Zapalenie: 1)ostre- następuje bezpośrednio po zadziałaniu bodźca, od kilkudziesięciu sek do 12 h od zadziałania bodź; masowa prod mediatorów, zmiana w mikrokrążeniu, przechodzenie poza naczynia osocza i neutrofilów. 2)przewlekłe- długotrw ekspozycja na czynniki toksyczne lub zjawiska autoimmunizacyjne; w ognisku zap gł kom jedojądrz, proliferacja kom śródbłonka naczyń i fibroblastów tk łącznej. Objawy zapalenia: zaczerwienienie (rozszerzenie naczyń krwionośnych, zw przepływ krwi); obrzęk (wysięk H2O, soli min, białek i kom z naczyń do tk); ból (pob rec bólowych przez mediatory reakcji zapalnej i ucisk obrzęków); uczycie ciepła (zw przepływ krwi); upośledzenie funkcji danego narządu; prod śluzu (mastocyty->histamina->gr śluzowe); skurcze m gładkich (spasmogens); syst reakcje fazy ostrej (wz OB, sp żelaza-anemia, zapalenia, gorączka) Fazy zap ostrego: 1)naczyniowa- czynnik zapaleniotw ->mediatory chem ->rozszerzenie nacz. 2)wysiękowa 3)komórkowa- chemotaksja-> fagocyt drobnoustr, uszkodzonych tk Funkcje wysięku płynnego- rozcieńczenie toksyn (bakt); doprowadzenie przeciwciał; transp leków; fibrynogen ->włóknik->utrudniony ruch mikroorg; dostwa O2 i skł odżywczych dla neutrofilów o wysokiej akt metab; stymulacja odp immunol. Mediatory zap: A)egzogenne- prod bakt- np. LPS B)endogenne: 1)poch kom wytw wcześniej: -kumulowane w kom (histamina, serotonina, enzymy lizosomowe); -syntetyzowane de Novo(eikozanoidy, cytokiny, NO, PAF); 2)pochodzenia osoczowego. Histamina- mag w duzych il w kom tucznych i bazofilach; 3 typy rec H1,H2,H3; pobudzenie H1 na kom śródbł naczyń->ich skurcz -> wz przepusz nacz i rozszerzenie Serotonina- w kom tucznych u gryzoni, u innych ss w trombocytach; powoduje: wz przepuszczalności nacz, rozszerzenie kapilar, skurcz oskrzeli Eikozanoidy-pochodne kw arachidonowego, który uwalniany jest z bł kom prze fosfolipazę, później przekształcany: - do leukotrienów przez lipooksygenazę; do prostacyklin,tromboksanów,prosdtaglanadyn przez cyklooksygenazę. Powodują: akt fagocytów, chemotaksja, rozszerzenie i zw przep nacz wł. Aspiryna- hamuje działanie cyklooksygenazy NO- prod przez kom endotelialne i makrofagi; powoduje wzrost relaksacji mm gładkich nacz Cytokiny- odp ogólna i ogólnoustr; cyt prozapalne to: IL-1, IL-6, TNF; Powodują: leukocytozę, uczucie senności, gorączkę, wz OB., anemię- sp Fe w osoczu, zmęczenie, nasilone wydz kw arachidonowego, Inhibitory cytokin prozapalnych: - PWC monoklonalne (wiążą cytokiny i rec dla nich na kom); -rozp rec dla TNF, IL-1. Cytokiny proza->rekrut leukocyt do ognisk zap->ekspansja melekuł adhezyjnych (na pow leuk i śródbł) Osoczowe med. zap: 1)ukł kinin: kinonogen dzięki kalikrelinie przechodzi w kininy; czyn XII przekształca prekalikr w kaliko; działanie: rozszerzenie nacz krw; zw przep; pobudzenie syntezy NO i prostacyklin 2)ukł krzepniecia- działanie trombopl aktywuje cz X itd. 3)ukł fibrynolizy- działanie plazminy 4)ukł dopełniacza Gorączka: pirogeny: przeprogramowują termostat podwzg, IL-1, IL-6, TNF->PGE2 w mózgu-> kom podwzg; miejscowo IL-1 pobudza nerwy->indukcja syntezy IL-1 w mózgu Białka ostrej fazy- prod w wątrobie; zmiana Cp o 25% przy zap;uczestniczą w rekcjach Obr org; opsonizacja bakt i fr uszkodzonych tk; neutralizują enzymy fagocytarne; reg poziom Fe, Zn, Cr we krwi; udział w regeneracji tk. Wyr: *reaktywne białko C (CRP)- opsonizacja, kl droga akt dopełniacza; *haptoglobina- ham migracje i fagocytozę gran; *surowiczy amyloid A i P; *alfa1-antytrypsyna- inhibitor