Prawo handlowe
Prawo handlowe - jest częścią prawa cywilnego, KSH w art.2 w sprawach nieuregulowanych w KSH stosuje się przepisy KC.
Przedsiębiorca - pojęcie to uregulowane jest w kilku ustawach m.in. w art. 431 KC.
Trzy grupy podmiotów:
Osoby fizyczne
Osoby prawne
Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,
które we własnym imieniu prowadzą działalność gospodarczą i zawodową.
Osoby fizyczne nie działają w sposób zinstytucjonowany; podlegają wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej i to sprawia, że osoby fizyczne stają się przedsiębiorcami.
Osoba prawna - sp. z.oo, sp. akcyjna, europejska spółka- szczególny rodzaj spółki akcyjnej. Jednostki osobowe nie posiadające osobowości prawnej - 4 spółki osobowe:
Sp. jawna
Sp. partnerska
Sp. komandytowa
Sp. komandytowo-akcyjna
Zdolność prawną posiadają wszystkie trzy podmioty, natomiast tylko osoba prawna posiada osobowość prawną.
Szczególny rodzaj umowy handlowej pomiędzy przedsiębiorcami - umowa spółki cywilnej. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, przedsiębiorcą są wspólnicy spółki cywilnej.
Przedsiębiorstwo - zespół składników materialnych i niematerialnych służących do prowadzenia działalności gospodarczej. Art.551 kc.
Firma - oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorcę; firma osoby fizycznej to jej imię i nazwisko plus np. rodzaj prowadzonej działalności, pseudonim itp.; firma osoby prawnej - jest to jej nazwa plus dodatek wskazujący formę prawną. Nazwa jest również elementem składowym przedsiębiorstwa; firmy nie można zbyć, natomiast można sprzedać nazwę.
Prokura - szczególny rodzaj pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę, który podlega wpisowi do rejestru. Umocowanie obejmuje wszystkie czynności sądowe i poza sądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura dotyczy osób prawnych i jednostek osobowych nie posiadających osobowości prawnej. Nie można ustanowić prokurenta dla osób fizycznych. Dla zbycie lub obciążenia przedsiębiorstwa oraz zbycie lub obciążenia nieruchomości wymaga szczególnego pełnomocnictwa. Prokury udziela się ad solemnitetem w formie pisemnej; prokurent podlega ujawnieniu w KRS.
Umowa spółki cywilnej art. 860 i następne kc.
Umowa pomiędzy przedsiębiorcami - wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności poprzez wniesienie wkładów. Umowa powinna określać strony. Stronami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki osobowe nie posiadające osobowości prawnej, określenie wspólnego celu (jednorazowe przedsięwzięcie lub prowadzenie przedsiębiorstwa); oznaczenie działań wspólników, w szczególności wkładów. Umowa powinna być zawarta na piśmie. Osoba fizyczna powinna na początku wpisać się do ewidencji działalności gospodarczej, aby została przedsiębiorcą, następnie może zawrzeć umowę spółki.
Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej w ramach wykonywanej działalności gospodarczej. Majątek spółki cywilnej stanowi współwłasność łączną wspólników. Współwłasność łączna nie może być rozdzielona przed rozwiązaniem spółki.
Art. 863 [ Współwłasność łączna] §1. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.
Art. 864 [Solidarna odpowiedzialność] Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. (całym swoim majątkiem w sposób nieograniczony).
Odpowiedzialność solidarna - wierzyciel może domagać się zaspokojenia wierzytelności od wszystkich wspólników, od niektórych lub od jednego.
Odpowiedzialność osobista nieograniczona.
Obowiązki wspólników
Wniesienie wkładów (pieniężne lub niepieniężne - rzeczy ruchome, nieruchomości, świadczenie pracy lub usług). Wkłady mogą być wniesione na własność lub do używania - tylko wkłady wnoszone na własność tworzą majątek spółki.
Prawo prowadzenia spółki
|
Prawo reprezentacji
|
Różnica pomiędzy zwykłym zarządem a czynnościami przekraczającymi zwykły zarząd zależy od rozmiarów prowadzonej działalności i rodzaju działalności.
