PRAWO ADMINISTRACYJNE

zestaw tez egzaminacyjnych na rok akademicki 2009/2010

1. PODSTAWOWE INSTYTUCJE I POJĘCIA

1. Rozwój prawa administracyjnego i nauki administracji - rys historyczny.

2. Pojęcie administracji publicznej.

3. Podstawowe cechy administracji publicznej.

4. Funkcje administracji i jej podziały (podział z uwagi na siatkę podziału terytorialnego kraju, z uwagi na zakres zadań, klasyfikacja oparta na przepisach prawa materialnego, na podstawie kryterium charakteru działań administracji).

5. Pojęcie prawa administracyjnego (zróżnicowanie definicji - np. definicja według Ochendowskiego, J. Starościaka, T. Hilarowicza, J. S. Langroda i F. Longchampsa).

6. Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa (prawo konstytucyjne, cywilne, karne, wykroczeń, ubezpieczeń społecznych, finansowe).

7. Norma prawa administracyjnego - pojęcie normy, rodzaje norm prawa administracyjnego (ustrojowe, materialne, proceduralne; normy o charakterze społecznym, technicznym).

8. Stosunek administracyjny

• pojęcie

• elementy stosunku

• cechy charakterystyczne stosunku administracyjnoprawnego

• klasyfikacje stosunków administracyjnych (np. według F. Longchampsa, J. Filipka)

• rodzaje stosunków administracyjnych: materialnoprawne, proceduralne, ustrojowe, sporno-administracyjne; podział ze względu na złożoność stosunków administracyjnoprawnych

Sytuacja administracyjnoprawna

Istota władztwa administracyjnego

• pojęcie władztwa administracyjnego

• cechy (elementy) władztwa administracyjnego

• jednostronny charakter władztwa

• władztwo zewnętrzne i wewnętrzne

• władztwo zakładowe jako szczególna postać władztwa administracyjnego

• władztwo pełne i władztwo ograniczone

• działanie administracji publicznej na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych

• sfera zewnętrzna i wewnętrzna działania administracji

• władztwo organizacyjne

• Zasada podziału władz

• Podział terytorialny

• pojęcie i istota podziału terytorialnego

• klasyfikacja podziału terytorialnego (zasadniczy podział terytorialny, pomocniczy podział terytorialny, podziały terytorialne specjalne)

• ewolucja podziału terytorialnego w Polsce

• zasadniczy podział terytorialny - cel utworzenia, jednostki zasadniczego podziału terytorialnego

• miasta na prawach powiatu

• status terytorialny m. st. Warszawy

• pomocniczy podział terytorialny - cel utworzenia, przykłady jednostek terytorialnych funkcjonujących w podziale pomocniczym

• podziały specjalne - cel utworzenia, przykłady podziałów dla celów specjalnych

• Podmiot administrujący (podmiot administracji).

• pojęcie aparatu administracyjnego

• pojęcie podmiotu administracji

• pojęcie systemu administracji publicznej

• Organ administracji publicznej.

• pojęcie

• warunki, które powinien spełniać organ administracji publicznej

• rodzaje organów administracji publicznej

• Kompetencje organów administracji publicznej.

• pojęcie kompetencji

• kompetencja a właściwość

• kompetencja a zakres działania organu

• przeniesienie kompetencji (tzw. delegacja i dewolucja)

• działanie z upoważnienia organu

• Właściwość rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna oraz instancyjna organów administracji.

• spory o właściwość (spory kompetencyjne)

• Pojęcie władzy.

• Pojęcie urzędu.

• Zlecanie funkcji z zakresu administracji publicznej.

• istota i cel zlecania funkcji

• podmioty, które wykonują funkcje zlecone z zakresu administracji publicznej

• przesłanki, które muszą być spełnione aby móc zakwalifikować określone działanie do sfery funkcji zleconych

• Zlecanie zadań z zakresu administracji publicznej.

• istota zlecania zadań

• zadania zlecone obowiązkowe lub wykonywane na podstawie porozumień

• Prywatyzacja zadań publicznych.

• pojęcie prywatyzacji

• sposoby wprowadzania prywatyzacji

• prywatyzacja zadań publicznych sensu stricto i sensu largo

• przyczyny, cel i granice prywatyzacji

• Zakład publiczny.

• pojęcie zakładu publicznego

• geneza pojęcia - zakład publiczny, zakład, zakład państwowy, zakład administracyjny → postulat Ochendowskiego, by przywrócić określenie „zakład publiczny”

• przykłady zakładów publicznych

• użytkownicy zakładów publicznych

• uzasadnienie istnienia obok siebie organów administracji publicznej i instytucji zakładu publicznego

• różnice między zakładami publicznymi a:

1. przedsiębiorstwami

2. korporacjami prawa publicznego (samorządami)

3. fundacjami

• rodzaje zakładów publicznych (klasyfikacje według H. J. Wolffa - według kryterium prawnej samodzielności, według kryterium podmiotu tworzącego zakład i według kryterium celu zakładu)

• cechy wspólne większości zakładów publicznych

• sposoby tworzenia zakładów publicznych

• cel istnienia zakładów publicznych

• nawiązanie stosunku administracyjnoprawnego pomiędzy organami zakładu a jego użytkownikami

• przyjęcie w poczet użytkowników zakładu publicznego

• prawa i obowiązki użytkownika zakładu

• wygaśnięcie prawa do korzystania ze świadczeń zakładowych

• Publiczne prawo podmiotowe

- pojęcie

- źródło publicznych praw podmiotowych

- istota publicznego prawa podmiotowego

- podmioty publicznych praw podmiotowych

- zrzeczenie się publicznych praw podmiotowych

- treść publicznego prawa podmiotowego (tzw. triada Bernatzika)