proteaz, neutral enzymy lizosom uwolnione z leuk;* kwaśna alfa1-glikoproteina; *białko wiążące LPS; *transferryna; *fibrynogen; *C3 Leki p-zap 1)niesterydowe: ham powst pochodnych kw arachidonowego; Wyr: salicylany(kw salicylowy, kw acetylosalicylowy), paracetamol, aspiryna 2) sterydowe: wiążą się do rec kortyzolu, hamują aktywacje fosfolipazy i tw eikozanoidów; np. kortyzon, prednizolon, prednizon. Skutki uboczne: immunosupresja, zanik tk limf, zanik nadnerczy, zespół Cushinga. ELISA-test immunoenzymat; służy do wykryw różnych białek, w tym ag lub swoistych pwc w badanym materiale(najcz. surowica) ich ilościowego oznacz przy użyciu pwc skoniugowanych z enz.; przykł: do oznacz haptoglobiny, IgG, IgM, ACTH, boreliozy, BVDC, BRSV; do testu potrz: plastikowe płytki 96-dołkowe, pipety wielokanałowe (8,12) albo płuczki automat., czytniki (spektrofot.); wysoka czułość, test kolorymetryczny, pwc związane z enz, który katalizuje przemianę bezbarw substratu w barw produkt., pomiar absorbancji. Dzieli się na: bezpośrednie(wykryw ag z udziałem 1 pwc związ z enz); pośrednie (z użyciem 2 pwc - Irz i IIrz); ELISA kanapkowy „Sandwich” - może być pośr lub bezpośr, do wykryw i ilościowego oznacz ag; etapy: 1)immobilizacja na płytce swoistego pwc zawieszonego w buforze węgl. 2) płukanie 3)blokowanie wolnych miejsc na płytce, ok. 2h 4)płuk 5)nałożenie na płytkę materiału bad. (np. surowicy) 6)jeśli jest poszukiwany ag dojdzie do wiązania ag-pwc 7)płuk 8)dodanie pwc związ z enz, jest ono też specyf. wobec poszukiwanego ag, ale rozpoznaje inny region cząst. 9)płuk 10)dodanie roztw substratu do enz - przemiana bezbr w barwne 11) odczyt absorbancji w kolorymetrze (natęż barwy - ilość ag w bad materiale); substraty w ELISA: dla peroksydazy chrzanowej: ABTS, TNB, OPD; dla fosfatazy alkalicznej; PNPP; Test z wykr ag - mieszanina- mat badany+stała ilość ag oczyszczonego znakowanego enz; im więcej ag w materiale tym mniej ag znakowanego ulegnie związaniu; Test z wykr pwc - tak samo jak z ang, tylko z pwc:P; testy konkurencyjne - do ozn stęż hormonów steroidowych, tarczycy, obecn leków, używek (kontrola antydopingowa w sporcie); RIA - jak ELISA, zamiast enz jest radioizotop, b. czuły i drogi, do ozn hormonów, alergenów; ELISPOT- detekcja komórek wydziel określoną cytokinę (np. interleuk, INF, TNF) - podobny do `sandwich'; OWD - do wykryw ag i pwc; etapy: 1) inkubacja bad surowicy, w ktorej szukamy swoistych pwc z ag+dopełniacz; jeśli doszlo do utworz kompleksu ag-pwc (w bad surowicy poszukiwane jest pwc) to dopełniacz zwiąże się z nimi 2) surowicę ogrzewa się wstępnie do 56st->usunięcie dopełniacza 3)dodanie ukł. wskaźnikowego - erytrocytów opłaszczonych pwc, jeśli dopełniacz pozostał niezwiąz w 1 etapie to będzie on atakował erytrocyty-> hemoliza-> wynik -. 4)pomiar stopnia hemolizy w spektrofotometrze; źrodło dopełniacza w OWD: surowica świnki morskiej; OWD wykorzystuje się do diagnostyki: brucelozy, gorączki Q(zoonoza, obj grypopodobne), nosacizny; odczyn wassermana (WR)- do wykryw pwc przeciwko krętkowi blademu w surowicy i płynie mózgowo-rdz F. dopelniacza:*obrona przeciwzakazna(opsonizacja,chemotaksja,aktyw neutr)*zabijanie kom. nowotw, bakt, i zakazonych wirus. Skl się z 30 bialek w czym 9 gl. C1-C9 + plyn tkankowy. Droga klasyczna:ant kom zwiazany z IgM lub IgG, przylacza się C1q,C1q wiaze C1r i C1s (nabywa akt. Enzym. I rozklada C4 na C4a i C4b) C4b wiaze się z bl. Kom. i wiaze C2, który jest rozkladany->C1 na C2a i C2b. C2b tworzy kompleks z