CHIRURGIA

1. Omów zasady przyjęcia chorego do zabiegu planowanego.

Przygotowanie dalsze. czyli okres od przyjęcia pacjenta do oddziału zabiegowego do dnia poprzedzającego operację chirurgiczną obejmuje: ocenę stanu biologicznego, psychicznego, społecznego, wyjaśnienie konieczności pobrania materiałów do badań laboratoryjnych, poinformowanie o działaniach, jakie w związku z chorobą będą wykonywane.

Przygotowanie bliższe, rozpoczyna się w dniu poprzedzającym operację chirurgiczną i obejmuje: umożliwienie w razie potrzeby kontaktu z rodziną, osobą duchowną, wykonanie kąpieli oczyszczającej (w łazience lub w łóżku), oczyszczenie przewodu pokarmowego z resztek pokarmowych w celu zmniejszenia flory bakteryjnej (na zlecenie lekarza), zapewnienie wypoczynku (snu) w noc poprzedzającą operację chirurgiczną (na zlecenie anestezjologa), przygotowanie pola operacyjnego, poinformowanie pacjenta o niestosowaniu makijażu, zmyciu lakieru z paznokci, dbanie o mechaniczne oczyszczenie jamy ustnej i zębów, przebranie pacjenta w czystą bieliznę szpitalną, poinformowanie o konieczności usunięcia ruchomych elementów z jamy ustnej i soczewek kontaktowych z oka, pobranie krwi na próbę krzyżową i przekazanie jej do laboratorium, poinformowanie pacjenta o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego, jeśli była zlecona farmakologiczna premedykacja przedoperacyjna podanie jej zgodnie ze zleceniem (z reguły od 10 do 60 minut przed zabiegiem operacyjnym), odwiezienie pacjenta na blok operacyjny wraz z dokumentacją, wykonanie indywidualnych zleceń lekarskich przed operacją chirurgiczną.

Przygotowanie psychiczne: Wyjaśnienie działań pielęgniarskich i lekarskich. Doprowadzenie do stanu zaakceptowania sytuacji własnej przez chorego i chęci współpracy.

Przygotowanie przewodu pokarmowego w przypadku operacji wykonywanej w znieczuleniu ogólnym polega na poinstruowaniu pacjenta, że ostatni posiłek może przyjąć na 10 do 12 godzin przed zabiegiem operacyjnym. Polecamy pacjentowi wstrzymanie się od przyjmowania płynów doustnie na 6 do 8 godzin przed zabiegiem operacyjnym. Należy wytłumaczyć choremu, że ma to na celu opróżnienie żołądka i zabezpieczenie go przed wymiotami oraz ewentualnym zachłyśnięciem się wymiocinami. W ten sposób pacjent łatwiej znosi uczucie głodu lub pragnienie.

Bardzo często przed operacją podaje się płyny dożylnie, np. 5% glukozę lub płyny elektrolitowe, co pozwala na utrzymanie właściwego nawodnienia organizmu lub wyrównanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

W przypadku pacjenta przyjętego w trybie pilnym należy go koniecznie poinformować, że nie wolno mu przyjmować żadnych pokarmów i płynów doustnie, a do czasu decyzji, co do wykonania operacji płyny będą podawane dożylnie.

Przed operacjami w obrębie przewodu pokarmowego, narządów miednicy, krocza i odbytu szczególnie ważne jest przygotowanie jelita grubego. W przypad­kach operacji w obrębie jelita często na kilka dni przed operacją pacjent jest na diecie płynnej lub kleikowej, otrzymuje parafinę trzy razy dziennie doustnie i wieczorem wykonujemy lewatywę. W przypadku innych operacji lewatywę wykonujemy tylko wtedy, jeśli w dniu poprzedzającym operację nie było prawidłowego wypróżnienia. W niektórych oddziałach zamiast lewatywy chory otrzymuje wieczorem w dniu przed operacją środki przeczyszczające, np. Normosan. Nie wykonujemy lewatywy nigdy u pacjentów przyjętych w trybie pilnym do natychmiastowego zabiegu operacyj­nego.

Przygotowanie pola operacyjnego zależy od zwyczajów panujących na danym oddziale. U pacjentów przyjętych w trybie pilnym należy dokładnie umyć wodą z mydłem okolicę pola operacyjnego i usunąć istniejące owłosienie.

Przed przystąpieniem do golenia należy ustalić z lekarzem prowadzącym rozległość obszaru, który należy przygotować.

Wieczorem przed operacją prosimy pacjentki o usunięcie lakieru z paznokci, makijażu z twarzy, przedmiotów metalowych z włosów, a w przypadku długich włosów prosimy o ich splecenie.

W dniu operacji prosimy pacjenta, aby sam usunął protezy zębowe, oczne, kończyn, okulary, szkła kontaktowe oraz biżuterię. Pielęgniarka sprawdza historię choroby, upewnia się, że znajduje się tam pisemna zgoda pacjenta na zabieg operacyjny. Po podaniu leków premedykacyjnych zleconych przez anestezjologa przewozi­my pacjenta na blok operacyjny w pozycji siedzącej lub leżącej, zawsze przebranego w czystą bieliznę szpitalną.

2. Omów zasady przyjęcia chorego do zabiegu w trybie nagłym.

Izba przyjęć: krótki wywiad, pobranie badań morfologia, mocz, poziom leukocytów i innych, przebranie się, konsultacje, założenie dokumentacji, założenie wenflonu, podpisanie przez pacjenta zgody na zabieg (operacyjny) i transfuzję, E K G, transport na oddział.

Na oddziale: szybkie wprowadzenie i zapoznanie z oddziałem, rozmowa i założenie dokumentacji, przygotowanie do zabiegu (bliższe): golenie, przebranie, transport na blok operacyjny wraz z dokumentacją.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego:

Dzieli się na dalsze i bliższe lub na fizyczne i psychiczne.

Przygotowanie dalsze: okres przyjęcia do oddziału zabiegowego do dnia poprzedzającego operację chirurgiczną:

-ocena stanu biologicznego, psychicznego, społecznego;

-wyjaśnienie konieczności pobrania materiału do badań laboratoryjnych;

-poinformowanie o działaniach, jakie w związku z chorobą będą wykonywane.

Przygotowanie bliższe: rozpoczyna się w dniu poprzedzającym operację chirurgiczną i obejmuje:

-umożliwienie w razie potrzeby kontaktu z rodziną, osobą duchowną;

-wykonywanie kąpieli oczyszczającej (w łazience lub w łóżku);

-oczyszczenie przewodu pokarmowego z resztek pokarmowych w celu zmniejszenia flory bakteryjnej (na zlecenie lekarza);

-zapewnienie wypoczynku (snu) w noc poprzedzającą operację chirurgiczną (na zlecenie anestezjologa);

-przygotowanie pola operacyjnego;

-poinformowanie pacjenta o niestosowaniu makijażu, zmyciu lakieru z paznokci;

-dbanie o mechaniczne oczyszczenie jamy ustnej i zębów;

-przebranie pacjenta w czystą bieliznę szpitalną;

-poinformowanie o konieczności usunięcia ruchomych elementów z jamy ustnej i soczewek kontaktowych z oka;

-pobranie krwi na próbę krzyżową i przekazanie jej do laboratorium;

-poinformowanie pacjenta o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego;

-jeśli była zlecona farmakologiczna premedykacja przedoperacyjna podanie jej zgodnie ze zleceniem (z reguły od 10 do 60 min przed zabiegiem operacyjnym);

-odwiezienie pacjenta na blok operacyjny wraz z dokumentacją;

-wykonanie indywidualnych zleceń lekarskich przez operacją chirurgiczną.

Przygotowanie psychiczne:

-wyjaśnienie działań pielęgniarskich i lekarskich;

-doprowadzenie do stanu zaakceptowania sytuacji własnej przez chorego i chęci współpracy.

3. Omów udział pielęgniarki w eliminowaniu bólu i lęku u chorych leczonych chirurgicznie.

Ból: Jest fizjologiczną reakcja organizmu na urazy, jest zjawiskiem normalnym odczuciem subiektywnym, o którym pacjent powiadamia pielęgniarkę i lekarza. Ból stanowi o jednym najbardziej skomplikowanych odczuć ludzkich. Jest to także nieprzyjemne doznanie uczuciowe i emocjonalne. Ból jest najczęstszym objawem w medycynie, Mechanizm powstawania, przewodzenia i percepcji bólu jest bardzo złożony. Obejmuje obwodowe i ośrodkowe struktury receptorowe, swoiste substancje neuroprzekaźnikowe oraz szlaki przewodzące.

Stopnie bólu:

Pierwszy stopień - ból lekki ( świadomość bólu)

Drugi stopień - umiarkowany ( przeszkadza)

Trzeci stopień - ostry ( wypełnia całą świadomość i przesłania inne przeżycia )

Czwarty stopień - dręczący ( występuje niepokój psychiczny i ruchowy, wstrząs)

Leczenie i pielęgnacja:

Pierwszy i drugi stopień - leczenie obejmuje psychoterapię, uspokojenie pacjenta, podniesienie nastroju, obecność innych, zrozumienie, życzliwość otoczenia, odpoczynek, sen, zajęcia odwracające uwagę, zimne okłady, masarz, zmiana pozycji ciała,

Trzeci i czwarty stopień - podajemy środki przeciwbólowe, uspokajające, nasenne.

Rodzaje bólów

• ostry- trwający do 3 miesięcy;

• przewlekły - trwający dłużej.

Według kryterium miejsca postrzegania wyróżniamy ból:

• Ból brzucha: objaw wielu chorób narządów jamy brzusznej ( układu pokarmowego, moczowo - płciowego, krążenia, oddechowego)

• Ból Fantomowi: występujący u chorych po amputacjach, odczuwany w odciętej części kończyny.

• Ból wieńcowy: zlokalizowany za mostkiem, rozlany gniecący, ściskający lub rozpierający, promieniujący do lewej części ciała. Wywołany niedokrwieniem mięśnia sercowego.

• Ból spoczynkowy:powstaje w warunkach poważnego upośledzenia przepływu krwi przez kończynę ( dopływ krwi jest niewystarczający nawet w spoczynku). Jest to silny ból, najczęściej piekący mrowiący zwykle w obwodowej części kończyny ( stopa i śródstopie), utrzymuje się stale, uniemożliwiający sen.

Obecne stosowane metody walki z bólem to:

- środki farmakologiczne;

- analgezja kontrolowana przez pacjenta;

- Przezskórna elektryczna stymulacja nerwowa;

- akupunktura;

- znieczulenie przewodowe;

- psychoterapia;

- leczenie operacyjne ( odnerwieni współczulne - sympatektomia).

Najczęściej stosowane leki przeciwbólowe u chorych chirurgicznie

pierwsza grupa - nieopioidowe leki przeciw bólowe( PYRALGINA, PANADOL, MEFACID, IBUPROFEN, ETODOLAK, FRUBIPROFEN, KETOPROFEN, TANUM.

Druga grupa - słabe opioidy ( KODEINA, TRAMADOL)

trzecia grupa - silne opioidy ( MORFINA, - trzeba pamiętać, że morfina podana podskórnie działa dwukrotnie silniej, a dożylnie 3 krotnie silniej niż doustnie. BUPRENORFINA- jest 60 do 100 razy silniejsza niż morfina. DOLARGAN, METADON, FORTRAL.

Lęk: polega na uczuciu niepewności, obawą o swoje zdrowie, bezradności i bezsilności, w stosunku do przedmiotu zagrożenia. Ma on charakter subiektywny jest zlokalizowany w sferze procesów emocjonalno - motywacyjnych.

Problem lęku jest niezwykle istotny, ponieważ pod jego wpływem dochodzi do silnej mobilizacji wegetatywno - endokrynnej ustroju. W rezultacie obserwujemy pobudzenie mechanizmów obronnych oraz dezorganizację zachowania pacjenta (pojawienie się niekorzystnych postaw typu zaprzeczenie, bierna rezygnacja). Dodatkowo lęk potęgowany jest przez ból. Całkowite wyeliminowanie lęku jest niemożliwe.

Pacjenci odczuwają niepokój przed:

- niemożnością decydowania o sobie w czasie operacji;

- naruszeniem fizjologicznej całości ustroju;

- obnażeniem, odsłonięciem narządów płciowych;

- pozbawieniem samodzielności w działaniu;

- złym samopoczuciem bezpośrednio po operacji;

- uzależnieniem od aparatury.

Wyjaśnienie i uspokojenie pacjenta:

Pełna informacja o chorobie, (zgodnie z oczekiwaniem pacjenta), wyjaśnienie w sposób (jasny, i zrozumiały celowości wykonywanych badań, zabiegów, nieograniczony kontakt chorego z lekarzem i pielęgniarką, rozładowanie napięcia nerwowego, (miłym słowem, szczerym zainteresowaniem, obecnością przy chorym w sytuacjach trudnych, zachęcanie go do wyrażania stanów emocjonalnych oraz tworzenie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa.

4. Omów zasady postępowania z chorym z zapaleniem wyrostka robaczkowego w okresie przedoperacyjnym.

Przyczyną zapalenia wyrostka robaczkowego jest prawie zawsze zatkanie jego światła, często kałem. Rzadziej przyczynami zamknięcia światła mogą być pasożyty, ciała obce, a u dzieci przerost tkanki chłonnej.

Rodzaje zapalenia wyrostka robaczkowego:

Appendicitis acuta Simple: proste zapalenie wyrostka robaczkowego; zmiany zapalne ograniczone są do błony śluzowej wyrostka.

Appendicitis acuta phlegmonosa: ropne zapalenie wyrostka robaczkowego; zmiany ropowicze obejmują całą ścianę narządu przechodząc na błonę surowiczą.

Appendicitis acuta gangrenosa: zgorzelinowe zapalenie wyrostka robaczkowego; dochodzi do zgorzeli ściany wyrostka, a w konsekwencji do przedziurawienia ściany i szerzenia się zakażenia w małej jamie otrzewnej.

Infiltratio periappendicularis: naciek okołowyrostkowy; zmieniony zapalnie wyrostek ulega oklejeniu przez sieć większą i sąsiadujące pętle jelit, tworzy się wówczas guz zapalny.

W obrębie nacieku może dojść do powstania ropnia około wyrostkowego: abscessus periappendicularis.

Objawy:

Ból kolkowy w okolicy pępka lub nadbrzusza promieniujący do prawego dołu biodrowego i następnie umiejscawiający się w prawym podbrzuszu. Utrata łaknienia, nudności i zaburzenia w oddawaniu stolca są częstymi objawami. Wymioty występują rzadko. Różnorodność objawów jest związana z różną lokalizacją końcowej części wyrostka, który może znajdować się w okolicy różnych narządów jamy brzusznej. Biegunka jest objawem zapalenia w przypadku miedniczego położenia wyrostka. Bliskość usytuowania zapalenia wyrostka z moczowodem lub pęcherzem może powodować parcie na mocz lub częstomocz. Chory unika ruchów i często zgina prawą nogę w kolanie, podciągając ją do góry w celu zmniejszenia napięcia mięśni w okolicy prawego dołu biodrowego. Objawy choroby u małych dzieci oraz u ludzi w podeszłym wieku często są nietypowe, co opóźnia ustalenie rozpoznania i zwiększa ryzyko przedziurawienia wyrostka.

Objawy ogólne:

podwyższona ciepłota ciała do 38 stopni Cencjusza lub nawet 39 stopni; dość często różnica temperatury ciała pomiędzy mierzoną pod pachą a w odbytnicy powyżej 1 stopień; przyspieszenie czynności serca; bóle w jamie brzusznej pojawiające się podczas kaszlu; szmery perystaltyczne (ruchów robaczkowych) jelit osłabione; zaczerwienienie skóry; nieprzyjemny zapach z ust; obłożenie języka.

Rozpoznanie:

bolesność uciskowa i obrona mięśniowa, najsilniejsza w punkcie McBurneya; bolesność przy oderwaniu ręki od powłok brzusznych po ucisku (objaw Blumberga); przeczulica; badanie odbytnicy palcem (per rectum); badania laboratoryjne: liczba białych krwinek często przekracza 12000 w minimetrze sześciennym, hematokryt może być lekko podwyższony, przeglądowe zdjęcie jamy brzusznej; U S G.

Pielęgnowanie chorego przed zabiegiem: zapewnienie odpowiednich warunków odpoczynku, podanie leków przeciwbólowych, ułożenie pacjenta w wygodnej pozycji, umożliwienie kontaktu z rodziną, lekarzem, poinformowanie chorego o istocie i przebiegu zabiegu, wykonanie kąpieli oczyszczającej, oczyszczenie przewodu pokarmowego w celu zmniejszenia flory bakteryjnej (na zlecenie lekarza), przygotowanie pola operacyjnego, poinformowanie pacjenta o niestosowaniu makijażu, zmyciu lakieru do paznokci, zapewnienie wypoczynku (snu) w noc poprzedzającą operacje chirurgiczna, przebranie pacjenta w bieliznę szpitalną, poinformowanie pacjenta o konieczności usunięcia ruchomych elementów z jamy ustnej i soczewek kontaktowych z oka, pobranie krwi na próbę krzyżową i przekazanie jej do laboratorium, jeśli była zlecona farmakologiczna premedykacja przedoperacyjna podanie jej zgodnie ze zaleceniami (z reguły od 10 do 60 minut przed zabiegiem), odwiezienie.

5. Omów zasady postępowania z chorym z zapaleniem wyrostka robaczkowego w okresie pooperacyjnym.

Pielęgnowanie chorego: na Sali pooperacyjnej przez dwie godziny kontrola ciśnienia, tętna , oddechy co 15 minut; Chory powinien leżeć płasko; Kontrola stanu opatrunku: rany, ocena funkcjonowania zastosowanego drenażu (ilość i charakter wydzieliny, trudności wynikające dla pacjenta), Dopilnować by do ośmiu godzin po zabiegu chory oddał mocz, jeśli nie odda moczu to za zgodą lekarza przetransportować do ubikacji, Dieta ścisła (dwie godziny: płyny gorzkie, w pierwszej dobie: kleik rosołek, wieczorem: dieta lekka), w trzeciej dobie pacjent powinien oddać stolec, W siódmej dobie usuwa się szwy, Wypis do domu następuje nawet w drugiej dobie.

6. Omów zasady pielęgnowania pacjenta z naciekiem okołowyrostkowym.

Naciek okołowyrostkowy INFILTRATIO PERIAPPENDICTULARIS w badaniu stwierdza się bolesny guz w prawym podbrzuszu, wytworzony przez zapalnie zmieniony wyrostek, pętle jelita, sieć i liczne zlepy, które oddzielają ognisko zakażenia od pozostałej części jamy brzusznej. Naciek okołowyrostkowy leczy się zachowawczo, obowiązuje bezwarunkowa hospitalizacja i leżenie w łóżku oraz podawanie antybiotyków o szerokim spektrum działania łącznie z metranidazolem. Chory pozostaje na lekkiej diecie. Pomocne są okłady z lodu na brzuchu. zwykle w 3 do 4 miesiące po wchłonięciu się nacieku chorego ponownie kieruje się do szpitala w celu wykonania appendectomii.

7. Omów zadania pielęgniarki w opiece nad chorym z zapaleniem trzustki.

Trzustka jest narządem położonym zaotrzewnowo, pełniącym funkcję zewnątrz i wewnątrzwydzielniczą. Wyróżnia się w niej głowę, objętą pętlą dwunastnicy, trzon leżący poprzecznie na przedniej powierzchni kręgu lędźwiowego L1 oraz ogon, sięgający do wnęki śledziony.

