy potrzebny do prod, - wartości mat bezp w prod. STRUKTURA MAJATKU GOSPODARCZEGO (TRWAŁEGO I OBROTOWEGO) 1. majatek trwały (trwale zangażowany w jednostce), dzieli się na: - rzeczowy majatek trwały (grunty, budynki, budowle), -wart niematerialne i prawne - finansowy majatek trwały, - należności długoterminowe (splacane po okresie dłuższym niż jeden rok). Rzeczowy majatek obrotowy - stanowia zapasy materiały produktów gotowych. Prod niezakonczona i towary. Do pozostałych składników majatku obrotowego należą: - papiery wartościowe do obrotu, - należności i srodki pieniężne 1. materialy - na ogół do jednorazowego zużycia, który nastepuje w jednym cyklu produkcji, 2. prod gotowe - zakończone, przyjęte przez kontrole techniczną, wyroby, roboty i usługi przeznaczone do sprzedaży. 3.papiery wartościowe - przeznaczone do obrotu akcje, obligacje i inne papiery wartościowe nabyte głównie w celu handlowym, 4. środki pieniężne - kwoty pieniężne którymi w danej chwili może dysponować jedn gosp.
10)CECHY SPECYF PROD ROLNICZEJ;r0lniciwo różni się od innych dzialów gospodarki narodowej przede wszystkim warunkami i metodami produkcji, które są wynikiem specyfiki prod Roln. Wynika ona z następujących warunków: I prod Roln Przebiega w organizmach rosi. I zwierząt, człowiek stwarza warunki i dostarcza pożywienie.II prod przemysł, :surowce+ narzedzia+praca. W rolnictwie dochodzi Jeszcze natura.III w przemyśle ziemia Jest miejscem prod.. narzędzia nazywamy środkami pracy.przy ich pomocy odbywa się proces prod. IV, w rolnictwie ziemia jest nie tylko miejscem prod. Lecz także przedmiolem pracy. V,_Podslawe prod. Roln. Stanowi prod Rosl.. którą określa się Jako pierwotną VI cykliczność procesu prod. Roln. Związanej ze zmianami pór roku, wynika z prowadzenia prod roln. W niekontrolowanym środowisku. powoduje to wahania w poziomie produkcji.VII pizesirzenny charakter prod. Rosl, Wywołuje potrzeba użycia maszyn i narzędzi.i podczas pracy większe zapotrzebowanie na środki transportu.VII. Występowanie prod. Nietowarowych. Jako ubocznych w procesie prod,(obornik). IX. Samozaopatrzenie( pasza dla zwierzat nasiona, produkty do przem. Przetwórczego) X Ograniczone zasoby ziemii rolniczej, które ulegają ciągłemu zmniejszeniu. Środki prod: 1. ziemia+kapitał=środki pracy. 2.kapilal+praca=przedmioty pracy. Ziemia jesi środkiem trwałym jest ona wytworem natury i ma kilka cech szczególnych: własny potencjał produkcyjny ziemi (urodzajność żyzność); niepomnazalnosc, nieprzemieszczalność; Ocena ziemii: klasy bonitaeyjne; prze!icznik Gusowski:kompleksy bonitacvjne:kompleksy przydatności rolniczej gleb ornych wg IUNG(14) Ziemia jest środkiem trwałym różniącym się w sposób zasadniczy od innych środków 9.)INOWACJE W PRZEDSIEB ROLN. Innowacja-kaźda myśl, zachowanie lub rzecz.klóra jesi nowa.czyli jakościowo różna od form istniejących. Takie szerokie rozumienie innowacji powoduje.że terminem tym możemy obejmować wszystko to co nowe tj. zmiany techniczne, technologiczne, organizacyjne, ekonomicznce. Istota innowacji z punktu widzenia zarządzania firmą polega na wprowadzeniu zmian technicznych, strukturalnych i organizacyjnych wpływających korzystnie na efektywność działalności przedsięb.Jego rozwój, sposób postrzegania przedsięb przez otoczenie Wyróżniamy innowacje: -technolopcznę- obejmują nowe produkty i procesy oraz znaczące zmiany technologiczne w produktach i procesach. -produktowe: wdrożenie na rynek produktów o lepszym działaniu, mogących dostarczyć klientom nowych lub większych korzyści -procesowe: wdrożenie nowych lub znacząco ulepszonych metod produkcji, mogą się z tym wiązać zmiany w zakresie sprzętu, zasobów ludzkich. metod pracy lub kombinacja tych zmian.w sferze zarzadzania- to lepsze sposoby organizowania działalnością badawczą, produkcyjną, usługową.zasobami ludzkimi. finansami.marketingiem, np. stworzenie