C4b->C4bC2b(=konwertazaC3) polaczony z bl kom, C3 trawiony->C3a i C3b, powst kompl C4bC2bC3b(konwert C5)-od tego momentu atak na bl kom. Część C3b zostaje w osoczu i pelni f. Opsonin. Z C5 powst C5b przylaczajacy C6,C7,C8 i C9. C8 i C9 wbud w bl kom, C9 polimeryzuje i tworzy kanaly w bl o d=10nm. Przez te kanaly wyplyw K+ z kom a naplywa woda=zabicie kom, do zabicia 1 kom do kilkuset kompl. C5b-C9. Alternatywna droga:moze być aktyw bez udzialu przeciwcial, przez bakt, wir, grzyby, pierwotniaki-szybk odp na inwazje drobnoustr przed powst przeciwcial. Spontaniczne powst konwert C3 (przy obecnosci Mg2+ czynn B wiaze się z C3, przez co D rozkl B na Bb i Ba,powst rozp kompl C3Bb (konwert stabilizowana przez properdyne chroniaca ja od czynn H)) nast. C3Bb + C3b=C3BbC3b (konwC5) od momentu rozkladu C5 na C5a i b droga przebiega jak w klasyku. Droga lektynowa: inicjowana przez MBL(bialko wiazace mannoze nalezace do kolektyn) Po związaniu przez MBL oligosacharydow na pow. kom proteazy serynowe (przypominające czynn C1r i C1s) rozkl. C4 i C2 a nast. C3. Tworzy się kompl. Podobny do konwert. C5 i nast. Aktywacja ataku na bl. C4a, C3a i C5=anafilotoksyny i maja zdolność do degranul bazofili i kom tucznych, dodatk C3a i C5a wykazuja wl chemotaktyczne w stos do monocyt. i neutr. Fag. etapy: 1)akt. pod wpływem cytokin,2)chemotaksja, 3)adherencja,4)pochlanianie,5)zabijanie. Makr. Tkank.(osiadle)-watroba(kom B.K, pluca makr alweolarne, mozg makroglej, sledziona w.ch.,stawy synoniocyty)1aktywacja:zmiany morfologiczne-pseudopodia, wydziela TNF alfa, pofaldowanie powierzchni 2chemotaks: przemieszczanie się kom w kierunku wyższego stężenia subst chemotakt(chemoatraktant), odpycha-repelent, czynn.chemotakt.-fragm.C3a i C5a dopełń, formylowane peptydy uwalniane przez bakt, IL8,IL-1,TNF, leukotrien, PAF. 3rozpoznanie kom przez fagocyty:bezpośrednie(fagocyt nieimmunolog)-recept pektynowe rozpoznaja mannoze, recept zniatacze rozpozn fosfolipidy, polisach, lipoprot, na mikroorg lub kom apoptotycznych, pośrednie(fagocyt immuno): zachodzi z udzialem opsonin, opsoniny ułatwiają fagocyt. Opsoniny: C3b z dopełń, IgG, fibronektyna(ulatw fagocyt skrzepow),b C-reaktywne, b wiążące LPS,kolektyny, MBP=MBL (MBL powstalo 300 mln lat temu. 4mech.zabijania:*tlenow: (fagocyt stymuluje pobudzenie procesow oddech i powst RFT-reaktywnych form tlenu) RFT:H2O2,O2- anion nadtl, tlen singletowy, rodniki hydroks -OH, kw podchlorowy HOCl,toks chloraminy. Mieloperoksydaza- obecna w ziarnistosciach neutrofili i monocytow. *Pozatlenowe: bialka bojcze w ziarnistosciach neutrofili: BPI-dziala na G-, defensyny, lizozym, laktoferyna, elastaza-rozkl bialka sciany kom. W ziranist eozynofili: glowne bialko zasadowe (MBP) toksyczne dla robakow pasożytniczych-przywry, nicienie, ale również bakt. Limf B- receptory CD34+, CD10, CD220, CD19, BCR. Funkcje: *w przebiegu odp imm różnicują się, po stymulacji ag lub cytokinami w ośrodkach rozmnażania obwodowych narządów limf w komórki plazmatyczne *zwiększoną liczbę obserwuje się w chorobach autoimmunizacyjnych Kom plazmatyczne- wytwarzają swoiste immunoglob. Limf Th- markery CD4+, CD3, TCR Funkcje: *wspomagają odpowiedź typu humoralnego, jak i komórkowego *ułatwiają aktywację, proliferacje i różnicowanie limf B, prekursorów limf T cytotoksycznych, a także pobudzają makrofagi #limf Th1 wytwarzają interleukinę 2 (stymulującą cytotoksyczność limfocytów) oraz INF-gamma (aktywujący makrofagi), oraz mają wybitny udział we wspomaganiu odpowiedzi typu komórkowego #limf