Świnie część 2
Sposoby odsadzania prosiąt:
1. Przesadzanie krzyżowe - polega na wyrównaniu miotów.
Prosięta z różnych miotów, urodzone w tym samym dniu, przemieszcza się do grup podobnych pod względem masy ciała.
Prosięta najmniejsze dosadza się do najlepszych matek.
Metoda taka może być wykorzystywana tylko w dużych chlewniach
Odsadzanie okresowe (w przypadku niewyrównanego miotu i braku możliwości przemieszczania prosiąt między miotami).
Wyrównanie możliwości osesków o małej masie dokonuje się poprzez okresowe, na maksymalnie 2 godziny, odsadzanie prosiąt najsilniejszych.
Prosięta słabsze mogą pobrać większą ilość pokarmu.
Postępowanie takie dwukrotne w ciągu doby, przez 3 - 4 dni, w znaczny sposób poprawia kondycję miotu.
Odsadzanie etapowe - dotyczy prosiąt z miotu, które są wyraźnie cięższe i osiągnęły m. c. 6.5 - 7.0 kg
Odsadza się je od matki 2 -4 dni wcześniej, przez co słabsza część miotu ma szanse nadrobienia strat.
4. Lochy - mamki
Utrzymywanie na porodówce lochy, która w przypadkach awaryjnych będzie mogła przyjąć słabe prosięta.
Przy maciorze powinny zawsze przebywać najsłabsze na porodówce prosięta, które po odkarmieniu wypierane są przez kolejną grupę słabszych prosiąt
Poodsadzeniowy, wielonarządowy zespół wyniszczający
Choroba pojawia się kilka dni po odsadzeniu prosiąt.
Dotyka zwierzęta odsadzane w bardzo dobrej kondycji, bez jakichkolwiek objawów ze strony układu oddechowego, pokarmowego lub innych chorób systemowych.
Okres krytyczny przypada na 7-8 dzień po odsadzeniu, kiedy zauważa się brak apetytu, apatię i utratę kondycji.
Choroba ma przebieg chroniczny, objawy chorobowe utrzymują się przez
2-3 tygodnie, potem część prosiąt ginie lub musi być poddana eutanazji.
Czynniki etiologiczne:
Świńskie Cirkowirusy:
Typ 1- rzadko identyfikowany
Typ 2 odpowiedzialny za PMWS
Izolowane samodzielnie lub z innymi wirusami i bakteriami takimi jak:
parwowirus świń (PPV)
wirus zespołu rozrodczo - oddechowego świń (PRRSV),
wirus influenzy świń (SIV),
rotawirus świń
Salmonella, Haemophilus parasuis, Streptococcus suis
patogenne szczepy E. coli, Clostridium perfringens, Brachyspira hyodysenteriae
Objawy kliniczne:
Stopniowe chudnięcie, blada skóra, żółtaczka, szorstka sierść.
Temperatura rektalna ≥ 41°C.
Nagłe upadki. Śmiertelność od 10 do 25%.
W 30% przypadków objawy biegunkowe.
Trudności w oddychaniu w następstwie rozwoju śródmiąższowego zapalenia płuc.
Brak koordynacji ruchów.
Przypadki kliniczne mogą pojawiać się w stadzie przez wiele miesięcy.
Szczyt zachorowalności pomiędzy 6 a 12 miesiącem, później liczba zachorowań ulega obniżeniu.
Brak odpowiedzi na antybiotykoterapię.
Czynniki predysponujące:
Zainfekowany cirkowirusami kał.
Transmisja cirkowirusów na odzieży, sprzęcie, środkach transportu itp.
Prawdopodobnie przenosicielami mogą być ptaki i gryzonie.
Cirkowirus może być obecny również w nasieniu knurów nosicieli.
Mieszanie zwierząt oraz czynniki stresowe.
Wysokie zagęszczenie hodowli
Diagnostyka:
Ponieważ większość osobników posiada przeciwciała anty-PCV, badanie serologiczne nie jest użyteczne.
Objawy kliniczne nie są charakterystyczne, (choć obraz może być bardzo sugestywny) i do postawienia diagnozy jest konieczne badania anatomopatologiczne.
Diagnoza opiera się na obecności PCV typu 2 w tkankach oraz zmianach histologicznych w płucach, migdałkach, śledzionie, wątrobie i tkance nerek.
