PRZEMYSŁ- dział gospodarki materialnej, w skład którego wchodzą: górnictwo, elektroenergetyka wraz z zaopatrzeniem w gaz i wodę oraz przemysł przetwórczy

- wraz z postępem technicznym maleje udział pozyskiwania surowców i wstępne ich przetwarzanie, rośnie natomiast udział wyrobów finalnych o wysokim stopniu przetworzenia surowców i znacznym udziale myśli naukowej

• obecnie poziom rozwoju przemysłu w poszczególnych krajach wywiera znaczny wpływ na całą strukturę ich gospodarki

-dostarcz; maszyn, urządzeń, dóbr dla rolnictwa, budownictwa, transportu

• wywiera wpływ na uczestnictwo krajów w wymianie handlowej

Silnie rozwinięty jest tylko w części krajów świata: USA, Japonia, Niemcy, Wielka Brytania, Francja - w tych krajach odznacza się wysokim stopniem nowoczesności, dużo środków jest przeznaczane na badania naukowe

Ciągle wzrasta znaczenie przemysłów wysokiej techniki- jego udział wynosi ok. 20% produkcji przemysłu przetwórczego

Rosja i Ukraina -znaczna produkcja ale mało nowoczesna

Słabo rozwinięty w państwach: Afryki, większości Azji oraz Ameryki Łacińskiej, spośród tych osiągnięcia mają: Korea Południowa, Tajwan, Singapur, Malezja, Tajlandia, Indie, Turcja, Brazylia, Argentyna, Meksyk oraz Chiny zaliczane do nowo uprzemysłowionych

Duże różnice występują również w strukturze przemysłu- udziale poszczególnych gałęzi w całokształcie produkcji przemysłowej;

- w krajach wysokorozwiniętych; mniejszy udział w produkcji przemysłu wydobywczego, silnie rozwinięty p. elektromaszynowy (maszynowy, środków transportu, metalowy, elektrotechniczny, precyzyjny) na który przypada 1\4-1/3 a w niektórych krajach nawet 40-49% wartości produkcji przemysłu przetwórczego, najsilniej rozwinięty jest przemysł elektroniczny i precyzyjny, wysokiej techniki; drugie miejsce ma przemysł chemiczny - 15% produkcji z dominacją petrochemii i syntetyków; duże znaczenie przemysłu energii elektrycznej 7-10%; zmniejsza się rola hutnictwa, przemysłu mineralnego, lekkiego (5% wart. produkcji przemysłowej)

- w krajach słabiej rozwiniętych dużą rolę odgrywa przemysł lekki (15% w Indiach, 25% w Egipcie), znaczna rola przemysłu spożywczego

GAŁĘZIOWA STRUKTURA PRZEMYSŁU

RESTRUKTURYZACJA PRZEMYSŁU

a)PRZYCZYNY

- konkurencja, walka o rynki zbytu

- globalizacja światowej gospodarki

b) SKUTKI

- wzrost udziału nowoczesnych dziedzin produkcji

- wyższa efektywność

- szybszy rozwój gospodarki

- postęp techniczny

- utrata znaczenia, często upadek starych gałęzi produkcji

PRZEMIANY STRUKTURY PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ

I ETAP - lata 60-te i I poł. Lat 70-tych, wzrost produkcji na poziomie 6%, najbardziej dynamicznie rozwijały się:

- elektroenergetyka - p .elektromaszynowy - p. chemiczny

najmniej dynamicznie zaś:

- p. włókienniczy - odzieżowy i skórzany - p. hutnictwa żelaza i metali nieżelaznych. 1973 r - zapoczątkował okres zmniejszania tempa rozwoju górnictwa na świecie (kryzys energetyczny, wzrost cen surowców, zmniejszenie wydobycia ropy), II etap - II poł lat 70-tych do dziś - restrukturyzacja przemysłu, w krajach rozwiniętych spadek udziału przemysłu lekkiego ( o 1 pkt procentowy) i hutnictwa, dynamiczny rozwój p. elektroenergetycznego ( w krajach rozwiniętych jak i nowo uprzemysławiających oraz rozwijających się) np. Tajlandia 1990-2000 - 145%, Turcja 217%, Chiny 211%., zmniejszenie udziału przemysłu rafinaryjno-petrochemicznego - w krajach wysokorozwiniętych, w krajach sałbo rozwiniętych - rozbudowa przemysłu chemicznego PRZEMYSŁY WYSOKIEJ TECHNIKI - grupa przemysłów, która powstała na styku nauki i przemysłu, z bezpośrednim udziałem nauki, charakterystyczne dla współczesnej rewolucji przemysłowej, rozwój badań stał się ich podwaliną. Przemysły wysokiej techniki; udział wydatków na prace naukowo-badawcze nie mniejszy niż 3,5% w całości wydatków, udział naukowców i inżynierów nie mniejszy niż 20-25% Wyroby z tej grupy ( lista opracowana w USA): chemikalia nieorganiczne, tworzywa sztuczne i materiały syntetyczne, leki, uzbrojenie itd.) W 2002 r udział w eksporcie wynosił: USA - 28,6%, Wlk. Brytania, Francja, Japonia - 25% pozostałe państwa Europy - 14-22%, Irlandia - 40%, największy udział pracujących w tym dziale był w Niemczech - 11%, mały w Luksemburgu- 2%, Grecji 2,2%, w pozostałych 6,4-7,9%. Są to przemysły o niskiej materiałochłonności, niskiej energochłonności, większej stopie zysku, wysokiej wydajności.

ROLA CZYNNIKA PRACY

- rewolucja przemysłowa oraz restrukturyzacja przemysłu powoduje zmiany roli czynnika pracy; wzrost produkcji nie oznacza wzrostu zatrudnienia w przemyśle, większą rolę odgrywają nie tyle duże zasoby siły roboczej ile poziom kwalifikacji tych osób. PRZYCZYNY: - postęp techniczny, - specjalizacja - wzrost wydajności pracy- zmiany gałęziowej struktury przemysłu - wzrost udziału przemysłu przetwórczego

SKUTKI: - zawodowo czynni w przemyśle stanowią tylko ¼ ogółu zawodowo czynnych

- wzrost popytu na wykwalifikowaną kadrę (ponad 20% personelu) ORGANIZACJA PRZEMYSŁU

- od lat 60-tych XX wieku następują istotne zmiany w organizacji - w pierwszej połowie okresu - tendencja do koncentracji produkcji - obecnie uległa zahamowaniu

- wzrasta znaczenie małych i średnich firm, które znacznie bardziej są podatne na tzw. małe innowacje

- innowacje wielkie wiążą się z powstawaniem nowych produktów i gałęzi, małe zaś z adaptacją produktów do zmian popytu na rynku - obok procesu dekoncentracji następuje również proces koncentracji - szczególnie w przemysłach wysokiej techniki - rozrastają się międzynarodowe koncerny i firmy przemysłowe, np.: General Electric, Intel, IBM, Cisco System, Microsoft. UPRZEMYSŁOWIENIE REGIONÓW ŚWIATA - duże zróżnicowanie, prym wiodą zachodnia Europa i Ameryka Północna, od II poł. XX w. również Japonia - na te trzy regiony przypada aż 70 % światowej produkcji przemysłu przetwórczego (ludność stanowi zaledwie 15% ludności świata)

- Japonia była pierwszym krajem azjatyckim który zaczął się tak dynamicznie rozwijać, stała się wzorcem dla Singapuru, Hongkongu, Tajwanu, Korei Południowej,

- w krajach rozwijających się źródłem oszczędności niektórych rodzajów przemysłów stały się niższe nakłady na ochronę środowiska,

- rządy krajów dążą do przyciągania obcych kapitałów, rozbudowując sieć transportową, telekomunikacyjną i elektroenergetyczną.

- tempo wzrostu produkcji; Indonezja - lata 80/90 - 12%, Malezja - 12,4 %, Tajlandia (wzrost o 10% PKB),

- od II poł. Lat 70-tych XX w. - dynamiczny rozwój Chin(średni roczny PKB10,7%) udział przemysłu przetwórczego rośnie z 1,4 do 6,2%, wielki kapitał taniej siły roboczej, olbrzymi rynek zbytu - atrakcyjny dla inwestorów

- w krajach Ameryki Łacińskiej - udział w światowej produkcji przemysłu przetwórczego nie zmienił się, przyczyny; wysokie zadłużenie, duży import dóbr inwestycyjnych, wysoka inflacja, ok. 29,4% w latach 65-80, 81-88 - 14,1 i 117%, silnie zróżnicowana etnicznie ludność, trudna adaptacja,