Zapalenie trzustki spowodowane jest najczęściej: kamicą żółciową albo nadużywaniem alkoholu. Do rzadszych przyczyn należą: urazy i operacje w obrębie trzustki, wirusowe zapalenie trzustki, zakażenie bakteryjne, zapalenie po lekowe.

Wyróżnia się postać łagodną charakteryzującą się minimalną dysfunkcją narządu oraz postać ciężką, w której występują powikłania miejscowe, martwica, torbiel rzekoma lub ropień trzustki, lub niewydolność narządowa.

Choroba rozpoczyna się bólami brzucha, głównie w środkowym i lewym nadbrzuszu oraz śródbrzuszu. Konieczne jest hospitalizowanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Leczenie i problemy medyczne, w tym pielęgnacyjne, zależą od stopnia ciężkości choroby, a także od faktu, czy zapalenie trzustki przebiega u chorego po raz pierwszy czy kolejny oraz w zależności od wieku chorego i schorzeń współistniejących, jak np. występującą czasami w kolejnych zapaleniach trzustki cukrzycą. Niekiedy też w leczeniu trzustki podejmuje się zabiegi chirurgiczne.

Leczenie ma na celu odciążenie trzustki i jej regenerację. Leczenie rozpoczyna się od zwalczania wstrząsu i wyrównaniu zaburzeń wodno - elektrolitowych. Pacjent przechodzi na ścisłą dietę - nie przyjmuje doustnie żadnych pokarmów płynów. Płyny ( 3 do 5 litrów na dobę) podaje się dożylnie do momentu zmniejszenia zapalenia 3 do 7 dni, potem dieta płynna i powrót do normalnej diety po następnych 2 do 3 dniach. Pacjenci zmuszeni są do przyjmowania leków przeciwbólowych (w napadach bólu chory siedzi lub leży z podkurczonymi nogami, ból nasila się przy kaszlu i głębokim oddychaniu) i antybiotyków, które są niezbędne w razie wystąpienia infekcji bakteryjnej. Czasami wprowadza się sondę do żołądka w celu usunięcia martwiczej wydzieliny trzustki.

Zaleca się stosowanie diety niskotłuszczowej, posiłki częste ale w małych ilościach, kategoryczny zakaz spożywania alkoholu.

Opieka pielęgniarska nad pacjentem nieoperowanym powinna skupić się na: kontroli świadomości chorego; monitorowaniu podstawowych funkcji życiowych tj. ciśnienie tętnicze, tętno, ilość wydalanego moczu, temperatur ciała; jeśli chory ma założoną sondę do żołądka, wówczas obserwacja ilości treści żołądkowej, jaka jest drenowana na zewnątrz; podawanie pacjentowi zleconych leków i płynów infuzyjnych. U chorego z ciężkim zapaleniem trzustki należy prowadzić kartę bilansu wodnego, do której należy wpisywać płyny podane w ciągu każdej doby, a także każdą ilość płynną, którą chory wydalił (mocz, stolec, treść żołądkowa, parawanie oraz wydatek wodny związany z ewentualną gorączką); pomoc w uwolnieniu chorego od bólu związanego z zapaleniem trzustki poprzez systematyczne podawanie leków przeciwbólowych oraz stałą kontrolę bólu odczuwanego przez pacjenta. Należy pamiętać, że w terapii bólu towarzyszącemu ostremu zapaleniu trzustki przeciwwskazane są opioidy. Przy silnych bólach można podawać np. tramal. Dbanie o ogólny komfort pacjenta ponieważ leczenie ostrego zapalenie trzustki jest z reguły długotrwały. Kontrola glikemii gdyż może dojść do hiperglikemii, wówczas pożądane jest ustabilizowanie glikemii np. przez podanie GIK.

Opeka nad chorym bezpośrednio po zabiegu operacyjnym obejmuje: kontrolę świadomosci; monitorowanie ciśnienia, tętna, oddechu, ilości wydalanego moczu, ocena barwy skóry i błon śluzowych, obserwacja w kierunku wydstąpienia ewentualnych powikłań związanych z zabiegiem. Obserwacja rany pooperacyjnej, czystości opatrunku, obserwacja ilości i jakości treści, jaka jest drenowana na zewnątrz. Podawanie pacjentowi zlaconych leków i płynó; prowadzenie bilansu wodnego. Pomoc w uwolnieniu od bólu. Dbanie o komfort pacjenta. Kontrola glikemii.

8. Jakie problemy pielęgnacyjne występują u pacjenta z ostrym zapaleniem trzustki.

Ostre zapalenie trzustki jest to ostry stan zapalny gruczołu związany z przedwczesną aktywacją proenzymów trzustkowych i uszkodzeniem sąsiadujących tkanek i niekiedy też odległych narządów.

Problemy pacjenta:

Silny ból zlokalizowany w nadbrzuszu o charakterze opasującym z powodu toczącego się stanu zapalnego; plan: ocena bólu, ocena natężenia, charakteru i czasu wystąpienia, wyjaśnienie przyczyny dolegliwości bólowych, stosowanie leków rozkurczowych lub przeciwbólowych we wlewie zgodnie z kartą zleceń, wyjaśnienie pacjentowi konieczności stosowania diety ścisłej, założenie zgłębnika żołądkowego i odsysanie treści żołądkowej, pomoc w przyjęciu wygodnej pozycji zmniejszającej ból, udział w farmakoterapii: leki blokujące receptory H2, antybiotyki.

Możliwość wystąpienia objawów niedrożności porażennej jelit na skutek stanu zapalnego trzustki; plan: stosowanie diety ścisłej, w razie wymiotów zapewnienie choremu miski nerkowatej i płatów ligniny, płukanie jamy ustnej naparem rumianku, założenie zgłębnika do żołądka i odsysanie treści, obserwacja ilości odsysanej treści, udział w farmakoterapii: uzupełnianie płynów i elektrolitów zgodnie ze zleceniem lub przygotowanie żywienia pozajelitowego, prowadzenie karty płynów.

Suchość w jamie ustnej i ryzyko wystąpienie zapalenia błon śluzowych jamy ustnej z powodu wyłączenia odżywiania drogą doustną; plan: toaleta jamy ustnej, obserwacja błon śluzowych 1 raz dziennie, nawilżanie błon śluzowych przez płukanie przegotowaną wodą lub naparem rumianku, zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu Sali, dożylne uzupełnianie płynów i elektrolitów zgodnie ze zleceniem.

Gorączka z powodu toczącego się stanu zapalnego; plan: pomiar temperatury i dokumentacja, stosowanie środków fizykalnych obniżających temperaturę, pomoc przy toalecie ciała, zmiana bielizny osobistej i pościelowej, antybiotykoterapia i podawanie leków obniżających temperaturę na zlecenie.

Możliwość wystąpienia zaburzeń wodno-elektrolitowych i metabolicznych wynikających z patomechanizmu schorzenia; plan: uzupełnianie płynów drogą dożylną zgodnie ze zleceniem, prowadzenie karty bilansu płynów, ocena diurezy godzinowej, pobranie krwi do badań biochemicznych.

Możliwość wystąpienia niewydolności oddechowej z powodu wysięku i zmian w miąższu płucnym oraz nieefektywnego oddychania z powodu bólu; plan: obserwacja częstości i charakteru oddechu, pomiar tętna i ciśnienia, kontrola gazometrii zgodnie ze zleceniem, podanie tlenu, stosowanie wysokiego ułożenia chorego w łóżku, prowadzenie gimnastyki oddechowej, mobilizowanie chorego do zmian pozycji.

Możliwość wystąpienia wstrząsu z powodu utraty płynów do przestrzeni poza otrzewnowej: pomiar ciśnienia, tętna, O C Ż, oddechów, obserwacja skóry w kierunku zasinienia dystalnych części i nagłego spocenia, kontrola diurezy godzinowej i prowadzenie bilansu płynów.

Możliwość wystąpienia niewydolności nerek z powodu przesuwania się płynu do przestrzeni trzeciej oraz wystąpienie toksemii; plan: kontrola diurezy godzinnej i dobowej, bilans płynów, pomiar ciągnienia i O C Ż, kontrola świadomości.

Możliwość wystąpienia powikłań miejscowych z powodu drenażu jamy brzusznej; plan: obserwacja miejsc wokół założonych drenów; delikatna pielęgnacja, pomoc przyjęciu wygodnej pozycji, zmiana opatrunków wokół drenów, kontrola ilości i charakteru wydzielanej treści, płukanie drenażu zgodnie ze zleceniem.

Możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej z powodu uszkodzenia trzustki; plan: badanie stężenia glukozy we krwi zgodnie ze zleceniem od 2 do 5 razy na dzień, obserwacja skóry w kierunku odwodnienia tkanek, obserwacja pragnienia w kierunku polidypsji, obserwacja diurezy w kierunku poliurii, obserwacja świadomości i jego ocena.

9. Jakie problemy pielęgnacyjne występują u pacjenta z zapaleniem otrzewnej.

Zapalenie otrzewnej to stan zapalny wywołany przez bakterie i ich jady, a niekiedy przez czynniki chemiczne tj. żółć, sok trzustkowy, zawartość pękniętej torebki.

Bakterie najczęściej dostają się do jamy otrzewnej z przewodu pokarmowego, rzadziej z zewnątrz przez ranę brzucha lub drogą krwionośną.

Przyczyną zapalenia otrzewnej może być także ostre zapalenie przydatków lub zapalenie macicy po porodzie lub poronieniu, a także ostre zapalenie trzustki.

W przebiegu ostrego zapalenia otrzewnej w jamie otrzewnej powstaje płyn wysiękowy, z którego wchłaniane jady bakteryjne szybko dostają się do krwioobiegu powodując gwałtowne objawy ogólnoustrojowe.

Objawy Ogólne: zaostrzenie rysów twarzy (twarz Hipokratesa), szybkie i słabo napięte tętno, spadek ciśnienia, język suchy obłożony, chory spocony.

Objawy Miejscowe: brzuch wzdęty, żywo bolesny na ucisk, występuje cisz w brzuchu spowodowana zatrzymaniem lub osłabieniem ruchów robaczkowych, charakterystyczne są objawy otrzewne: obrona mięśniowa oraz nasilenie bólu przy nagłym oderwaniu ręki mocno uciskającej brzuch (objaw Blumberga).

Rozpoznanie: badanie przedmiotowe; R t g puste brzucha w pozycji stojącej (obecność powietrza pod przeponą); diagnostyczne nakłucie jamy brzusznej (obecność wysięku, ropy, krwi); leukocytoza.

Rodzaje zapalenia otrzewnej. Ograniczone: preito notis circumscipia; rozległe: preito diffusa.

Leczenie: zabieg operacyjny w trybie nagłym w celu usunięcia przyczyny zapalenia otrzewnej np. wycięcie wyrostka, resekcja żołądka itp. Należy dokładnie oczyścić jamę otrzewną z treści ropnej oraz wykonać jej zewnętrzny drenaż.

Zadania pielęgniarki w opiece nad chorym: wprowadzenie zgłębnika do żołądka (dieta ścisła, odciągnięcie treści i udokumentowanie); założenie cewnika do pęcherza moczowego (bilans wodny, diureza godzinowa); zaprowadzenie karty wstrząsowej (monitorowanie); częste pomiary ciśnienia, tętna, oddechu; podawanie leków i płynów według karty zleceń (antybiotyki, leki przeciw bólowe, leki przeciw wstrząsowe); stan pacjenta jest ciężki, a wiec powinien być leczony w OIOM.

Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie po zabiegu: przygotowanie jest krótkotrwałe, ale intensywne, polega ono na wyrównaniu zaburzeń wodno elektrolitowych (kroplówki, przetaczanie osocza, krwi), podaniu leków o działaniu przyczynowym( antybiotyki) i objawowym.

Problemy zdrowotne u chorego z rozległym zapaleniem otrzewnej: stan zagrożenia życia z powodu narastających objawów wstrząsu hipowolemicznego i stanu toksycznego w przypadku rozległego zapalenia otrzewnej; niepokój chorego o stan zdrowia i wyniki leczenia; możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno elektrolitowej w wyniku nagłej operacji w obrębie jamy brzusznej; ryzyko wystąpienia zakażenia rany pooperacyjnej spowodowane rozległym zapaleniem otrzewnej i nagłym zapaleniem otrzewnej, pozostawieniem drenów w jamie brzusznej; możliwość wystąpienia zakażenia z powodu założenia cewnika foleja; ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo zatorowej.

10. Omów zasady przygotowania chorego do operacji planowej przepukliny brzusznej.

Przepuklina to uwypuklenie tkanek lub narządów przez ścianę jamy, która je ogranicza.

Przepuklina brzuszna to uwypuklenie tkanek lub narządów poza obręb jamy brzusznej.

Leczenie przepuklin jest zawsze operacyjne. Celem zabiegu jest zamknięcie wrót przepukliny wykluczające możliwość uwięźnięcia przepukliny. W przypadku przeciwwskazań do zabiegu stosuje się pasy przepuklinowe..

Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego:

Dzieli się na dalsze i bliższe lub na fizyczne i psychiczne.

Przygotowanie dalsze: okres przyjęcia do oddziału zabiegowego do dnia poprzedzającego operację chirurgiczną:

-ocena stanu biologicznego, psychicznego, społecznego;

-wyjaśnienie konieczności pobrania materiału do badań laboratoryjnych;

-poinformowanie o działaniach, jakie w związku z chorobą będą wykonywane.

Przygotowanie bliższe: rozpoczyna się w dniu poprzedzającym operację chirurgiczną i obejmuje:

-umożliwienie w razie potrzeby kontaktu z rodziną, osobą duchowną;

-wykonywanie kąpieli oczyszczającej (w łazience lub w łóżku);

-oczyszczenie przewodu pokarmowego z resztek pokarmowych w celu zmniejszenia flory bakteryjnej (na zlecenie lekarza);

-zapewnienie wypoczynku (snu) w noc poprzedzającą operację chirurgiczną (na zlecenie anestezjologa);

-przygotowanie pola operacyjnego;

-poinformowanie pacjenta o niestosowaniu makijażu, zmyciu lakieru z paznokci;

-dbanie o mechaniczne oczyszczenie jamy ustnej i zębów;

-przebranie pacjenta w czystą bieliznę szpitalną;

-poinformowanie o konieczności usunięcia ruchomych elementów z jamy ustnej i soczewek kontaktowych z oka;

-pobranie krwi na próbę krzyżową i przekazanie jej do laboratorium;

-poinformowanie pacjenta o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego;

-jeśli była zlecona farmakologiczna premedykacja przedoperacyjna podanie jej zgodnie ze zleceniem (z reguły od 10 do 60 min przed zabiegiem operacyjnym);

-odwiezienie pacjenta na blok operacyjny wraz z dokumentacją;

-wykonanie indywidualnych zleceń lekarskich przez operacją chirurgiczną.

Przygotowanie psychiczne:

-wyjaśnienie działań pielęgniarskich i lekarskich;

-doprowadzenie do stanu zaakceptowania sytuacji własnej przez chorego i chęci współpracy.

11. Omów zasady pielęgnowania pacjenta po operacji przepukliny niepowikłanej.

Przepuklina to uwypuklenie tkanek lub narządów przez ścianę jamy, która je ogranicza.

Opieka pooperacyjna w przypadku przepukliny zwykłej.

Ułożenie z kończynami dolnymi zgiętymi w stawach kolanowych tak, aby zmniejszyć napięcie mięśni brzucha.

Uruchamianie: w pierwszej dobie pooperacyjnej chory chodzi.

Dieta: w pierwszej dobie lekkostrawna.

Wypróżnienie: w trzeciej dobie pooperacyjnej jeśli nie było stolca czopek lub lewatywa.

Rana pooperacyjna: siódma doba usunięcie szwów, ewentualnie siódma doba co drugi szew, dziewiąta doba reszta szwów.

Suspensorium zapobiega obrzękowi moszny unosząc ją ku górze.

Wskazówki do domu : przez 3 miesiące nie należy wykonywać pracy związanej z wysiłkiem fizycznym, w razie dolegliwości kontrola w poradni chirurgicznej.

Opieka pielęgniarska po operacji chirurgicznej.

Postępowanie pielęgniarskie: Ocena stanu układu krążenia (ciśnienie tętnicze krwi, tętno, ucieplenie kończyn dolnych, zabarwienie dystalnych odcinków ciała).

Ocena oddychania (prawidłowe, zaburzone, możliwość odksztuszania zalegającej wydzieliny).

Ocena wydzielania (układ moczowy: diureza godzinna, dobowa).

Ocena wydalania (przewód pokarmowy: powrót funkcji po zabiegu, gazy, stolec).

Ból pooperacyjny (nasilenie, rozległość i rzutowanie na samopoczucie pacjenta).

Stan opatrunku (rany).

Funkcjonowanie zastosowanego drenażu (ilość i charakter wydzieliny, trudności wynikające dla pacjenta).

Aktywność (szczególnie dbanie o regularne zmiany pozycji ciała w ciągu pierwszych 3 dni po zabiegu).

Ocena zdolności pacjenta do świadomego inwestowania we własny stan zdrowia po operacji (samoopieka) i korzystania z pozytywnych przykładów.

Zaplanowanie indywidualnego pielęgnowania (proces pielęgnowania, pielęgnowanie indywidualne)

12. Omów zasady przygotowania chorego do operacji przepukliny w trybie ostrym.

Przepuklina uwięźnięta (powikłana) powoduje wystąpienie ostrych objawów niedrożności mechanicznej. Na drodze odruchowej występują wymioty, nudności a niekiedy omdlenia. Chory nie może oddać gazów ani stolca. Brzuch staje się wzdęty, ściana jego napięta i bolesna na ucisk. Pętla jelita doprowadzająca ulega rozszerzeniu i w jelicie gromadzi się płynna zawartość, która ulega rozkładowi, gniciu i fermentacji.

Objawy przepukliny uwięźniętej miejscowe: żywo bolesne uwypuklenie, jeśli uwięźnięcie trwa długo skóra w tym miejscu może ulec zaczerwienieniu, przepuklina jest twarda i nieodprowadzane; ogólne typowe dla niedrożności jelita: wymioty, silne bóle brzucha nadchodzące falowo, wzdęcie brzucha, przyśpieszone tętno i leukocytoza.

Pacjent z Izby Przyjęć jest transportowany na oddział chirurgiczny, gdzie wykonuje się hegar, goli się pole operacyjne, zakłada kartę i wiezie na sale operacyjną.

13. Zaplanuj działania pielęgnacyjno opiekuńcze nad pacjentem z niedrożnością jelit.

U chorego, u którego występują silne, kurczowe bóle brzucha wracające, co kilka minut, wymioty, wzdęty brzuch i który nie oddaje wiatrów ani stolca, występuje prawdopodobnie niedrożność jelit. Powinien być, zatem leczony i będzie wymagał operacji.

Planowanie opieki:

Leczenie ostrej, mechanicznej niedrożności przewodu pokarmowego polega na możliwie rychłej operacji. Poprzedza się ją przetoczeniem krwi, osocza lub innych płynów, opróżnieniem żołądka za pomocą zgłębnika żołądkowego-by zapobiec aspiracji do dróg oddechowych treści przewodu pokarmowego w czasie wymiotów.

Gdy pielęgniarka znajdzie się wobec chorego, u którego wystąpiły nagłe bóle brzucha, nudności i wymioty, zatrzymanie gazów i stolca itd., nie powinna nigdy podawać środków przeczyszczających. Mogą one bowiem przynieść zdecydowaną szkodę przez nasilenie ruchów robaczkowych powyżej przeszkody.

W razie wystąpienia powyżej opisanych objawów można przed przybyciem lekarza zastosować wysychający okład na brzuch. Nie należy stosować termoforów, gdyż wywołuje on przekrwienie, co w razie operacji nie jest pożądane.

