1. Kto nadaje oznaczenie CE oraz co ono oznacza?
Oznakowanie CE nadaje sam producent wyrobu lub upoważniony przedstawiciel, na własną odpowiedzialność. Jest ono symbolem zgodności wyrobu z regulacjami Unii Europejskiej, które go dotyczą. Umieszenie tego oznakowania na wyrobie jest deklaracją osoby odpowiedzialnej, że wyrób jest zgodny z wszystkimi przepisami UE którym podlega oraz, że zostały spełnione odpowiednie procedury oceny zgodności. Oznacza to również, że na producenta wyrobu spada cała odpowiedzialność za cechy wyrobu i ewentualne szkody, które wyniknęły z braku spełnienia odpowiednich wymagań.
2. Jakich informacji powinna dostarczać instrukcja dołączona do maszyny? Na co powinna być w niej zwrócona szczególna uwaga?
Instrukcja dołączona do maszyny powinna umożliwić identyfikację maszyny oraz wszystkie niezbędne informacje do jej bezpiecznej eksploatacji. Powinna zawierać opis maszyny, rysunek zestawieniowy maszyny, jej przeznaczenie, instrukcję BHP, schemat obwodów sterowania, dopuszczalne i zabronione warunki eksploatacji oraz dane techniczne. Powinna podawać wszystkie możliwe etapy pracy i obsługi maszyny (np. montaż, użytkowanie, regulacja), w których mogą wystąpić zagrożenia oraz sposób postępowania w celu uniknięcia bądź zminimalizowania tego zagrożenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo użytkownika oraz na to, że osoby użytkujące maszynę mogą nie posiadać odpowiednich kwalifikacji, dlatego należy brać pod uwagę ogólny poziom wykształcenia i sprawność umysłową użytkowników nie posiadających odpowiednich kwalifikacji.
3. Rodzaje działań w procesie eksploatacji.
Eksploatację dzielimy na: przygotowanie (czyli inaczej procesy użytkowe: przechowywanie, transportowanie, instalowanie, docieranie, próby technologiczne),
użytkowanie (włączanie i wyłączanie, działanie podstawowe i nadzorowanie, kontrola wyników działania)
obsługiwanie: przeglądy i konserwacja (regulacja, czyszczenie, uzupełnianie płynów, konserwacja), naprawy i remonty (regeneracja, montaż, demontaż, weryfikacja), ocena stanu (bezpośrednia, diagnostyczna)
zasilanie (w energie, materiały eksploatacyjne, narzędzia i pomoce, części zmienne, informacje)
zarządzanie (kierowanie: gromadzenie informacji, planowanie, podejmowanie decyzji)
4. Co rozumiesz pod pojęciem: podatność eksploatacyjna maszyny? Podaj kilka przykładów cech decydujących o tej podatności.
Podatnością eksploatacyjną maszyny są właściwości urządzenia kształtowane na etapie projektowania i konstruowania, które określają jego możliwości eksploatacyjne.
Cechami decydującymi o tej podatności jest przystosowanie urządzenia do procesu użytkowania, czyli skonstruowanie maszyny tak, aby umożliwić użytkownikowi wygodną i bezpieczną obsługę: łatwe i szybkie uruchamianie i zatrzymywanie maszyny, sterowność, łatwość dostępu do elementów podlegających częstej regulacji i wymianie oraz konserwacji i smarowaniu maszyny, łatwość łączenia ze sobą różnych urządzeń współpracujących, możliwość szybciej oceny pracy i stanu zużycia elementów maszyny, uniwersalność części oraz narzędzi, przyrządów i urządzeń służących do konserwacji i regulacji, a także niezawodność maszyny, wydajność, dokładność pracy, wymagania dotyczące instalacji materiałów, kwalifikacji i indywidualnych cech operatora, ergonomiczność.
5. Co rozumiesz pod pojęciami: dwustanowy i trzystanowy model niezawodnościowy maszyny? W jakich stanach może znajdować się maszyna w każdym z tych modeli?
Model dwustanowy: maszynę w danej chwili możemy zakwalifikować do dwóch stanów: zdatności (nie jest uszkodzona lub niezdatności (uległa uszkodzeniu).
