Podstawowe reakcje fizjologiczne zabezpieczające wykonywanie pracy fizycznej
a)spoczynkowa i wysiłkowa czynność serca - monitoring elektrofizjologiczny
Monitoring elektrofizjologiczny serca
W "stanie spoczynku" komórka mięśnia sercowego znajduje się w stanie tzw. potencjału
spoczynkowego (polaryzacji), czyli przezbłonowego gradientu ładunków elektrycznych:
v jony sodu znajdują się w większym stężeniu na zewnątrz komórki, jony potasu w większym
wewnątrz niej
v błona komórkowa jest praktycznie nieprzepuszczalna dla jonów sodu w trakcie spoczynku
(nie wnikają one do komórki drogą biernej dyfuzji zgodnie z gradientem stężeń. Przy błonie
przepuszczalnej doszłoby do wyrównania stężeń po obu stronach błony i zaniku polaryzacji!)
v błona komórkowa w stanie spoczynku jest przepuszczalna dla jonów potasu, a istniejąca
różnica stężeń tego jonu pomiędzy wnętrzem komórki a przestrzenią zewnątrzkomórkową
kieruje siłę dyfuzji na zewnątrz, przeciwdziałając różnicy potencjału.
v różnica potencjału pomiędzy wnętrzem komórki a przestrzenią międzykomórkową
utrzymywana jest enzymatycznie, aktywnie przez pompę jonową (ATPaza), która wbrew
gradientowi stężeń i potencjałom ładunków elektrycznych wydala z komórki 3 jony sodu na
każde 2 jony potasu wprowadzone do komórki. Ta różnica 3:2 przyczynia się do wytwarzania
potencjału błonowego.
W powstającym potencjale czynnościowym wyróżniamy pięć faz:
EKG - elektrokartogram
v faza 0 (szybka depolaryzacja) - zależy od szybkiego dośrodkowego prądu sodowego
v faza 1 (wstępna szybka repolaryzacja) - dośrodkowy prąd chlorkowy i odśrodkowy
prąd potasowy
v faza 2 (powolna repolaryzacja) - tzw. faza plateau (stabilizacja potencjału
równowagą pomiędzy dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym a odśrodkowym
prądem potasowym)
v faza 3 (szybka repolaryzacja) - przewaga odśrodkowego prądu potasowego nad
wygasającym dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym
v faza 4 (polaryzacja) - faza spoczynku, polaryzacji
Komórki rozrusznikowe serca mają zdolność do tzw. spontanicznej powolnej depolaryzacji w
czwartej fazie potencjału czynnościowego.
b) zmiana ciśnienie tętniczego krwi zależne od pozycji i stanu organizmu
tętnicze ciśnienie krwi - ciśnienie z jakim przepływa krew przez tętnice. 120/80 mm HG,
czyli siła jaką wywiera krew na naczynia krwionośne:
120 - wartość skurczowa, wyrzut komorowy (niestabilne, zmiana podczas emocji, wysiłku)
80 - wartość rozkurczowa (bardziej stabilne)
Z ciśnienia większego do mniejszego, czyli z przedsionka do komory płynie krew.
ciśnienie rozkurczowe - obniża do się do 60 podczas wysiłku, ale raczej stałe.
zmiany pozycji - zmiana tętna, np. krew spływa. Efekt chwilowy. Wstawanie, przesunięcie 400 ml
krwi do kończyn dolnych. Zapewnia to zmniejszenie powrotu żylnego i spadku ciśnienia.
c) częstość skurczów serca - reakcja wysiłkowa i restytucyjna
to ilość uderzeń serca w jednostce czasu.
Dzięki fali tętna możemy wyczuć tętno np. na tętnicy ramieniowej, szyjnej.
twardość (mocny przycisk, aby wyczuć)
szybkość (leniwe, szybkie)
miarowość (odc. między uderzeniami serca)
częstość (częste, rzadkie)
Tętno spoczynkowe: 60-80 uderzeń na minutę
Max wartość skurczów: HR = 220 - wiek
Czas do uzyskania wartości sprzed wysiłku - 3/5 min.
d) zmiany czynności układu krążenia pod wpływem regularnych ćwiczeń fizycznych
W czasie wysiłków proporcjonalnie do zapotrzebowania na tlen wzrasta objętość minutowa serca.