nowych działów. racjonalizacJa zatrudnienia Źródłem motywacji-jest to wszystko co inspiruje człowieka(pracownika) do procesu zmian czyli środowisko stymulujące procesy zmian pozwalające człowiekowi w sposób kreatywny reagować na zmieniające się otoczenie. Wpływ na innowacje mają czynniki makro i mikrootoczenia.Podział źródeł powstania 1. endoeenicznc-projekty innowacyjne opracowane przez komórki zaplecza technologicznego 2 egzogeniczne-projekty innowacyjne opracowane przez placówki PAN.szkoly wyższe.instytuty resortowe. Firma innowacyjna- inteligentna org. permanentnie generująca i realizująca inowacje. Znajdująca uznanie wśród odbiorców ze względu na wysoki poziom nowoczesności i konkurencyiność.Przedśb. można uznać za innowacyjne jeśli: prowadzi w szerokim zakresie prace badawczo- rozwojowe dokonuje zakupu projektów nowych produktów lub technologii) .przeznacza się na działalność stosunkowo wysokie nakłady finansowe: systematycznie wdraża się nowe rozwiĄzania naukowo- techniczne.stale wprowadza innowacje na rynek 11.)Rachunek kosztów. klasyf. metody. Rach Kosztów jest częścią rachunkowości, szeroko rozumiany to rachunek kosztów i wyników Rach kosztów- to badanie i transformowanie np, przyjętego modelu jnformacji o kosztach działalności podmiotu służących użytkownikowi do oceny sytuacji.podejmowanych decyzji ekonomicznych i kontroli ich realizacji oraz wyceny zapasów i poziomu zysków.Cele rach. Kosztów- ocena działalności gospod. Przedsieb.;ustalenie cen produkowanych wyrobów i usług-podejmowanie optymalnych decyzji gospod .planowanie działania i kontrolowanie procesów sterowania działaniami i kosztami.wycena zapasów produktów gotowych i nic zakończonvch; pomiar wyniku fianasowego, Metody- suma kosztów poniesionych na wytworzenie Jednostki prod Lub usługi (praktycznie suma kosztów przypadających na jedn, Prod Lub usług) Jednostki odniesienia masy(kg), usługi(rbh). Rodzaje rachunków: główne (prowadzone dla prod. Końcowych): -rozdzjelne-kiórych koszty są przenoszone na inne rachunki rozdzielcze lub główne Strały w produkcji - normatywne, ponadnormatywne.Melody rachunku kosztów: l .doliczeniowa.2,organiczne obliczanie kosztów jedn..3,rozdzielcza-4.organiczna oparta na koszcie jedn Produktu rolnego.5.rozdzielcza uorganiczniona
EFEKTYWNOŚĆ I JEJ RODZAJE; efektywność produkcji, pojecie nie posiada Jednoznacznej treści , jego znaczenie wynika z kontekstów lub analizy danego problemu np. efektywność prod , inwestycji Sens pojęcia związany jest z charakterem działalności, która podlega ocenie, podmiotem oceniającym, celami analizy Zasada racjonalnego działania występuję w dwojakiej postaci: max wydajności: ponosząc jakiś koszt należy uzyskać największą ilość produktów Zasada oszczędności: min środków, określoną prod Uzyskiwać jak najmniejszym kosztem Funkcje celu: produkcji, kosztów, zysków Gdy rozważamy nakład zamknięty tzn. gdy znane są z góry nakłady, różnica między wytoczonymi celami zanika, jest to efektywność rolnictwa i ma zastosowanie w mikroskali Efektywność ekonomiczna: stosunek wartościowo ujętych efektów prod. (produktywność) lub ekonomicznych (docelowość) do kosztów na ich uzyskanie E=P/N, E- wskaźnik efektywności, P- produkcja, Produkcja-nakłady(koszty) Efektywność, a, endogeniczna b egzogeniczna a grupowa b indywidualna a produkcji b producenta a krótkookresowa b długookresowa Efektywność ogólna: l e techniczna a e technologii b. e skali 2 e ekonomiczna a e,alokacji b.e,skali KONTROLA A CONTROLING: KONTROLA regulacja działań organizacji w taki sposób by ułatwić osiąganie jej celów i kontrola jest istotnym elementem cyklu organizacyjnego i ważną funkcją zarządzania. Pomaga ulepszać metody i jakość pracy oraz zabezpieczyć mienie społeczne Przedmiotem kontroli może być cały majątek lub jego wybrane składniki Celem kontroli jest stworzenie