Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Przedmiot MSG

• problemy wywołane specyfiką wzajemnego oddziaływania ekonomicznego między państwami.

TEORIA KOSZTÓW I KORZYŚCI KOMPERATYWNYCH

a _Lc - jednostkowe nakłady pracy potrzebne na wyprodukowanie funtu sera

a _Lw - jednostkowe nakłady pracy potrzebne dla wyprodukowania 1 galonu wina

L - całkowita podaż pracy

Q - ilość

a _Lc Q_c + a _Lw Q_w ≤ L

Linia PF pokazuje maksymalną ilość sera możliwą do wytworzenia przy danej produkcji wina i na odwrót.

Gdy krzywa możliwości produkcyjnych jest linią prostą, koszt alternatywny sera w przeliczeniu na wino (koszt zaniechanych możliwości) jest wielkością stałą. Koszt alternatywny stanowi liczbę galonów wina, jakiej gospodarka musiałaby się wyrzec, aby wyprodukować dodatkowy funt sera, czyli

a _Lc : a _Lw

Aby określić co faktycznie będzie produkowane należy uwzględnić ceny. W szczególności ceny relatywne tj. cena jednego produktu w przeliczeniu na drugi.

Podaż jest określona przez dążenie do maksymalizacji przychodów. U producenta ( praca jest tu jedynym czynnikiem produkcji) podaż sera i wina określona będzie poprzez przepływ pracy do tego sektora, który zapewnia wyższe płace.

Pc - cena sera

Pw - cena wina

Płace w sektorze produkcyjnym ser będą wyższe, jeżeli

Pc : Pw > a Lc : a Lw

i na odwrót.

Tylko więc, gdy Pc : Pw = a _Lc : a _Lw wytwarzane będą oba produkty.

a _Lc : a _Lw = koszt alternatywny sera w przeliczeniu na wino.

WNIOSEK:

Gospodarka będzie specjalizowała się w produkcji sera, jeśli relatywna cena sera przekroczy jego koszt alternatywny, natomiast w produkcji wina - jeśli relatywna cena sera jest mniejsza od jego kosztu alternatywnego.

Co się dziej, gdy wychodzimy poza granice kraju?

L^x zasoby pracy za granicą

a _Lc ^x : a _Lw ^x - nakłady pracy za granicą

Kraj może być bardziej wydajny za granicą zarówno w produkcji sera i wina. W tym momencie czynimy tylko jedno arbitralne założenie a _Lc : a _Lw < a _Lc ^x : a _Lw ^x lub wyrażenie a _Lc : a ^x _Lw< a _Lw : a ^x _Lw

Zakładamy zatem, że stosunek jednostkowych nakładów pracy przy wytwarzania sera do jednostkowych nakładów pracy przy produkcji wina jest niższy w kraju, niż za granicą, czyli względna produkcyjność (wydajność) w przypadku produkcji sera jest w kraju wyższa niż w przypadku wina, czyli kraj ma komperatywną przewagę w produkcji sera. Nie można określić struktury wymiany na podstawie absolutnej przewagi (a _Lc < a ^x _Lc). Jednym z największych błędów przy omawianiu problemów wymiany międzynarodowej jest pomieszanie pojęć korzyści komperatywnych i korzyści absolutnych.

W warunkach braku wymiany, relatywne ceny sera i wina w każdym kraju byłaby określona przez relatywne jednostkowe nakłady pracy, a zatem a _Lc : a _Lw i a _Lc ^x : a _Lw ^x .

Jeśli relatywna cena sera będzie wyższa za granicą niż w kraju będzie się opłacało wysyłanie sera z kraju za granice i kupowanie wina. Gdy jednak wyeksportujemy dostatecznie dużo sera i zaimportujemy dostatecznie dużo wina ich ceny relatywne wyrównają się.

SKUTEK:

Nie będzie podaży sera, jeśli jego cena światowa spadnie poniżej a _Lc : a _Lw . przy tej cenie robotnicy w kraju mogą zarobić tyle samo produkując albo ser albo wino. Jeśli Pc : Pw jest większe od a _Lc : a _Lw kraj będzie się specjalizował w produkcji sera. Tak długo jednak jak Pc : Pw < a _Lc ^x : a _Lw ^x zagranicą będzie kontynuował specjalizację w produkcji wina.