Model trójstanowy: 1)zdatna i sprawna 2)niesprawna lecz zdatna (możemy wykonywać pracę lecz pewne wartości przekroczyły granice zużycia) 3) niezdatna i niesprawna
6. Opisz własnymi słowami jak rozumiesz pojęcia: trwałości i niezawodności. Co oznacza, że maszyna jest trwała? Co oznacza, że maszyna jest niezawodna?
Trwałość -jest to okres użytkowania, w którym maszyna i jej elementy zachowują swoje właściwości użytkowe, utrzymując stan techniczny na odpowiednio wysokim poziomie
Niezawodność to właściwość maszyny, która mówi nam o tym że w określonych warunkach i określonym czasie maszyna spełniała swoją funkcję bez wystąpienia uszkodzeń
aszyna jest trwała, gdy podczas całkowitego czasu użytkowania dokonaliśmy przy niej jedynie regulacji, małych napraw/konserwacji czy nielicznych wymian zużytych części. /jest to całkowity czas pracy maszyny wraz z naprawami
Maszyna jest niezawodna wtedy, gdy ona ani żaden z jej elementów nie ulega uszkodzeniu, zniszczeniu lub awarii i nie musimy stale wymieniać części bądź nabywać nowego urządzenia./ w czasie użytkowania maszyny dokonywano tylko nielicznych napraw urządzenia
7. Jakie rodzaje tarcia, ze względu na styk współpracujących powierzchni, wyróżnia się w tribologii (np. pomiędzy czopem a panwią łożyska ślizgowego)? Które z tych rodzajów zapewniają najmniejsze, a które największe zużycie współpracujących powierzchni?
1) tarcie suche - współpraca czopa i panwi bez smaru, duże opory tarcia, intensywne rozgrzewanie się materiału pod wpływem wydzielanego ciepła, szybkie zużycie przez ścięcie nierówności, wyrywanie elementów metalu, plastyczne odkształcenia.
2) tarcie graniczne - wystepuje kontakt dwóch elementów jednak jest miedzy nimi mikrowarstwa środka smarnego
3) tarcie mieszane - występowanie dwóch rożnych rodzajów tarcie, tarcie graniczne/płynne
4) tarcie płynne - tarcie gdzie powierzchnie się wcale nie stykaja (pożądane)
Największe zużycie SUCHE, najmniejsze PŁYNNE
8. Jaka jest różnica pomiędzy tribologicznymi i nietribologicznymi procesami zużycia? Jakie znasz nietribologiczne procesy zużycia?
Zużywanie tribologiczne spowodowane jest tarciem elementów, materiał zużywa się w procesie mechanicznym, jest to ubytek warstwy wierzchniej powierzchni trącej spowodowany oddziaływaniem powierzchni współpracującej, bezpośrednio lub za pośrednictwem substancji pomiędzy tymi powierzchniami.
Procesami nietribologicznymi są procesy zużycia korozyjnego: niszczenia elementów poprzez korozję chemiczną, lub elektrochemiczną tj. pod wpływem czynników chemicznych, którymi najczęściej są gazy.: erozja, korozja, ablacja, kawitacja, zużywanie ustabilizowane i nieustabilizowane, zużywanie normalne, zużywanie awaryjne./oraz zużycia erozyjnego: w strumieniu cząstek ciała stałego, hydroerozja, erozja gazowa, hydrościerna, elektroerozja, zużycie kawitacyjne
/W procesach nietribologicznych zużycie materiału następuje w skutek procesów chemicznych i oddziaływania cząstek o dużej energii kinetycznej
9. Opisz własnymi słowami, na czym polegają zmęczeniowe procesy zużycia warstwy wierzchniej i gdzie spotykamy się z takim zużyciem?
Procesy zmęczeniowe zużycia warstwy wierzchniej polegaja na
niszczeniu wierzchniej warstwy materiału, któro spowodowane jest spadkiem jego wytrzymałości pod wpływem ciągłego obciążenia trących się elementów.
Takie procesy występują podczas toczenia lub toczenia z poślizgiem czyli tam, gdzie jest największe obciążenie (łożyska toczne)
10. Wyjaśnij, dlaczego mówimy, że zużycie ścierne ma najczęściej charakter chemiczno-mechaniczny?
Przyczynami zużycia jest przede wszystkim tarcie, a także wysoka temperatura i korozja.