Czynności nagłe - mające na celu zapobieżenie powstaniu szkody w majątku spółki.
Prawo reprezentacji przysługuje wspólnikom w takim zakresie, w jakim mają prawo prowadzenia spraw spółki.
Zwykły zarząd- decyzje może podjąć każdy wspólnik.
Czynności przekraczające zwykły zarząd - wymagana jest jednomyślna uchwała wszystkich wspólników.
Prawo wypowiedzenia umowy spółki cywilnej
Jeżeli umowa zawarta została na czas nieoznaczony wówczas możemy wypowiedzieć umowę na 3 miesiące przed końcem roku obrotowego. Umowy na czas oznaczony z reguły się nie wypowiada.
Klauzula ważnych powodów - wypowiedzenie umowy może nastąpić w każdej chwili z ważnych powodów.
Wypowiedzenie umowy nie zwalnia wspólnika od odpowiedzialności za te zobowiązania, które powstały kiedy był on wspólnikiem spółki.
Prawo żądania rozwiązania spółki przez sąd.
Prawa majątkowe:
Prawo do udziału w zysku - prawo do równego udziału w zyskach (umowa może to regulować odmiennie). Nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zysku. Majątek dzieli się po rozwiązaniu spółki. Jeżeli umowa jest zawarta na czas dłuższy wspólnik może domagać się podziału zysków z końcem każdego roku obrotowego.
Obowiązek pokrycia strat - co do zasady obejmuje wszystkich wspólników w równym stopniu. Można wyłączyć poszczególnych wspólników od udziału w stratach.
Prawo do części majątku w przypadku:
Wypowiedzenia umowy spółki
Wspólnikowi zwraca się wartość wkładów wniesionych do spółki, jakie miały w chwili wniesienia.
Rozwiązanie spółki
Rozwiązanie spółki cywilnej:
Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników
Przyczyny określone w umowie (upływ terminu, realizacja celu)
Na mocy orzeczenia sądowego
Majątek staje się współwłasnością w częściach ułamkowych, konieczna jest spłata wszystkich zobowiązań.
Przekształcenie spółki
Obligatoryjne w spółkę jawną - występuje, jeśli spółka cywilna w ciągu 2 kolejnych lat obrotowych w każdym roku osiągnęła przychód 800 tyś. Euro. Wspólnicy powinni dostosować treść umowy spółki jawnej oraz mają obowiązek złożenia wniosku o wpis do KRS w ciągu 3 miesięcy od zakończenia 2 roku obrotowego.
Fakultatywne spółka może przekształcić się w spółkę jawną na podstawie uchwały wspólników, nawet jeśli przychód jest niższy niż 800 tyś euro. W każdym przypadku spółka cywilna może przekształcić się w każdy inny rodzaj spółki, wtedy stosuje się przepisy o przekształcaniu spółek.
Spółki osobowe:
jawna
partnerska
komandytowa
komandytowo-akcyjna
Osobista odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Bezpośrednie zaangażowanie wspólników w prowadzenie i reprezentację spraw spółki. Brak osobowości prawnej, są to jednostki organizacyjne.
Spółki kapitałowe
Brak odpowiedzialności za zobowiązania spółki; działanie poprzez organy; osobowość prawna.
Spółka z.oo
Spółka akcyjna
Art. 8 KSH [Nabywanie praw] Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, może pozywać i być pozywana.
Spółka jawna
Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Tworzenie spółki:
zawarcie umowy
wpis do KRS
ad 1).
Określenie wspólników (osoba fizyczna, jednostka osobowa nie posiadająca osobowości prawnej)
Firma spółki (musi zawierać przynajmniej nazwisko jednego ze wspólników i dodatek określający osobowość prawną)
Obligatoryjne określenie siedziby (miejscowość)
Określenie przedmiotu działalności (zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności)
Określenie wkładów wspólników
Czas trwania, jeśli ma być oznaczony
Umowa w formie pisemnej pod rygorem nieważności; wniosek o wpis do KRS
Majątek spółki jawnej stanowi wszelkie mienie nabyte w formie wkładów oraz później w trakcie działalności spółki. Majątek odrębny od majątku wspólników. W zamian za wkłady wspólnicy obejmują udziały kapitałowe - co do zasady są równe wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.