- cechy publicznych praw podmiotowych

- rodzaje publicznych praw podmiotowych

- ochrona publicznych praw podmiotowych

24. Dobra publiczne, świadczenia publiczne, obowiązki publiczne

- pojęcie rzeczy publicznych

- kategorie rzeczy publicznych (majątek skarbowy, majątek administracyjny, rzeczy służące do użytku powszechnego, czyli dobra publiczne)

- świadczenia publiczne i obowiązki publiczne

- ciężar publiczny, świadczenie publicznoprawne

25. Zasady ogólne prawa administracyjnego (m.in. zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada legalności, zasada równości wobec prawa, zasada lex retro non agit, zasada ochrony praw dobrze (słusznie) nabytych, zasada pomocniczości (subsydiarności), zasada proporcjonalności)

B. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

1. Istota źródeł prawa publicznego.

2. Dwie teorie źródeł prawa (tzw. formalne źródła prawa i tzw. materialne źródła prawa).

3. Pojęcie „źródło prawa”.

4. Zamknięty model źródeł prawa i otwarty model źródeł prawa.

5. Usytuowanie problematyki źródeł prawa w Konstytucji.

6. Cechy systemu źródeł prawa.

7. Cechy charakterystyczne źródeł prawa administracyjnego.

8. Konstytucyjne źródła prawa powszechnie obowiązującego.

9. Hierarchia źródeł prawa.

10. Konstytucja RP jako źródło prawa administracyjnego.

11. Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP.

12. Umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego.

• teorie dotyczące umów międzynarodowych (monistyczna i dualistyczna)

• definicja umowy międzynarodowej (traktatu) zawarta w Konwencji wiedeńskiej z 1969 r. o prawie traktatów

• pojęcie ratyfikacji

• rodzaje umów międzynarodowych (ratyfikowane, nieratyfikowane)

• międzynarodowe umowy administracyjne

• Ustawa jako źródło prawa administracyjnego.

• pojęcie ustawy

• ustawa jako akt parlamentu o charakterze normatywnym

• szczególna moc prawna ustawy

• ustawa jako akt o nieograniczonym zakresie przedmiotowym (wyjątki od tej zasady)

• zasada tzw. wyłączności ustawy

• zasada zupełności koniecznego zakresu ustawy

• szczegółowość (głębokość) regulacji ustawowej

• szczególna procedura uchwalania ustawy

• Rozporządzenie wykonawcze jako źródło prawa administracyjnego

• charakter rozporządzenia: warunki jego legalności i konstytucyjności

• podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń

• upoważnienie do wydania rozporządzenia

• problem subdelegacji

• wejście rozporządzenia w życie

• współdziałanie przy wydawaniu rozporządzenia

• rozporządzenie z mocą ustawy

• rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego, wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej

• Prawo miejscowe jako źródło prawa administracyjnego.

• pojęcie aktów prawa miejscowego

• stanowienie źródeł prawa miejscowego

• klasyfikacja źródeł prawa miejscowego

• Konstytucyjne źródła prawa wewnętrznego.

- res internae - istota

- istota prawa wewnętrznego

- rodzaje źródeł prawa wewnętrznego

- dylematy prawa wewnętrznego

17. Statut, regulamin.

18. Akty kierownictwa wewnętrznego.

19. Polecenie służbowe w administracji.

20. Prawo powielaczowe - wytyczne, instrukcje, okólniki.

21. Ogłaszanie źródeł prawa.

22. Problemy zamkniętego katalogu źródeł prawa.

23. Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP

24. Prawo krajowe a prawo UE w sferze prawa administracyjnego

- prawo wspólnotowe a prawo wewnętrzne

- podział prawa wspólnotowego i podstawowe kategorie aktów

C. FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

1. Formy działania administracji - pojęcie i istota.

2. Podział form działania administracji.

3. Metoda działania administracji a prawna forma działania administracji.

4. Klasyfikacje prawnych form działania administracji.

5. Akty normatywne administracji.

• pojęcie aktu normatywnego

• podstawa prawna aktów normatywnych administracji powszechnie obowiązujących

• podstawa prawna wewnętrznych aktów normatywnych administracji

• formy aktów normatywnych stanowionych przez administrację

• podział aktów normatywnych

• ogłaszanie aktów normatywnych (dzienniki urzędowe - dzienniki promulgacyjne i dzienniki informacyjne)

• Akty administracyjne.

• pojęcie aktu administracyjnego

• elementy twórcze określenia aktu administracyjnego

• rodzaje aktów administracyjnych

• decyzja administracyjna jako podstawowy akt administracyjny (pojęcie decyzji administracyjnej, rodzaje decyzji administracyjnych, elementy decyzji administracyjnej, podstawa prawna decyzji administracyjnej)

• warunki prawidłowości aktu administracyjnego

• wadliwość aktów administracyjnych

• wadliwość istotna i nieistotna aktu administracyjnego

• akty administracyjne wzruszane

• zasada domniemania ważności aktu administracyjnego

• trwałość i wzruszalność aktów administracyjnych (ostateczność i prawomocność aktu administracyjnego)

• tzw. nieakty

• przyrzeczenie wydania decyzji administracyjnej

• Akty generalne stosowania prawa.

• Umowa administracyjna.

• Umowa cywilnoprawna.

• Czynności materialno-techniczne.

• Porozumienie administracyjne.

• Działalność społeczno-organizatorska.

---