Celem operacji jest stworzenie odpływu dla nagromadzonych mas kałowych i gazów oraz usunięcie przeszkody mechanicznej. Stworzenie odpływu dla gazów i kału musi uzyskać się jak najszybciej. Nie zawsze jednak udaje się jednoczasowo usunąć przeszkodę, np. w przypadku skrętu esicy odkręcenie jelita umożliwia opróżnienie przewodu pokarmowego z zalegającej treści i jednocześnie usuwa zasadniczą przeszkodę. W niedrożności wywołanej zamknięciem światła przez nowotwór należy założyć przetokę kałową, która umożliwi odpływ stolca i gazów, usuniecie samego guza należy przełożyć na okres późniejszy.

W okresie pooperacyjnym niezwykle ważna jest, obok wszystkich innych zabiegów, troska o uruchomienie perystaltyki i opróżnianie jelit. Bardzo pomocne są tutaj małe wlewki doodbytnicze. Bardzo ważna rolę odgrywa tu również uzupełnianie wody i soli oraz racjonalne stosowanie antybiotyków.

14. Omów zadania pielęgniarki w edukacji pacjenta ze stomią.

Stomia w języku łacińskim oznacza otwór. Brzuszny odbyt nazywamy potocznie sztucznym odbytem. Wytwarzany jest w tych stanach chorobowych, w których zachodzi konieczność wycięcia lub odbarczenia odbytnicy i odbytu.

Edukacja powinna obejmować: omówienie wskazań do wyłonienia stomii i rodzaje stomii, omówienie zasady pielęgnacji stomii, omówienie sposobów przeciwdziałania przykremu zapachowi i głośnemu odchodzeniu gazów, omówienie zasady regulacji wypróżnień, wykonać zmianę woreczków na stomii: przygotować potrzebny sprzęt, przygotować skórę, -dokładnie przykleić woreczek. stopniowo wprowadzać produkty do diety i obserwować zachowanie się przewodu pokarmowego, przeciwdziałać nadmiernemu odchodzeniu gazów: unikać pożywienia zwiększającego wydzielanie gazów i przykrych zapachów, utrzymywać stomię w czystości, stosować środki neutralizujące przykre zapachy, przeciwdziałać głośnemu odchodzeniu gazów.

15. Jakie problemy pielęgnacyjno opiekuńcze występują u pacjenta po wytworzeniu stomii z powodu nowotworu.

Możliwość wystąpienia niedokrwienia i martwicy stomii z powodu niewłaściwego wytworzenia stomii; plan: ocena żywotności stomii, powinna być różowa, wilgotna z obrzękniętą błoną śluzową, powiadomienie lekarza w przypadku ciemnego zabarwienia, ponieważ konieczna jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna.

Możliwość wystąpienia krwawienia i zakażenia rany po usunięciu brzuszno kroczowym odbytnicy; plan: kontrola umocowania drenu założonego w okolicy krocza, stałe płukanie rany roztworem 0,9% N a C l przez dren od 2 do 3 dni, obserwacja opatrunku, kontrola drożności i szczelności cewnika założonego do pęcherza moczowego, podanie leku przeciwbólowego przed zmianą opatrunku i usunięciem drenu.

Trudności w zaspakajaniu potrzeb z powodu ograniczenia w poruszaniu się; plan: ocena zakresu pomocy w wykonywaniu codziennych czynności, i pomoc w toalecie, zmianie bielizny, przyjmowaniu płynów i wydalaniu, pomoc w uruchamianiu, wietrzenie Sali, pielęgnacja stomii: zdjąć założony sprzęt, umyć skórę wokół stomii ciepłą wodą z mydłem, delikatnie osuszyć, pobrać szablonem miarę stomii, wyciąć otwór w sprzęcie, który idealnie powinien pasować do rozmiarów stomii, założyć.

Nieakceptowanie stomii z powodu zmienionego wyglądu ciała i braku kontroli nad wydalaniem; plan: zachęcanie chorego do patrzenia, dotykania i obserwacji stomii podczas pielęgnacji, zapewnienie choremu warunków intymnych przy zmianie sprzętu stomijnego, włączenie chorego do pielęgnacji, dostarczenie choremu informacji o stomii, pomoc choremu w odreagowywaniu stresu, wzmocnienie u chorego poczucia sensowności, niezależności i zrozumienia, umożliwienie choremu kontaktu z psychologiem, włączenie do opieki osób dla niego znaczących.

Brak umiejętności samoopieki; plan: ocena możliwości chorego do samoopieki, asystowanie w zmianie sprzętu stomijnego i korygowanie niewłaściwego postępowania, przedstawianie choremu po konsultacji z diabetykiem zaleceń dietetycznych i konieczności ich przestrzegania, nauczenie chorego kontroli funkcjonowania stomii oraz rozpoznania możliwych problemów tj. biegunka, zaparcia, zmiana koloru, kształtu lub wielkości stomii, przekazanie choremu adresu najbliższej poradni dla chorych ze stomią oraz grupy wsparcia społecznego.

Możliwość wystąpienia biegunki z powodu błędów dietetycznych lub zakażenia pokarmu; plan: w pierwszym dniu dieta kleikowa, zwiększenie ilości przyjmowanych płynów, stopniowe rozszerzanie diety, kontrola elektrolitów i udział w farmakoterapii.

Możliwość wystąpienia zaparć z powodu zbyt małej ilości przyjmowanych płynów i błędów żywieniowych; plan: wyjaśnienie choremu zasad żywienia (spożywanie np. maślanki, łyżkę oliwy na czczo lub szklankę wody, wyeliminowanie pokarmów wzdymających tj. kapusta, groch, kalafior, ryż, świeże pieczywo, tłuste mięsa, czekolada, kakao, kawa, banany, czereśnie, wprowadzenie do diety: świeże i suszone owoce, orzechy, soki owocowe, chleb razowy, otręby pszenne, siemię lniane), stosowanie diety bezresztkowej, bogatej w błonnik, przy zaparciu trwającym dłużej niż 5 dni skontaktowanie się z lekarzem.

Możliwość wystąpienia nieprzyjemnego zapachu i głośnego oddawania gazów, wynikających ze sposobu odżywiania; plan: uwzględnienie w diecie pokarmów tj. pieczywo razowe, chude ryby i mięso, chudy nabiał, kasze, ryż, owoce i warzywa, płyny w ilości 2 litry dziennie, unikanie: jaj, grochu, cebuli, czosnku, kalafiorku, brukselki, kapusty, serów pleśniowych, ostrych przypraw, napojów gazowanych, spożywanie posiłków w spokoju i powoli z zamkniętymi ustami, wkładanie do worka tabletki węgla lekarskiego lub polopiryny S;

Możliwość wystąpienia zaburzeń metabolicznych spowodowanych rozległym wycięciem jelita cienkiego; plan: kontrola gospodarki wodno-elektrolitowej, stosowanie diety błonnikowej i bogatej w nienasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia roślinnego, ograniczenie podaży tłuszczów zwierzęcych, wypijanie 2 litrów płynów dziennie.

Możliwość wystąpienia powikłań dermatologicznych z powodu podrażnienia skóry przez treść jelitową; plan: stosowanie sprzętu obojętnego biologicznie i zapewnienie szczelności, przestrzeganie zasad przy pielęgnacji (mydło p H 5 i pół, dokładne osuszenie, właściwie wycięty otwór w sprzęcie i dobre dopasowanie sprzętu), stosowanie pasty uszczelniającej w przypadku nierówności skóry wokół stomii, obserwacja skóry wokół stomii przy każdej zmianie sprzętu, w przypadku wystąpienia zmian należy częściej myć skórę, stosować mydła alkaliczne, stosować pasty ochronne.

16. Omów postępowanie pielęgniarki wobec pacjenta z drenażem w obrębie układu moczowego.

Układ moczowy składa się z nerek oraz dróg wyprowadzających mocz: miedniczek nerkowych, moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Nerki są narządem parzystym. Nerki leżą pozaotrzewnowo na tylnej powierzchni jamy brzusznej, w okolicy lędźwiowej (prawa zwykle nieco niżej). Przepływ krwi przez nerki wynosi około 1200 milillitrów na minutę, co stanowi około 25% krwi pompowanej przez serce. Pęcherz opróżniony leży poza spojeniem łonowym, wypełniony wystaje ponad spojenie. Kształt pęcherza zależny jest od stopnia wypełnienia.

Cewnikowanie pęcherza moczowego wykonuje się ze wskazań diagnostycznych: cystouretrografii mikcyjnej - dla oceny struktur anatomicznych dolnych dróg moczowych oraz uwidocznienia wstecznego odpływu pęcherzowo-moczowodowego; badań urodynamicznych - dla określenia stanu czynnościowego pęcherza i cewki moczowej. W celach leczniczych: w przypadku utrudnienia mikcji lub zatrzymania moczu, po niektórych zabiegach urologicznych i chirurgicznych, monitorowanie diurezy.

Okresowe cewnikowanie pęcherza moczowego (C I C) jest bardzo popularnym sposobem opróżniania pęcherza moczowego. Metodę tę stosuje się wówczas, gdy naturalne opróżnianie pęcherza jest niemożliwe, na przykład u chorych z atonicznym pęcherzem moczowym lub przeszkodą podpęcherzową uniemożliwiającą oddawanie moczu (np. wysokociśnieniowy neurogenny pęcherz z przerośniętą szyją pęcherza). Ponadto tzw. trzymające zbiorniki na mocz wytwarzane z jelita lub zbiorniki pęcherzowo-jelitowe opróżnia się na drodze okresowego cewnikowania.

Cewnikowanie pęcherza często wykonuje sama pielęgniarka, przestrzegając zasad aseptyki. Przed zabiegiem należy bardzo dokładnie wyjaśnić cel i sposób cewnikowania. Okolicę ujścia zewnętrznego cewki moczowej trzeba następnie umyć zgodnie z zasadami chirurgicznego przygotowania pola operacyjnego do zabiegu instrumentalnego. Do mycia używa się 0,5% wodnego roztworu chlorheksydyny, roztworu jodopowidonu lub innego odpowiedniego preparatu. Nałożyć lidokainę w postaci 2% żelu (5 mililitrów) bezpośrednio na koniec cewnika.

Po wprowadzeniu cewnika i jego umocowaniu trzeba właściwie ustawić zestaw drenujący.

W tym celu należy:

umieścić zbiornik na mocz poniżej poziomu pęcherza moczowego dla zapewnienia lepszego odpływu moczu;

dren łączący cewnik moczowy z workiem na mocz trzeba przeprowadzić ponad udem chorego, tak aby nie został on zaciśnięty przez ciało pacjenta.

Jeżeli chory ma założony cewnik na stale, należy wykonać u niego 2 razy dziennie toaletę krocza oraz ujścia zewnętrznego cewki wokół cewnika.

Podczas toalety sprawdzamy, czy jest wyciek wokół cewnika, jego rodzaj, kolor, zapach. Toaletę wokół cewnika wykonujemy aseptycznie, posługując się sterylnymi gazikami nasączonymi sterylnym roztworem Rivanolu. Cewnik założony na stale należy zmieniać co 10 dni, w przypadku gdy zatka się, można próbować go przepłukać lub też wymienić.

Do płukania używamy sterylnych roztworów: fizjologicznego roztworu N a C l lub Rivanolu. Płyn do pęcherza moczowego wprowadzamy jałową strzykawką lub przez lejek. W przypadku użycia lejka łączymy go z cewnikiem i unosimy do góry.

Cewnik powinien być na stałe połączony ze zbiornikiem na mocz. W przypadku gdy konieczne jest rozłączenie połączenia, należy: zacisnąć cewnik, przemyć obie końcówki roztworem odkażającym i zabezpieczyć jałowo obie końcówki. Zbiornik do moczu powinien być jednorazowego użytku lub mieć oddzielny kanał odpływu moczu na zewnątrz. Nie wolno opróżnić zbiornika tą samą drogą, którą uprzednio spłyną mocz na zewnątrz, ponieważ takie postępowanie prowadzi do wtórnego zakażenia dróg moczowych.

17. Omów zasady postępowania pielęgniarskiego z pacjentem z odmą opłucnową.

Odma opłucnej, pneumothorax, to wtargnięcie powietrza lub innych gazów do jamy opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. Objawy podmiotowe: kłujący ból w klatce piersiowej (po stronie zajętej), duszność, suchy kaszel, omdlenia, ogólne osłabienie. Objawy przedmiotowe: bladość, sinica (centralna), oddech spłycony i przyspieszony, uwypuklenie strony zajętej z powłóczeniem, tachykardia, szmer pęcherzykowy - osłabiony lub zniesiony, odgłos opukowy - nasilony lub bębenkowy, odgłos mowy - osłabiony, drżenie głosowe - osłabione lub zniesione.

Postępowanie pielęgniarskie:

-zapewnienie pacjentowi cichego, jasnego, dobrze przewietrzonego pokoju, z łóżkiem przy oknie

-zapewnić właściwą wilgotność powietrza

-dobry dostęp do tlenu

-łóżko przestawne

Pielęgniarka powinna regularnie kontrolować i dokumentować podstawowe parametry życiowe, częstość oddechów, pulsoksymetr (monitorowanie). Obserwować zmianę wyglądu chorego (np. sinica) lub ułożenia ciała w celu włączenia się dodatkowych mięśni oddechowych. Pielęgniarka powinna być przy pacjencie, rozmawiać z nim dzięki temu zmniejszy stany lękowe u pacjenta. Pacjent musi leżeć w łóżku i odpoczywać. Pacjenta należy ułożyć w pozycji umiarkowanej wysokiej co umożliwi mu lepsze oddychanie ułożenie ciała ze spuszczeniem nóg, ewentualnie dodatkowo boczne, wysokie uniesienie ramion, uruchamianie chorego i rehabilitacja zgodnie z zaleceniem lekarza oraz ukierunkowana gimnastyka oddechowa i ruchowa. Pomoc w myciu codziennych czynnościach, u chorych z pogorszonym stanem zdrowia. Pełna profilaktyka u chorych unieruchomionych. Dieta wysokobiałkowa dużo witamin w celu wzmocnienia sił obronnych organizmu. W razie sinicy lub duszności podać tlen.

18. Omów rolę pielęgniarki w przygotowaniu chorego do operacji tarczycy.

Tarczyca przylega do tchawicy tuż poniżej krtani i jest zbudowana z dwóch płatów oraz łączącej je węziny, zwanej też cieśnią tarczycy.

Rola pielęgniarki:

-zapewnienie pacjentowi cichego, jasnego, dobrze przewietrzonego pokoju, z łóżkiem przy oknie

-zapewnić właściwą wilgotność powietrza

-dobry dostęp do tlenu

-łóżko przestawne

Pielęgniarka powinna regularnie kontrolować i dokumentować podstawowe parametry życiowe, częstość oddechów, pulsoksymetr (monitorowanie).Obserwować zmianę wyglądu chorego (np. sinica) lub ułożenia ciała w celu włączenia się dodatkowych mięśni oddechowych. Pielęgniarka powinna być przy pacjencie, rozmawiać z nim dzięki temu zmniejszy stany lękowe u pacjenta. Pacjent musi leżeć w łóżku i odpoczywać. Pacjenta należy ułożyć w pozycji umiarkowanej wysokiej co umożliwi mu lepsze oddychanie ułożenie ciała ze spuszczeniem nóg, ewentualnie dodatkowo boczne, wysokie uniesienie ramion, uruchamianie chorego i rehabilitacja zgodnie z zaleceniem lekarza oraz ukierunkowana gimnastyka oddechowa i ruchowa. Pomoc w myciu codziennych czynnościach, u chorych z pogorszonym stanem zdrowia. Pełna profilaktyka u chorych unieruchomionych. Dieta wysokobiałkowa dużo witamin w celu wzmocnienia sił obronnych organizmu. W razie nadwagi dieta niskokaloryczna, w razie sinicy lub duszności podać tlen.

19. Wykaż znaczenie pielęgnowania w zapobieganiu powikłaniom po operacji tarczycy.

Pozstępowane:

Podanie zwiększonej dawki leków przeciwtarczycowych np. 100 miligram metizolu, 30 do 40 kropli mocnego roztworu płynu lugda doustnie lub przez zgłębnik żołądkowy;

Wyrównanie strat wodno elektrolitowych drogą dożylną;

Podanie kortykosteroidów np. elkorton lub hydrocortison.

POSTĘPOWANIE:

- pozycja Bineta, ( pół wysokie ułożenie z podparciem pod kark- obserwacja pod kontem zabarwienie powłok skórnych, obserwacja pod kontem krwotoku, ocena barwy głosu ( pacjent po operacji nie [powinien mówić tylko jak coś chce to powinien pisać na kartce] obserwacja pod kontem zaburzeń w oddychaniu, obserwacja w kierunku powikłań, obserwacje drenu pod kontem wycieku.

W późniejszych dobach obserwacja w kierunku powikłań, stopniowe usamodzielnienie się chorego, zmiana pozycji i uruchamianie pierwszej dobie po operacji, kontrola i w razie potrzeby poprawianie ssania z rany, usunięcie drenu po 48-72 godziny, nawodnieni odżywianie doustne- pierwsza doba dieta płynna, wprowadzenie gimnastyki oddechowej (inhalacje), - usuwanie szwów: kosmetyczne 5-7 dni, pojedyncze, 7 dni pojedyncze, 9 dni pozostałe.

20. Jakie problemy pielęgnacyjne mogą wystąpić u pacjentki w drugiej dobie po operacji tarczycy.

Możliwość wystąpienia wstrząsu i krwawienia; mierzenie i notowanie parametrów życiowych, ilości płynu zdrenowanego z rany operacyjnej, sprawdzanie opatrunku czy nie ma wycieku krwi, mierzenie częstości oddechów i obserwacja czy nie ma zaburzeń oddychania.

Potencjalna możliwość zakłócenia czynności gruczołu tarczowego i gruczołów przytarczowych; obserwacja chorego w kierunku objawów przełomu tarczycowego przez pomiar parametrów: RR, tętna i oddechów; przygotowanie na wypadek przełomu tarczycowego - kroplowych wlewów dożylnych, płynów Lugola, Propanolu, leku uspokajającego; obserwacja pacjenta w celu wykrycia wczesnych objawów tężyczki tj. skurczu lub drżenia mięśnia twarzy, rąk, stóp, objaw Trossena i Chwostka; przygotowanie glukomianu wapnia w postaci dożylnej.

Przełom tarczycowy tj. nagły wzrost tyreoksydazy z bezpośrednim zagrożeniem życia,

Przełom chirurgiczny może wystąpić po resekcji nadczynnej tkanki tarczycy - po zabiegu.

Objawy: tachykardia, wzrost ciśnienia, chory niespokojny, pobudzony, wymioty i biegunki prowadzące do odwodnienia, zwiększenie stężenia mocznika, hipernatrenia, hiperkalcemia, hipoglikemia.

Postępowanie: podanie zwiększonej dawki leków przeciw tarczycowych np. 100 miligram Mitizolu, 30 do 40 kropli mocnego roztworu Płynu Lugola doustnie lub przez zgłębnik żołądkowy, wyrównanie strat wodno elektrolitowych drogą dożylną, podanie kortykosteroidów np. Enkorton.

Możliwość zniszczenia nerwu krtaniowego wstecznego obserwacja czy chory nie ma chrypki, czy nie zachodzi do nagłych zaburzeń oddechowych.

Ból rany po operacyjnej ułożenie pacjenta w łóżku w pozycji Bineta (unikanie nadmiernego odchylenia szyi) podanie leków przeciw bólowych wg zleceń.