Większość materiałów z który zbudowane są maszyny i ich elementy nie jest odporna na korozję, ponieważ ich skład chemiczny nie zawiera chromu. Chrom w reakcji z tlenem znajdującym się w powietrzu tworzy warstwę ochronną - tlenek chromowy, zapobiegającą korozji. Tworzywo nie zawierające chromu pokrywa się tlenkiem, który jest mniej odporny na ścieranie.
/ubytek materiału jest spowodowany oddzielaniem cząstek materiału na skutek rysowania, mikroskrawania lub bruzdowania)
/zużycie ścierne jest to proces niszczenia warstw wierzchnich elementów współpracujących ze sobą w wyniku mechanicznego oddziaływania nierówności ich powierzchni lub cząstek ciał obcych (ścierniwa) i produktów ich zużycia znajdujących się pomiędzy powierzchniami
Zużycie ścierne dominuje tam, gdzie występuje brak smarowania węzła ciernego (tarcie suche) lub smarowanie jest niedostateczne (t.mieszane). Zużycie ścierne występuje m.in. tam gdzie luźne ścierniwo przesuwa się względem powierzchni ciała stałego, np.: organy robocze maszyn budowlanych, drogowych, do prac ziemnych, gó®niczych, rolniczych, urządzenia transportujące (np. pochylnie, rynny zsypowe)
11. Jaki jest typowy przebieg zużycia tribologicznego we współpracujących tarciowo elementach maszyn? Jakie fazy wyróżniamy?
Przebieg zużycia:
- ustabilizowany - w okresie eksploatacji maszyny proces zużywania przebiega w sposób ustabilizowany, cechuje się stałą intensywnością / jeśli intensywność zużycia jest stała: I=dZ/dt=const, Di/dt=0
- nieustabilizowany -
Fazy:
1) faza docierania (krótka i wzrostowa
2) faza eksploatacji - faza długa, wzrostowa
3) faza zużcia przyspieszonego - faza krótka, gwałtownie wzrostowa (brak obsługi, niewłaściwe użytkowanie)
14. Wymień jakąś strategię eksploatacji obiektów technicznych i opisz, na czym ona polega?
Strategia TPM (total productive maintenance) - globalny system utrzymania maszyn i urządzeń, który ma na celu maksymalizację ich efektywności poprzez: minimalizację usterek maszyn, minimalizację wypadków przy pracy, minimalizację produkcji braków. (Strategia eksploatacji obiektów ma na celu utrzymanie maszyn żeby pracowały jak najdłużej)
15. Jak definiujemy ryzyko w eksploatacyjnej analizie ryzyka?
Ryzyko jest to stosunek prawdopodobieństwa zdarzenia do konsekwencji zdarzenia
16. Po co stasuje się wskaźniki (mierniki) efektywności systemu utrzymania maszyn? Podaj przykładowy miernik i omów jego znaczenie.
Mierniki efektywności systemu utrzymania maszyn (SUM)
Wskaźniki lub współczynniki liczbowe wyrażają osiągnięte lub oczekiwane rezultaty, służą też do oceny SUM i wspierania procesów zarządzania eksploatacją obiektów technicznych.
Miernik oEE (Overall Equipment Effectiveness) - określa jak daleko od warunków idealnych jest system. Warunki idealne to takie, w których urządzenia pracowałyby przez 100% założonego czasu pracy, ze 100% wydajnością i z produktem w 100% zgodnym z wymaganiami. Wskaźnik OEE wskazuje na potencjalne możliwości usprawnienia procesu utrzymania maszyn i urządzeń. (aby obiektywnie ocenić maksymalne utrzymanie maszyn, np. współczynnik gotowości)
OEE=Kw*Ke*Kj
OEE - iloczyn wskażnika wykorzystania (procentowa wartość wykorzystania czasu zmiany), wskaźnika wydajności (procentowa wartość wydajności maszyny w jednostce czasu w stosunku do wydajności znamionowej) i wskaźnika jakości (procentowa wartość liczby produktów zgodnych z wymaganiami w stosunku do liczby wszystkich wyprodukowanych produktów