DEMOKRACJA
Andrzej Antoszewski
Dwa sposoby definiowania demokracji:
a) normatywnie - wskazanie efektów społecznych, które powinien zapewniać system polityczny, tu silne zabarwienie idealizacyjne, podstawowym elementem są oczekiwania, jakie wiążemy z funkcjonowaniem systemu, tu wskazywanie na źródło i cele władzy polityczna formuła Lincolna „rządy ludu, dla ludu i przez lud”)
Def. Dahla - Demokracja to niezrealizowana nigdzie wizja systemu politycznego, którego członkowie skłonni są traktować się jako wzajemnie równi, kolektywnie suwerenni i wyposażeni we wszystkie możliwości, zasoby, instytucje umożliwiające im rządzenie się samemu,
b) empirycznie - odpowiedzenie na pytanie czym naprawdę jest współczesna demokracja
Def. Schumpetera - DEMOKRACJA - instytucjonalne rozwiązanie dochodzenia do decyzji politycznych, w których jednostki uzyskują moc decydowania poprzez walkę konkurencyjną o głos wyborców.
To tu obiektywne czytelne kryteria instytucjonalno - proceduralne, odrzucenie subiektywnych oczekiwań
*cykliczne wybory legitymacja otrzymana na jakiś czas, w nim ponowne poddanie się weryfikacji wyborców
*rywalizacja polityczna - stworzenie warunków dla istnienia opozycji i zakazu jej eliminowania
*partie polityczne
DEMOKRACJA TO (FORMA USTROJOWA) SYSTEM, W RAMACH KTÓREGO:
dozwolone jest działanie opozycji politycznej, nieskrępowana rywalizacja polityczna,
egzekutywa podlega ograniczeniom prawnej i politycznej natury, odpowiedzialność władzy wykonawczej,
stworzone są prawne warunki dla politycznej równości ludzi, ochrona praw obywatelskich,
uzyskiwanie władzy wyłącznie w wyniku rywalizacyjnych wyborów,
organizacja procesu rywalizacji (swoboda zrzeszania się, powszechne prawa wyborcze, regularne odbywanie elekcji),
struktura władzy naczelnej (parlament, władzy wykonawczej, władzy sądowniczej),
dystrybucja władzy (trójpodział, decentralizacja administracji publicznej - samorząd lokalny),
proces decyzyjny (sformalizowane procedury, mechanizmy kontroli decyzji już podjętych),
odpowiedzialność władzy (wybór, procedur parlamentarne, niezawisłe sady).
Modele współczesnej demokracji to dwie grupy - normatywne i empiryczne. W ramach modeli normatywnych : bezpośrednia i pośrednia (przedstawicielska)
Adam Jamróz
Demokracja jest bezpośrednim rezultatem kilku wieków ewolucji cywilizacji europejskiej. Mówimy dziś o kanonie demokratycznego społeczeństwa i kanonie demokratycznego państwa
Na kanon społeczeństwa demokratycznego składają się:
-zasada suwerenności społeczeństwa obywatelskiego
-zasada wolności i równości jednostek
-zasada konkurencji podmiotów życia publicznego
-zasada większości
-zasada pluralizmu
-zasada konsensu
Demokracja to system polityczny oparty na zasadzie suwerenności społeczeństwa będącego źródłem wyłanianej w nim na czas większości władzy, na płaszczyźnie konkurencji różnych podmiotów, rywalizujących ze sobą w walce o władze na formalnie równych prawach, poprzez uzyskanie poparcia społecznego
DEMOKRACJA POLITYCZNA - OKREŚLA FORMALNE REGUŁY RYWALIZACJI RÓŻNYCH OPCJI POLITYCZNYCH RÓŻNIĄCYCH SIĘ MIĘDZY SOBĄ ZNACZNIE CO DO ROZUMIENIA FUNKCJI PAŃSTWA, POJĘCIA RÓWNOŚCI JEDNOSTEK W SPOŁECZEŃSTWIE, SPOSOBU ORGANIZACJI I FUNKCJONOWANIA WŁADZY PAŃSTWOWEJ.
OPARTA O WOLNOŚĆ I RÓWNOŚĆ JEDNOSTEK, USTALA WSPÓLNE FORMALNE REGUŁY GRY WSKAZUJĄCE W JAKI SPOSÓB WYŁONIĆ DOMINUJĄCĄ W SPOŁECZEŃSTWIE ORIENTACJĘ (OPCJĘ) OKREŚLAJĄCA PODSTAWOWE CELE SPOŁECZNE I SPOSOBY ICH REALIZACJI.
DEMOKRACJA SPOŁECZNA - TU RÓWNOŚĆ ROZCIĄGNIĘTA JEST NA INNE SFERY ŻYCIA SPOŁECZNEGO POZA SFERĘ POLITYKI, EDUKACJA, KULTURA, STOSUNKI PRACY