Korzyści z wymiany:

Kraj mógłby wytwarzać wino bezpośrednio, ale wymiana z zagranicą pozwala mu na „produkowanie” wina poprzez wytwarzanie sera i następnie wymianę sera na wino.

Ta pośrednia metoda jest bardziej wydajna.

Przykład liczbowy

Jednostkowe nakłady pracy

PODMIOT	SER	WINO
KRAJ	a Lc = 1	a Lw = 2
ZAGRANICA	a ^x Lc = 6	a ^xLw = 3

Kraj ma więc niższe jednostkowe nakłady w obu gałęziach produkcji, ale:

• w produkcji bezpośredniej godzina pracy w kraju daje tylko ½ galonu wina. Ta sama godzina mogłaby być użyta do wytworzenia 1 funtu sera, który mógłby być wymieniony na 1 galon wina.

Podobnie za granicą:

1 godz. = 1/6 funtu sera

1 godz. = 1/3 galonu wina

Zamieniając 1/3 galonu na 1/3 funtu sera zyskujemy dwukrotnie.

Każdy kraj może więc zużytkować pracę dwukrotnie wydajnej, zamieniając ją na to, czego potrzebuje, zamiast produkować importowany produkt u siebie.

Kraj jest 6-krotnie bardziej wydajny w produkcji sera niż zagranica, ale tylko 1,5-krotnie wydajniejszy w produkcji wina i ostatecznie jego stawka płacy jest 3-krotnie wyższa od stawki za granicą.

Zagranica, ze względu na niższą stawkę płacy ma przewagę w kosztach produkcji wina, mimo mniejszej wydajności pracy. Kraj ma zaś przewagę w kosztach produkcji sera, mimo wyższej stawki płacy, ponieważ wyższa płaca jest z nadwyżką kompensowana wyższą wydajnością.

Trzy mity:

1. wolny handel jest tylko wówczas korzystny, gdy dany kraj jest dostatecznie wydajny, aby sprostać konkurencji międzynarodowej.

2. Konkurencja zagraniczna jest nieuczciwa i szkodzi innym krajom, jeśli opiera się na niskich płacach.

3. Wymiana powoduje eksploatację kraju i zubaża go jeśli zużywa on więcej pracy na wytworzenie eksploatowanego produktu, niż inne kraje zużywają na wytworzenie produktów, które on w zamian otrzymuje.

TEORIA PROPORCJI CZYNNIKÓW ZNANA JAKO MODEL HECKSCHERA-OHLINA

1) gdyby - jak zakłada teoria kosztów komperatywnych praca była jedynym czynnikiem produkcji, korzyści komperatywne wynikałyby z międzynarodowych różnic w wydajności pracy. W rzeczywistości jednak wymiana, będąc skutkiem różnic w wydajności pracy, odzwierciedla zarazem różnicę w zasobach istniejących w poszczególnych krajach.

Przykład:

Kanada eksportuje owoce leśne do USA nie na skutek tego, że praca pracowników jest bardziej wydajna, ale dlatego, że Kanada ma więcej zasobów leśnych.

Założenie to podstawa doktryny Heckschera - Ohlina zwana teorią proporcji czynników.

2) Model

Gospodarka wytwarza 2 dobra:

• płótno - jard

• żywność

Technologia wytwarzania jest technologią stałych współczynników. Jard płótna może być wytworzony tylko przy użyciu pewnej stałej liczby godzin pracy oraz akrów ziemi: nie można zastąpić pracy ziemią i na odwrót.

Założenie:

• produkcja płótna jest bardziej pracochłonna

• produkcja żywności jest odpowiednio bardziej ziemiochłonna

Ukierunkowany wpływ wzrostu zasobów na możliwość produkcyjną.

Wzrost zasobów ziemi możliwości produkcyjne nieproporcjonalnie bardziej w kierunku wytwarzania żywności, podczas gdy wzrost zasobów pracy w kierunku wytwarzania płótna.