Rana operacyjna z rurką drenującą; obserwacja funkcjonowania drenażu, ilości drenowanej i jej wygląd; zmiana opatrunku; usunięcie drenażu, (gdy ilość wydzieliny jest minimalna); usunięcie szwów, gdy rana jest zagojona.

Chory nie chętnie pije płyny i spożywa pokarmy urozmaicanie posiłków.

21. Omów zadania pielęgniarki w przygotowaniu pacjentki do mastektomii.

W przypadku raka piersi u kobiet opieka powinna być nastawiona przede wszystkim pod kątem psychicznym, dla niej samej jak i członków jej rodziny, we wszystkich okresach choroby oraz w okresie jej zaostrzeń. Stwierdzenie nowotworu piersi jest dla kobiety szokiem. Niektóre kobiety nie zdają sobie sprawy z powagi sytuacji, niektóre obawiają się operacji, a myśl o utracie piersi jest ogromnym szokiem. Każda kobieta musi być poinformowana, że rak piersi we wczesnym okresie jest całkowicie wyleczalny. Chora kierowana na taką operację musi być poinformowana o ewentualności utraty piersi. Musi mieć czas na przyzwyczajenie się do tej myśli. Aby temu zapobiec chorą w okresie przedoperacyjnym należy nauczyć wykonywaniu ćwiczeń kończyn dolnych. Istotne znaczenie ma właściwe ułożenie kończyny górnej po operacji. Po leczeniu chirurgicznym część chorych kierowana jest do leczenia uzupełniającego promieniami. Chora musi uwierzyć, że amputacja piersi, chociaż jest zabiegiem okaleczającym, jednocześnie jest konieczna dla ratowania życia. Po mastektomii może rozwinąć się obrzęk kończyny górnej z powodu usunięcia węzłów chłonnych pachowych. W znacznym stopniu ogranicza to funkcjonowanie kończyny i może być przyczyną dodatkowych dolegliwości. U chorych wyleczonych radykalnie, bez niebezpieczeństwa nawrotu choroby, można wykonać operację rekonstrukcyjną(wszczepienie protezy piersiowej w miejsce amputowanego gruczołu). Możliwość wykonania takiego zabiegu pomaga uzyskać warunki komfortu psychicznego pacjentom, dla których amputacja piersi jest ogromnym kalectwem. Każda kobieta po usunięciu piersi z powodu raka musi być pod stałą opieką poradni onkologicznej. Ważne jest też uczestniczenie w stowarzyszeniach kobiet z nowotworem piersi, po amputacjach lub po wszczepieniu protezy piersi. Pomoże to kobiecie przetrwać ten trudny dla niej okres, wzmocni ją to psychicznie.

22. Ustal diagnozę pielęgniarską u pacjenta w pierwszej dobie po operacji serca.

Metody diagnostyczne:

wywiad wstępne badanie: tętno, ciśnienie, E K G, R T G klatki piersiowej, echokardiografia, ) tomografia komputerowa. cewnikowanie serca i rozpoznanie zmian w sercu: obserwacja rentgenowska, pomiar ciśnienia w przedsionkach i komorach, gazometria, angiokardiografia. koronarografia.

Opieka nad chorym we wczesnym okresie pooperacyjnym: zorientować się o przebiegu zabiegu i stanie pacjenta, transport do oddziału intensywnej opieki medycznej, obowiązuje intensywny nadzór, monitorowanie wszystkich parametrów życiowych, intensywna opieka pielęgniarska, co najmniej 24 godziny musi leżeć w ojomie. zwalczanie bólu, leki z grupy narkotyków-wg zegara, nadzór nad czynnością oddechową, co 48 godzin zmieniać mankiet rurki operacyjnej, w pierwszej dobie pooperacyjnej pacjent może być sadzany, nacieranie, oklepywanie, ułożenie pacjenta: półwysokie, właściwe ułożenie drenów, należy zwrócić uwagę na właściwe działanie drenażu(opieka nad drenami i raną pooperacyjną). W pierwszej godzinie ilość krwi drenowanej może wynosić nawet 600 mililitrów, ale stopniowo powinna się zmniejszać i po 3 godz. nie powinna przekraczać 50 mililitrów, po 6 do 12 godzin wyciek krwi powinien zmieniać się w wyciek płynu surowiczo-krwistego, a po 12 godzin do 24 godzin ilość wydzieliny powinna wynosić 10 do 15 mililitrów. opatrunek zmienia się jak zachodzi taka potrzeba(co drugi szew usuwa się w 7 dobie, a w 10 dobie usuwa się resztę szwów).

Powikłania mogące wystąpić: niewydolność krążenia (przyczyny: kwasica); tamponada serca (przyczyny: nadmierne krwawienie, niedotlenienie, niedrożność drenu); krwotok (przyczyny: nadciśnienie tętnicze, małe stężenie czynników krzepnięcia); obrzęk mózgu(przyczyny: zła czynność lewej komory, przewlekła niewydolność nerek); zaburzenia rytmu serca (przyczyny: kwasica, niedotlenienie); bloki przewodzenia w sercu - miejscowy obrzęk; zawał serca -zły przepływ wieńcowy, niedotlenienie; niewydolność nerek - niskie ciśnienie tętnicze, po podostrym zapaleniu wsierdzia.

23. Omów zasady postępowania przedoperacyjnego w przypadku operacji serca.

Przygotowanie do zabiegu:

Odbywa się w oddziale kardiologicznym.

Należy wyeliminować wszelkie stany zapalne, ograniczyć podawanie płynów.

Wykonać badania diagnostyczne zgodnie z zaleceniem.

Stosować farmakoterapię w zależności od zlecenia lekarskiego (leki moczopędne, nasercowe, przeciwzakrzepowe).

Przygotować chorego psychicznie do zabiegu.

Wdrażać pacjenta do fizykoterapii (nauka prawidłowego oddychania, efektywnego kaszlu).

Wyłączyć leki moczopędne i nasercowe na 48 godzin przed zabiegiem.

W przeddzień operacji zważyć chorego, przygotować przewód pokarmowy, pole operacyjne, wieczorem podać środek nasenny zgodnie ze zleceniem.

W dzień operacji przed transportem na blok sprawdzić przygotowanie pola operacyjnego i dokonać jego ponownej dezynfekcji, dokonać oceny układu krzepnięcia.

24. Omów zadania pielęgniarki w opiece pooperacyjnej nad chorym z żylakami odbytu.

Żylaki odbytu, zwane też guzkami krwawniczymi, są żylakowato poszerzonymi żyłami splotu odbytniczego. Jeśli pierwotny punkt ich wyjścia leży powyżej linii grzebieniastej, określa się je jako żylaki wewnętrzne, a jeśli leżą poniżej tej linii-jako zewnętrzne.

Jednym z objawów jest krwawienie, na ogół bezbolesne w czasie oddawania lub po oddaniu stolca. Chory zauważa krew na papierze toaletowym lub krew kapie i plami. Każde krwawienie z odbytu zobowiązuje do badania odbytnicy palcem w celu wykluczenia raka.

Operacja polega na podwiązaniu i wycięciu żylaków. Jednocześnie nacina się lub rozciąga zwieracz wewnętrzny odbytu. Wyniki operacji są dobre, powikłania rzadkie, wyleczenie zupełne.

Przygotowanie do operacji:

-przygotowanie psychiczne pacjenta i jego rodziny,

-dokładne oczyszczenie dolnego odcinka przewodu pokarmowego (3 dni przed zabiegiem choremu podajemy środki przeczyszczające i wprowadzamy dietę lekkostrawną),

-w przeddzień operacji, wieczorem wykonujemy głębokie płukanie jelit do czystej wody i powtarzamy tę czynność kilka godzin przed zabiegiem,

-ogolenie okolicy odbytu i krocza i dokładne umycie tej okolicy,

-w celu zatrzymania perystaltyki jelit wieczorem i rano-w dzień operacji podajemy środki hamujące perystaltykę jelit.

Postępowanie po operacji:

-ułożenie pacjenta w dowolnej pozycji, tak aby opatrunek nie powodował bólu, jeśli układamy na plecach to pod pośladki dajemy koło gumowe unoszące pośladki,

-kontrola opatrunku,

-prowadzenie gimnastyki oddechowej,

-ćwiczenia ruchowe w łóżku,

-higiena całego ciała.

Przez 5 dni po zabiegu chory nie powinien oddawać stolca, w tym celu otrzymuje środki (np. nalewka makowca), które mają działanie zapierające. Dieta przez 3 dni lekkostrawna, zapierająca z małą ilością błonnika. W 5 dniu chory otrzymuje środek przeczyszczający, by ułatwić pierwsze opróżnienie. Po pierwszych i następnych opróżnieniach należy stosować kąpiele nasiadowe, niegorące z dodatkiem nadmanganianu potasu. Przy wypisie zwracamy uwagę na:

- unikanie pracy o charakterze siedzącym,

-zastosowanie odpowiedniej diety celem przestrzegania regulacji wypróżnień.

Do zadań edukacyjnych pielęgniarki należy wyjaśnienie istoty choroby i jak ważne jest przestrzeganie właściwej diety. Powinna ona również wyjaśnić, dlaczego chory nie powinien prowadzić siedzącego trybu życia.

25. Ustal diagnozę pielęgniarską u pacjenta z krwawieniem z żylaków przełyku.

Pojawienie się wymiotów treścią krwistą (żywoczerwoną) lub ciemną, skrzepami krwi lub tzw. treścią fusowatą. Dołączają się wypróżnienia o zabarwieniu smołowatym, choć czasem krew w kale może mieć zabarwienie jasne. Objawy ogólne to bladość powłok i błon śluzowych, niepokój psychoruchowy, przyspieszenie częstości tętna, obniżenie ciśnienia tętniczego i ośrodkowego ciśnienia żylnego oraz spadek ilości wydzielanego moczu. W przypadku krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego podstawowym badaniem diagnostycznym jest endoskopia. Badanie to wykonuje się natychmiast po rozpoczęciu dożylnego przetaczania płynów (elektrolitowych i dekstranu). Endoskopia nie tylko pozwala na ustalenie źródła krwawienia, ale również w niektórych przypadkach umożliwia leczenie(obliteracja żylaków przełyku, koagulacja laserowa krwawiącego wrzodu. W przypadku krwawienia z żylaków przełyku postępowanie doraźne polega na wprowadzeniu zgłębnika Sengstakena-Blackemorea na 12 do 24 godzin, a następnie endoskopowym leczeniu obliterującym. W celu obniżenia ciśnienia wrotnego stosuje się dożylnie wlew wazopresyny. Gdy przyczyną krwawienia jest choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, zawsze początkowo próbuje się intensywnego leczenia zachowawczego, które polega na przestrzeganiu diety z uwzględnieniem rodzaju i regularności posiłków wyeliminowanie używek, jak kawa, herbata, alkohol, palenie tytoniu, stosowaniu leków zobojętniających kwasowość treści żołądkowej i obniżających wydzielanie kwasu solnego.

Stan zagrożenia życia z powodu wstrząsu krwotocznego na skutek nagłej utraty krwi; duszność na skutek niedotlenienia spowodowanego utratą krwi i niedoborem hemoglobiny; niepokój chorego o własne zdrowie z powodu złego samopoczucia, występujących objawów i nagłej hospitalizacji; ból kanału nosowego z powodu założonej sondy obciążonej ciężarkiem; możliwość zachłyśnięcia się śliną z powodu trudności w połykaniu w wyniku założonej sondy; możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej z powodu krwawienia z przewodu pokarmowego; ograniczenie aktywności chorego z powodu założonej sondy, konieczności podawania płynów drogą dożylną oraz osłabienia.

26. Omów problemy pielęgnacyjne u pacjenta w opatrunku gipsowym.

Leczenie za pomocą opatrunków gipsowych stosuje się u chorych ze złamaniem zamkniętym kości kończyny dolnej lub górnej bez przemieszczenia odłamków kostnych oraz ze złamaniem otwartym, nie zakwalifikowanym do zabiegu operacyjnego. Wskazaniem do zastosowania opatrunku gipsowego są też urazy stawów oraz tkanek miękkich narządów ruchu np. skręcenia i zwichnięcia. Celem opatrunku gipsowego jest zapewnienie stałego kontaktu odłamków kostnych oraz utrzymanie osi kończyny na wysokości złamania.

Przed założeniem opatrunku gipsowego należy zabezpieczyć miejsca szczególnie narażone na ucisk gipsu: na kończynie dolnej głowa strzałki, przednia krawędź piszczeli, kostki, tylnia część guza piętowego; na kończynie górnej wyrostek rylcowaty kości promieniowej i kości łokciowej, nadkłykieć boczny kości ramiennej; na tułowiu obojczyk, grzebień łopatki, grzebień kości biodrowej, kość krzyżowa, spojenie łonowe.

Techniczne wykonanie opatrunku gipsowego polega na zanurzeniu w pojemniku z wodą o temperaturze 28 do 30 stopni jednocześnie 4 do 6 opasek gipsowych przez około 1 minutę.

Opatrunki gipsowe ograniczają zakres czynności pacjentów ze względu swej masy i sztywności. Gips nałożony na kończynę górną ogranicza posługiwanie się nią, nałożony na kończynę dolną ogranicza poruszanie się.

Na skutek ucisku spowodowanego gipsem może dojść do: zaburzeń ukrwienia kończyny (zblednięcia, zasinienia, oziębienia; obrzęku ; porażenia nerwu.

Problemy pielęgnacyjne: niepokój spowodowany zaplanowaną resprbcją (nastawieniem złamania) oraz wykonaniem opatrunku gipsowego; ryzyko ucisku z powodu zniekształcenia mokrego opatrunku gipsowego; ryzyko powikłań w wyniku ucisku na kończynę; dolegliwości bólowe z powodu złamania kości; deficyt samoopieki z powodu dysfunkcji narządu ruchu chorego z opatrunkiem gipsowym.

27. Omów zasady pielęgnowania chorego po prostatektomii nadłonowej.

Prostatektomia radykalna polega na wycięciu stercza z torebką anatomiczną, pęcherzyków nasiennych, szyi pęcherza i regionalnych węzłów chłonnych. Podkreślić należy że do tego typu operacji kwalifikują się chorzy z niskim stopniem zaawansowania oraz z gruczołem krokowym nie przekraczającym 50 gram. W czasie zabiegu chory ułożony jest w pozycji ginekologicznej. Uda są bardzo przygięte do tułowia. Uniesione pośladki wystają kilka centymetrów poza brzeg stołu operacyjnego, który ustawiony jest tak, aby chory leżał w pozycji Trendelenburga. Operacja jest najczęściej wykonywana w znieczuleniu ogólnym, połączonym z rdzeniowym (o rodzaju znieczulenia decyduje anestezjolog). Problemy pielęgnacyjne. Dla chorego szczególnie trudny jest dzień operacji (doba „0”). Nakładają się na siebie przedoperacyjne zdenerwowanie i pooperacyjny okres bezradności. Przeżycia te mają różne nasilenie. Istnieją potencjalne wspólne problemy, występujące u większości chorych, lecz rozwiązywanie ich wymaga zawsze indywidualnego traktowania: płaskie ułożenie w łóżku związane z rodzajem znieczulenia (8 do 12 godziny-znieczulenie rdzeniowe), dreszcze, ból rany, opatrunek na ranie, uczucie bolesnego parcia na mocz, uciążliwość związana z obecnością (drenów - jeden: drenujący ranę, drugi: cystostomijny), dyskomfort psychiczny i fizyczny w związku z koniecznością utrzymania cewnika w pęcherzu, ograniczenia dietetyczne (chory musi być prowadzony jak po otwarciu jamy brzusznej), trudności w zaspokajaniu potrzeb higienicznych, nietrzymanie moczu, po usunięciu cewnika w związku z uszkodzeniem zwieraczy pęcherza, zakażeniem cewki moczowej, zwiotczenie mięśni krocza a co za tym idzie u chorego może nagle wystąpić nietrzymanie kału, niepokój, lęk, bezradność w związku z chorobą nowotworową, rozdzieleniem z rodziną, obawą przed powikłaniami, utrzymanie kilkudniowe wkłuć dożylnych.

28. Określ rolę pielęgniarki w edukacji pacjenta z żylakami kończyn dolnych.

Żylakami kończyny dolnej nazywamy rozszerzenie, wydłużenie i skłębienie żył podskórnych w zakresie żyły odpiszczelowej w około 85%, i żyły odstrzałkowej w 15%.

Przyczyną żylaków jest wrodzona niewydolność zastawek żylnych w kończynach dolnych objawiająca się po okresie pokwitania, kiedy niewydolne zastawki żylne, zarówno w układzie żył powierzchownych, jak i przeszywających, przyczyniają się do cofania wstecznego krwi żylnej z układu głębokiego.

Cofająca się krew rozszerza żyły na trwałe powodując rozwój żylaków.

Profilaktyka przeciw żylakowa obejmuje:

Zapobiegać nadwadze - nadwaga zwiększa zastój krwi w żyłach; polecana jest dieta bogato włóknikowa.

Unikać stosowania ciepła na kończyny - słońce, sauna, solarium, gorące kąpiele itp.

Unikać długotrwałego stania (preferuje się raczej chodzenie niż pozostawa­nie w pozycji stojącej lub siedzącej), w czasie pracy siedzącej robić krótko trwałe przerwy na „rozruszanie nóg".

Pod kontrolą lekarza należy stosować kompresjoterapię kończyn dolnych (pończochy, bandaże, opaski), zwłaszcza w okresie ciąży.

Należy zrezygnować z noszenia ciasnych podkolanówek, podwiązek i obcisłych spodni.

Zaleca się aktywny tryb spędzania wolnego czasu - rekomendowane sporty to chodzenie, pływanie, gimnastyka.

Niektórzy chorzy, zgodnie z zaleceniami lekarskimi, powinni spać z nieco uniesionymi kończynami dolnymi (15 do 20 centymetrów).

We wczesnym okresie pozabiegowym operowane kończyny chory może myć i kąpać (z wyjątkiem kąpieli w wannie) - zalecana jest higiena w wo­dzie wolnopłynącej (prysznic).

Wskazane są biegi, spacery, pływanie, jazda na rowerze, ponieważ przez takie ćwiczenia uzyskuje się naprzemienne skurcze i rozkurczę mięśni kończyn dolnych

29. Określ problemy pielęgnacyjne chorego z żylakami kończyn dolnych w okresie przed i pooperacyjnym.

Przygotowanie do zabiegu i opieka pooperacyjna:

Przygotowanie rutynowe + dokładne wyznaczenie przebiegu żylaków na kończynie.

Opieka pooperacyjna:

przez 24 godziny po zabiegu kończyny dolne ułożone powyżej poziomu serca.

prowadzenie profilaktyki zapobiegającej zastojowi żylnemu :

wczesne uruchomienie chorego po operacji,

układanie operowanej kończyny w pozycji przeciw obrzękowej w czasie leżenia w łóżku,

ruchy zgięcia podeszwowego i grzbietowego stopy co 20 do 30 minut w czasie leżenia,

noszenie w ciągu dnia pończoch elastycznych obejmujących stopę przez okres 3 miesięcy po operacji,

profilaktyka przeciw obrzękowa: leżenie 2 do 3 razy w ciągu dnia przez 10 do 15 minut z nogami ułożonymi wyżej, pod kątem 45 do 60.