Th2 wytwarzają IL- 4, 5, 10 i 13 (czynniki wzrostu i różnicowania limfocytów B) i wspomagają głównie odpowiedź humoralną #limf Th17 wytwarzają IL-17 Limf Ts markery CD3, CD8, CD25, TCR, Foxp3; *naturalne Treg rozwijają się w grasicy; *Foxp3 to czynnik transkrypcyjny charakterystyczny dla tej populacji; *mutacje w genie Foxp3-alergie Funkcje: -hamowanie autoreakt limf T, -tolerancja na antygeny podane dowustnie, czyli tzw tolerancja pokarmowa; -hamowanie nadmiernej uszkadzającej tkanki odp przeciwzakaźnej i r-cji nadwrażliwośći; -ochrona płodu przed odrzuceniem przez ukł odp matki; - mogą indukować powstawanie innych limf Treg, co umożliwia przenoszenie tolerancji z jednego osobnika na drugi (tolerancja „infekcyjna”) Limf Tc: markery TCR, CD3, CD8; zaliczamy tutaj limf Tαβ CD8+, Limf Tαδ, limf NKT, limf NK Funkcje: limf Tαβ CD8+ zabijają obce cząstki MHC I lub antygeny połączone z własnymi cząsteczkami MHC I (odrzucanie przeszczepów); -niszczenie kom zakażonych przez wirusy i inne mikroorganizmy, a także niszczenie komórek nowotworowych Mechanizmy cytotaks 1)zależne od ziaren cytolitycznych (perforyna, granzyna, granzulina), 2)zależne od receptorów nadrodziny TNF; Limf NKT: są subpopulacją limf T, mającą cechy zarówno limf T jak i komórek NK Funkcja: -ich funkcja nie jest do końca poznana, wydaje się że ważną ich funkcja jest immunoregulacja, a zaburzenia ich czynności sprzyjają rozwojowi chorób autoimmunizacyjnych; - są w stanie zabić kom nowotworowe. Limf NK *duże ziarniste limf (5-15% limf) *markery CD56, CD16 (rec dla fr Fc i przeciwciał IgG); *zabijają głównie komórki nowotworowe i zakażone wirusami; *rozp ag bezpośrednio lub opłaszczone IgG; *maą dwa rodzaje rec: 1)hamujące- rozpoznające własne zdrowe kom 2)aktywujące- rozpoznają zmienione kom (np. bez MHC I); *jeśli rozpoznają ag opłaszczone IgG wydzielają subst wywołujące śmierć kom docelowej- jest to cytotoksyczność kom zależna od przeciwciał (ADCC) Odp nieswoista: bardzo szybka niekiedy natychmiastowa, stara filogenetyczne, pewne el są podobne u roślin i zwierząt, odróżnia swoje od obcego. Bariery: *fiz(skóra i bł śluzowe) *chem(subst przeciwbakt w wydzielinach skóry i błon śluzowych) *biotyczne(Nat flora egzystująca na skórze i błonach śluzowych) *anatomiczne (bariery krew-mózg, krew-łożysko) Mechaniymy: 1)skóra: kw mlekowy, kw tłuszczowe, niskie pH, bariera mech - złuszczający się nabł 2)drogi odd: rzęski, kaszel, kichanie, wydzieliny surowiczo-śluzowe 3)przew pok: wymioty, biegunka, złuszczanie nabł, kw solny, fizj flora bakt, prod bakteriocyn 4)ukł mocz-pł: przemywanie nabł przez mocz, niskie pH pochwy 5)krew wydzieliny: laktferyna, transferryna, interferony, lizozym, ukł dopeł, białka ostrej fazy 6)krew i in tk: kom żerne, NK, dendrytyczne Odp swoista: wytwarzanie przciwciał i swoistych limf T i B, trwa kilka dni PAMP- wzorce molekularne bakterii, nie wyst u gosp, charakt duże gr bakt Np.: *skł ściany kom bakt (LPS, peptydoglikany, kw tejchojowy), *mangany w ścianie kom drożdży, *dwuniciowy RNA wirusów, *niemet sekwencje CpG w bakt DNA PRR- recept rozpoznający wzorce 1)wydzielane- gł opsoniny tj kolektyny 2)pow: *uczestniczące w fagocyt (lektynowe i rec zmiatacze) *rec aktywujące kom-TLR 3) wewkom: w cytopl, w bł RE, fagosomów, mitochondriom, do wykrywania zakażeń wewkom, np. TLR czynniki chemotaktyczne: hemokiny; IL 8,1; TNF; fragmenty C5a i C3a dop; formylowane peptydy uwalniane przez białka; leukotrien; PAF Rozp kom przez fagocyty: 1)bezpośrednie (fag nieimmu): *rec