Jest to spowodowane wzrostem częstości skurczów serca i objętości wyrzutowej serca. Objętość
ta wzrasta tylko do poziomu obciążeń około 50% VO2max, podczas gdy częstość skurczów serca
wzrasta progresywnie i osiąga swoją maksymalną wartość przy maksymalnym obciążeniu. Wysiłek
fizyczny powoduje też zmiany przepływu krwi przez narządy: wzrasta przepływ krwi przez mięśnie
szkieletowe, mięsień sercowy i skórę, a maleje przepływ przez nerki, wątrobę i narządy trzewne.
Ciśnienie tętnicze wzrasta podczas wysiłków proporcjonalnie do obciążenia, podczas gdy ciśnienie
rozkurczowe wykazuje niewielkie zmiany. Całkowity opór obwodowy zmniejsza się. Reakcja układu
krążenia na wysiłki kontrolowana jest przez autonomiczny układ nerwowy, hormony i czynniki
humoralne działające lokalnie na naczynia krwionośne w pracujących mięśniach. Ważną rolę odgrywa
też zwiększony dopływ krwi do serca spowodowany działaniem tzw. pompy mięśniowej i pompy
oddechowej.
e) przewidywanie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej oraz zmiana oporów obwodowych
pojemność minutowa serca - ilość krwi przepływającej przez serce w ciągu 1 min (spoczynek 5/6 l,
wysiłek 30/40l)
opory obwodowe - spowodowane gęstością krwi i jej przepływu średnicą naczynia krwionośnego.
elementy morfotyczne - krwinki (80% erytrocytów) im więcej ich tym gęstość większa
Drugie ćwiczenia
Czynność układu oddechowego podczas spoczynku i różnych wysiłków fizycznych
Istotą oddychania jest wyzwolenie energii zgromadzonej w organizmie, a do jej wyzwolenia
potrzebny jest tlen. Oddychanie dzielimy na:
v zewnętrzne -dostarczanie tlenu do komórki
v wewnętrzne - wewnątrz komórkowe, wytwarzane ATP, na poziomie mitochondriom. Procesy
wew. komórki.
-układ oddechowy, krwionośny, mięśnie szkieletowe, międzyżebrowe i przepona, układ
nerwowy (steruje oddychaniem)
1. wentylacja płuc - ilość O2 wdychanego i wydychanego
2. dyfuzja gazów - pomiędzy pęcherzykami płucnymi a krwią (od stężenia ciśnienia
wyższego do niższego)
3. transport tlenu z krwią (przez grupę hemową) oksyhemoglobina
4. dyfuzja gazów między krwią, a komórką CO2, zabrany z komórki do krwi pokonuje
ściany komórki, transportowany z jonami wodorowęglanowymi HCO3,z komórek do
pęcherzyków płucnych i wydychamy go.
a) spoczynkowa, wysiłkowa i restytucyjna minutowa wentylacja płuc (VE)
Wentylacja płuc minutowa (ang. pulmonary ventilation) - objętość powietrza swobodnie pobierana i
oddawana w ciągu minuty. U dorosłego człowieka w spoczynku wdychane i wydychane jest około 8
litrów powietrza na minutę - 16 oddechów × 500 mL powietrza objętości oddechowej. Może ona się
znacznie zwiększyć w czasie wykonywania szybkich i głębokich oddechów.
Już pierwszy wdech lub wydech po rozpoczęciu wysiłku jest głębszy i szybszy. Tak więc zwiększenie
VE następuje praktycznie w tym samym momencie, w którym mięśnie zaczynają się kurczyć.
Pierwsza, bardzo szybka faza wzrostu VE trwa kilka sekund. Po jej zakończeniu następuje wolniejsza
faza wzrostu VE (faza przejścia) i wreszcie po 4-5 min stabilizacja na poziomie odpowiadającym
zapotrzebowaniu. W czasie wysiłków o dużej intensywności praktycznie nie ma fazy stabilizacji, lecz
ciągły wzrost VE.