Immunohistochemia służy do wykazania PCV w tkankach.
Zmiany sekcyjne:
Tusza jest wychudzona.
Często obserwowana jest żółtaczka.
Nerki mogą być obrzęknięte z białymi plamkami widocznymi z powierzchni.
Płuca mogą być gumowate i nakrapiane, z obrzękiem.
Węzły chłonne pachwinowe są powiększone, często o rozmiarze dużych winogron.
Leczenie:
Leki antybakteryjne są zwykle nieskuteczne, chyba że podawano je zapobiegawczo, przez długi czas i z wyprzedzeniem.
Ostatnie doniesienia z Anglii sugerują, że pozytywny efekt terapeutyczny może być osiągnięty poprzez zastosowanie stabilizowanej amoksycyliny w paszy.
Nie ma skutecznej szczepionki, ale w przypadku izolacji bakterii z rodzaju Pasteurella istnieje możliwość wykorzystania szczepionek aerozolowych.
W przypadku wtórnych zakażeń jelitowych można zastosować tiamulinę w formie iniekcji lub doustnie wraz z paszą.
Niektóre świnie dobrze reagują na kortykosterydy (2mg/kg) - poprawa tempa wzrostu, obniżenie śmiertelności.
Postępowanie:
Dotknięte chorobą prosięta (chudnięcie, brak apetytu) umieszcza się w kojcach sanitarnych i poddaje odpowiedniej opiece.
Poza zapewnieniem optymalnej temperatury w pomieszczeniu, chorym świniom podaje się preparaty elektrolitowe, mlekozastępcze oraz wprowadza żywienie na mokro.
Te zabiegi mają na celu wzmożenie apetytu u chorych świń. Niestety, liczne obserwacje terenowe wskazują, że tylko niewielki odsetek prosiąt reaguje pozytywnie na te działania.
Zwalczanie i prewencja:
Stosowanie zasady chlewnia pełna - chlewnia pusta.
Nie przenoszenie świń z jednej partii do drugiej.
Dezynfekcja pomieszczeń - Virkon S skutecznie dezaktywuje PCV. Cirkowirus jest bardzo trwały w środowisku.
Prawidłowa wentylacja i temperatura.
Unikanie nadmiernego zagęszczenia hodowli i ograniczenie mieszania świń o zróżnicowanym statusie immunologicznym.
Wczesna diagnostyka i eliminacja świń chorych.
Leczenie i kontrola innych chorób występujących w stadzie.
Wykazano, że młode świnie, które zostaną usunięte z fermy i hodowane gdzie indziej, rosną znacznie lepiej niż pozostające w stadzie.
Przechowywanie świń z różnych grup wiekowych w oddzielneych budynkach.
Używanie stałych przegród pomiędzy zagrodami.
Szczepienia przeciwko cirkowirusom, parwowirusom (PPV) i PRRS.
Zakup zwierząt hodowlanych ze stad wolnych od choroby.
Należy używać tylko nasienia z hodowli o znanym statusie immunologicznym.
Kontrola bezpieczeństwa biologicznego stada, w tym procedur izolacji przychodzących zwierząt, procedur wjazdowych dla osób i higieny ogólnej.
Zwrócenie szczególnej uwagi na możliwość zakażenia zwierząt przez fekalia oraz możliwość transmisji cirkowirusów przez środki transportu.
Zalecenia ogólnoprofilaktyczne dla prosiąt odsadzonych:
Odsadzenie między 35/42 dniu po porodzie (przed ukończeniem 8 tygodnia życia).
Odsadzenie wczesne 21-22 dzień życia noworodka (redukcja stresu, minimalizacja walk hierarchicznych).
Przez 15 dni po odsadzeniu karmienie prosiąt 4 - 5 razy na dobę, w możliwie równych odstępach czasu.
Zakwaszanie wody do picia (0,5% kw. mlekowy).
W pierwszym dniu po odsadzeniu stosowanie preparatów działających bodźcowo (surowice odpornościowe).
W przypadku pojawienia się kolibakteriozy okresu odsadzeniowego należy przez 14 dni podawać prosiętom profilaktycznie, z paszą ,preparaty przeciwbakteryjne.
Mieszanie paszy z roztworem 0,2M HCl na 24h przed podaniem prosiętom w stosunku 1:1.
Szczepienia przeciwko różycy.