lektynowe- rozpoznają mannozę; *rec zmiatacze- rozp lipoproteiny, polisach, fosfolip na mikroorg czy kom apoptycznych 2)pośrednie (fag immu) zachodzi z udziałem opsonin, które ułatwiają fag; rec FcR biorą udział w fag Opsoniny: immunoglobuliny; C3b; fibronektyna; kolektyny; białko C-reaktywne; białko wiążące LPS *Mechanizm odczyny anafilaktycz-alergen dostając się najczęściej do org.droga pokar.lub oddech.natrafia szybko na rozmieszczone w bl.sluz.lub skorze mastocyty zaadsorbowanymi na nich przeciwciał.IgE.W miejscu kontaktku gromadza się IgE tak licznie ze dochodzi do wielu polaczen IgE przez alergen.Bodziec ten wywoluje de granulacje mastocytow-wyzwala reakcje anafilaktyczna.Przebiega ona w 2fazach-1).natychmiastowa trwa kilkanaście minut sa uwalniane mediatory preformowane w drugiej która zaczyna się 4-6hpotem-do srod.tkankowego sa wydalane mediatory generowane.Histamina jest glowna amina wazo aktywna i mediatorem zapalenia.Po de granulacji laczy się ona z odpowiednimi rec.kom.okreslonych tkanek, powod.(m.in.skurcz miesni gładkich oskrzeli,przewodu pok.,rozszerzenie naczyn zwiekszenie przepuszczalności).Do mediatorow preformowanych naleza dwa czynniki chemotaktyczne ECF-Ai NCF.Dzialaja one krotko w ciagu kilkunastu minut jesziw tym czasie organizm opanuje reajce zmiany zanikaja w innym przypadku proces przechodziw 2pozna faze LPR w ktorej jest uruchamiana nastepna grypa czynnikow podtrzymuj.proces zapal.Pod wpływem fosfolipazy jest uwalniany z bl.cytopl.najpierw kw.arachidowy a z niego pod dziala.lipooksygenazy sa generowane leukotrieny.Enzym cyklooksygenaza przeksztalca wymieniony kw.w prostaglandyny.Mediatory lacznie z czynnikiem PAFwywieraja podobny wpływ jak wazo aktywne aminy.Degranulacje mogą powodowac za pośrednictwem odpowiednich rec.tez anafilatoksyny C3a,C5a układu dopełniacza,interleukiny-IL5,IL8. *Mech.nabywania nadwrażliwości (uczulenia, sensybilizacja)-u osob.normalnych kontakt z alergenem wywola jedynie synteze IgM natomiast u osob z atopia pod wpływem alergenu dochodzi do zmiany klas syntetyzowanych przeciwciał z IgM na IgE.Zmiane te wywol.limf.Th2 przez:bezpośredni kontakt z limf.B i wydzielane cytokiny zwłaszcza IL4 i IL13.w efekcie we krwi pojawia się u nich wysokie miano IgE alergicy wytwa.wiecej przeciwciał IgE ale praktycznie o tej samej swoistości,natomiast osob.nieuczulone syntetyzuja mniej IgE i o roznej swoistości.Mastocyty alergikow maja wiecej rec.dla IgEniz osob.zdrowych.Sprzyja to rozwojowi odczynow chorobowych gdyz w miejscu kontaktu z alergenem u uczulonych gromadza się jednakowe IgE co pozwala na tworzenie się wielu mostkow na wielu mastocytach i uwolnienie duzych ilości cytokin prozapalnych.U zdrowych osobnikow niedojdzie do de granulacji kom.tucznych bo na tych kom.jest malo drobin IgE i maja one rozna swoistość.W tych warunkach mostkowanie i degranulacja sa wykluczone.Uczulenie dotyczy obcego bialka jakim sa immunoglobuliny a nie ich funkcji.*Atopia-wrodzona dziedziczna predyspozycja do nadmiernego wytwarzania IgE w odpowiedzi na niektóre antygeny powszechnie wystep.w srodowi.Atopia wyraza się:1)skłonnością do reagowania na stymulacje antygenowa synteza IgE a nie innych klas immunogl.2)nieswoista nadwrażliwością oskrzeli na rozne bodzce3)wada blon sluzowych.Chorobami atopowymi sa katar sienny,dychawica oskrzelowa,uczulenie na truskawki,poziomki,kraby.Podstawowe roznice miedzy anafilaksja a atopia-polegaja na tym ze atopia jest wrodzona a Anafi.nabyta.U atopikow stwierdza się wysokie poziomy IgE glownie przeciw alergenom wziewnym natomiast w anafilaksji jedynie po kontakcie z alergenem i tylko przez pewien czas odczulenie atopika jest niemożliwe natomiast chorego z anafilaksja można odczulic.Pod względem klinicznym choroby atopowe nie roznia się od anafilaksji bo w obu przypadkach dziala ten sam mechanizm.