W okresie pooperacyjnym ważne jest zastosowanie profilaktyki przeciwzakrzepowej polegającej na wczesnym uruchomieniu chorego po operacji ( należy wstawać z łóżka jak najwcześniej, najlepiej w dniu operacji , na drugi dzień chorzy musza chodzić, nie wolno siedzieć z opuszczonymi nogami, im więcej ruchu tym lepsze wyniki operacji, wskazane jest bandażowanie operowanej kończyny) jeżeli wystąpi krwawienie z operowanego żylaka chory musi się położyć poziomo z uniesioną kończyną, nastąpi wówczas szybki odpływ krwi żylnej z kończyny i opróżniona z krwi żyła przestanie krwawić, zakłada się jałowy opatrunek, co kilkanaście minut, ułożeniu kończyn dolnych w pozycji biernego drenażu ( uniesienie łóżka zapewniające ułożenie stóp powyżej poziomu serca); prawidłowym nawadnianiu chorego oraz stosowaniu środków zmniejszających krzepliwość krwi.

Opieka pielęgniarska nad chorym w bezpośrednim okresie po zabiegu operacyjnym powinna skupiać się na kilku ważnych elementach:

Kontrola świadomości chorego;

Monitorowanie podstawowych funkcji życiowych chorego: ciśnienie tętnicze, tętno, oddech, ilość wydalanego moczu oraz ocena barwy skóry i błon śluzowych, tzw. powrotu kapilarnego i temperatury ciała pacjenta;

Obserwacja chorego w kierunku występowania ewentualnych powikłań związanych z zabiegiem (głównie): krwawienie, krwotok i wstrząs hipowolemiczny. Po operacji polegającej na usunięciu żylakowato zmienionych naczyń żylnych obserwacja powinna być ukierunkowana przede wszystkim na wystąpienie ewentualnego krwawienia, które może być zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne.

Uniesienie wyżej operowanych kończyn (ułatwia to powrót żylny krwi) i wyjaśnienie choremu celowości tego zabiegu.

Obserwacja rany operacyjnej i czystości opatrunku - czystości bandaża elastycznego lub pończochy elastycznej założonych bezpośrednio po dokonanym zabiegu na Sali operacyjnej, obserwacja ilości i jakości treści, jaka może wypływać z założonych (niekiedy) w trakcie zabiegu drenów.

Podawanie pacjentowi zleconych leków - przede wszystkim heparyny drobnocząsteczkowej i płyny infuzyjne.

Pomoc w uwolnieniu chorego od bólu związanego z zabiegiem operacyjnym poprzez systematyczne podawanie leków przeciwbólowych oraz stałą kontrolę bólu odczuwanego przez pacjenta.

Dbanie o ogólny komfort chorego.

Dokumentowanie wszystkich parametrów dokonywanych u chorego. Dokumentowanie podanych pacjentowi leków i płynów infuzyjnych.

W razie konieczności szybkie informowanie zespołu medycznego o zmieniającym się stanie chorego.

30. Omów zadania pielęgniarki wobec chorego po amputacji kończyny dolnej.

Amputacja kończyny jest dla każdego pacjenta wyjątkowym przeżyciem. Człowiek stający w obliczu nieodwracalnej utraty fizycznej sprawności, nie potrafiący jeszcze w pełni ogarnąć "katastrofalnych" jej skutków, nie jest w stanie podejmować rozsądnych decyzji.

Zadania pielęgniarki:

zapobieganie komplikacjom: wstrząs pooperacyjny, zapewnienie spokóju, ogrzane łóżko, przetaczanie krwi i płynów, wnikliwa obserwacja i opieka; krwotok: kontrola opatrunku, w razie krwotoku założyć opaskę uciskową i zawiadomić lekarza, w razie niedużego przekrwienia opatrunku unieść kikut nieco wyżej; infekcja rany: dbać o czystość chorego w przypadku nie trzymania moczu i kału, przestrzegać zasad aseptyki; bóle fantomowe to bóle amputowanej kończyny: psychoterapia, podawanie leków przeciwbólowych; przygotowanie kikuta do protezowania: stosowanie bandaży elastycznych ; zabiegi fizykoterapeutyczne: siła zginaczy uda jest większa niż prostowników, obciążanie kikuta workami z piaskiem-zapobieganie przykurczom; ćwiczenia uda: masowanie, ugniatanie, podnoszenie, hartowanie skóry; nauka chodzenia o kulach: poinformowanie chorego gdzie ma się zgłosić do protezowania.

Postępowanie po amputacjach kończyn powinno zapewnić jak najlepsze warunki gojenia się kikuta, zapobiegać powstawania przykurczów, uwzględniać co najmniej podstawowe elementy wczesnego usprawniania chorego.

każdy kikut powinien być unieruchoniony w szynie drucianej albo jeszcze lepiej w podłużniku gipsowym. Udo układa się w położeniu wyprostnym w stawie biodrowym, goleń z wyprostowanym kolanem. Już bezpośrednio po amputacji należy zalecać choremu ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni kończyn górnych i drugiej kończyny dolnej. Po kilku dniach, kiedy chory jest silniejszy, a kikut mniej wrażliwy, można zdjąć unieruchomienie i rozpocząć czynne ćwiczenia. Ważne jest formowanie kikuta przez odpowiednie owijanie opaską elastyczną. Ucisk tej opaski powinien być najsilniejszy na obwodzie, słabszy przy podstawie. Nadajemy w ten sposób kikutowi kształt stożka korzystny do protezowania. Jak najszybciej rozpoczyna się naukę chodzenia o kulach. Szwy zdejmuje się po 14 do 21 dniach, ponieważ okres gojenia się kikuta u chorych z niedokrwieniem jest dłuższy. Jeśli kikut jest zagojony należy możliwie szybko przekazać chorego do odpowiedniego zakładu zajmującego się dalszą rehabilitacją i protezowaniem. Ważne jest też odpowiednie przygotowanie kończyny do zaprotezowania: kikut powinien być hartowany, formowany poprzez bandażowanie, ćwiczony, by zapobiec powstaniu przykurczy mięśniowych, które później utrudniają za protezowanie i chodzenie, należy trenować nie tylko mięśnie kikuta, co ułatwi poruszanie kończyną w protezie, ale także zdrową kończynę, która przejmie cały ciężar organizmu.

Rehabilitacja- Korzystny dla osoby po amputacji jest pobyt na oddziale rehabilitacyjnym, zwłaszcza po otrzymaniu protezy. Ważne jest dostosowanie elementów protezy: ustawienie wysokości, dopasowanie leja protezy. Ważna jest też nauka bezpiecznego poruszania się po schodach; w protezie, po amputacji powyżej kolana, niemożliwe jest chodzenie po schodach, na przemian lewą i prawą nogą, można jedynie dostawiać jedną nogę do drugiej).

Zaraz po operacji rozpoczyna się ćwiczenia oddechowe i krążeniowe, aby zapobiec ewentualnym niewydolnością organizmu związanym z długotrwałym unieruchomieniem pacjenta.

31. Omów zadania pielęgniarki w opiece nad chorym z chorobą Buergera.

Thrombangitis obliterans zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń krwionośnych (choroba Burgera).

Istota schorzenia: jest to choroba tętnic i żył o mniejszym przekroju polegająca na odczynie zapalnym i odcinkowym zamknięciu światła naczyń przez zakrzep. Występuje najczęściej przed czterdziestym rokiem życia. Poza tym szczególnie usposobieni są pacjenci poddawani zabiegom operacyjnym w obrębie jamy brzusznej, operacjom urologicznym i ortopedycznym, a także ci chorzy, u których zabieg operacyjny trwał powyżej jednej godziny. Zakrzepicy żylnej sprzyjają również: ciąża, brak ruchu, choroby nowotworowe, zakrzepica żylna w wywiadzie (uprzednio przebyta choroba zakrzepowa naczyń żylnych), przyj­mowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, urazy żył, czy też żylaki kończyn dolnych.

Czynniki usposabiające :

palenie papierosów, płeć męska, zaburzenia hormonalne, zimno, wilgoć, nadkrzepliwość krwi.

Zakrzepica żył głębo­kich powstaje w wyniku działania wielu czynników - wyróżnia się trzy główne czynniki sprawcze zakrzepicy naczyń żylnych (tzw. triada Virchowa): 1 zmiany w składzie i właściwościach krwi; 2 zaburzenia w przepływie krwi; 3 zmiany w ścianach naczyń żylnych.

Objawy :

niedokrwienie palucha, chromanie przestankowe, ból spoczynkowy palucha i grzbietu stopy nasilający się w nocy, bolesna zgorzel palców stopy, martwica.

Rozpoznanie :

badania podmiotowe (wywiad, oglądanie kończyny, wyczuwalność tętna),

badania nieinwazyjne (termometria, pletyzmografia, U S G, kapilaroskopia, tomografia komputerowa, magnetyczny rezonans jądrowy, angiografia).

Leczenie ściśle według planu postępowania ustalonego na podstawie zaawansowania i dynamiki procesu chorobowego: zaprzestanie palenia; pielęgnacja stóp oraz unikanie urazów i skaleczeń; leczenie farmakologiczne; leki przeciw zapalne, przeciw bólowe, przeciw zakrzepowe, wzmagające przepływ krwi i poprawiające ukrwienie (Sadamina, Witamina P P, Prodectin, Dusodril, Trental); leczenie operacyjne w uzasadnionych przypadkach.

Problemy pielęgnacyjne. Pielęgniarka nie może wiele pomóc w tej dziedzinie, kierując uwagę chorego na przestrzeganie środków ostrożności zapobiegających wystąpieniu ostrych objawów, w tym bólów. Należy przeciwdziałać oziębieniu ciała i zalecić choremu noszenie w chłodne dni grubych skarpet i rękawiczek. Wszystko to ma na celu zapobieganie rozległemu kurczeniu się naczyń. Należy chorego pouczyć o konieczności wystrzegania się wszelkich urazów stóp, ( szczególnie uważać przy obcinaniu paznokci) gdyż wszelkie zranienia goją się powoli i może dojść do zgorzeli.

32. Omów zadania pielęgniarki w opiece nad chorym z miażdżycą tętnic kończyn dolnych.

Jest procesem starzenia się tętnic, dotyczy naczyń średniego kalibru kończyn dolnych.

Jednym z pierwszych objawów niedokrwienia kończyn dolnych jest chromanie przestankowe, które objawia się bolesnym kurczem mięśni w kończynie, występującym w czasie chodzenia i zmuszającym chorego do zatrzymania się. Chromanie wynika z niewystarczającego dopływu utlenionej krwi do mięśni w okresie pracy. W zależności od umiejscowienia przeszkody w krążeniu chromanie występuje jednostronnie lub obustronnie w mięśniach podudzia, pośladka lub w obu podudziach pośladkach. Początkowo chromanie występuje po przejściu każdych kilkuset metrów, w miarę narastania zwężenia światła tętnicy dystans chromania jest coraz krótszy. Bolesny skurcz z niedokrwienia nie występuje w czasie stania w bezruchu, siedzenia ani w czasie wypoczynku nocnego.

Przyczyną chromania jest miażdżyca, prowadząca do odkładania w warstwie wewnętrznej tętnic związków tłuszczowych w postaci blaszek. Innymi czynnikami sprzyjającymi chorobie są: niedrożność żył, niedokrwistość, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, brak aktywności, hipercholesterolemia.

Inne objawy: niedokrwienie palucha, ból spoczynkowy palucha i grzbietu stopy nasilający się w nocy, bolesna zgorzel palców stopy, martwica, często cukrzyca.

33. Omów zasady postępowania z chorym poparzonym.

Przyczyny oparzeń: Termiczne: kontaktowe (przedmioty), płomienie, gorący płyn. Chemiczne: kwasy, zasady. Elektryczne.

Oparzenie to rodzaj urazu, miejscowa reakcja organizmu na uraz oparzeniowy. Obejmuje zmiany miejscowe skóry w obszarze oparzenia oraz wynikające z nich zmiany ogólne. Rozwija się w czasie i jej wyrazem są poważne zaburzenia metaboliczne.

W jej przebiegu wyróżnia się następujące okresy:

Wstrząsu oparzeniowego trwający 48 do siedemdziesięciu dwóch godzin, okres kataboliczny, okres zdrowienia (anaboliczny) lub postępującego wyniszczenia i zgonu.

Ocena ciężkości oparzenia opiera się na :

Ocenie rozległości oparzenia w procentach powierzchni ciała, ocenie głębokości (od 3 do 4 stopni), lokalizacji.

Ocena rozległości oparzenia u osób dorosłych:

Reguła dziewiątek Wallace: całkowita powierzchnia ciała wynosi 100%, a każdy obszar anatomiczny wynosi 9% lub wielokrotność: głowa, kończyny górne po 9%; przód i tył tułowia po 18%; kończyny dolne po 18%; okolica krocza 1%.

Reguła dłoni: dłoń osoby poszkodowanej stanowi 1% powierzchni ciała.

Ocena głębokości oparzenia:

Jest bardzo trudna w pierwszych dniach, gdyż następuje pogłębianie stopnia penetracji martwicy.

Oparzenia tkanek kumuluje ciepło i oddaje je tkankom położonym głębiej.

Pierwszy stopień: nie obejmuje pełnej głębokości skóry, oparzony jest tylko naskórek (oparzenie powierzchniowe). Cechą charakterystyczną jest ból, rumień. Gojenie następuje w ciągu 5 do 10 dni i nie pozostawia śladu.

Drugi stopień: sięga do warstwy korowej skóry (oparzenia głębokie). Na powierzchni znajdują się pęcherze, występuje silny ból. Regeneracja jest możliwa dzięki pozostałym gruczołom łojowym i mieszkom włosowym. Gojenie następuje w ciągu piętnastu do trzydziestu dni zależnie od rozległości oparzenia i ewentualnego zakażenia. Mogą pozostać przebarwienia.

Trzeci stopień: obejmuje pełną grubość skóry. Powierzchnia jest sucha o brązowym, białawym lub czarnym zabarwieniu, twarda przy dotyku. Ból nie jest charakterystyczny ze względu na zniszczenie receptorów bólowych. W wyniku procesu gojenia pozostają blizny. Często wykonywane są przeszczepy skóry.

Czwarty stopień: obejmuje tkanki głębokie, dochodzi do kości mięśni. W procesie gojenia pozostają znaczne ubytki, czasem konieczne są amputacje ze względu na głębokie oparzenie tkanek. Dolegliwości bólowe są słabe, podobnie jak w stopniu trzecim.

Ciężkość oparzenia.

Lekkie: pierwszy i drugi stopień do 15%; trzeci stopień do 5%.

Średnie: pierwszy i drugi stopień od 15 do 30%; trzeci stopień do 15%.

Ciężkie: pierwszy i drugi stopień powyżej 30%; trzeci stopień powyżej 15%.

Czynniki wpływające na rokowanie oprócz głębokości i rozległości oparzeń.

Wiek: rokowanie jest gorsze u osób starszych i dzieci, jeśli powierzchnia oparzenia przekracza 10% u dzieci i 15%u dorosłych;

Lokalizacja: oparzenie dróg oddechowych zarówno płynami jak i spalinami (wybuch, dymy), powodują poważne odczyny ogólne, oparzenia stóp, ręki, okolice twarzy, okolicy krocza pomimo niewielkiej powierzchni, ze względu na możliwość powikłań i utrudnione funkcjonowanie wymagają leczenia szpitalnego.

Pierwsza pomoc w oparzeniach.

Termiczne: przerwanie przegrzania tkanek przez ochłodzenie wodą pod prysznicem do czasu ustąpienia dolegliwości bólowych , minimum 15 minut (oparzona tkanka kumuluje ciepło i oddaje je tkankom położonym głębiej);

Chemiczne: kwasy - płukanie bieżącą wodą oraz neutralizacja 3% natrium bikarbonikum; zasady - płukanie bieżącą wodą oraz neutralizacja 1% kwasem octowym lub 3% kwasem borowym;

Elektryczne: uwolnić chorego od źródła prądu elektrycznego przez wyłączenie dopływu prądu lub przez użycie przedmiotów z materiału izolacyjnego, np. drewniana laska, szczotka, gumowe rękawice.

Zasady postępowania po przyjęciu oparzonego do szpitala:

Badanie lekarskie: ocena rozległości oparzenia. Chorego układa się w sali opatrunkowej lub operacyjnej. Rozmiar oparzenia i przybliżoną jego głębokością zaznaczamy na specjalnym diagramie.

Podanie leków przeciwbólowych np. morfinę 10 miligram dożylnie, bo u chorych oparzonych przepływ tkankowy jest niski co upośledza wchłanianie leku, nie podaje się morfiny przy oparzeniach przewodu pokarmowego;

Zapewnienie stałego dostępu do układu naczyniowego (pobranie krwi do badań i rozpoczęcie przetaczania płynu Ringera z przybliżoną szybkością 5 mililitrów na kilogram masy ciała na godzinę;

Wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego jeśli oparzenie przekracza 25% powierzchni ciała lub jest oparzona okolica krocza;

Podanie anatoksyny tężcowej i surowicy przeciw tężcowej;

Wprowadzenie zgłębnika do żołądka jeśli chory wymiotuje;

Leczenie miejscowe rany oparzeniowej, Bez względu na sposób leczenia (metoda otwarta lub pod opatrunkiem) powierzchnię oparzenia należy dokładnie oczyścić. Usuwa się luźno leżące fragmenty skóry, ranę płucze się izotonicznym roztworem chlorku sodowego lub zwykłą wodą. Bardzo duże pęcherze nakłuwa się nie zdejmując naskórka, mniejsze pozostawia się nienaruszone.

Profilaktycznie podanie antybiotyków;

Ułożenie planu przetaczania płynów.

Reguła Ewensa: 2 mililitry razy % powierzchni oparzonej + dwa tysiące.

Pierwsza doba: połowa wyliczonej objętości podaje się w pierwszych ośmiu godzinach od oparzenia, pozostałą część w kolejnych 16 godzinach.

Druga i trzecia doba: zapotrzebowanie wynosi około połowy do dwóch trzecich objętości przetoczonej w pierwszej dobie i zależy od diurezy i badań - (hematokryt i poziom sodu).

Ocena skuteczności leczenia płynami - kryteria oceny:

Ocena stanu klinicznego chorego w czasie przetaczania (uczucie pragnienia, stan świadomości, czy jest pobudzony, apatyczny);

Pomiar ciśnienia i o c ż;

Kontrola wydzielania moczu; zmniejszenie diurezy godzinowej, zmniejszenia stężenia sodu w moczu poniżej 140 milimol na litr i wzrost osmolarności świadczą o niedostatecznej podaży płynów;

Oznaczenie hematokrytu; wzrost hematokrytu powyżej 45 świadczy o potrzebie podawania większej ilości płynów, obniżenie poniżej 30 to wskazanie do przetoczenia krwi;

Sprawdzanie masy ciała w krótkich odstępach czasu (do 2 razy dziennie) dla oceny ilości wody traconej wskutek parowania oraz ilości płynów w zatrzymywanych w tkankach.

Leczenie miejscowe rany oparzeniowej:

Leczenie za pomocą soli fizjologicznej, leczenie bez opatrunków, chirurgiczne opracowanie rany i przeszczep skóry.

34. Omów problemy pielęgnacyjne występujące u pacjenta w pierwszej dobie po cholecystektomii.

Kamica żółciowa niepowikłana (cholelthiasis). Objawy: napady kolki żółciowej, bolesność uciskowa i dodatni objaw Chełmońskiego w czasie bólu. Objaw Chełmońskiego to objaw chorobowy występujący w chorobach wątroby, polegający na występowaniu bolesności w trakcie uderzenia w okolicę łuku żebrowego prawego. Zwykle badanie tego objawu polega na położeniu dłoni na łuku żebrowym prawym i następnie uderzeniu w dłoń pięścią drugiej ręki. W przypadku wystąpienia bólu uważa się objaw za dodatni i świadczy to o istnieniu procesu zapalnego pęcherzyka żółciowego, zwłaszcza w kamicy żółciowej.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego (cholecystitis acuta). Objawy: bóle stałe, dłużej trwające poprzedzone kolką żółciową; gorączka; leukocytoza; żywa bolesność uciskowa, dodatni objaw Chełmońskiego, wzmożone napięcie powłok brzucha (obrona mięśniowa).