menadżerom możliwości oceny pozycji organizacji w porównaniu z zamierzeniami, dokonywanej w wybranym momencie, z użyciem jednego i kilku mierników Etapy procesu kontroli: ustalenie norm-mierzenie wyników porównanie wyników z normami-ocena wyników Kontrola zasobów obejmuje: zarządzanie zapasami, kontrolę jakości, kontrolę sprzętu. Kontrola zasobów ludzkich obejmuje: działania w zakresie doboru i obrady, szkolenia i rozwój kadr kierowniczych, ocenę wyników i poziom nagrodzenia Kontrola zasobów inf. Obejmuje: prognozowanie sprzedaży i marketingu, analizę otoczenia, układanie homonogramów produkcji, prognozowanie ekonomiczne. Kontrola finansowa: ma na celu zapewnienie ,by organizacja zawsze dysponowała zasobem gotówki niezbędnym do produkcji, pokrycie moich zobowiązań i by nie gromadziła środków nadmiernych które nie byłyby właściwie wykorzystane Kontrola___działalności___operacyjnej: K.wstępne: zajmuje się obserwacją jakości lub ilości zasobów finansowych, rzeczowych, ludzkich, zanim staną się one faktycznie częścią systemu K równoległe opiera się na procesach sprzężenia zwrotnego w toku procesu przetwarzania K. końcowa polega na obserwacji produktów lub wyników organizacji po zakończeniu procesów przetwarzania. K. organizacyjna: k bimokratyczna odznacza się formalnymi i mechanistycznymi rozwiązaniami strukturalnymi k angażująca pracowników kontrola której celem jest zapewnienie skutecznego dostosowania organizacji do otoczenia i jej działanie w kierunku realizacji celów strategicznych. CONTROLING system kierowania, planowania i kontroli a także dostarczenia onf, systemowo tworzony, powiązany, koordynowany i w ten sposób wspierający adaptację i budowę całego systemu. Etapy controlingii: Zdefiniowanie porządanych wyników, ustalenie wskaźników przyszłych wyników, ustalenie norm dla wskaźników przyszłych wyników, ustalenie sieci Inf , ocena i podjęcie działań korygujących Controling misi spełniać czynniki: żadnych manipulacji, jedno źródło inf, zrozumiałość, gospodarność, nastawienie na odbiorcę Główne cele controlingu strategicynegio Jest pomoc kierownictwu przed W realizacji zamierzeń długookresowych Cechy: wydłużony horyzont czasowy, skierowanie zainteresowania na otoczenie, koncentracja możliwościach osiągnięcia trwałych korzyści ekonomiczno-finansowych Instrumenty controlingu:__rachunek kosztów bezpośrednich, zapewniający lepsze dostosowanie do rynkowych warunków funkcjonowała przed , analiza progu rentowności ,analiza marży pokrycia Podstawowe różnice: kontrola: stwierdza błędy, wnioskuje naprawienia błędów, szuka winnych, wnioskuje pokrycie szkód wnioskuje nałożenie kary, zmiany personelu zmiany organizacyjne Controling: koordynuje, nadzoruje, doradza, pomaga metodycznie, wnioskuje rozwiązania, proponuje środki zaradcze, przestrzega, orientacja na przyszłość RACHUNEK KOSZTÓW W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ: w prod zwierz. W skład kosztów bezpośrednich wchodzą (l sztuka), zwierzęta na reprodukcję stada, pasze z zakupu i własne, czynsze dzierżawne za prawo użytkowania pastwiska przez okres nie przekraczający l roku, ubezpieczenie zwierząt, lekarstwa nasienia do inseminacji, usługi weterynaryjne, inne koszty specjalistyczne ANALIZA RACHUNKU KOSZTÓW. SCHEMAT ANALIZY METODY UPROSZCZONEJ (WSKAŹNIKOWEJ): Rachunek kosztów: to badanie i transformowanie wg przyjętego modelu inf o kosztach działalności podmiotu służących użytkownikowi do oceny sytuacji. podejmowanych decyzji ekonomicznych , kontroli ich realizacji oraz wyceny zapasów i pomiar zysku. Cele rachunku kosztów: ocena działalności gosp Przed. , ustalenie cen produkcyjnych wyrobów mi usług, podejmowanie optymalnych decyzji gosp planowanie dział i kontrolowanie procesów sterowania działaniami oraz kosztami, wycena zapasów produktów gotowych i nie zakończonych, pomiar wyniku finansowego.