b) zmiana częstości oddychania zależne od stanu organizmu
Regulacja oddychania - szybkość i objętość (częstość, głębokość) na rdzeniu przedłużonym jest
ośrodek oddechowy, który pobudza wdech i wydech. Istnieją dwa typy regulacji oddychania -
regulacja nerwowa (mechaniczna) i regulacja chemiczna. Każda z nich zapoczątkowywana jest
pobudzeniem odmiennych typów receptorów (mechanoreceptorów bądź chemoreceptorów)
i dostarcza do ośrodkowego układu nerwowego odmiennych informacji (o stanie układu
oddechowego - mechanoreceptory, bądź o prężności gazów we krwi i stężeniu jonów wodorowych -
chemoreceptory). W czasie restytucji - zależy od rodzaju wysiłku, po wysiłku się zmienia. Zależna od
wydolności organizmu, wytrenowania.
c) pobór tlenu i wydalanie dwutlenku węgla jako wskaźniki czynności oddechowej organizmu
- stosunek wytwarzanego CO2 do pobieranego O2. 0,7 - 1,0
100% wykorzystanie tłuszczu (w czasie spoczynku, długotrwałe o niskiej intensywności)
50% tłuszcze / 50% węglowodany (wysiłki o średniej intensywności)
100% węglowodanów (przekroczenie progu tlenowego, bardzo wysoka intensywność)
PRZEMIANY WYŁĄCZNIE BEZTLENOWE
d) wykorzystanie RQ do przewidywania równoważnika kalorycznego tlenu
Aby obliczyć koszt energetyczny wysiłku posługujemy się metodami kalorymetrii:
v bezpośredniej - kalorymetry liczą ilość wyprodukowanego ciepła
v pośredniej - szacowanie, potrzebujemy RQ (pobór tlenu)
Znając wielkość poboru tlenu w spoczynku, która najczęściej wynosi około 250-300 ml min- 1 , pobór
tlenu w czasie pracy oraz wielkość długu tlenowego łatwo można wyliczyć koszt energetyczny. W
obliczeniu tym sumujemy nadwyżkę tlenu ponad wartość spoczynkową występującą w wysiłku oraz
nadwyżkę tlenu ponad wartość spoczynkową występującą po zakończeniu pracy. Otrzymaną sumę
poboru tlenu w litrach mnożymy przez stosowny równoważnik energetyczny 1 litra zużytego O2 (kJ) i
otrzymujemy wielkość kosztu energetycznego wysiłku w kJ lub w kJ na jednostkę czasu, np. kJ min- 1 .
W skrócie: Ile wytworzymy energii przy użyciu 1l tlenu. (21,12 kJ- 19,62 kJ)
W czasie spoczynku więcej pobieramy O2, mniej wytwarzamy CO2.
e) podstawowa, spoczynkowa i wysiłkowa przemiana materii
Podstawowa przemiana materii (PPM) (ang. Basal metabolic rate) - najmniejsze tempo przemiany
materii zachodzące w organizmie człowieka. W zależności od wieku oraz stylu życia podstawowa
przemiana materii pochłania od 45% do 70% dziennego zapotrzebowania energetycznego człowieka.
Spoczynkowa przemiana materii - wydatek energii konieczny do podtrzymania podstawowych
funkcji życiowych organizmu w warunkach spoczynku.
Wysiłkowa przemiana materii - ilość kalorii spalanych podczas jakieś czynności (np. bieganie)
jest mierzona w krótkich odcinkach czasu , w dużej mierze zależy od intensywności ćwiczeń i
indywidualnych cech organizmu.
f)przemiana materii podczas restytucji po różnych wysiłkach fizycznych
Przemiana materii podczas restytucji jest wyższa niż w spoczynku, im większy deficyt i dług tlenowy
tym większa restytucja. Deficyt tlenowy - różnica między spodziewanym poborem tlenu a wielkością
poboru tlenu w pierwszych min. wysiłku. Zanim dochodzi do oczekiwanego poziomu, mija parę
minut.
Trzecie ćwiczenia
Klasyfikacja wysiłków fizycznych
a)wydatek energii, a stopień ciężkości pracy
2,5 kcal/min
5kcal/min
7,5 kcal/min
10 kcal/min
12,5 kcal/min
0,5 l/min
1l/min
1.5 l/min
2 l/min
2,5 l/min
b) wysiłki umiarkowane o długim czasie trwania, a poziom reakcji fizjologicznych
??