Sposoby utrzymywania warchlaków w dobrej kondycji:
Optymalizowanie wieku oraz wagi prosiąt odsadzonych,
Stosowanie segregacji wiekowej prosiąt po odsadzeniu,
Grupowanie prosiąt w kojcu stosownie do ich wagi, a najlepiej utrzymywanie ich miotami
Po upływie 7-10 dni wszystkie mniejsze i słabsze prosięta należy przenieść do jednego kojca tzw. selekcyjnego, w tym samym pomieszczeniu,
Nie przegęszczanie kojców - optymalne zagęszczenie w odchowalni to 0,3 m2 powierzchni na prosię, w jednym kojcu na podłoce rusztowej powinniśmy utrzymywać nie więcej niż 30 prosiąt, a na głębokiej ściółce maks. 200 zwierząt.
Zalecenia ogólnoprofilaktyczne dla stada podstawowego trzody chlewnej:
Wstępny wybór własnego materiału reprodukcyjnego powinien być dokonany w okresie przebywania prosiąt przy matkach.
Przy doborze przyszłych należy loch brać pod uwagę liczbę prosiąt w miocie, stan zdrowotny i kondycję zwierząt w 21 dniu życia.
Do masy 30 kg loszki mogą przebywać w oddziale tuczu, po czym należy im stworzyć warunki środowiskowe przewidziane dla materiału reprodukcyjnego.
W celu stymulacji dojrzewania rozpłodowego loszek, do pomieszczeń w których przebywają, od 6 m-ca życia, wprowadzać codziennie knura na ok. 30 min.
Do krycia przeznaczać loszki w wieku co najmniej 7,5 m-ca (220 dni) o masie ciała ok. 100 - 120 kg
Na kilka - kilkanaście dni przed pokryciem samicom należy podawać wodne roztwory witamin AD3 -E (3 - 7ml p.os).
Powtórną witaminizację preparatami witaminowymi przeprowadza się w połowie ciąży oraz na 2 tyg. przed porodem.
W każdym przypadku zaleca się umieszczanie nowo zakupionych loszek w kojcu razem z modymi knurami, przynajmniej na czas cyklu rujowego.
Po kryciu podawać samicom paszę po 2 kg dziennie, nie należy ich zatuczać.
Udostępnić nieograniczony dostęp do wody.
Około 30 dnia po kryciu wykonać badania potwierdzające bądź wykluczające ciążę.
Odrobaczanie loch należy wykonać przed przeniesieniem ich do działu porodu.
W chlewniach wielkotowarowych celowe jest stosowanie preparatów p/pasożytom w postaci premiksów do paszy
Samice ciężarne przenosić do porodówek na 10 - 7 dni przed planowanym terminem porodu.
W razie występowania w stadzie syndromu bezmleczności poporodowej na 2 - 3 dni przed porodem, w celu wykluczenia zaparć, należy podać samicom, w wodzie do picia lub płynnej karmie. sól glauberską 50g/zwierzę.
Na 5 - 2 tyg. przed porodem podawać szczepionki chroniące przed występowaniem syndromu bezmleczności poporodowej oraz związanymi z tym poszczególnymi chorobami noworodków.
Na kilka dni przed porodem znacznie ograniczyć ilość podawanej karmy.
W dniu porodu samice powinny mieć w zasadzie tylko dostęp do wody, ewentualnie pójła z otrąb.
Przez 3 kolejne dni po porodzie wykonywać pomiar ciepłoty wewnętrznej ciała.
W razie stwierdzenia temp. Powyżej 39,8 - zastosować leczenie antybiotykowe.
2 tyg. po porodzie wykonać badania serologiczne w kierunku brucellozy, leptospirozy i gruźlicy.
Imunizacja macior:
Optymalny termin uodpornienia samic prośnych przy pomocy szczepionek inaktywowanych przypada na 6 i 3 tydzień przed porodem.
Zapewnia to wysoki poziom przeciwciał w siarze oraz krwi samicy.
Maciory immunizowane ta samą szczepionką w poprzednim cyklu reprodukcyjnym, w następnym mogą być uodparniane tylko raz (3 tyg. przed porodem).
Profilaktyka chorób pasożytniczych
Kokcydioza
Występuje u prosiąt i warchlaków w wieku 2 - 12 tyg.
W stadach, w których występuje należy zwrócić uwagę na profilaktykę już w okresie ciąży u loch.
