Zaginione skarby
11/09/2010 Autor: dheaglain
Każdy naród posiada jakieś skarby, a jego władcy symbole władzy. Nie inaczej było też na Zielonej Wyspie.
W 1154 roku, jedyny, jak do tej pory, anglik został wybrany papieżem. Nicholas Breakspeare (inna pisownia jego nazwiska to Breakspear) przyjął imię Hadrian (Adrian) IV. Wkrótce po wyborze, korzystając z najprawdopodobniej sfałszowanego dokumentu nazywanego Donacją Konstantyna Wielkiego, która czyniła papieża właścicielem wszystkich ziemskich wysp, zapragnął uczynić z Irlandii angielskie lenno. Jako symbol władzy angielskigo króla Henryka II nad Irlandią miał posłużyć wysłany przez papieża prezent w postaci złotego pierścienia z wielkim szmaragdem. Byłby to pierwszy koronny skarb Irlandii jaki znamy.
Jednak inwestytura ta nigdy nie doszła do skutku. Jak pisze średniowieczny historyk, Jan z Salisbury, Henryk II odmówił przyjęcia lenna z powodu zbyt wysokich żądań Adriana IV. Ceną panowania Henryka II nad wyspą miała być coroczna opłata w wysokości jednego pensa za każde irlandzkie domostwo oraz zachowanie przez papieża wszystkich praw do wyspy. Henryk II chciał panować w Irlandii niepodzielnie. Pierścień ze szmaragdem zniknął i nie pojawił się nigdy więcej na historycznej scenie.
W 1185 roku Henryk II mianował swojego syna, księcia Jana, Lordem Irlandii. Uroczystości koronacyjne miała uświetnić przysłana przez papieża, tym razem Urbana II, złota korona przyozdobiona pawimi piórami. Do koronacji jednak nie doszło. Książę Jan poczuł się obrażony przez irlandzkich wodzów, którzy ustawicznie kpili i żartowali z jego długich bokobrodów i brody. Sami irlandczycy nosili się na sposób angielski i chodzili dokładnie ogoleni. „Pawia korona” nagle zniknęła i nikt nie wie, co się z nią stało.
W 1782 roku parlament irlandzki ogłosił niezleżność. Angielski minister Henry Gratan, chcąc załagodzić nieco napiętą sytuację, namówił króla Jerzego III, który przez 60 lat zasiadania na tronie nigdy nie wyjechał poza Anglię, do ustanowienia Orderu Św. Patryka. Order otrzymało 15 lojalnych wobec króla członków irlandzkiego parlamentu.
W 1830 roku brytyjska firma jublilerska Rundell i Bridge, oficjalni jubilerzy królewscy, wykonała Order Św. Patryka, który miał służyć jako regalia vice króla i służył głównie podczas wielkich uroczystości i wizyt królewskich. Do wykonania Orderu użyto między innymi diamentów i rubinów królowej Charlotte, żony króla Jerzego III, różowego diamentu podarowanego królowej przez sułtana Turcji i kamieni podarowanych jej przez mongolskiego cesarza Shah Alama.
Rysunek Orderu i odznaki Św.Patryka publikowany przez dublińską policję po kradzieży.
Order składał się z dwóch części: gwiazdy i odznaki. Centralne miejsce gwiazdy wykonanej z brazyliskich diamentów zajmowała koniczyna wykonana ze szmaragdów i wpisana w rubinowy krzyż. Krzyż i koniczynka były otoczone łacińskim napisem wykonanym na na niebieskim szkliwie: Quis Separabit? (Kto może nas rozdzielić?) oraz datę MDCCLXXIII (1783). Napis był aluzją do fragmentu Listu św. Pawła do Rzymian: quis nos separabit a caritate Christi (Któż nas oddzieli od miłości Chrystusa?) Odznaka była wykonana z podobnym przepychem. Warto wspomnieć, że do królewskich irlandzkich regaliów należały i zwykle były używane równocześnie z Orderem dwie srebrne maczugi i miecz noszony przed vice królem. Wszystkie regalia były przechowywane w skarbcu zamku Dublin.