Kamica żółciowa przewodowa (choledocholithiasis). Objawy: bóle napadowe (kolka żółciowa); żółtaczka o zmiennym nasileniu, często okresowo ustępująca; w czasie żółtaczki podwyższenie stężenia bilirubiny, cholesterolu i aktywności fosfotazy zasadowej.

Po operacji obserwacja układu krążenia (pomiar ciśnienia oraz tętna co 15 minut) i oddechu. Odsysanie treści żołądkowej. Obserwacja treści i rodzaju treści wypływającej z sączków(krew, żółć). Notowanie objętości moczu. W następnych dniach obserwacje dotyczą również zabarwienia skóry, moczu i stolca.

Problemy zdrowotne u pacjenta po zabiegu operacyjnym:

Możliwość wystąpienia zaburzeń w układzie oddechowym ( np. duszność, hipowentylacja, niedodma, zapalenie płuc) z powodu bólu rany pooperacyjnej po zabiegu metodą tradycyjną, umiejscowionej w górnej części jamy brzusznej i utrudniającej prawidłowe oddychanie;

Ryzyko wystąpienia krwotoku z rany pooperacyjnej lub krwawienia do jamy brzusznej, wynikających z zaburzonego procesu krzepnięcia z powodu żółtaczki oraz trudności technicznych w usunięciu zmienionego zapalnie pęcherzyka żółciowego;

Możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej z powodu nadmiernej ilości drenowanej żółci oraz ograniczeń dietetycznych;

Możliwość wystąpienia żółtaczki pooperacyjnej z powodu utrudnionego odpływu żółci do dwunastnicy lub przez dren Kehra;

Ryzyko wystąpienia powikłań związanych z obecnością pozostawionych w jamie brzusznej drenów: infekcji rany, infekcji w miejscach założonych drenów, a także zapalenia otrzewnej z powodu nieskutecznego drenażu zewnętrznego i zalegania żółci;

Brak apetytu z powodu ograniczeń dietetycznych oraz zaburzeń trawienia w wyniku niedostatecznej ilości żółci;

Brak możliwości samodzielnej pielęgnacji z powodu ograniczonej aktywności ruchowej chorego;

Niepokój pacjenta wynikający z niedostatecznej wiedzy na temat samo pielęgnacji w warunkach domowych.

35. Omów zadania pielęgniarki w przygotowaniu chorego do cholecystektomii klasycznej.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego polega na:

w trybie planowym(tradycyjna) w przeddzień zabiegu pobranie badań(bilirubina, badania krwi, moczu, poziom białka, elektrolity, grupa krwi), rozmowa z pacjentem na temat znieczulenia. Zastosowanie diety płynnej, bez wieczornego posiłku. Wieczorem wykonanie lewatywy, oraz kąpiel. Na noc podanie 2 miligram Ascolozanu. W dniu zabiegu przygotowanie skóry w obrębie jamy brzusznej, o ile konieczne- golenie. Poinformowanie pacjenta o konieczności zmycia makijażu, usunięcie wszelkiej biżuterii.

Przygotowanie do cholecystektomii tradycyjnej polega na: rano w dniu zabiegu sprawdza się czy nie wystąpiła gorączka, miesiączka. Przed wstaniem z łóżka bandażuje się kończyny dolne od palców do kolan. Założenie bielizny szpitalnej. Wypełnienie ankiety. Na pół godziny przed zabiegiem podaje się premedykację. Transport pacjenta na salę operacyjną. Założenie zgłębnika do żołądka.

36. Omów zadania pielęgniarki w przygotowaniu chorego do cholecystektomii laparaskopowej.

Metoda laparoskopowa: W przeddzień zabiegu wykonanie lewatywy, kąpiel golenie pola operacyjnego, dezynfekcja pępka i założenie opatrunku. Rano do żołądka założenie sondy.

Tej metody nie stosuje się u osób otyłych, oraz z kamicą przewodów żółciowych. Plusami metody laparoskopowej są: po dziewięciu godz. pacjent może dostać pożywienie, występuje łatwiejsze poruszanie za względu na ilość szwów 1 do 3, w drugiej dobie można iść do domu, a w dziesiątej może wrócić do pracy.

Problemy pielęgnacyjne: uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, wzdęcia, odbijanie i nietolerancja niektórych pokarmów np. tłustych, napadowy ból

37. Omów zadania pielęgniarki w edukacji pacjenta z kamicą moczową po leczeniu chirurgicznym.

Kamica moczowa jest chorobą występującą u 1 do 2% ludności. Jednolity i ogólnie przyjęty mechanizm powstawania kamieni dróg moczowych nie jest znany. Najprawdopodobniej istnieje kilka przyczyn, które powodują zwiększenie nasycenia moczu substancjami kamieniotwórczymi wywołują ich krystalizację.

Zasady zapobiegania nawrotom:

-dbanie o obfitą diurezę (2 do 3 litrów na dobę),

-zwalczanie zakażenia moczu,

-stosowanie wspomagajacego leczenia farmaceutycznego (hydrochlorotiazyd, błękit metylowy, allopurynol, cytrynian sodu, ortofosforan ),

-leczenie dietetyczne (przez wielu poddawane w wątpliwość), w niektórych przypadkach skutkuje ograniczenie wapnia bądź szczawianów w pokarmach i napojach.

38. Omów zadania pielęgniarki w przypadku powikłań choroby wrzodowej żołądka.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy to obecność wrzodów trawiennych czyli ubytków w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Najczęstszymi przyczynami są: zakażenie Helicobacter pylori i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Często występującym i głównym objawem jest ból w nadbrzuszu, jednak czasem przebieg może być skąpo- lub bezobjawowy. Niekiedy objawy są niecharakterystyczne. Gastroskopia jest badaniem diagnostycznym, które ostatecznie rozstrzyga o rozpoznaniu wrzodów. W leczeniu główną rolę odgrywa leczenie zakażenia Helicobacter pylori, stosowanie leków: blokerów pompy protonowej i H₂-blokerów oraz właściwa dieta, zaprzestanie palenia papierosów i unikanie leków wrzodotwórczych. W przypadku powikłań choroby (perforacja wrzodu, zwężenie odźwiernika, podejrzenie transformacji nowotworowej), a niekiedy w wypadku nieskuteczności leczenia zachowawczego stosowane jest leczenie operacyjne.

Powikłania pooperacyjne:

- wczesne: nieszczelność zespolenia żołądkowo-dwunastniczego lub żołądkowo-jelitowego, krwotok z lini szwów do światła przewodu pokarmowego, krwotok wewnątrzotrzewnowy z podwiązanych naczyń żołądkowych, niedrożność zespolenia;

- późne: refleksowe żółciowe zapalenie błony śluzowej żołądka (cofanie się treści), owrzodzenie w miejscu zespolenia, zespoły po resekcyjne ( atomia lub zespół małego żołądka);

Postępowanie w przypadku krwotoków żołądka:

- przyczyny: uszkodzenie polekowe błony żołądka, wrzód, rak;

- objawy: smoliste stolce, osłabienie, niedokrwistość, wymioty treścią fusowatą lub skrzepami krwi, niekiedy objawy wstrząsu krwotocznego;

- postępowanie: ułożenie w łóżku i ograniczenie wysiłku, nawiązanie kontaktu z żyłą, pobranie krwi do badania (morfologia, grupy krwi, krew na krzyżówkę), podłączenie kroplówkowego wlewu dożylnego (przetoczenie w razie potrzeby krwi), założenie sondy do żołądka, odciąganie treści, płukanie żołądka roztworem Leronom, obserwacja stanu ogólnego, ilości i jakości odsysanej treści żołądkowej, obserwacja stolca, dokumentowanie wyników w karcie obserwacyjnej, podawanie zleconych leków przeciw krwotocznych (Acidlum, Kwas aminokaprynowy), dieta ścisła w miarę ustępowania krwawienia dieta Karela (zimne mleko), stopniowo rozrzedzona, wykonanie badań diagnostycznych.

39. Wymień i omów kryteria ryzyka operacyjnego.

Powikłania po zabiegu operacyjnym:

Powikłania wczesne: zapadanie języka, zachłyśnięcie się wymiocinami, krwotok zewnętrzny i wewnętrzny, wstrząs pooperacyjny, pooperacyjne zatrzymanie moczu.

Powikłania późne: miejscowe: krwiak w ranie pooperacyjnej (występuje wskutek wynaczynienia się krwi do przestrzeni podskórnej lub mięśniowej), zakażenie przyranne (spowodowane wtargnięciem do rany zarazków), rozejście się szwów. ogólne: zapalenie otrzewnej, zapalenie płuc (odoskrzelowe, zachłystowe), posocznica, wstrząs toksyczny, krwotok zewnętrzny, krwotok wewnętrzny, porażenie jelit na wskutek działania środków znieczulających oraz zaburzenia w przewodzie pokarmowym, zakrzepowe zapalenie żył, zator naczyniowy, odleżyny, gorączka.

Postępowanie pielęgnacyjne i rola pielęgniarki w zapobieganiu powikłaniom późnym: prowadzić wnikliwą obserwację poszczególnych układów, prowadzić kartę obserwacji pooperacyjnej, analiza parametrów, obserwacja układu oddechowego, ponieważ jest on szczególnie narażony na wystąpienie zaburzeń (morfina i środki pokrewne działają hamująco na oddychanie i upośledzają czynności oczyszczające oskrzela z gromadzącej się tam wydzieliny; uśpienie wziewne podrażnia drogi oddechowe powodując zwiększenie śluzu; ból występujący po zabiegu powoduje skrócenie oddechu jako odruch obronny; uśpienie ogólne znosząc świadomość może powodować przy złym ułożeniu pacjenta zapadanie języka i przez to zamykanie jamy gardłowej; gromadzenie się gazów w jelitach powoduje zmniejszenie pojemności płuc przez uniesienie przepony; długotrwałe leżenie w jednej pozycji -zwłaszcza na wznak- sprzyja opadaniu wydzieliny z górnych dróg oddechowych do płuc; w przypadku wymiotów może dojść do zachłyśnięcia się i przedostania się wymiocin do dróg oddechowych.

Po zabiegu układamy chorego płasko z głową na bok. Po odzyskaniu świadomości przez pacjenta, układamy go w zależności od wykonanego zabiegu, przy czym pozycję należy zmieniać co dwie godziny. Usuwać z gardła i tchawicy zbierającą się wydzielinę, odsysać za pomocą ssaka, pomagać w odkasływaniu. Stosować gimnastykę oddechową (w trakcie zabezpieczać ranę).

40. Wymień wczesne powikłania pooperacyjne i określ zadania pielęgniarki w zapobieganiu im.

Powikłania pooperacyjne wczesne:

wymioty pooperacyjne: zastosowanie bezpiecznej pozycji w łóżku, by nie dopuścić do zachłyśnięcia wymiocinami; obecność przy pacjencie; zapewnienie pomocy w czasie wymiotów; podanie miski nerkowej oraz płatów ligniny; pomoc przy toalecie jamy ustnej (w przypadku uporczywych wymiotów zgłoszenie lekarzowi i podanie zleconych leków)

niewydolność oddechowa: obserwacja stanu świadomości; ułożenie pacjenta w wygodnej bezpiecznej pozycji z głową odwróconą na bok; zastosowanie tlenoterapii; zapewnienie prawidłowego mikroklimatu sali; obserwacja, pomiar i udokumentowanie oddechów, co 15 minut.

niewydolność ze strony układu krążenia: obserwacja, pomiar i dokumentowanie ciśnienia i tętna co 15 minut; obserwacja zabarwienia skóry.

wstrząs hipowolemiczny, pooperacyjne zatrzymanie moczu, niedrożność porażenna, niewydolność nerek.

41. Wymień późne powikłania pooperacyjne i określ zadania pielęgniarki w zapobieganiu im.

Powikłania pooperacyjne późne:

niewydolność oddechowo - krążeniowa,

wstrząs: postępowanie przeciwwstrząsowe;

zakażenia: przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki, kontrola prawidłowego drenażu;

rozejście się szwów: obserwacja rany pooperacyjnej;

niedokrwistość, krwotoki.

42. Omów zasady pielęgnowania pacjenta w chorobie oparzeniowej.

Choroba oparzeniowa tj. zespół reakcji na uraz oparzeniowy. Obejmuje zmiany miejscowe oraz wynikające z nich zmiany ogólnoustrojowe. Rozwija się w czasie i jej wyrazem są poważne zaburzenia metaboliczne. Przeważnie objawia się wstrząsem.

Oparzenia powodują zmiany ogólnoustrojowe w postaci wstrząsu wywołanego bólem, utratą osocza, utratą krwi oraz zatruciem ustroju wchłanianymi produktami rozpadu białka tkankowego. Natężenie tzw. choroby oparzeniowej jest wprost proporcjonalne do powierzchni oparzonej. Przy oparzeniu przekraczającym 9% powierzchni całego ciała możliwe jest wystąpienie szoku. Natomiast oparzenie 70% powierzchni kończy się najczęściej śmiercią. Skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek.

Pod wpływem bardzo silnego czynnika, po ustaniu jego działania rozpoczyna się odpowiedź całego ustroju i jest to choroba oparzeniowa: centralizacja krążenia, przyspieszenie akcji serca, ucieczka krwi z obwodu, zmniejszenie utlenowania tkanek mózgowych co skutkuje zaburzeniami świadomości, spadek parcjalnego stężenia tlenu i wzrost parcjalnego stężenia dwutlenku tlenu, rozwijający się wstrząs hipowolemiczny.

Leczenie rany: za pomocą opatrunków, metoda otwarta, wczesne wycięcie rany i przeszczep. Leczenie za pomocą opatrunków: najczęściej stosowany opatrunek typu kocha - gaza nasączona silikonem lub mieszaniną parafiny i wazeliny. Przy oparzeniach większych najczęściej stosuje się opatrunki nasączone pół% roztworem azotanu srebra.

Metoda otwarta: w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia powierzchnię oparzenia pokrywa się dwa razy dziennie preparatem bakteriostatycznym lub bakteriobójczym, np. 10% sulfamylon w postaci kremu, krem gentamycymowy, dermazin.

43. Omów problemy pielęgnacyjne u pacjenta z zakrzepowym zapaleniem żył.

Zakrzepica żylna może stanowić pierwszą jednostką chorobową, na którą cierpi pacjent hospitalizowany na oddziale chirurgii, jak również może być konsekwencją unieruchomienia chorego w łóżku, np. po zabiegu operacyjnym.

Zakrzepica żył głębo­kich powstaje w wyniku działania wielu czynników - wyróżnia się trzy główne czynniki sprawcze zakrzepicy naczyń żylnych (tzw. triada Virchowa): 1 zmiany w składzie i właściwościach krwi; 2 zaburzenia w przepływie krwi; 3 zmiany w ścianach naczyń żylnych. Do zakrzepicy żylnej są szczególnie uosobieni chorzy powyżej 40 roku życia, pacjenci poddani zabiegom operacyjnym w obrębie jamy brzusznej, operacjom urologicznym i ortopedycznym, a także ci chorzy, u których zabieg operacyjny trwał powyżej jednej godziny. Zakrzepicy żylnej sprzyjają również: ciąż, brak ruchu, choroby nowotworowe, zakrzepica żylna w wywiadzie (uprzednio przebyta choroba zakrzepowa naczyń żylnych), przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, urazy żył, czy też żylaki kończyn dolnych.

Objawy: bolesność i obrzęk kończyny, w której toczy się proces zakrzepowy, skóra kończyny może być zaczerwieniona lub lekko zasiniona i o nieco wzmożonym uciepleniu, różnego stopnia rozszerzenie żył układu powierzchniowego.

Dolegliwości takie mogą trwać od kilku dni do kilkunastu miesięcy, a nawet dłużej. Choroba przybiera wówczas charakter przewlekły, z okresami poprawy i nawrotów. Pozostałością przebytego powierzchownego zakrzepu żylnego jest najczęściej jedynie powrózkowe zgrubienie, różnej długości, na wewnętrznej stronie kończyny i przebarwienia skórne ponad nimi. Przyczyną powstania zakrzepu jest zwykle miejscowy ucisk lub wzrost zastoju żylnego w wyniku długotrwałego siedzenia np. w podróży. Często do zakrzepu żyły powierzchownej może dojść w wyniku nakłucia lub kaniulizacji żyły w celu pobrania krwi, dożylnego podawania leków lub przetaczanie płynów. Często pomimo uspokojenia się objawów zapalenia w jednym odcinku żyły, powstają zakrzepy w innym odcinku lub innej żyle. W najcięższej postaci następuje rozszerzenie stanu zapalno-zakrzepowego na całą żyłę powierzchowną, a nawet przejście drogą żył głębokich. Zakrzep może ulec zakażeniu bakteryjnemu z powstaniem ropnia lub ropowicy w okolicy zmienionej żyły. Z tego wynika, że zakrzep nawet powierzchowny może spowodować poważne następstwa, konieczna jest więc w tych przypadkach opieka lekarska.

Problemy pielęgnacyjne: ból, obrzęk i zmiany skórne z powodu chorób żył.

Możliwość wystąpienia zatoru tętnicy płucne z powodu zakrzepicy żył głębokich.

44. Omów model opieki pielęgniarskiej nad chorym z założoną gastrostomią.

Zabieg operacyjny polegający na wytworzeniu przetoki pomiędzy światłem żołądka a powłokami brzusznymi w celu umożliwienia choremu odżywiania się przez założoną do przetoki rurkę; zabiegi te wykonywane są w przypadku zamknięcia przełyku przez blizny lub nowotwór; jedna z pierwszych operacji żołądka. Wskazaniem do gastrostomii jest przede wszystkim niedrożność przełyku spowodowana guzem rakowym lub oparzeniem. W oparzeniu przełyku należy starać się odtworzyć drogę pokarmową operacjami plastycznymi. Wykonanie ich jest jednak możliwe dopiero po kilku miesiącach, gdy minie ostry okres gojenie oparzenia. Na czas tych kilku miesięcy gastrostomia zapewnia żywienie.

GASTROSTOMIA: może być wykonana: endoskopowo, tradycyjnym sposobem przez laparotomię i wprowadzenie do żołądka dość grubego drenu PEZZERA.

Głównym celem jest utrzymanie higieny rurki gastrostomijnej, płukanie rurki tylko na zlecenie lekarza, obserwacja pod kontem zalegań pokarmu podanego wcześniej, obserwacja pod kątem wystąpienia wycieku z rurki gastrostomijnej, zmiana opatrunku wokół gastrostomii, obserwacja pod kontem zaczerwienienia i wystąpienie stanu zapalnego, wycieku jeżeli występuje, obserwacja barwy konsystencji i zapachu.

Edukacja pacjenta na temat życia gastrostomią. Zapewnienie kontaktu z dietetyczką która dokładnie wyjaśni prawidłową dietę.