3) kraje mają skłonność do eksploatowania tych produktów, których wytwarzanie wymaga intensywnego nakładu czynników, w które są obficie wyposażane.

Kraj (USA) eksploatuje swą pracę, ucieleśnioną w pracochłonnym eksporcie, natomiast zagranica (Kanada) pośrednio eksportuje swą ziemię.

TEORIA KORZYŚCI SKALI

Kraje różnią się między sobą nie tylko posiadanymi zasobami lub technologia i specjalizują się w tym co robią dobrze, ile produkują (korzyści ze skali produkcji).

Wydajność w każdym kraju zależy od rozmiarów przemysłu czyli jednostkowy nakład pracy jest funkcja wielkości produkcji.

Korzyści ze skali produkcji - wniosek:

1. Korzyści ze skali prowadza do międzynarodowej specjalizacji i wymiany nawet wówczas, gdy kraje są podobne pod względem zasobów i technologii. Korzyści ze skali - dodatkowe źródło wymiany.

2. Struktura specjalizacji i wymiana generowana przez korzyści skali zawiera element nieprzewidywalności. Bardziej okoliczności historyczne niż podstawowe cechy krajów

3. Mimo nieprzewidywalności, wymiana aparatu na wzrastających przychodach daje korzyści przez umożliwienie produkcji na większą skalę, co podnosi wydajność.

MIĘDZYNARODOWE PRZEPŁYWY CZYNNIKÓW PRODUKCJI

Mogą być niekiedy substytutem wymiany.

1. czynnik pracy

2. międzynarodowe procesy udzielania i zaciągania pożyczek

3. bezpośrednie inwestycje zagraniczne

ad. 1 Migracja czynnika pracy jest podobna w skutkach do wymiany wynikającej z różnic w zasobach. Praca przenosi się z krajów, gdzie występuje w obfitości do krajów, gdzie jest

Skutki:

1. pozytywne - wzrost produkcji świata

2. negatywne - następstwa w sferze podziału dochodów - niektóre grupy

ad. 2 Międzynarodowe procesy udzielania i zaciągania pożyczek są rodzajem wymiany międzynarodowej. Pociągają za sobą wymianę konsumpcji teraźniejszej na przyszłą, a nie wymianę jednego dobra na drugie. Relatywna cena, zgodnie z którą następuje ta wymiana międzyokresowa jest ceną powiększoną o realną stopę procentową.

Ad. 3 bezpośrednie inwestycje zagraniczne - forma złożona - tworzenie lub rozszerzanie filii za granicą.

Nie tylko transfery zasobów, ale i prawo kontroli, stosunki towarzystwo macierzyste- filia, ceny transferowe.

INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ

CŁO - def. - jest to opłata pobierana od przywozów towarów z zagranicy w związku z przekroczeniem przez te towary granicy państwa lub granicy celnej.

GRANICA CELANA - to nie to samo co granica państwa

UNIA CELNA - to związek państw stosujące wspólną zewnętrzną opłatę celną.

Rodzaje cła:

1. fiskalne - celem jest zapewnienie budżetowi dochodu

2. ochronne - celem jest ochrona przed konkurencją z zagranicy. Są instrumentem polityki gospodarczej, są wpływami do budżetu, mogą być instrumentem polityki społecznej.

3. Cła preferencyjne - celem jest stymulowanie wymiany handlowej z jakimś krajem.

CEFTA - Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

Cła te nie powinny występować w handlu ponieważ przeczą KNU - Klauzula Największego Uprzywilejowania

Wyjątkami od KNU mogą być porozumienia regionalne .

Stosowanie cła preferencyjnego w krajach rozwijających się wynika z pewnych udogodnień międzynarodowych.

GSP - ogólny system preferencyjny uchwalony na zasadach politycznych

Cła na zasadzie KNU w Polsce pobierane są od: USA, Kanady, Japonii, Nowej Zelandii, Państw b. ZSRR.