- spadek udziału krajów środkowej i wschodniej Europy oraz d. ZSRR w światowej produkcji przemysł przetwórczy - w latach 1980-2000 - obniżył się o 5,6 pkt. procentowego, koniec lat 80-tych - początek regresu; w latach 1990-97 obniżenie o (w Rosji - 9,8%, na Ukrainie o 5,8%, w Bułgarii o 4,4 %, w Rumuni o 1,6%), przyczyny; wysokie koszty wytwarzania, zacofanie technologiczne, niewielki wzrost produkcji nastąpił dopiero w latach 99-2000

- w krajach Azji Zach. i w Afryce nie odnotowano postępu w rozwoju przemysłu, poza Izraelem i RPA - nie ma tam uprzemysłowionych, rozwiniętych państw, do nowo uprzemysłowionych zalicza się; Turcja, Tunezja i Maroko oraz Egipt, które modernizują swój przemysł

przyczyny: brak infrastruktury, nie wykwalifikowana siła robocza kadr, niestabilna sytuacja, walki

REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE UDZIAŁU PRZEMYSŁU W WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO I ZATRUDNIENIU

Kraje wysoko rozwinięte -

- od II poł lat 70-tych - odsetek zawodowo czynnych w przemyśle maleje - wynosi około 25-30%

- udział przemysłu w PKB i wartości dodanej brutto maleje, a wzrasta usług

- zapoczątkowanie procesów deindustrializacji; znaczny wzrost wydajności pracy, szczególnie w przemysłach wysokiej techniki

Kraje d. ZSRR i wschodniej Europy -

- rola przemysłu zmniejszyła się znacząco, nadal jednak udział pracujących w przemyśle jest stosunkowo wyższy niż przeciętnie(niska wydajność pracy, nie wysoki poziom technicznego uzbrojenia pracy, słaba organizacja)

w krajach nowo uprzemysłowionych - udział przemysłu w wartości dodanej brutto osiąga nieco wartości wyższe niż przeciętnie w wysoko rozwiniętych, powyżej 25%,

kraje rozwijające się o gosp. monokulturowej, opartej na wydobyciu i eksporcie surowców mineralnych -

- duży i bardzo duży udział przemysłu - pow. 30% do 50%,

- stosunkowo niezbyt wysoki udział pracujących w przemyśle

Pozostałe kraje rozwijające się

- dodatnia korelacja między wielkością PKB/mieszkańca a udziałem przemysłu w wartości dodatniej brutto

- najuboższe kraje odznaczają się niskim udziałem przemysłu w wartości dodanej brutto

REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE STRUKTURY PRZEMYSŁU PRZYCZYNY; - poziom rozwoju gospodarczego ( im nowocześniejsza gospodarka tym większy w niej udział przemysłów o wysokim przetworzeniu surowców, udziale technologii i branż naukochłonnych (państwa rozwinięte przeznaczają na badania naukowe ponad 2 a nawet 3,5 % PKB USA- 2,8%, Japonia 2,98% Finlandia 3,4% Szwecja 4,27%)

- kraje wysoko rozwinięte mają przewagę w zakresie technologii, dziedzinie organizacji i zarządzania; na regiony wysoko rozwinięte(zach.Europa, Ameryka Płn., Japonia, Australia, Nowa Zelandia, Izrael, RPA) przypada aż 87,5% produkcji wyrobów metalowych, 91,3% światowej produkcji maszyn, 88% maszyn elektrycznych i wyrobów elektronicznych, 80,9% środków transportu, znaczna przewaga w dziedzinie działalności wydawniczej i poligraficznej 90% produkcji, relatywnie mały udział w przemyśle rafineryjnym i produktów węglowych - w 2000 r tylko 52,5% - w krajach rozwijających się rozbudowa przemysłu jest utrudniona ze względu na niedostateczny rozwój infrastruktury, przeszkodą jest też mała produkcja energii, nierozbudowane sieć elektroenergetyczna, niewystarczający poziom rozwoju łączności, niski poziom kwalifikacji, niższe koszty pracy, mały stopień zorganizowania zatrudnionych w związkach zawodowych., bardziej rozbudowany jest zaś przemysł lekki i spożywczy który wymaga znacznej siły roboczej i niekoniecznie wysokich kwalifikacji - Finlandia - 23% udziału ma przemysł drzewny i celulozowo-papierniczy (w całej UE tylko 5-7,5%), Holandia - najwyższy w świcie poziom rozwoju rolnictwa oraz pośrednictwa w eksporcie tzw. towarów kolonialnych (26,5% produkcji sprzedanej przemysłu, w Niemczech tylko 11,6%), Włochy - znaczny udział przemysłu lekkiego - 13% w 1999r , w Niemczech i Japonii wysoko rozwinięty przemysł maszynowy i metalowy (ok. 50% wartości dodanej brutto)