45. Omów model opieki pielęgniarskiej nad chorym z rakiem żołądka.

niepokój związany z przyjęciem do szpitala: zapoznanie z topografią oddziału, zapoznanie z lekarzem, z pacjentami na sali, zapoznanie z możliwością kontaktu z rodziną (telefon, odwiedziny), zapoznanie z „ Kartą praw pacjenta”, zapoznanie z planem opieki pielęgniarskiej;

- obniżony nastrój wynikający z rozpoznania choroby: obecność przy pacjencie, stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, zachęcanie do wyrażania wątpliwości i pytań, umożliwienie pacjentowi odreagowania emocji, pomoc w kształtowaniu adekwatnego, realistycznego obrazu własnej choroby (rozmowy, wyjaśnienia), mobilizowanie do adekwatnego współdziałania w procesie terapii (wypracowanie motywacji, budowanie nadziei, aktywizowanie własnych zasobów psychicznych);

- lęk przed operacją i konsekwencjami związanymi z nią: edukacja w zakresie rutynowego przygotowania do zabiegu, poinformowanie pacjenta o planie działań pielęgniarskich przygotowujących bezpośrednio do operacji, poinformowanie o sposobie zapewnienia komfortu i bezpieczeństwa w okresie pooperacyjnym, umożliwienie nieograniczonego kontaktu z najbliższą rodziną, umożliwienie kontaktu z psychologiem;

- niebezpieczeństwo wystąpienia powikłań operacyjnych ze strony układu oddechowego, krążenia: obserwacja stanu świadomości, ułożenie pacjenta w wygodnej, bezpiecznej pozycji z głową odwrócona na bok, zastosowane tlenoterapii, zapewnienie mikroklimatu sali, obserwacja zabarwienia skóry, obserwacja, pomiaru i dokumentowania oddechów, zapobieganie zachłyśnięciu się wymiotami; obserwacja, pomiar i dokumentowanie ciśnienia tętniczego krwi i tętna, obserwacja zabarwienia skóry;

- niebezpieczeństwo wystąpienia krwotoku z rany pooperacyjnej: obserwacja pacjenta (rana pooperacyjna i parametrów życiowych oraz zabarwienia powłok skórnych), obserwacja drenażu, co do ilości i charakteru wycieku (dokumentacja).

- ból rany pooperacyjnej: wygodne ułożenie z zastosowaniem udogodnień, usunięcie czynników nasilających ból, zapewnienie warunków ciszy i spokoju, podawanie leków przeciwbólowych;

- niebezpieczeństwo zakażenia rany pooperacyjnej: obserwacja rany pooperacyjnej, zmiana opatrunku na ranie z zachowaniem zasad aseptyki, kontrola prawidłowości drenażu (dokumentowanie wydzieliny);

- zespół upośledzenie trawienia i wchłaniania: zmniejszenie masy ciała, niedokrwistość, hypokalcemia.

Czas rekonwalescencji u chorych operowanych z powodu raka żołądka jest długi, rzutuje to na okres niezdolności do pracy. Po operacji zaleca się dietę lekko strawną, wysokokaloryczną w częstych, lecz małych porcjach. Z uwagi na towarzyszącą rakowi żołądka bezkwaśność wskazane jest przyjmowanie roztworu kwasu solnego z pepsyną przed lub w czasie jedzenia. W razie stwierdzenia niedokrwistości zaleca się żelazo i witaminę B₁₂.

46. Omów zadania pielęgniarki w przygotowaniu chorego z rakiem jelita grubego do zabiegu operacyjnego.

Rak jelita grubego to złośliwy rozrost błony okrężnicy lub odbytnicy, który może się rozwinąć w dowolnej części jelita Większość przypadków raka jelita rozwija się z niezłośliwych narośli zwanych gruczolakami, które we wczesnych stadiach przypominają polipy (przerost komórek).

Wzór przygotowania jelita (sposób tradycyjny):

Zaleć choremu dietę płynną na 3 dni przed zabiegiem;

Podawaj przez 3 dni doustnie antybiotyki w celu względnego wyjałowienia jelita:

np. Neomycyna 3 razy 1 gram, Erytromycyna 3 razy 0,6gram dziennie;

Wykonaj wlewy przeczyszczające rano i wieczorem przez 2 dni oraz przed operacją.

Wzór przygotowania jelita (sposób nowszy):

Zleć choremu dietę płynną na 2 dni przed zabiegiem ;

Wykonaj płukanie: Rozpocznij podawać płyn późnym popołudniem w przeddzień zabiegu; Podawaj płyny z szybkością 1 litr na 40 minut; Podaj choremu 4 do 8 litrów płynu w zależności od potrzeby (powinno nastąpić wypróżnienie czystym płynem);

Podaj choremu wieczorem po przepłukaniu jelita jednorazowo 4 tabletkę Neomycyny i 3 tabletki Erytromycyny.

47. Jakich porad udzielisz pacjentowi ze stomią, który ma problemy z nieprzyjemnym zapachem i głośnym odchodzeniem gazów?

Stomia w języku łacińskim oznacza otwór. Brzuszny odbyt nazywamy potocznie sztucznym odbytem. Wytwarzany jest w tych stanach chorobowych, w których zachodzi konieczność wycięcia lub odbarczenia odbytnicy i odbytu.

Możliwość wystąpienia nieprzyjemnego zapachu i głośnego oddawania gazów, wynikających ze sposobu odżywiania; plan: uwzględnienie w diecie pokarmów tj. pieczywo razowe, chude ryby i mięso, chudy nabiał, kasze, ryż, owoce i warzywa, płyny w ilości 2 litry dziennie, unikanie: jaj, grochu, cebuli, czosnku, kalafiorku, brukselki, kapusty, serów pleśniowych, ostrych przypraw, napojów gazowanych, spożywanie posiłków w spokoju i powoli z zamkniętymi ustami, wkładanie do worka tabletki węgla lekarskiego lub polopiryny S;

48. Uzasadnij, że rozlane zapalenie otrzewnej jest stanem zagrożenia życia pacjenta.

Zapalenie otrzewnej jest stanem zapalnym wywołanym głównie przez bakterie i ich jady, czasem przez czynniki chemiczne tj. żółć, sok żołądkowy. Objawami są: ból w określonej części brzucha, nudności i wymioty, często wzdęcia, przyśpieszone tętno, niekiedy odwodnienie. Bardzo często konieczna jest natychmiastowa operacja. Przygotowanie do zabiegu często jest krótkie ale intensywne. Problemy pielęgnacyjne: zapobieganie zakażeniu bakteryjnemu (podanie antybiotyków); wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych; podawanie leków przeciwbólowych; wprowadzenie zgłębnika do żołądka i oddsysanie zaleganej treści; obserwacja chorego (częste pomiary ciśnienia, tętna, oddech; postępowanie przeciwwstrząsowe; kontrola godzinna wydzielania moczu; ocena rany pooperacyjnej i zapobieganie infekcji rany; uruchamianie pacjenta.

49. Uzasadnij postępowanie pielęgniarki w stosunku do chorego z naciekiem okołowyrostkowym.

Naciek okołowyrostkowy INFILTRATIO PERIAPPENDICTULARIS w badaniu stwierdza się bolesny guz w prawym podbrzuszu, wytworzony przez zapalnie zmieniony wyrostek, pętle jelita, sieć i liczne zlepy, które oddzielają ognisko zakażenia od pozostałej części jamy brzusznej. Naciek okołowyrostkowy leczy się zachowawczo, obowiązuje bezwarunkowa hospitalizacja i leżenie w łóżku oraz podawanie antybiotyków o szerokim spektrum działania łącznie z metranidazolem. Chory pozostaje na lekkiej diecie. Pomocne są okłady z lodu na brzuchu. Kilka tygodni po ustąpieniu ostrych objawów, powinna być wykonana appendektomia.

50. Omów zasady profilaktyki przeciwzakrzepowej u chorych operowanych z różnych przyczyn.

Podaje się leki przeciwzakrzepowe np. Fraxiparyna, bandażuje się kończyny dolne od stóp do kolan w dniu zabiegu, wczesne uruchamianie pacjenta.

51. Omów zasady przygotowania chorego do operacji płuc.

Przygotowanie do operacji:

Ocena przed operacyjna (badania rutynowe i specjalne).

Opieka przed operacyjna: dalsza- przygotowanie drzewa oskrzelowego (usunięcie zalegającej wydzieliny poprzez drenaż ułożeniowy), zwiększenie pojemności życiowej płuc, poprzez naukę oddychania przeponą, nauka ćwiczeń mająca na celu zachowanie właściwej postawy, omówienie z chorym okresu pooperacyjnego. b)bliższe- golenie pola operacyjnego, kąpiel.

52. Omów zasady opieki nad chorym po resekcji płuca.

Najczęściej wykonywane operacje na płucach:

Pneumonectomia - wycięcie płuca;

Lobektomia - wycięcie płata płuca;

Segmentectomia - wycięcie segmentu płuca;

Dekortykacja - odkorowanie płuc-wycięcie chorobowo zmienionej płucnej;

Drenaż opłucnej.

Opieka pooperacyjna:

Ułożenie pacjenta, początkowo płasko, po wybudzeniu w pozycji półwysokiej. Po częściowej resekcji-na stronie operowanej, bądź boku zdrowym. Po całkowitej resekcji-zawsze po stronie operowanej i nie stosuje się drenażu czynnego. Konieczność kontroli parametrów życiowych. Obserwacja opatrunków. Zwalczanie bólu: podawanie środków przeciw bólowych wg zegara. Rehabilitacja układu oddechowego już od pierwszych godzin od zabiegu operacyjnego: głębokie oddychanie, umiejętne kaszlanie. Dieta pooperacyjna: doba zerowa: dieta ścisła, „1”- może pić i przyjmować posiłki o odpowiedniej konsystencji np.: rosołki, rzadkie zupki. Dieta powinna być wysokobiałkowa i wysokowitaminowa. Opieka nad drenami i drenażem ssącym: dreny mogą pozostawać nie dłużej jak 5 do 7 dni, dbać o szczelność układu zbierającego (aby nie dostało się powietrze), aby nie doszło do zatkania drenów (tzw. dojenie drenów). w trzeciej dobie kontrolne rtg płuc w celu oceny rozprężania płuc. W piątej dobie kontrolne rtg płuc i jeśli płuca są rozprężone lekarz podejmuje decyzję o usunięciu drenów. Wysunięcie drenu: dren usuwa się na wydechu po wcześniejszym głębokim wdechu, na wydechu usuwa się szew i wyjmuje jednym szybkim ruchem dren zakładając następnie szczelny, szeroki opatrunek. Rehabilitacja; Badanie kontrolne w poradni.

53. Omów zasady opieki nad chorym nieprzytomnym po urazie głowy.

Uraz czaszkowo-mózgowy powstaje na wskutek wypadków komunikacyjnych, upadku z wysokości, pobicia.

Klasyfikacja:

Pierwszy stopień lekkie, gdy utrata przytomności trwała krócej niż 20 minut;

Drygi stopień średnio ciężkie, gdy utrata przytomności trwała od 1 do dwudziestu czterech godzin;

Trzeci stopień ciężkie, gdy śpiączka trwa dłużej niż jedną dobę.

Najczęstsze skutki urazów głowy: Obrażenia powłok i kości czaszki; Oderwanie płata powłok (oskalpowanie); Złamanie (wgniecenie złamania kości do wnętrza czaszki); Wstrząsienie mózgu (commotio cerebri); Stłuczenie mózgu (contusio cerebri); Stłuczenie pnia mózgu.

Konsekwencje: wzrost ciśnienia śródczaszkowego, które jest spowodowane obrzękiem mózgu powstałym w wyniku zaburzeń mikrokrążenia, niedotlenienia i kwasicy oraz obecności krwiaka wewnątrzczaszkowego.

U chorych nieprzytomnych z ciężkim stłuczeniem i obrażeniem mózgu (po wyłączeniu krwiaka śródczaszkowego) postępowanie jest następujące:

Zapewnienie drożności dróg oddechowych i prawidłowej wentylacji płuc. W ciężkich przypadkach stłuczenia i obrzęku mózgu celowe jest prowadzenie oddechu kontrolowanego z wywołaniem hiperwentylacji (ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla 25 do 30milimetrów słupa rtęci) przy podaży 100% tlenu. Postępowanie takie wymaga intubacji i zwiotczenia za pomocą farmakologicznych środków zwiotczających.

Stała kontrola podstawowych czynności fizjologicznych: częstość tętna, ciśnienia tętniczego i częstość oddechów. Zwolnienie tętna, zaburzenia oddechowe i narastające ciśnienie tętnicze przemawiają za narastaniem ciśnienia śródczaszkowego. Wskazane jest utrzymywanie ciśnie­nia tętniczego na stałym poziomie nieprzekraczającym 140 milimetrów słupa rtęci.

Dożylne podawanie płynów. W pierwszej dobie po urazie nie na­leży przetaczać nadmiernych ilości płynów. Jeżeli nie ma hipowolemii, wystarcza przetoczenie 1000 do 1500 mililitrów 5% roztworu glukozy. Od drugiej doby po urazie dożylne przetaczanie płynów powinno pokryć pełne za­potrzebowanie na wodę i elektrolity. U chorych długo nieprzytomnych konieczna jest hiperalimentacja lub karmienie przez zgłębnik żołąd­kowy.

Regulacja temperatury ciała. Przeciwdziałanie hipertermii pochodze­nia mózgowego za pomocą leków zwanych dawniej hibernizującymi (Dolantin, Phenergan, Largactil) i fizycznych sposobów ochładzania (okładanie chorego zmoczonymi prześcieradłami, stosowanie wentylatorów, stosowanie namiotu tlenowego).

Leczenie obrzęku mózgu. Polega ono na stosowaniu deksametazonu w dawce 0,5 miligram na kilogram masy ciała, a ponadto na podawaniu jednego z niżej wymienionych leków: mannitolu (1,5 do 2 gram na kilogram masy ciała dożylnie), gli­cerolu (2 gram na kilogram masy ciała przez zgłębnik żołądkowy), mocznika (1,5 gram na kilogram masy ciała dożylnie) lub leków moczopędnych (furosemidu 20 do 60 miligram dożylnie). W ciężkich przypadkach stosuje się wlew dożylny barbitura­nów (np. tiopental w stałym wlewie dożylnym).

Podawanie antybiotyków. Stosuje się je u wszystkich chorych z otwartym złamaniem podstawy czaszki.

54. Omów na dowolnym przykładzie postępowanie z chorym po zabiegu operacyjnym w znieczuleniu zewnątrzoponowym.

Znieczulenie zewnątrzoponowe polega na blokowaniu korzeni nerwowych w przestrzeni pomiędzy dwiema blaszkami opony twardej. Do tego znieczulenia stosuje się roztwory o średnim stężeniu np. lidnokaina 2% lub bupiwakaina 0,5%.

Mechanizm działania leków polega na odwracalnym upośledzeniu receptorów czynników komórki wewnętrznej miejscem działania leków jest błona komórkowa hamuje przechodzenie jonów do wnętrza komórki, chory ma świadomość, ale nie odczuwa bólu.

Zasady znieczulenia miejscowego: lek podawać wolno; dokładna kontrola podawania leku

- używać możliwie małych stężeń leków; wykonać w określonych przypadkach próby alergiczne; przygotować zestaw do natychmiastowej pomocy; przed znieczuleniem przygotować aparat do znieczulenia, zestaw do intubacji, zgoda pacjenta.

Leki znieczulające miejscowo:

- Do znieczulenia miejscowego najczęściej używa się prokainę (nowokainę, polokainę) i lignokainę ( Ksylokaina). Prokaina nie nadaje się do znieczulenia powierzchniowego.

- Nieco silniej i dłużej od prokainy działa ksylokaina (Lidolaina, Lignokaina). Stanowi ona doskonały środek także powierzchniowego znieczulenia. Nie wywołuje ona reakcji uczuleniowych, a jej toksyczność jest tylko nieznacznie większa od prokainy. - Wielokrotnie silniej działa tetrakaina (pantokaina) do 24 godzin.

Po wykonaniu blokady chory powinien zostać pod stałą opieką lekarza lub pielęgniarki anestezjologicznej do czasu ustąpienia działania leku. Zestaw resuscytacyjny wraz z lekami do resuscytacji krążeniowo-oddechowo-mózgowej musi się znajdować w bezpośrednim sąsiedztwie chorego.

55. Omów na dowolnym przykładzie postępowanie z chorym po zabiegu operacyjnym w znieczuleniu ogólnym.

Znieczulenie ogólne jest to stan kontrolowanego odwracalnego upośledzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego z wyjątkiem ważnych dla życia ośrodków w rdzeniu przedłużonym.

Efekty znieczulenia ogólnego: Analgezja - zniesienie czucia bólu; Hipnoza - utrata świadomości wyrażana snem; Amnezja - niepamięć; Arefleksja - zahamowanie większości odruchów nerwowych; Miorefleksja - zniesienie napięcia mięśni prążkowanych.

Przebieg znieczulenia ogólnego: Premedykacja farmakologiczna; Indukcja - wprowadzenie do znieczulenia; Kondukcja - znieczulenie podtrzymujące, zapewniające stan znieczulenia ogólnego; Wyprowadzanie ze znieczulenia.

Wprowadzenie do znieczulenia ogólnego: Dożylne, lek nasenny + lek zwiotczający mięśnie poprzecznie prążkowane + opioid, fentanyl + tiopental + esmerol; Wziewne, wszystkie anestetyki; Mieszane, anestetyki podawane drogą dożylną i wziewną, stosowane głównie u dzieci nie współpracujących bez założonej drogi dożylnej.

Chorzy nieprzytomni układani są w pozycji na boku, chorzy po większych zabiegach powinni otrzymywać tlen przez maskę twarzową, pielęgniarka powinna zachęcać pacjenta do budzenia się, głębokiego oddychania, odksztuszania wydzieliny, poruszania się; czynności życiowe chorego w pierwszej godzinie po operacji powinny być rejestrowane co najmniej co 15 minut.

56. Omów postępowanie zapobiegające szerzeniu się zakażeń u chorych operowanych.

Zakażenie, infekcja (infectio) to obecność drobnoustroju pasożytniczego w organizmie. W celu wywołania choroby muszą one pokonać odporność organizmu.

Zakażenie szpitalne to zakażenie, które wystąpiło w wyniku leczenia w szpitalu lub w związku z pobytem w szpitalu i jest wtórne do podstawowego stanu pacjenta. Infekcje uważa się za szpitalne, jeśli wystąpiły 48 godzin po przyjęciu.

Zakażenie przyran to zakażenie, których wrotami są rany a szerzenie się i objawy mogą mieć charakter miejscowy (zakrzepica, zastrzał) uogólniony (różyczka). Najgroźniejsze zakażenie przyranne to gorzel gazowa i tężec.

Zakażenie pooperacyjne (postoperation infectiorus) to zakażenie nabyte na bloku operacyjnym, zakażenie spostrzegane przed pierwszą zmianą opatrunku na czystej ranie, rozwijające się w ciągu pierwszych 3 dni po operacji, głębokie zakażenie nie drenowanych czystych ran.

W rozwoju zakażenia u chorych chirurgicznych biorą udział trzy elementy: czynnik wywołujący zakażenie, podatność chorego na rozwój infekcji oraz środowisko tkankowe, w którym zakażenie rozwija się (zamknięta, źle unaczyniona przestrzeń).

Ograniczenie zakażeń ran operacyjnych stanowi kryterium oceny jakości opieki. Skraca pobyt pacjenta w szpitalu, zmniejsza koszty leczenia. Pielęgniarka przygotowując pacjenta do zabiegu operacyjnego powinna przestrzegać okreś­lonych zasad profilaktyki zakażeń pola operacyjnego i rany pooperacyjnej:

• stosowanie kąpieli antyseptycznej całego ciała w przeddzień zabiegu operacyjnego, która zmniejsza ilość bakterii przejściowych na skórze pacjenta,

• niegolenie miejsca operowanego w przeddzień operacji (powoduje zadrapania i uszkodzenia skóry, tym samym zwiększa możliwość zakażenia), owłosienie usuwać na sali operacyjnej tuż przed zabiegiem.