Taryfa celna

KOD (9 cyfrowy)	Opis szczegółowy towaru	Stawki autonomiczne	Konwencja KNU	Cło preferencyjne
		50%	10%	UE - 0% CEFTA - 5% Państwa rozwijające się - 6%

Jednym z warunków przystąpienia Polski do UE jest obniżenie cła dla państw, które korzystają z KNU.

4. Cła ekspansywne stosowane przez państwa stosujące politykę dumpingowa.

DUMPING - sprzedaż po niżej kosztów produkcji

Z cłami ekspansywnymi związane są cła antydumpingowe

Marża dumpingowa - różnica między ceną nominalną a ceną dumpingową.

Niezbędne są elementy do wystąpienia cła antydumpingowego:

• ceny dumpingowe

• materialna szkoda na rynku importowym

Cło antydumpingowe może działać wstecz.

5. Cło wyrównawcze - są to cła stosowane wg importu towarów, których ceny zostały obniżone na podstawie subwencji eksportowej.

Kategoria bliska ceł antydumpingowych ale nie równoznaczna.

Eksport jest z dopłatami rządowymi wysokość tego cła nie powinna przekraczać marży antydumpingowej

6. Cła importowe - są zakazane

7. Cła eksportowe - nie mają sensu ekonomicznego, stosowane w ubogich krajach i rozwijających się.

8. Cła tranzytowe

Zasady tworzenia stawek celnych

1. cła (ad valoren) - od wartości

2. cła specyficzne - kwotowe

Wartość celna ? jest cena transakcyjna pod warunkiem, że jest ceną normalną. Musi być sprowadzona do wspólnego mianownika.

Nie należy stosować gdy:

• mogłaby występować cena transferowa, wartość konstruowana podobna przy ustalaniu dumpingu. Ustala się koszty produkcji przeciętnej, dodaje się marżę normalną i od tego pobiera się cło.

CŁA Kombinowane lub mieszane - 5% nie mniej niż 5 euro za 1 kg.

Opłaty wyrównawcze - opłaty parcel - są pobierane na tych samych zasadach co cła lecz nie są to cła.

Opłaty wyrównawcze to różnica między ustaloną przez UE ceną a ceną na rynku światowym.

MIARY STOPNIA OCHRONY CELNEJ

Przykład

Cena samochodu - 8 000 USA

Cena części - 6 000 USA

Cło 25% = 2 000 USA

Efektywna stopa ochrony celnej = 100%

Cena 8 000 + 2 000 = 10 000 USA

INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ

1. 
   
   - subsydia

- subwencja

Jest korzystne tylko w niektórych przypadkach. Polska nie stosuje - tylko w przypadku węgla

2. - kontyngenty ilościowe ograniczenie importu jakiegoś towaru z jakiegoś kraju do pewnej wysokości.

Nie przynoszą żadnych wpływów do budżetu, korzyści bezpośrednich nie ma

- plafon celny (kontyngent taryfowy) - to jakaś ilość jakiegoś towaru z jakiegoś kraju, która może być sprowadzona przy niższym cle niż jest zapisane w tabeli ceł

3. Dobrowolne ograniczenia eksportu. Jest niedogodny dla kraju eksportującego gdyż ponosi wszelkoą odpowiedzialność.

4. Wymogi lokalnego udziału produkcji

5. Gwarantowanie i subsydiowanie kredytów

Są 3 ryzyka gwarantowania kredytów:

1. handlowe

2. kursowe

3. polityczne

Subsydiowanie kredytów - jeśli stopa procentowa jest wyższa niż w innych krajach to rząd kraju przez subsydia powinien sprowadzić tą stopę do porównywalnej w innych krajach

6. zakupy rządowe (w Polsce zwane zamówieniami publicznymi)

7. tzw. ograniczenia biurokratyczne

8. system certyfikacji towarów stosowany w Polsce

Doktrynalne założenia polityki handlowej

1. Protekcjonizm

Merkantyliści zakładali eksport za wszelką cenę, import minimalny, sprowadzać złoto i srebro bo tylko te kruszce stanowią bogactwo narodu.

2. wolnego handlu

Prof. T. Bartoszewicz MSG 24-25.02.01 2

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

P

F

Produkcja sera

Produkcja wina

Dopłaty eksportowe

---