GÓRNICTWO - gałąź przemysłu, polega na wydobywaniu z wnętrza ziemi bogactw mineralnych, energetycznych, szczególnie dynamicznie rozwijał się na przełomie XVIII/XIX wieku, jak i przez wiele lat XX w. - w górnictwie światowym od dłuższego czasu dominuje i ma coraz większe znaczenie ma wydobycie surowców energetycznych ( ich produkcja w latach 1950-2000 wzrosła 4,9-krotnie w przeliczeniu na węgiel kamienny), w latach 50tych i na pocz. lat 60tych XX w. większość produkcji pochodziła z krajów rozwiniętych przy czym w USA była 2 razy większa niż w Europi, w miarę upływu lat udział tej grupy państw w światowym wydobyciu malał, ale USA i Kanada nadal charakteryzowały się większym udziałem (21%) niż kraje Europy (8,6%)

- udział wydobycia surowców energetycznych w krajach rozwiniętych spada natomiast w krajach rozwijających się w ostatnich 50 latach wzrasta

ROPA NAFTOWA - u progu połowy XX w. podstawowym źródłem energii były paliwa stałe; węgiel kamienny i brunatny, w 1965 r przewagę zyskała ropa naftowa, jej wydobycie rośnie - pocz. lat 50tych XX w. - koncentracja w Ameryce Płn. i Południowej(rejon Morza Karaibskiego i Zatoki Meksykańskiej) - pochodziło stąd aż 71% światowej produkcji

- 1951-1970 - rozbudowa górnictwa ropy na Bliskim Wschodzie ( 30% prod. świata.) i w d. ZSRR(15,5% prod. Światowej)

- lata 70te - podwyżki cen ropy podyktowane przez OPEC, ograniczanie wydobycia (kryzys naftowy 1973 r)

- lata 80-te - rośnie wydobycie w ZSRR (1985 22% prod. światow.), rozwija się w Chinach

- Prognozy przewidują, że w najbliższych latach ropa naftowa utrzyma swą dominującą pozycję, choć jej udział będzie nieznacznie spadał, przede wszystkim na rzecz gazu ziemnego. Według prognoz OPEC, całkowite dzienne zużycie, które w 2000 r. osiągnęło 76 mln baryłek dziennie (w skrócie bpd; 1 baryłka to 159 litrów), w 2010 r. wzrośnie do 90,6 mln bpd, zaś w 2020 r. osiągnie poziom 103,2 mln bpd. Jeszcze w 1950 r. było to zaledwie 10 mln bpd.

- Na koniec 2001 r. całkowite udokumentowane zasoby ropy naftowej na świecie wynosiły 1,1 bln baryłek. Znajdują się one na wszystkich kontynentach, jednak zdecydowanie największe złoża występują w basenie Zatoki Perskiej, gdzie zlokalizowanych jest ok. 67% znanych rezerw. Kraje o największych na świecie zasobach ropy to: (w baryłkach)
Z pozostałych 33% udokumentowanych złóż, największe znajdują się w Rosji (m.in. Morze Kaspijskie, Sachalin) i byłych republikach ZSRR w Azji Środkowej (Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgizja, Tadżykistan, Turkmenia, Uzbekistan), w USA (m.in. rejon Zatoki Meksykańskiej, Kalifornia, Teksas, Alaska), Meksyku (Płw. Jukatan), Wenezueli (Jezioro Maracaibo), Afryce (wybrzeże Zatoki Gwinejskiej oraz Libia, Algieria, Egipt, Tunezja), Chinach (m.in. Mandżuria), Indonezji, oraz Europie (szelf Morza Północnego, Rumunia, Francja, Chorwacja, Niemcy, Włochy). Polska posiada niewielkie złoża, głownie w okolicach Krosna Odrzańskiego oraz na Podkarpaciu.GÓRNICTWO WĘGLA - Zasoby węgla są znacznie większe niż ropy naftowej- wydobycie w latach 1950-2000 wskazywało małą dynamikę wzrostu (wzrosło zaledwie 2,5-krotnie)- do lat 70-tych wydobycie stopniowo zmniejszało się - wzrastał bowiem udział ropy, po kryzysie energetycznym 1973 r - nastąpił duży wzrost wydobycia- najwięksi producenci węgla kamiennego w latach 1950-2000; Chiny, USA, Indie, Rosja, Ukraina, Kazachstan, Australia, RPA, Polska, KRL-D, W.Brytania, Niemcy. - największym eksporterem węgla kamiennego na świecie jest zaś Australia(2001r - 193 mln t) - na świcie zaś 550 mln t, - węgiel brunatny - nie jest przedmiotem międzynarodowej wymiany towarowej, jest bowiem mało kaloryczny, stosuje się go zwykle w elektrowniach, światowe wydobycie sięga 1mld t i koncentruje się głównie w Europie, najwięcej w Niemczech, Rosji, USA, Australii, Grecji, Polsce, Turcji, Czechach.