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZED ROL. Zapasy materiałowe oraz zapasy wyrobów gotowych: bieżące tj. zmienne, zabezpieczające tj rezerwowe Zapasy produkcji w toku a. zapasy powstające między komórkami pierwszego stopnia i gniazdach , liniach, b. zapasy powstające między komórkami pierwszego stopnia i wyższycli stopni i między gniazdami. liniami. C cykliczne, pozacykliczne d bieżące, zabezpieczające W czasie trwania cyklu prod. w przed. Zawsze znajduje się pewna ilość przez nie zakończonych, o różnym procesie zaawansowania Jest to tzw zapas produkcji w toku. Prawidłowy stan prac niezakończonycli jest konieczny w celu utrzymania ciągłości produkcji, prace nie zakończone stanowią zamrożenie środków obrotowych, a w tym materiałów, prace nie zakończone zajmują stosunkowo dużo pow.,w magazynach Cechy materiałów i zapasów stała cyrkulacja, nie tworzą samoistnie dochodu, muszą być sprzedane, aby wytworzyć dochód, z jednej strony jak najmniejszy, by nie zmniejszyć kapitału pieniężnego, pieniężnego drugiej strony na tyle duży by nie dopuścić do utraty ciągłości Pr Wytwórczych Stany zapasów materialnych: materialnych max, min, średnie, sygnalizacyjny Sterowanie zapasami: poziomem indywidualnego asortymentu. łączną wartością zapasów 5-GOSPODARSTWO ROLNE A PRZEDSIĘHIORSTWO ROLNICZE: przedsiębiorstwo rolne:slanowi jednostke gospodarczą wyodrębnioną nie tylko pod względem organizacyjnym także ekonomicznym i prawnym nastawionym na wytwarzanie produktów i usług rolniczych w celu ich sprzedaży Przedsiębiorstwo występuje tam gdzie jest rynek i gdzie jest obrót towarowy, Gospodarsiwo rolne-zorganizowany zespól czynników koniecznych do wytworzenia produktów rolniczych-grunty orne wraz z gruntami leśnymi i budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli Stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gosp. oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego w tym indywidualne gospodarstwa rolne i działki rolne -jednostka prod. wyodrębniona pod względem organizacyjnym stanowiąca zespól 3 czynników produkcji: ziemi. 8BILANS MAJĄTKU W PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM-METODY WYCENY Środki trwale wprowadza się do bilansu otwarcie według wartości netto, czyli wartości od wytworzeniowej pomniejszonej o dotychczasowe zużycie(sumę odpisów amortyzacyjnych), Amortyzacja - przeniesienie części wartości środka trwałego na nowo wytworzony produkt. Drugim sposobem ustalenia wartości netto środków trwałych w przedsiębiorstwie jest określenie ich wartości bieżącej na podstawie aktualnych cen rynkowych. Sposób ten jest bardziej przydatny do określenia wartość bieżących (wartość netto) l METODY WYCENY ZIEMI: 1 .meloda cen rynkowych, polegająca na wprowadzeniu do bilansu wartości ziemi obliczonej jako iloczyn liczby hektarów fizycznych i ceny rynkowe) 1 ha 2.wartość ziemi określa się na podstawie MRiGŻ w sprawie zasad wyceny ziemi, II wycena lasów i plantacji wieloletnich -wycena samego drzewostanu lub drzewostanu włącznie z ziemią -oszacowanie przyszłego okapilalizowanego dochodu czystego III meloda wyceny budynków i budowli. Wartość budynków i budowli przed wprowadzeniem do bilansu otwarcia można ustalić wykorzystując następujące metody: -cen rynkowych -koszlów wytworzenia -ceny nabycia -wartości odtworzeniowej IV metody wyceny maszyn, urządzeń i środków transportu. Wprowadzamy do bilansu wyceniając je takimi samymi metodami jak przy wycenie budynków i budowli. V wycena stada podstawowego(zaliczane do majątku trwałego) -nie podlega amortyzacji -uwzględnianie zmian w wartości stada na początku i końcu roku -zmniejszenie wartości obciąża koszty -wzrost wartości stada zwiększa przychody VI wycena zasobów rzeczowych i skł. mąiątku obrotowego -wyceniamy za pomocą 2 metod A-cen rynkowych B- kosztów wytworzenia -wybór metody zależy od tego jaką grupę skl. majątku obrotowego wyceniamy. Pozostały inwentarz podzielony na: towary, materiały, produkty. VII wycena zapasów produktów nietowarowych (pasz i obornika) wyprod. w gospodarstwie. Wycena według bieżącej wartości rynkowej. Cena obornika na podstawie ceny zawartych w nim składników NPK VIII wycena prod. w toku -według cen wytworzenia (w ciągu roku) -po kosztach wytworzenia (na dzień sporządzania bilansu) IX wycena produktów gotowych -na podstawie cen rynkowych Do kosztów bezpośrednich gotowego produktu zaliczamy; nawozy, materiał siewny, środki ochrony roślin+ paliwo, smary i ciągnikogodziny. X wycena należności i środków pieniężnych -według ich wartości nominalnej; taka sama wartość w kasie i rachunku bankowym XI ustalanie kapitału własnego na początku roku -jest to różnica miedzy wartością aktywów i kapitałów obcych, tj. kredytów krótko i długo terminowych, pożyczek długo i krótko terminowych oraz pozostałych zobowiązań zgodnie z zasadą równowagi bilansu