Wytrzymałość na ścinanie uważana jest za najważniejszy z parametrów charakteryzujących stan graniczny gruntów. W mechanice gruntów wytrzymałość na ścinanie
traktuje się jako wielkość składającą się z dwóch składowych : składowej spójności i składowej tarcia wewnętrznego. Przez spójność rozumie się część wytrzymałości na ścinanie nie zależną od naprężenia normalnego w płaszczyźnie ścinania. Natomiast składowa tarcia wewnętrznego to część wytrzymałość na ścinanie proporcjonalna do naprężenia normalnego w płaszczyźnie ścinania. Formułą określającą zjawisko ścięcia gruntu jest warunek podany przez Coulomba
gdzie:
wytrzymałość na ścinanie
naprężenia normalne do płaszczyzny ścinania w momencie ścinania
c spójność
kąt tarcia wewnętrznego
Badanie w aparacie bezpośredniego ścinania
Rozpoczęcie badania zaczyna się od łączenia za pomocą śrub dwóch ramek skrzynki dwudzielnej. Następnie na dnie skrzynki umieszcza się dolny filtr a na nim kwadrat bibuły filtracyjnej poczym umieszczamy w skrzynce próbę. Ścinanie następuje w skutek przesuwania się ruchomej części ramki skrzynkowej względem czyści nie ruchomej ze stałą prędkością. W trakcie badania odczytuje się na czujniku co 1 min lub 30 s wartość odkształceń : dynamometru, wysokość próbki i przemieszczeń wzajemnych ramek skrzynki dwudzielnej.
Wielkość siły ścinającej oblicza się z wielkości odkształcenia pierścienia dynamometru, skali pierścienia dynamometru i pola powierzchni ścięcia stosując wzór:
gdzie:
τf - wytrzymałość próbki gruntu na ścinanie ,
a - wielkość odkształcenia pierścienia dynamometru [mm]
b - skala dynamometru [N/mm]
A - pole płaszczyzny ścięcia próbki gruntu [cm2]
Wartość naprężeń normalnych oblicza się wg wzoru:
.
gdzie:
P - obciążenie próbki,
A - pole poziomego przekroju próbki.
Badanie w aparacie trójosiowego ściskania
W komorze aparatu umieszcza się próbkę gruntu najpierw stosunku wysokości do szerokości 2:1 i obciąża - najpierw wszystkich stron wywierane jest na próbkę jednakowe ciśnienie hydrostatyczne wywierane przez wodę. Następnie przykłada się naprężenie pionowe. Po zniszczeniu próbek gruntu wyznacza się dla nich obwiednie Mohra i wyznacza styczną do nich, z której odczytuje się parametry c i
cm2