GAZ ZIEMNY -największym producentem gazu ziemnego w Europie Północnej jest Norwegia, która bogaci się dzięki złożom pod dnem Morza Norweskiego oraz Północnego. - Największe zasoby gazu znajdują się w: d.ZSRR -39%, Bliskim Wschodzie 30%, pozostała część Azji i Australia 9,3%, 6,7% w Afryce, 5,1 w Ameryce łacińskiej, 4,9% w Ameryce Płn., 2,3% w UE -W światowym wydobyciu gazu ziemnego, wynoszącym w 2001 r. ok. 100 000 PJ (3,3 bln m³) przodowały: Rosja (23 200 PJ, 765,6 mld m³), USA (21 100 PJ, 696,3 mld m³), Kanada (6 500 PJ, 214,5 mld m³), Algieria (3 400 PJ, 122,2 mld m³), Iran (2 350 PJ, 77,55 mld m³), Holandia (2 200 PJ, 72,6 mld m³), Norwegia (2 200 PJ, 72,6 mld m³), Uzbekistan (2 150 PJ, 70,95 mld m³), Meksyk (2 050 PJ, 67,65 mld m³) URAN -Uran występuje na Ziemi naturalnie w postaci związków chemicznych w ilości 2,4 ppm. Można znaleźć go w skałach, glebie, wodzie, roślinach, zwierzętach a nawet w ciele ludzkim. Występuje także w większym stężeniu w minerałach, Największe złoża rud uranu znajdują się w: Kongo (Katanga), Północnej Kanadzie, USA (Utah, Kolorado), w Jachimowie w Czechach, Turkiestanie, Tiuji Mujun.Niezbyt wydajne złoża uranu występują też w Polsce w Sudetach i Górach Świętokrzyskich i były eksploatowane do lat 50. XX wieku. W światowym wydobyciu rud uranu w przeliczeniu na czysty składnik, wynoszącym w 2002 r. 35 tys. ton przodowały: Kanada (13 tys. ton), Australia (7,2 tys. ton), Niger (3,1 tys. ton), Kazachstan (2,8 tys. ton) i Namibia (2,3 tys. ton). Górnictwo rud metali i innych kopalin; w ostatnich dziesięcioleciach nastąpiło przesunięcie wydobycia z uprzemysłowionych krajów zachodniej Europy i USA do krajów rozwijających się oraz Australii i Kanady, następowało to pod wpływem uprzemysławiania części krajów rozwijających się oraz dążności do obniżenia kosztów produkcji. RUDY ŹELAZA -Żelazo jest, obok glinu, najbardziej w przyrodzie rozpowszechnionym metalem. Ma ono zasadnicze znaczenie dla cywilizacji i stanowi 95% wszystkich metali używanych przez człowieka. Rudy żelaza  występują w postaci minerałów, głownie jako magnetyt (ruda pochodzenia magmowego z ery prekambryjskiej), hematyt (występuje w skałach metamorficznych), syderyt, limonit i piryt. W najcenniejszych rudach, tj. w magnetytach i hematytach, zawartość czystego żelaza waha się odpowiednio od 70 do 50%. Światowe zasoby rud żelaza szacuje się na 800 mld ton (w tym sprawdzone na 250 mld ton). Roczne wydobycie osiągnęło w 2000r. 499 mln ton. Najniższy poziom wydobycia rud żelaza zaznaczył się w latach wielkiego kryzysu ekonomicznego (1930-1935), zaś w okresie wojny koreańskiej nastąpił gwałtowny wzrost wydobycia.
Metale uszlachetniające stal Są niezbędne w produkcji stali szlachetnych: szybko tnących, kwasoodpornych i in. wysokogatunkowych, używanych w przemyśle maszynowym, precyzyjnym, zbrojeniowym i elektrotechnicznym. Do metali tych należą: mangan, chrom, nikiel, wolfram, kobalt, molibden i wanad. Ich zastosowanie, a co za tym idzie i wydobycie, rozwinęło się na większą skalę dopiero w XX w. I tak np. w 1913r. wydobycie wolframu wynosiło ok. 4 tys. ton czystego metalu, a w 1970r. już ponad 31 tys. ton, zaś wydobycie chromu w latach 1939-1970 wzrosło z ok. 426 tys. ton do 1900 tys. ton. Rudy metali uszlachetniających stal występują w przyrodzie o wiele rzadziej niż rudy żelaza, a ich wydobycie koncentruje się w kilku krajach:mangan - kraje b. ZSRR (ok. 34% światowego wydobycia), RPA (13%), Brazylia (13%), Gabon (9%), Indie (8,9%), Zimbabwe, Zambia i Egipt chrom - RPA (30%), kraje b. ZSRR (30%), Zimbabwe (20%) i Turcja (17%) wolfram - Chiny (25%), kraje b. ZSRR (19%), Korea Płd. i Płn. (18%), USA (14%), Boliwia, Australia i Portugalia nikiel - Kanada (42%), Nowa Kaledonia (28%) i kraje b. ZSRR (16%), RPA (0,7%) molibden - USA (64%), kraje b. ZSRR, RPA, Zimbabwe i Peru kobalt - Zair (50%), Kongo, Zambia, Maroko, Kanada, USA i kraje b. ZSRR wanad - RPA, Namibia (łącznie 2230 ton, tj. 28%), Kongo, Angola i Maroko antymon - Chiny (30%), RPA (20%), Zimbabwe, Algieria i Maroko. Największe zapotrzebowanie rud i koncentratów metali uszlachetniających mają kraje z wysoko rozwiniętym hutnictwem stali: USA, Rosja, Japonia, Niemcy, W. Bryt., Francja, Włochy. Z wyjątkiem USA i Rosji, pozostałe kraje nie posiadają własnych złóż tych metali. RUDY METALI NIEŻELAZNYCH Cyna jest jednym z najrzadziej występujących w przyrodzie metali. Największymi złożami cyny dysponuje Azja Południowo-Wschodnia (Malezja, Indonezja, Tajlandia, Chiny), Ameryka Południowa (Boliwia, Peru), ale również występują one w Afryce (Nigeria, Ruanda, Zair, RPA, Zimbabwe, Namibia). Cynk i ołów występują najczęściej wspólnie, w tzw. rudach polimetalicznych. Od dawna eksploatowane są bogate zasoby w Europie i Ameryce. 