Podział ze względu na intensywność:
v maksymalne - wysiłek z max intensywnością, bardziej intensywniej pracować
już nie możemy, parametry powinny sięgać wartości max
v submaksymalne - intensywność nie dochodzi do max, tylko niżej
v su pramaksymalne - powyżej wartości maksymalnej, np. przy pomocy
adrenaliny, ale jest to pojęcie względne (teoria)
Podział ze względu na rodzaj skurczu mięśniowego (związany ze zmianą długości i napięcia
mięśnia):
v izometryczne
patrz wykład 1
v izotoniczne
v auksotonicze
Podział ze względu na charakter pracy:
v statyczne - dochodzi do napięć mięśniowych, bez zmian długości
v dynamiczne - związane z przemieszczaniem części ciała
a)wysiłki krótkotrwałe o dużym oporze zewnętrznym, wysiłki w odciążeniu (np. w wodzie) - ocena
różnic fizjologicznych, wysiłki siłowe
Wysiłki krótkotrwałe siłowe lub w odciążeniu.
duży opór zewnętrzny
v bieg pod górkę (mała częstotliwość
ruchu)
v podnoszenie sztang
opór jak najmniejszy lub wcale
v ćwiczenia w wodzie
v jazda na rowerze z górki
Czwarte ćwiczenia
Zachwianie proporcji między pracą, a wysiłkiem = przejściowy stan naruszonej równowagi
czynnościowej organizmu, wywołane różnymi bodźcami.
v centralna regulacja - na zasadzie sprzężenia zwrotnego między mięśniami, a ośrodkowym
układem nerwowym
v nerwowo-mięśniowe
v termoregulacja - podczas wysiłku temperatura rośnie nawet do 40C, ale wtedy występuje
przegrzanie. Następuje rozszerzanie naczyń krwionośnych skóry, a zwężenie w mięśniach
powoduje zmniejszenie dostarczenia O2 do mięśni
wzrost stężenie mleczanu (max
stężenie 25-30 milimoli)
zaburzenie równowagi
mniejsza wydolność
v żylno sercowa - obniżenie zdolności układu krążenia podczas wysiłku zmęczenie serca
zmniejszenie pojemności minutowej serca
mniej dostarczonego tlenu
zmęczenie
v mocy mięśniowej - wysiłek spowalnia wytwarzanie Ca+ potrzebny do skurczów aktyny i
miozyny
v uszkodzenie mięśni - mechaniczne, np. zerwanie, naderwanie powodujące zmęczenie
v wyczerpanie zapasów źródeł energetycznych - mamy z nich ATP
(musi zostać 40%) i fosfokreatyny
v teoria motywacji, psychologiczna - brak chęci, zainteresowania
intensywności
Zmęczenie w mięśniach, poza układem nerwowym
Występuje podczas nakładania się treningów (jeżeli nie odpoczęliśmy po jednym wysiłku, a
zaczynamy drugi), braku wytworzenia się zapasów energii, zbyt dużej intensywności wysiłku, braku
odpoczynku, nakładania się zmęczeń na siebie.
Zespoły wyczerpania - przemęczenie, przetrenowanie:
v zbyt często wykazywane
v przeciążenie pod względem objętości (czasu trwania) albo intensywności
Sprawność organizmu obniża się jeśli dochodzi do przemęczenia, obniżona odporność i wydolność
fizyczna.
Wyczerpanie jest bardziej negatywne, dłuższa rekonwalescencja.
Piąte ćwiczenia
a)metody oceny zdolności wysiłkowej stosowane poza laboratorium
Terenowe metody oceny zdolności wysiłkowej (max pobór O2 na podstawie tętna)
1. Test Coopera
12 min.
im większy dystans
efekt adaptacji
2. Test Fiński - stały dystans, zmienny czas
im krótszy czas to uzyskujemy efekt adaptacji (obniżenie się wartości tętna
koszt fizjologiczny)
Marsz na 2km:
• czas marszu
• tętno po zakończeniu
CEL:
• ocena bieżącego poziomu wydolności
• ocena postępów adaptacyjnych
określić odpowiednie obciążenie
• informacja dla trenera
3. Test Astranda (zależność tętnam a pobór O2)
HR 120/70 skurczów/min
na podstawie zmian tętna możemy przewidzieć pułap tlenowy
HR
VO2 max
test trwa 6 min (pedałujemy na rowerze), w każdej minucie mierzymy tętno
obciążenie 1 kg1,5 kg
b) metody laboratoryjne oceny zdolności wysiłkowej - testy wysiłkowe
1. Test Wingate
30 s. na rowerku aż dojdziemy do mocy max, próba utrzymania mocy maksymalne
2. Test Progresywny
Zwiększenie obciążenia 3min - 50 W, 6 min - 100 W itd. Różnie może się zmieniać np. co
1 minutę o 30 W…
Bada: ilość oddechów, wentylacja min, pobór tlenu, wytwarzanie CO2, pobór O2 na kg
masy ciała
35 - 40 ml wysiłek kobiet na kilogram przez min
45 - 55 ml max wysiłek mężczyźni
80 ml gdy ktoś trenuje wyczynowo
Wydolność
tlenowa
Szóste ćwiczenia
Rekreacja ruchowa jako proces powodujący adaptację wysiłkową
Adaptacja - przystosowanie org. do zachodzących zmian. Może być adaptacja zew. i wew.