Po zabiegu operacyjnym opatrunki wykonuje wg następujących zasad: W pierwszej kolejności należy wykonywać opatrunek rany czystej; jego celem jest ochrona rany nieskażonej i uniknięcie ryzyka zakażenia bakteriami chorobotwórczymi. Obecnie stosuje się opatrunki na ranę w postaci aerozolu, bez nakładania materiałów opatrunkowych. Celem zmiany opatrunku na ranie skażonej jest zmniejszenie liczby bakterii oraz profilaktyka rozprzestrzeniania się zakażenia. Postępowanie przygotowaw­cze i technika zmiany opatrunku są podobne, różnią się tylko kierunkiem odkażenia rany pooperacyjnej.

Pielęgniarkę obowiązują następujące zasady:

W przygotowawczych czynnościach uwzględnić: odkażenie rąk, sterylne przygotowanie zestawu opatrunkowego, przygotowanie środków odkażających, możliwość zastosowania maski na nos i usta, zewnętrzny opatrunek usunąć przy użyciu pesety lub ręką w rękawiczce, wewnętrzny opatrunek (tuż na samej ranie) zdjąć pęsetą i wyrzucić do pojemnika ze środkami odkażającymi, ocenić stan rany (zaczerwienienie, obrzęk, wydzielina), odkazić brzegi rany czystej od środka na zewnątrz (od brzegów rany promieniście na zewnątrz), odkazić ranę septyczną od zewnątrz w kierunku brzegów rany, opatrunek wewnętrzny nałożyć na ranę sterylnym narzędziem i umoco­wać sterylnymi rękawiczkami.

57. Omów zadania pielęgniarki w profilaktyce zakażeń chirurgicznych.

Postępowanie w najczęściej występujących zakażeniach chirurgicznych: 1. Zasada chemioterapii- stosowanie odpowiednich antybiotyków na podstawie antybiogramu, leczenie objawowe, usunięcie przyczyny wywołującej zakażenie. 2. Aseptyka- oznacza niedopuszczenie do kontaktu z drobnoustrojami, aby zmniejszyć możliwość szerzenia się zakażeń. 3. Antyseptyka- polega na niszczeniu drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych i zakażonych ranach przy użyciu środków chemicznych. 4.Dezynfekcja- polega na niszczeniu obecnych w środowisku drobnoustrojów. Prowadzona jest za pomocą środków chemicznych, w temp.100°C, lub promieniowania nadfioletowego. 5. Wyjaławianie (sterylizacja)- oznacza zniszczenie wszystkich drobnoustrojów na materiałach lub sprzęcie. 6. Dekontaminacja (odkażanie)- oznacza zabijanie lub usuwanie drobnoustrojów. Pojęcie to obejmuje oczyszczanie, dezynfekcje i sterylizację. Zależnie od wielkości ryzyka zakażenia zalecany jest odpowiedni poziom dekontaminacji: kategoria niskiego ryzyka ( obiekty mające kontakt ze zdrową i nienaruszoną skórą lub nie mające bezpośredniego kontaktu z chorym: wystarczy zwykłe umycie i wysuszenie), kategoria średniego ryzyka (narzędzia i sprzęt nie przenikający przez skórę i nie wnikający do jałowych przestrzeni ciała, ale będący w kontakcie z błonami śluzowymi lub z uszkodzoną skórą: dokładne oczyszczenie i umycie, a następnie dezynfekcja), kategoria wysokiego ryzyka (obiekty wnikające do jam ciała i naczyń krwionośnych (dokładne oczyszczenie a następnie przeprowadzenie procesu sterylizacji. jeżeli sterylizacja nie jest możliwa, należy zastosować dezynfekcje wysokiego stopnia).

58. Omów zadania pielęgniarki w przetaczaniu krwi i preparatów krwiopochodnych.

Krew jest tkanką składającą się z części stałych, tzn. krwinek czerwonych(erytrocyty, retikulocyty), białych (granulocyty, limfocyty, monocyty) i płytek, oraz środowiska płynnego, zwanego osoczem. Elementy morfotyczne zajmują około 45% objętości krwi człowieka. Hematokryt to stosunek tej objętości do objętości pełnej krwi. Odczyn krwi jest lekko zasadowy, pH wynosi 7,35-7,45.

Krew spełnia trzy zasadnicze funkcje: Transportową (przenoszenie tlenu, dwutlenku węgla, składników energetycznych, produktów przemiany materii, hormonów, witamin oraz wyrównywanie różnic temperatur). Ochronną (rozpoznaje i unieczynnia czynniki obce). Homeostatyczną (tworzy stałe środowisko wewnętrzne ustroju.

Układ grupowy Rh: Nazwa pochodzi od nazwy gatunku małpy (Macacus rhesus), u której wykryto czynnik Rh. Czynnik Rh jest to cecha grupowa krwi. U ludzi bada się obecność antygenu D, który występuje u 85% populacji. Przy obecności antygenu D mówi się o czynniku Rh dodatnim, natomiast przy jego braku o czynniku Rh ujemnym.

Każdy z elementów krwi ma odmienne właściwości antygenowe. Najlepiej poznane i najważniejsze praktyczne znaczenie w transfuzjologii mają antygeny krwinek czerwonych. W zależności od antygenu mówimy o układach A, B, 0; Rh; M, n; Kell, Duffy. Najważniejsze znaczenie ma układ antygenów A, B, 0. Grupy krwi oznaczamy w zależności od występowania lub braku antygenów A i B.

Antygenom grupowym A i B towarzyszą w surowicy naturalne prze­ciwciała (izoaglutyniny) skierowane przeciwko antygenowi nieobecnemu w krwinkach danego człowieka. Tak więc, jeżeli człowiek ma krwinki czerwone z antygenem A (grupa krwi A), to ma przeciwciała przeciwko antygenowi B.

Najczęściej stosowane preparaty krwi.

Krew konserwowana pełna: uzupełnia krwinki i objętości krwi. Wskaza­niem do stosowania jest ostra, masywna utrata krwi oraz znacznego stopnia niedokrwistość z jednoczesną hipoproteinemią, której nie można leczyć innymi metodami. Przed przetoczeniem krew musi ogrzać się do temperatury pokojowej przez wyjęcie z lodówki. Nie wolno przyspieszać procesu ogrzewania.

Masa erytrocytarna (koncentrat krwinek czerwonych): jest preparatem uzyskanym przez odciągnięcie osocza z krwi konserwowanej pełnej (z 1 litra krwi konserwowanej odciąga się około 500 mililitrów osocza). podwyższa liczbę krwinek czerwonych. Stosowana jest u chorych z niedokrwistością znacznego stopnia, szczególnie u biorców z niewydolnością mięśnia sercowego.

Albuminy 5%, 20%: uzupełniają objętość i stężenie białka; stany hipowolemiczne, oparzenia, niewydolność wątroby, zespół nerczycowy.

Masa płytkowa (koncentrat krwinek płytkowych): uzupełnia płytki krwi. Małopłytkowość powodująca krwawienia, małopłytkowość w następstwie chemioterapii lub zatruć.

Świeżo mrożone osocze: uzupełnia wiele czynników krzepnięcia; czynniki krzepnięcia nie są określone lub brak ich koncentratu przedawkowanie pochodnych kumaryny, DIC.

Krioprecypiat:- uzupełnia czynnik VIII, fibrynogen, czynnik XIII, czynnik Willebranda; hemofilia, hipofibrynogenemia, choroba Willebranda.

Koncentraty różnych czynników krzepnięcia (np. koncentrat czynnika VIII, koncentrat czynnika IX): uzupełniają określone czynniki; niedobór określonych czynników (hemofilia A, hemofilia B).

Płyny osoczozastępcze:

W celu wypełnienia łożyska naczyniowego i zwalczania wstrząsu skuteczne, wolne od powikłań i przydatne do natychmiastowego użytku są płyny OSOCZOZASTĘPCZE, często określane jako KRWIOZASTĘPCZE.

PŁYN RINGERA jest szczególnie zalecany do wstępnego przetaczania w oligowolemii.

DEKSTRAN średnio i małocząsteczkowy również skutecznie zwiększa objętość krwi krążącej, polepsza warunki mikrokrążenia, poprawia perfuzję tkanek i zapobiega zakrzepom.

Płyny osoczozastępcze są: nietoksyczne, trwałe, tanie, łatwe do stosowania.

Zasady obowiązujące przy przetaczaniu krwi:

Sprawdzenie zgodności grupy krwi chorego i krwi przetaczanej.

Sprawdzenie daty ważności krwi umieszczonej na etykiecie butelki.

Sprawdzenie wyniku próby krzyżowej i uzyskanie na niej podpisu lekarza, który będzie przy przetoczeniu krwi.

Przeprowadzenie próby biologicznej (w obecności lekarza).

Zawsze powinna być prowadzona ścisła dokumentacja przetaczania preparatów krwi.

W przypadku braku danych lub uszkodzenia etykiety, krwi nie wolno przetaczać.

Jeżeli stwierdzamy podczas przeprowadzania próby biologicznej przyspieszenie tętna oraz częstości oddechów, zmianę zabarwienia skóry, a chory zacznie się skarżyć na bóle w okolicy krzyżowej lub kończynach, to należy natychmiast przerwać zabieg przetaczania.

Do przetaczanych preparatów krwi nie wolno dodawać innych leków.

Nie wolno przetaczać preparatu krwi z opakowania uszkodzonego ani przelewać krwi do innej butelki.

Nie wolno przetaczać preparatów przeterminowanych oraz takich, w których makroskopowo stwierdzamy hemolizę, skrzepy lub zmętnienie osocza.

Przy przetaczaniu krwi należy zachowywać zasady aseptyki (pełnej jałowości).

Szybkość przetaczania zależy od stanu chorego oraz rodzaju preparatu i powinna być ustalona przez lekarza.

W worku pozostawić 5ml krwi i zakrzepu do wpisania w książkę transfuzji i przez 5 dni krew powinna być przechowywana w lodówce.

Hemodylucja to przed rozpoczęciem lub po znieczuleniu upuszcza się ok. 20% objętości krwi chorego i w to miejsce przetacza półtorakrotną objętość płynu Ringera. W czasie operacji chory traci rozcieńczoną krew, a pod koniec operacji przetacza się uprzednio pobraną krew.

Wczesne powikłania poprzetoczeniowe: Występują podczas transfuzji lub w ciągu 24 godzin od jej zakończenia.

Należy do nich: ostry odczyn hemolityczny, wstrząs bakteryjny, wstrząs anafilaktyczny, nie hemolityczny odczyn gorączkowy, pokrzywka.

Wstrząs po przetoczeniu krwi niezgodnej grupowo. W przypadkach ciężkich charakteryzuje się obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszeniem akcji serca, masywną skazą krwotocz­ną, sinicą, pojawieniem się hemolizy krwi, żółtaczki i niewydolności nerek. Objawy mogą występować w różnym nasileniu i nie są stałe.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów w czasie przetaczania krwi należy: natychmiast przerwać przetoczenie krwi, zawiadomić lekarza, który podejmie odpowiednie leczenie, przesłać (w porozumieniu z lekarzem) do punktu krwiodawstwa w trybie pilnym: pozostałą część krwi w oryginalnym opakowaniu, 10 mililitrów krwi chorego pobranej na skrzep, aparat, którym krew była przetaczana (zabezpieczony przed zakażeniem).

Wstrząs septyczny - nasilenie i przebieg kliniczny zależą od ilości i rodzaju podanych bakterii i endotoksyn. W przypadkach ciężkich objawy wstrząsu narastają niezwykle szybko. Występują bóle mięśniowe, wysoka gorączka, dreszcze, skaza krwotoczna i ostra niewydolność nerek. Pielęgniarka powinna zabezpieczyć próbki krwi podobnie jak w przypadku wstrząsu po przetoczeniu krwi niezgodnej grupowo. Leczenie jest uzależnione od stanu chorego i polega na opanowaniu wstrząsu i zwalczaniu bakteriemii.

Późne powikłania poprzetoczeniowe: Występują po 24 godzinach od zakończenia transfuzji.

Należą do nich: opóźniony odczyn hemolityczny, plamica poprzetoczeniowa, poprzetoczeniowa choroba „przeszczep przeciw biorcy”.

Autotransfuzja: Oznacza uzupełnianie ubytku krwi przetoczeniem własnej krwi chorego.

Formy autotransfuzji: pobranie krwi na 2 do 3 tygodnie przed operacją, pobranie w dniu operacji 20% objętości krwi chorego i w to miejsce przetoczenie półtora krotnej objętości płynu Ringera (hemodilutio), zbieranie utraconej przez chorego krwi.

Problemy związane z przetaczaniem krwi.

Masywne przetoczenia (przetoczenie ponad 3 litry krwi w okresie 2 do trzech godzin lub dwie litry po operacji) wielokrotnie zwiększają wszystkie zagrożenia związane z podawaniem krwi.

Zastrzeżenia religijne.

59. Omów zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem ze wstrząsem hipowolemicznym.

WSTRZĄS HIPOWOLEMICZNY- postać wstrząsu spowodowany utratą krwi, osocza, płynów ustrojowych (utrata płynów ustrojowych przez przewód pokarmowy lub przez skórę). Sekwestracją płynów ustrojowych w tzw. trzeciej przestrzeni (immobilizacja płynów w zmienionych chorobowo narządach- zapalenie trzustki, niedrożność, oparzenia). HIPOWOLEMIA jest przyczyną spadku objętości wyrzutowej serca i niedokrwienia narządów wewnętrznych w tym szczególnie ośrodkowego układu nerwowego, nerek, nieodwracalnych zmian narządów. OBJAWY Wstrząsu Hipowolemicznego: bladość skóry (skurcz naczyń obwodowych), tachykardia, zapadnięcie żył obwodowych, spadek ciśnienia, niepokój motoryczny, oliguria potem anuria, utrata przytomności.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARSKIE sprowadza się do: wnikliwej obserwacji podstawowych parametrów życiowych metodą przyrządową i bez przyrządową, inwazyjną i nieinwazyjną, wykonanie E K G, prowadzenie dokumentacji obserwacyjnej, zabezpieczenie dostępu naczyniowego lub asystowanie przy uzyskaniu dostępu centralnego, pobieranie próbek krwi (grupa i czynnik, próba krzyżowa, morfologia), wydzielin i wydalin do badań biochemicznych i bakteriologicznych, udział w farmakoterapii a w niej stosowanie leków nasercowych, diuretycznych, antybiotyków o szerokim spektrum działania, leków przeciwzapalnych, neuroleptycznych, analgetycznych, stosowanie płynoterapii pod kontrolą O C Ż oraz obserwacja pacjenta w czasie ich podawania, udział w stosowaniu tlenoterapii biernej (cewnik donosowy lub maska tlenowa) i czynnej, odpowiednie ułożenie, ewentualne cewnikowanie pęcherza moczowego oraz prowadzenie bilansu płynów, zapewnienie czystości i komfortu w łóżku.

60. Opierając się na wybranym przykładzie wymień problemy pielęgnacyjne mogące wystąpić u pacjenta w pierwszej dobie po operacji chirurgicznej w znieczuleniu ogólnym.

Opiekę nad pacjentem w bloku operacyjnym podczas zabiegu operacyjnego i w okresie wybudzenia chorego ze znieczulenia ogólnego, w tzw. sali wybudzeń przejmuje pielęgniarka anestezjologiczna i lekarz anestezjolog.

Znieczulenie ogólne jest to stan kontrolowanego odwracalnego upośledzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego z wyjątkiem ważnych dla życia ośrodków w rdzeniu przedłużonym.

Środki znieczulające mogą być podane drogą dożylną lub oddechową.

W bezpośrednim okresie pooperacyjnym pacjent jest pod ścisłą kontrolą pielę­gniarki anestezjologicznej i lekarza anestezjologa w tzw. sali wybudzeń. Obserwa­cja ta trwa około dwie godziny, do momentu ustąpienia działania środków znieczulają­cych, powrócenia odruchów i ustabilizowania się podstawowych funkcji życiowych organizmu. Obserwacja potwierdzona jest pełnym zapisem w dokumentacji.

Pacjent umieszczany jest na wcześniej przygotowanej sali oddziału pooperacyj­nego. Zespół pielęgniarski pomaga choremu ułożyć się w łóżku. Pozycja chorego uzależniona jest od rodzaju znieczulenia podczas zabie­gu. Pacjent po operacji w znieczuleniu ogólnym najczęściej przyjmuje pozycję na plecach półwysoką. Przeciwwskazaniem do takiej pozycji są nudności i wymioty. Choremu należy zaproponować wtedy pozycję półwysoką na boku. Pacjent po za­biegu operacyjnym w znieczuleniu zewnątrzoponowym lub

Pielęgniarka po ułożeniu chorego w łóżku ocenia jego stan:

• Określa stan przytomności chorego (nawiązuje kontakt werbalny z chorym).

• Sprawdza drożność układu oddechowego, liczbę, rodzaj oddechów, zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych.

• Kontroluje trzy cechy tętna (rytm, napięcie, częstotliwość), mierzy ciśnienie tęt­nicze krwi, obserwuje kolor skóry, sprawdza drożność dostępu żylnego.

• Sprawdza opatrunek na ranie operacyjnej, czy jest suchy, czy przesiąknięty wy­dzielinami (np. krew, żółć, płyn surowiczy, ropa).

• Zapoznaje się z kartą pooperacyjną i wykonuje zawarte w niej zlecenia lekarskie.

Wszyscy chorzy wymagają zabiegów, dzięki którym:

• utrzymywana jest prawidłowa wentylacja płuc,

• utrzymywane jest prawidłowe krążenie krwi,

• zapewniony jest komfort pacjenta w łóżku.

We wczesnym okresie pooperacyjnym pielęgniarka zapobiega hipoksji i hiperkapnii, które mogą powstać na skutek hipowentylacji lub niedrożności dróg odde­chowych. Ułożenie chorego na boku z odchyloną do tyłu głową lub zastosowanie rurki ustno-gardłowej zabezpiecza przed zapadnięciem języka. Gromadzoną wydzielinę można usunąć, stosując ssak do momentu, kiedy chory sam odkrztusi wydzielinę. Przyczyną hipowentylacji jest upośledzone rozprężanie klatki piersiowej na skutek leków wdychanych podczas zabiegu lub podanych do­żylnie, wysokiego znieczulenia przewodowego powodującego porażenie mięśni międzyżebrowych, bólu, otyłości, zbyt ściśle założonych opatrunków. Pielęgniarka podaje choremu zgodnie z kartą zleceń leki przeciwbólowe, tlen, proponuje ćwicze­nia oddechowe, monitoruje utlenowanie tkanek nieinwazyjną metodą za pomocą pulsoksymetru. Obserwacja chorego w kierunku spadku ciśnienia tętniczego krwi i arytmii serca ma zapobiegnąć zmniejszeniu objętości wyrzutowej serca. Przyczy­ną spadku ciśnienia tętniczego krwi mogą być: ból, upośledzona wentylacja, krwo­tok, wpływ leków narkotycznych, znieczulenie przewodowe, wstrząsy ciałem przy transporcie i przemieszczeniu chorego.

Pacjent ma zapewniony komfort w łóżku poprzez zmianę pozycji, stosowanie udogodnień. Pacjenci po znieczuleniu przewodowym, pozbawieni czucia nie mogą okazać, że jest im niewygodnie.

W opiece pooperacyjnej najwięcej uwagi poświęca się zapobieganiu powikła­niom pooperacyjnym.

---