Jako pierwsza Orderu św. Patryka wykonanego przez Rundella i Bridga użyła królowa Wiktoria w roku 1849 i 1861 podczas wspólnej podróży z księciem Albertem. W 1868 roku order był wykorzystany podczas uroczystości inwestytury księcia Walii, późniejszego Edwarda VII. Potem trzeba było czekać do roku 1900, kiedy to ponowna wizyta królowej Wiktorii spowodowała otwarcie skarbca w zamku Dublin.
Gwiazda Orderu św. Patryka
I tak stosunkowo rzadkie pokazywanie orderu Św. Patryka urywa się nagle po roku 1907. Z okazji przyznania orderu św. Patryka lordowi Castletown do Irlandii przybył król Edward z żoną Aleksandrą. Otworzono skarbiec i jakież było zdziwienie. Drogocenny order po porostu zniknął. Król Edward dostał nerwowej apopleksji kiedy wkrótce w wyniku śledztwa okazało się, że orderu brakuje co najmniej od miesiąca. Wg ówczesnej wyceny zaginione klejnoty były warte 40 tysięcy funtów, ale też stracono rzecz o wielkiej wartości kulturowej.
Śledztwo, dość nieudolnie - być może z premedytacją - prowadzone niczego nie wykazało, poza tym, że stało się oczywiste, że kradzieży mógł dokonać tylko ktoś, kto stale przebywał w zamku i to w pobliżu klejnotów. Część wyników śledztwa została zatuszowana i usunięta z protokołów. Sam król Edward miał się wyrazić, że uniknięto o wiele gorszego skandalu niż sama kradzież. Dlaczego tak stwierdził nie wiadomo, pozostają tylko domysły.
Głównymi podejrzanymi były cztery bardzo wysoko postawione osoby: Sir Arthur Vicars - główny Heralad Irlandii i jego asystenci Pierce Mahony (bratanek Vicarsa i Herald Cork), Francis Bennett-Goldney i Frank Shackleton - brat słynego badacza Arktyki, Sir Ernesta Shackletona. Najbardziej podejrzanym był Frank Shackleton, który był w bardzo poważnych tarapatach finansowych. Był pederastą (zresztą wszyscy czterej panowie brali udział w podejrzanych przyjęciach), co mogło być przyczyną np. szantażu. Jednym z przyjaciół Shackletona był książę Argyll, szwagier króla Anglii. Na dwa dni przed ujawnieniem kradzieży Shackelton miał stwierdzić podczas obiadu w dużym gronie osób, że być może tak się zdarzy, że regalia królewskie zaginą. Nerwowość w najwyższych sferach była więc uzasadniona. Cała czwórka wkrótce musiała podać się do dymisji.
Sir Arthur Vicars, główny Herlad Irlandii.
Wszyscy czterej swoje życie zakończyli w dość tajemniczych okolicznościach. Sir Arthur zginął zastrzelony przez IRA, Pierce Mahony zmarł w 1914 roku w wyniku czegoś co określono jako „bardzo szczególny przypadek strzelecki”. Francis Bennett-Goldney zginął w wypadku samochodowym w 1921 roku. Frank Shackleton zbankrutował i został skazany na więzienie i ciężkie roboty za nadużycia finansowe. Po zwolnieniu z więzienia zmienił nazwisko i zmarł w latach międzywojennych, jednak miejsce i czas są niejasne do dziś.
Przez niemal cały XX w. co jakiś czas wznawiano poszukiwania Orderu Św. Patryka, lecz bezskutecznie. W sprawę zaangażował się nawet Winston Churchill proponując odtworzenie i powróŧ do przyznawania Orderu za szczególne zasługi, jednak nic z tego nie wyszło.
Obecnie planuje się przywrócić przyznawanie Orderu Św. Patryka. Ma być przyznawany wspólnie przez prezydenta Irlandii i monarchę Anglii za szczególne zasługi na polu kontaktów brytyjsko-irlandzkich.
