Montaż gazowych instalacji samochodowych

Montaż gazowych instalacji zasilających w samochodach powinien być wykonywany zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach. Montowane mogą być jedynie instalacje posiadające odpowiednie dokumenty dopuszczające je do stosowania. Podstawowym dokumentem dla elementów samochodowych gazowych instalacji zasilających jest homologacja europejska według regulaminu ECE - 67 R.

Adaptacje samochodów powinny być wykonywane w przygotowanych do tego rodzaju działalności warsztatach, wyposażonych w niezbędne narzędzia i przyrządy z zachowaniem wymaganych warunków bezpieczeństwa.

Ogólne dane odnośnie montażu elementów gazowych instalacji zasilających określa producent danej aparatury. Z uwagi na podobieństwa układów zasilania pochodzących od różnych producentów, również instrukcje ich montażu zawierają zbliżone wskazania. Poniżej podane są podstawowe wskazówki montażowe:

- Czynności wstępne

Przed montażem należy sprawdzić ogólny stan techniczny samochodu, a szczególnie następujące jego elementy:

- układ zapłonowy i rozruchowy silnika,

- układ rozrządu (luzy zaworowe),

- filtr powietrza.

Jeżeli wystąpią jakiekolwiek zastrzeżenia do wymienionych elementów należy bezwzględnie doprowadzić do naprawy usprawniającej dany podzespół przed montażem instalacji gazowej.

Montaż zbiornika gazu

Przed montażem należy sprawdzić czystość zbiornika i przewodów

gazowych. Następnie do zbiornika przymocować odpowiedni multizawór zespolony (lub poszczególne elementy zaworowe w przypadku instalacji typu holenderskiego). Istotny jest odpowiedni dobór zaworu do średnicy i klasy zbiornika. W przypadku multizaworu zespolonego zwrócić uwagę czy dwa z sześciu otworów pierścienia kołnierzowego zbiornika są ustawione wzdłuż osi równoległej do osi podłużnej zbiornika.

Przy montażu obudowy i zaworu do zbiornika należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta, zwracając szczególną uwagę na ułożenie uszczelnień. Zawór należy odkręcać równomiernie, aby nie wywołać różnicy naprężeń.

Zbiornik z zaworem wstępnie zamocować w stelażu i wstawić w

przygotowane miejsce w samochodzie. Należy pamiętać o tym, iż właściwe zamocowanie zbiornika w samochodzie jest podstawowym warunkiem bezpieczeństwa. Tak więc należy zachować tu warunki określone w wymaganiach i w zatwierdzonym dla tego typu pojazdu rozwiązaniu technicz­nym. Koniecznie należy więc na połączenia stosować elementy (śruby, podkładki) wcześniej dobrane. Trzeba też zwrócić uwagę na stan elementów nośnych (blachy), do których mocowany jest zbiornik.

Po umocowaniu stelaża zbiornika, w przypadku stosowania klasycznego zbiornika walcowego, trzeba dokonać kątowego ustawienia zbiornika. Operacje tę wykonuje się przy użyciu poziomicy z kątomierzem. Ustawiony zbiornik należy unieruchomić w stelażu poprzez ściągnięcie taśm. Wielkość momentu dociągnięcia nakrętek naciągu taśm wynika z obliczeń wykonanych i przyjętych przy zatwierdzaniu sposobu montażu instalacji.

Montaż zaworu tankowania

Zawór tankowania musi być zainstalowany na zewnątrz pojazdu zgodnie z rozwiązaniem zatwierdzonym dla danego typu pojazdu. Miejsce umocowania zaworu nie powinno narażać go na łatwe oberwanie i zabrudzenie. Przewód łączący zawór tankowania ze zbiornikiem powinien być dokładnie umocowany i zawierać pętlę kompensacyjną.

· Prowadzenie przewodów gazowych

Przed wprowadzeniem rurki miedzianej należy wstępnie oszacować jej długość, uwzględniając nadmiar na kompensacje. Po wprowadzeniu rurki sprawdzić jej ułożenie. Stosować pętle kompensacyjne dla uniknięcia naprężeń w pobliżu przyłączeń. Rurkę trzeba mocować w odpowiednich odległościach określonych wymogami.

· Instalacja reduktora i elektrozaworu

Reduktor i występujący jako osobny element elektrozawór gazowy

powinny być umieszczone możliwie blisko siebie. Istotny jest właściwy dobór miejsca na te elementy w komorze silnika. Reduktor powinien być umieszczony: - możliwie blisko gaźnika, gdzie znajdować się będzie mieszalnik, - w bezpiecznej odległości od kolektora wydechowego,

- nie niżej niż górny zbiornik chłodnicy.

Ustawienie reduktora powinno być wzdłużne, odpowiednio do kierunku jazdy samochodu, tak, aby siła bezwładności działająca na górną membranę nie wpływała na wydawanie gazu. Reduktor powinien być umocowany pewnie i w sposób umożliwiający dostęp do elementów regulacyjnych. Rurka gazowa łącząca reduktor z elektrozaworem musi być odpowiednio ukształtowana i posiadać pętlę kompensacyjną. Przewód wylotu gazu z reduktora i przewody wodne trzeba zabezpieczyć przed zsunięciem poprzez zastosowanie opasek zaciskowych.