*Wstrzas anafilaktyczny-jest odczynem wieloukładowym obejmującym caly organizm.Jest on najczestrzom postaciom reakcji anafilaktycznej.Powtsaje samoistnie gdy do układu krazenia przedostanie się w krotkim czasie duza ilość alergenu.Powodu.to jednoczesna degranulacje mastocytow w calym organizmie i nagly wzrost poziomy histaminy i innych mediatorow zapalnych w łożysku krwionośnym.Nastepstwem sa u ludzi miedzy innymi gwałtowne zaburzenia krazenia-spadek cis.,bladość skory,arytmia.Ze strony ukl.oddechowego obserwuje się duszność a na skorze pojawi.sie zmiany pokrzywkowe.Z wystapieniem wstrzasu należy się liczyc po podaniu obcogatunkowe surowicy lub przy wykonywaniu proby skornej.*Nadwrazliwosc II(cytotoksyczna)-w reakcji anafilaktycznej przeciwciała cytofilne glownie IgE osadzone fragmentami Fc w bl.kom.komorek tucznych i bazofilow reaguja z alergenem wnikającym do org.z zew.W reakcji cytotoks.sytuacja jest odwrotna.Antygenami sa naturalne skl.bl.kom.lub zew.pochodna substancja zaadsorbowana biernie na kom.(dotyczy to najczęściej erytroc.,granul.i plytek krwi).Z antygenami lacza się fragmentami Fab swoiste dla nich przeciwciała IgG i IgM a ich wolne Konce Fc uruchamiaja np.aktywacje ukl.dopelniacza lub reakcje kom.wyposaz.w rec.dla Fc.W efekcie kom.takie zostaja zabite.gdy proces dotyczy erytrocytow następstwem jest anemia w przypadku gran.i plytek krwi granulocytopenia i trombocytopenia.Klinicznie stan 1 jest okreslany mianem reakcji potransfuzyjnej pozostale zas nosza nazwe cytopeni polekowych.Reakcje potransfuzyjne:danemu antygenowi grupowemu towarzysza obecne w osoczu naturalne przeciwciała IGM skierowane na antygen nieobecny na krwinkach.I tak w osoczu osobnika grupy A występują przeciwciała antyB a u osoby z grupa B przeciwciała antyA. Grupa AB niema przeciwciał dla obu antygenów a grupa 0 zawiera zarówno jedne jak i drugie.przetoczenie nie zgodnej grupowo krwi np. grupy B osobnikowi z grupa A powoduje u biorcy szybka reakcji cytotoksyczna- wewnątrz naczyniowy rozpad erytrocytow. Powstaja wtedy kompleksy allo-aglutyniny antyB z antygenem B które aktgywujac układ dopełniacza powoduja hemolize przetoczonych erytrocytow. Wysoka wroazliwosc erytrocytow na hemolize jest uwarunkowana tym ze już jedno uszkodzenie powoduje rozpuszczenie krwinki. Na innych kom organizmu z wyjątkiem neuronow antygenuy AB0 wystepuja także ale nie ulegaja one tak latwo lizie jak erytrocyty dlatego ze cytoliza zachodzi dopiero wtedy gdy na ich pow powstana liczne kompleksy MAC. Konflikt serologiczny i anemia hemolityczna noworodkow. Antygen RH jest u 80-85% populacji ludzi.wystepuje tylko na krwinkach czerwonych i ma wiele odmian z ktorch najbardziej immunogenny jest antygen odmiany D. dlatego wyłącznie osoby majace ten antygen sa okreslane jako RH+ natomiast inne RH-. Konfliktt serologiczny jest typowa reakcjia cytotoksyczna układu immonologiczne matki w stosunku do erytrocytow płodu. Sytuacja taka powstaje w układzie płod RH+(po ojcu) matka RH-. Krwinki plodu przediostaja się zwłaszcza podczas porodu do organizmu matki ktors wytwarza przeciw ciala klasy IgG dla antygenu RH. Podeczas nastepnej ciazy z tym samym ojcem krwinki plodu wyzwlaja u