a)rodzaj reakcji ruchowej a zdolność do pracy fizycznej i umysłowej
Zmiany adaptacyjne jakie zachodzą w układzie mięśniowym
- włókna szybko (FT) i wolnokurczliwe (ST)
szybkość skurczu wolna
niewielka siła generowana
niewielkie rozmiary włókien mięśniowych
mały przekrój poprzeczny
wysiłek długotrwały
praca tlenowa
duża liczba mitochondriom
mioglobina
większa aktywność enzymów przemian tlenowych
gęsta sieć naczyń krwionośnych
v rozrost mięśni, szybkości skurczu (2-3 miesiące trening, wielkość siły)
b)zmiany adaptacyjne w układzie ruchu i ośrodkowym układzie nerwowym (kinestezjometria
i posturografia)
Zmiany adaptacyjne:
v sprzężenie zwrotne
v wpływ na siłę skurczu mięśnia poprzez zaangażowanie większej ilości grup mięśni
v włączenie do skurczu najsilniejszych grup (włókien) mięśniowych (wysiłki krótkotrwałe)
v naprzemienność pracy mięśni jednej grupy mięśni, np. czworogłowy uda
v układ nerwowy wpływa na koordynację mięśniowo - nerwową np. pedałowanie na rowerze
v ochronna funkcja układu autonomicznego nerwowego
v zdolność zapamiętywania (uczymy się poszczególnych ruchów: skok o tyczce, bieg przez
płotki :/)
Kinestezjometria - badanie wrażliwości czuciowej, rozróżnianie siły i równomierności nacisków
Posturograf - zdolności równoważne, środek ciężkości w jednej pozycji.
c)przejawy adaptacji fizjologicznej w układzie ruchu (zmiany siły i rozmiarów mięśni)
Patrz wyżej.
Siódme ćwiczenia
Wpływ rekreacji ruchowej i turystyki na zmiany adaptacyjne w układzie krążenia i oddychania
a)zmiany czynności układu krążenia w efekcie różnych form rekreacji (zmiany czynności serca
i naczyń obwodowych)
1. przyrost mięśnia sercowego, grubość ścian mięśnia serca, objętość jak serca (przerost
ekscentryczny)
2. obniża się częstość skurczów serca: spoczynkowa i wysiłkowa, serce wykonuje mniej
skurczów, mniej się męczy (zmniejszenie zapotrzebowania na O2)
3. wzrost pojemności minutowej serca, wzrost objętości wyrzutowej serca
4. obniżenie tętna max - niekorzystne
5. ciśnienie tętnicze obniża się wraz z skurczowym i rozkurczowym, w spoczynku i w wysiłku
6. zwiększenie gęstości naczyń kapilarnych
7. wzrost różnicy tętniczo - żylnej wysycenia krwi tlenem
b)zmiany czynności układu oddechowego w efekcie różnych form rekreacji i turystyki (zmiany
wentylacji płuc, rytmu oddechowego, poboru tlenu itp.)