Na 7 - 10 dni przed porodem podaż preparatów , powtórzenie zabiegu po 2 tyg.
Zarażonym prosiętom jak najwcześniej po urodzeniu podawać w wodzie do picia odpowiednie preparaty (amprolium)
Robaczyce
A. Glistnica (ascaridia),
B. węgorczyca (strongyloides).
Odrobaczanie loch na 2 - 3 tyg przed porodem.
Warchlaki ok. 3 m-ca życia.
Knury - 2 razy do roku (raz przed kryciem).
Tuczniki - po skompletowaniu chlewni.
Odrobaczenie powinno się odbyć na 2 tyg. przed szczepieniem.
Przechorowanie powoduje powstanie odporności, która chroni świnie przed ponowną inwazją.
Po odrobaczeniu kał wraz ze ściółką należy poddać odkażaniu biotermicznemu.
Gnojowicę przetrzymywać w basenach bez dopływu świeżej wody 2 m-ce (latem), 4 m-ce (zimą).
Koryta, dolne ściany kojców, sprzęt obsługi powinny zostać poddane dezynfekcji
(2% gorący ług sodowy).
Świerzb (Sarcoptes)
Profilaktyka z wykorzystaniem preparatów iwermektynowych:
Podawanie leku wszystkim zwierzętom stada podstawowego.
Maciory 14 - 7 dni przed porodem - zabezpieczenie prosiąt przed inwazją.
Loszki 14 - 7 dni przed pokryciem, powtórne odrobaczenie j.w.
Warchlaki, przeznaczone na tucz - przed umieszczeniem w boksach.
Knury - raz na pół roku.
Prosiętom pochodzącym od samic odrobaczanych nie podaje się preparatów.
Szczepienia profilaktyczne:
Parwowiroza:
Loszki:
Szczepionki inaktywowane na 8 i 3 tyg przed kryciem.
Szczepionki atenuowane jednorazowo 2 tyg przed kryciem.
Maciory:
Jednorazowo na 3 tyg przed porodem
Różyca
Stado podstawowe od 3 go m-ca życia, a następnie co pół roku.
Lochy prośne nie szczepimy w 2tyg po oproszeniu oraz w ostatnim miesiącu przed oproszeniem.
Nie należy szczepić loch przed kryciem.
Mykoplazmowe zapalenie płuc
Samice ciężarne 6 i 2 tyg przed porodem.
Prosięta w 7 i 21 dniu życia.
ZZZN
Loszki ciężarne po pierwszym kryciu w 3 trymestrze ciąży dwukrotnie w odstępach 3 - 4 tyg.
Maciory w kolejnych cyklach raz na 2 tyg przed porodem.
Prosięta w wieku 1-3 tyg.
Knury co 6 m-cy.
Streptokokoza
Samice ciężarne dwukrotnie 5 i 2 tyg przed porodem.
Prosięta od loch szczepionych 10 -13 tydzień życia.
Prosięta od loch nie szczepionych 9 - 12 tydzień.
Pleuropneumonia
Samice ciężarne 4 i 2 tyg przed porodem.
Prosięta przy odsadzeniu i 3-4 tyg później doszczepienie.
Okres szczepień uzależniony od terminu wystąpienia choroby (6 - 12 tydzień życia).
Kolibakterioza
Lochy ciężarne 5 i 2 tyg przed porodem.
Prosięta od 6 tyg życia, dwukrotnie w odstępach dwóch tyg.
PRRS
Warchlaki i tuczniki - wskazany jest wcześniejszy kontakt osobników zdrowych z chorymi - daj to uodpornienie.
(największe straty wśród warchlaków i tuczników).
Nie szczepi się samic prośnych.
Wybór programu szczepień:
Uwarunkowany przez prawodawstwo (wykaz chorób podlegających szczepieniu obowiązkowemu).
Nasilenia występowania jednostek chorobowych na określonym terenie.
Strefy zagęszczenia zwierząt:
W rejonach o słabym zagęszczeniu, szczepionki stosuje się tylko w reprodukcji.
Inne jednostki ze względu na dość sporadyczne występowanie pomija się.
W rejonach o silnym zagęszczeniu zwierząt kompletny (obejmujący jednostki występujące także sporadycznie) program profilaktyczny obejmuje reprodukcję i tucz.