matki reakcjie anamnestyczna w wyniku czego znaczna ilość przeciwciał anty RH przechodzi do plodu(IgG jako jedyne immunoglobuliny foersuja bariere łozyskowa)i tam reaguje z antygen RH krwinek. IgG słabo aktywuja układ dopełniacza dlatego przeciwciala te wzmagaja fagocytoze krwinek plodu przez makrofagi watroby i śledziony. Znaczny rozpad krwinek powoduje uwolnienie duzych ilości bilirubiny co prowadzi do poronienia urodzenie martwego plodu lub choroby hemolitycznej noworodka z encefalopatia bilirubinowa i ciezka żółtaczką. Cytopenie polekowe(alergia polekowa). Reakcja cytotoksyczna mogą także uruchomic substancjie bedace haptenami a szczególnie określone leki. Hapteny te lub ich metabolity lacza się z białkami (które sa nosnikiem dla haptenow) błony cytoplazmatycznej Komorek krwi - erytrocytow,neutrocytow, nutrofilow lub plytek krwi i w ten spboob staja się pelnymi an ty genami i indukuja powstanie przeciwciazl swoistych dla haptenow. Przeciw ciala takie powstaja zwykle po dlugo trwałej aplikacjie ndanego leku i atakuja kom docelowe znaczone takim haptenem. Powstające kompleksy aktywuja układ dopełniacza czego następstwem jest lkiza kom docelowych. Jessli kompleksy tworza się na erytrocytach efektem będzie anemia hemolityczna natomiast w przypadku pozostałych kom dochodzi do granulocytopeni lub neurocytopeni i trombocytopeni. Klinicznym wyrazme neutropeni jest spadek odporności infekcyjnej natomiast Malo płytkowości- skaza krwotoczna. *Nadwrazliwość III- wywołana kompleksami immunologicznymi. W zależności od stosunku ilościowego antygenu i przeciwciał mogą się tworzyc rozne kompleksy: 1. Przy nadmiarze przeciwciał powstaja Male rozpuszczalna kompleksy w których wszystkie epitopy sa polaczone przeciwciałami. W organizmie zostaja one oplaszczone dopełniaczem i lacza się za pośrednictwem receptora CR1 u naczelnych z erytrocytami u innych z plytkami krwi. Kompleksy te sa fagocytowane w watrobie i śledzionie. 2. W stanie równowagi ilościowej miedzy oboma składnikami tworza się duze kompleksy wytracajace się z roztworu w postaci strątu- precypitatu. Sa one szybko eliminowane z kraśnia w wyniku fagocytozy. 3. Przy nadmiarze antygenu jest inaczej. Przy duzym nadmiare powstaja Male kompleksy podczas gdy przy nieznacznym tworza się struktury w których epitopy nie sa zwiazen z przeciwciałami. Te kompleksy nie da fagocytowane. Takie kompleksy sa głównym czynnikiem patogennym w nadwrażliwości typ 3.Patogeneza-podstawowe znaczenie w pat.nadwraz. typu III maja rozpuszczalność antygenu oraz duza ilość kompleksow.Dlatego zmiany chorobowe powst.przewaznie w warunkach długotrwałej ekspozycji na antygen.taka ciagla ciagla stymulacja antygenowa stanowi dawke uczulajaca gdyz powoduje pojawienie się wysokich mian swoistych przeciwciał we krwi.Z kolei ktoras z nastepnych ekspozycji jest dawka wyzwalajaca ponieważ zapoczatkowuje powst.patogennych kompleksow aktyw.ukl. dopelniacza.Tak się dzieje w odczynie miejscowym nadwraz.typu III.Odmienna sytuacja tworzy Się gdy antygen pojawia się w duzej ilości we krwi->tworzy z powst. przeciwcialami patogennymi patogennne kompleksy.Taki typ reakcji jest=odczyn uogólniony. Komplesky aktywuja ukl.dopel.i za pośrednictwem anafilatoksyn(C3a,C5a) także granulocyty zaadochlonne-uwlaniaja histamine, serotonine, powod. skurcz kom. srodblonka. Aktywuja one dalej ukl.dopelniacza a ten za Posred.anafilatoksyn sciaga liczne fagocyty-neutrofile do osiadłych kompleskow.Kompleksy sa związane z kom.dlatego neutrofile nie mogą ich