Instalacja elektrozaworu benzynowego

Elektrozawór benzynowy instalowany jest w przestrzeni silnikowej pomiędzy pompą paliwa a gaźnikiem. Przy wyborze miejsca mocowania uwzględnić trzeba możliwość ręcznego, awaryjnego otwierania przepływu benzyny. Kierunek przepływu paliwa przez zawór przeważnie pokazuje odpowiednia strzałka. Miejsce mocowania elektrozaworu należy dobrać możliwie daleko od układu wydechowego i wysokonapięciowej instalacji elektrycznej. Przewody paliwowe prowadzić bez naprężania i odpowiednio zacisnąć opaskami.

UWAGA! Należy pamiętać, iż nie wolno stosować tego typu elektrozaworu benzynowego do sterowania odcinaniem dopływu benzyny w systemach wtryskowych.

Montaż mieszalnika

Mieszalnik gazu może być montowany:

- w górnej części gaźnika (w pobliżu gardzieli), - nad gaźnikiem,

pomiędzy gaźnikiem a filtrem powietrza, - wewnątrz obudowy filtra powietrza.

Mieszalnik gazu powinien być odpowiednio umocowany. Podczas instalowania należy zwrócić uwagę, czy pozycja mieszalnika nie koliduje z przepustnicą i urządzeniem rozruchowym. Jeśli mieszalnik jest instalowany pomiędzy filtrem a gaźnikiem, należy zwrócić uwagę na konieczność zachowania pełnej szczelności układu dolotowego. Podobnie w przypadku instalacji mieszalnika wewnątrz filtra trzeba pamiętać o uszczelnieniu obudowy filtra.

Instalacja elektryczna

Niskonapięciowa instalacja elektryczna służąca do sterowania pracą

układu zasilania gazowego powinna być podłączona zgodnie ze schematem zalecanym przez producenta. Należy przy tym pamiętać o konieczności stosowania zabezpieczającego bezpiecznika topikowego. Kable elektryczne sterowania reduktora i elektrozaworów należy umocować i zabezpieczyć przed przetarciem lub przepaleniem.

Warunki bezpieczeństwa

1. Przed rozpoczęciem eksploatacji należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją obsługi instalacji. Należy pamiętać, że głównymi warunkami bezpiecznej eksploatacji jest zachowanie pełnej szczelności układu gazowego zasilania pojazdu oraz stosowanie się do instrukcji obsługi układu.

2. W przypadku podejrzenia lub stwierdzenia nieszczelności należy zamknąć zawór zbiornika, a następnie zgłosić się do autoryzowanego zakładu w celu sprawdzenia i usunięcia przecieku.

3. Zbiornik gazu, a szczególnie jego zawór, należy chronić przed uszkodzeniem przez przedmioty przewożone w bagażniku.

4. W czasie napełniania zbiornika pojazdu gazem należy bezwzględnie:

- stosować się do przepisów BHP obowiązujących na terenie LPG,

- zabezpieczyć samochód przed przemieszczaniem w czasie tankowania,

- zwrócić uwagę na funkcjonowanie automatycznego zaworu odcinającego napełnianie ponad 80% objętości zbiornika; w przypadku zaobserwowania braku lub zbyt późnego odcinania napełniania należy zgłosić tę usterkę do autoryzowanego zakładu; nadmiar gazu w zbiorniku należy niezwłocznie wypuścić lub zużyć.

5. Pojazdy zasilane propanem-butanem należy garażować jedynie w pomiesz­czeniach specjalnie do tego przystosowanych, wyposażonych w wyloty wentylacyjne na poziomie posadzki oraz odpowiednią instalację elektryczną.

Nie wolno parkować samochodów w garażach podziemnych.

ZACHOWANIE SIĘ ZBIORNIKÓW W WARUNKACH

EKSTREMALNYCH

W czasie prowadzenia działań ratowniczych bardzo ważna jest znajomość zachowania się instalacji gazowej oraz jej elementów w warunkach ekstremalnych. Pod pojęciem "warunki ekstremalne" będziemy rozumieli takie parametry otoczenia oraz parametry samego gazu, które stwarzają określone niebezpieczeństwo, np.: zagrożenie wybuchu.

W niniejszym rozdziale zostaną omówione trzy sytuacje wywołujące

stany zagrożenia. Są to:

- stan przepełnienia zbiornika - czyli wypełnienie zbiornika ciekłym gazem w ilości przekraczającej normy określone przez producenta (dla zbiorników określony jest na maksimum 80% dla fazy ciekłej oraz minimum 20% dla fazy gazowej;

- stan przegrzania zbiornika - czyli umieszczenie zbiornika w temperaturach przekraczających określone przez producenta systemu;

- zgniecenia - czyli stan zmniejszenia objętości zbiornika bez zmniejszenia objętości magazynowanego gazu.

Powyższe przypadki zostały omówione szczegółowo w kolejnych

rozdziałach , gdyż z nimi ratownicy hipotetycznie najczęściej będą spotykać się w czasie działań ratownictwa drogowego.

---