wzrost wentylacji min. płuc
wzrost pojemności życiowej płuc
wzrost objętości oddechowej
wzrost siły mięśni oddechowych
wzrost pojemności dyfuzyjnej płuc (związane z wymianą gazową)
przesunięcie progu wentylacyjnego w kierunku wyższych obciążeń fizycznych
próg wentylacyjny (mleczanowy) - taka intensywność wysiłku po osiągnięciu, której
dominują procesy beztlenowe
7. możemy wykonywać wysiłki o większych obciążeniach
8. wzrost max poboru tlenu
Ósme ćwiczenia
Zmiany składu ciała pod wpływem różnych form rekreacji i turystyki
a)wpływ niektórych form rekreacji na zmiany składu ciała
redukcja tkanki tłuszczowej
wzrost beztłuszczowej masy ciała
praca siłowa
rozrost mięśni
długotrwałe spalanie tłuszczu od. 30 min, mała intensywność bo zużywamy wtedy kwasy
tłuszczowe (do 140 tętno)
b)monitorowanie składu ciała jako metoda kontroli fizjologicznych efektów rekreacji
ruchowej
v kontrola masy ciała
v pomiar obwodów ciała (obwód klatki, pasa, bioder)
v pomiar fałdów skórno tłuszczowych (fałdomierz = kaliper)
3 miejsca - triceps, na brzuchu wys. bolców biodrowych, na łopatce
c)bilans energetyczny organizmu w zależności od rodzaju aktywności ruchowej
Różnica między ilością wydalanej energii a wydatkowanej:
v wyrównany - jest równa
v dodatni - więcej pobieramy pożywienia
v ujemny - więcej zużywamy
v najwięcej utrzymanie ciepła
v 1700 - 2000 kcal bez wysiłku (15-30% na aktywność ruchową podstawową)
Dziewiąte ćwiczenia
Struktura programu rekreacji ruchowej - uzasadnienie fizjologiczne
a)systematyczność zajęć rekreacyjnych
b)stopniowe zwiększanie obciążeń
c)charakterystyka obciążeń wysiłkowych
jak mocno, jak długo
d)najmniejsze skuteczne obciążenie wysiłkowe
szybkość restytucji, wskaźnik WSR (wskaźnik skuteczności restytucji)
e)fizjologia bezczynności ruchowej. Przebieg w czasie reakcji na unieruchomienie, zmiany
zdolności wysiłkowej, reakcje ortostatyczne, gospodarka wapniowa
Układ krążenia
zmniejszenie grubości ścian serca
zmniejszenie pojemności minutowej serca
wzrost ciśnienia tętniczego
zahamowanie reakcji ortostatycznej (omdlenia)
wzmożone oddawanie moczu
wzmożone wydalanie jonów K, Na i Ca
Układ oddechowy
spadek wentylacji
spadek VO2 max
zmniejszenie gęstości kości
zmniejszenie ilości Ca i fosforu w kościach - osteoporoza
obniżona wydolność organizmu
obniżona odporność
Takie zmiany zachodzą po min. 10 dniach unieruchomienia !!! :O
Dziesiąte ćwiczenia
Zdolności przystosowawcze organizmu i wiek człowieka
a)okres dzieciństwa i młodości - morfologiczna i fizjologiczna charakterystyka organizmu w
wieku rozwojowym a reakcje na wysiłek fizyczny
Dzieciństwo 3-12:
v nie stosować ćw. siłowych
v ćw. w formie zabawy
v ćw. które wzmacniają wszystkie partie mięśniowe
v duża gibkość, rozciągnięcie
v wszystkie układy się rozrastają i adoptują
Młodość 13-ok.20:
v dojrzewanie płciowe
v przewaga nowych cech, np. siłowe
b)wpływ starzenia się organizmu na zdolność wysiłkowa człowieka
osłabione prawie wszystkie stany fizjologiczne
procesy kataboliczne przeważają
zmniejsza się przemiana materii
otyłość
zmniejsza się szybkość przewodzenia
zmniejsza się szybkość reakcji
zmniejsza się pojemność życiowa płuc
obniża się max pobór tlenu
obniża się zawartość wody w komórkach
zmniejszenie elastyczności mięśni
szybciej ścierają się powierzchnie stawowe
zmniejsza się ruchomość stawów
wzrost zawartości tkanki tłuszczowej
mniejsza płynność ruchu
Starzenie:
v pomyślne
v zwyczajne (fizjologiczne)
v patologiczne
c)reakcja na hipoksję i hiperkapnię a starzenie się
Hipoksja - zmiana powietrza atmosferycznego, góry
v zwiększenie wentylacji min. płuc
v pobudzenie wytwarzania nowych krwinek czerwonych
v max pobór tlenu
v poprawa efektywności wykonywania ćwiczeń fizycznych
Hiperkapnia - wzrost stężenia CO2 w powietrzu wdychanym