Prawa i obowiązki wspólników spółki jawnej
Obowiązek wniesienia wkładu (nie można zwolnić wspólnika od obowiązku wniesienia wkładu); termin wniesienia wkładu powinien być określony w umowie lub wniesiony niezwłocznie po wezwaniu wspólnika zgodnie z art.455 KC; wkłady mogą być wniesione na własność lub do używania w postaci pieniężnej i niepieniężnej (przedmiotem wkładu może być praktycznie każde świadczenie na rzecz spółki).
Czynności zwykłego zarządu - decyzje może podjąć każdy wspólnik
Czynności przekraczające zwykły zarząd - jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, nawet tych wyłączonych od prowadzenia spraw spółki
Czynności nagłe - wspólnik nie wyłączony od prowadzenia spraw spółki
Reprezentacja indywidualna - każdy wspólnik ma prawo reprezentacji spółki. Umowa może przewidywać reprezentację łączną - współdziałanie dwóch wspólników lun wspólnika z prokurentem. Zakres reprezentacji obejmuje wszystkie czynności sądowe i poza sądowe. Można wspólnika pozbawić prawa prowadzenia spraw spółki lub reprezentacji w momencie podpisania umowy pierwotnej, zmiany umowy (za jego zgodą), w drodze orzeczenia sądowego
Prawo do informacji - prawo do osobistego zasięgania informacji o stanie interesów i majątku spółki oraz prawo przeglądania ksiąg i dokumentów- uprawnienie bezwzględne
Prawo wypowiedzenia umowy spółki - jeżeli była zawarta na czas nieoznaczony na 6 miesięcy na przód do końca roku obrachunkowego. Nie ma możliwości rozwiązania umowy z ważnych powodów. Jeżeli umowa jest zawarta na czas oznaczony jest możliwość jej rozwiązania, jeśli sama umowa tak stanowiła.
Prawo do żądania rozwiązania spółki przez sąd
Majątek spółki
Prawo do równego udziału w zyskach. Zasadą kodeksową jest podział zysku z końcem roku obrachunkowego.
Prawo do odsetek - 5% odsetek od wartości udziału kapitałowego wspólnika.
Prawo do części majątku w przypadku wypowiedzenia bądź rozwiązania spółki, spłaca się wartość udziału kapitałowego oznaczonego na podstawie odrębnego bilansu.
Rozdział III stosunki wewnętrzne w spółce jawnej (art. 37-57- charakter względnie obowiązujący, wyjątek art. 38).
Obowiązek lojalności i zakaz konkurencji w spółce jawnej. Wspólnik nie może prowadzić działalności sprzecznej z interesem spółki. Zakaz uczestnictwa w konkurencyjnej spółce, jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partner lub komplementariusz albo członek organu spółki kapitałowej.
Kryterium konkurencyjności:
Kryterium asortymentowe
Kryterium czasowe
Kryterium terytorialne
Spółka może wyrazić zgodę na uczestnictwo w konkurencyjnej spółce
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej
Spółka odpowiada całym swoim majątkiem
Art. 22§2 KSH Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.
Art.31 KSH [Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika] §1Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika)
.§ 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
§ 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru.
Dopuszczalne jest przystąpienie nowego wspólnika do spółki - odpowiada on też za te zobowiązania, które powstały przed jego przystąpieniem do spółki. Dopuszczalne jest zbycie członkostwa, jeśli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę. Zbywca i nabywca odpowiadają solidarnie za zobowiązania powstałe przed zbycie udziału.
Zawarcie umowy spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo w formie wkładu, zgodnie z art. 33 KSH również wspólnik odpowiada za zobowiązania tego przedsiębiorstwa.
Art. 554KC Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.