fagocytowa,wiec niszcza je uwalniając swe enzymy lizosomalne na zewn.Te proteazy powod.wiec enzymaty.rozklad-uszkodzenie struktur białkowych okoliczn. tk.i rozwoj procesu zapalnego.Zapalenie wzmacniaja czynniki wydzielane przez aktywowane rownolegle makrofagi,mastocyty i plytki krwi.Nstepuje zapalenie sciany naczyn krwion. Z martwica blony podstawnej,odkladaniem się włóknika na blonie podstawnej. *klinika odczyny-odczyn miejscowy=odczyn Arthusa.W warun.natur. odpowiednikiem odczyny Arthusa sa choroby pluc zwierz. Ludzi zwiazan.z długotrwałym wdychaniem pylow organ.i drobnych pylk.roslin.Do chorob tych zalicza się np.pluco farmera, pluco hodowcy golebi,alergiczne schorzenie pluc u bydla.odczyn uogólniony= choroba posurowicza-po raz pierwszy u osoby chorej na blonice,ktorej podano jedna duza dawke konskiej surowicy antytoksycznej.Po kilku dniach wyst.u niej wykwity na skorze, goraczka,zapalenie stawow,,białkomocz.Zmiany ustąpiły same po kilku dniach.Choroba posurowicza wywol.1 dwka antygenu np. obcogatunkowej surowicy,ale na tyle duza ze jest dawka uczulajaca i wyzwalajaca. Antygen krążąc w łożysku naczyn.indukuje synt. odpowiednich przeciwciał,glownie klasy IgG i reaguje z nimi.,tworząc rozp.kompleksy immunologiczne. Czes jest fagocyt.pozostala osiada w srodbl.drobnych naczyn skory,blony maziowej stawow,miesni.Choroba posurowicza może powstac np.w trakcie antybiotyko-sulfamidoterapii a także w przebiegu chorob zakaznych i inwazyjnych,w których dochodzi do dłuższego utrzymywania się antygenu we krwi.Tak jest przy malarii,niedokrwistości zakaznej koni.*Nadwrazliwosc typu IV-poznego=nadwrażliwość typu tuberkulinowego-tutaj efektorem sa kom.-limfocyty T.Nadwrazliwosc typu IV jest wiec typowym odczynem kom.,którego nie można przenieść na innego osobnika za pośrednictwem surowicy(co jest możliwe w pozostałych odczynach),lecz wyłącznie przez limfocyty lub po ich rozpuszczeniu przez tzw.czynnik przenoszenia.W nadwrażliwości typu IV odczyn pojawia się pozniej po 24-48h.W reakcji typu IVnastepstwem kontaktu swoiście uczulonych limf.z antygenem jest wydzielenie odpowiednich cytokin,które sicagaja do ogniska nieswoiste kom.efektorowe,zwłaszcza makrofagi.Kom.te eliminuja antygen ale uszkadzaja okoliczne tkanki.Odczyn w skorze przejawia się slabo przekrwionym stwardnieniem.zapalenie jest wyzwalane przez aktywacje ukl.dopel.,dlatego cechuje się rozszerzonymi naczyniami powod.zaczerwienienia.W nadwrazli.tej można wyroznic 3 typy odczynu:tuberkulinowy,nadwraz.kontaktowa,reakcje zianiniakowa.2 pierwsze odczyny po2-3dniach 3rozwija sie w ciagu 3-4tygodniach po zakazeniu.Powst.po wtornym kontakcie z antygenem i jest wywol.interakcja ant.ze uczulonymi limf.Th,które wytw.cytokiny.Cyt. miejscowo akt.inne kom.takie jak makrofagi,limf.Tc.Mech.tej nadwraz.jest b.wazny w zakazeniach bakteryjnych(gryz lica,bruceloza), grzybiczych (kandydoza), wirusowych (odra, swinka)Typowym przykladem jest wykorzysta.w diagnoz.reakcja skorna na podanie tuberkuliny(produkt pratkow gruźlicy).*Choroba autoimmunizacyjna-autoimmunizacja-obejmuje reakcje ukl.immunologicznego skierowane przeciw antygenom wlasnego org.,a objawiające się zaburzeniami określonymi jako choroby z autoagresji.Ukl.imunolo. wykaz. wobec wlasnych antyg.tolerancje,dlatego choroby takie mogą rozwinąć się tylko gdy dojdzie do jej przelamania.Do najwazniejsszych przyczyn przelamania stanu autotolerancji należy:ujawnienie tzw.ukrytych antygenow.;zniesienie ignorancji immunologicznej;zniesienie stanu anergii limf.