RUDY METALI SZLACHETNYCH DO metali szlachetnych zalicza się: złoto, srebro i platynę.Złoto znajduje wykorzystanie w:jubilerstwie (79% wykorzystania ogólnych zasobów) przemyśle elektronicznym (6%) sprzedaży w postaci monet (2%) innych dziedzinach (5%) Ok. 8% zasobów złota jest przechowywanych w sztabkach jako rezerwa.Srebro wykorzystywane jest głównie w jubilerstwie. Ze względu jednak na najlepsze spośród wszystkich metali przewodnictwo prądu, znajduje zastosowanie w przemyśle elektronicznym. Wykorzystywane jest również w przemyśle elektrotechnicznym jako warstwa odbijająca w niektórych lustrach. Niektóre związki tego pierwiastka są stosowane są jako środki antyseptyczne i bakteriobójcze. Ciemniejące na świetle związki srebra z fluorowcami używane są do produkcji błon światłoczułych.Platyna jest najrzadziej występującym w przyrodzie metalem, a przez to najcenniejszym. Najbardziej ceniona jest w jubilerstwie, lecz wykorzystywana jest również w przemyśle samochodowym w katalizatorach, w niektórych urządzeniach elektrotechnicznych i chemicznych oraz narzędziach precyzyjnych. Platynę wydobywają:RPA Rosja USA Zimbabwe Kanada Kolumbia Ok. 90% złóż platyny znajduje się na terenie RPA i Rosji. Całkowity popyt na ten cenny surowiec wzrósł w 2004r. o 5% w porównaniu z rokiem poprzednim, ale zapasów wystarczyło na pokrycie zaledwie 2% zapotrzebowania. 

---