OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNYCH

dr. A. Bień - Kacała

Literatura: „Prawa Autorskie i Prawa Pokrewne” - Golat - wyd. 2006,

„Prawo własności przemysłowej” Warszawa 2003 - Nowińska,

- dział prawa cywilnego,

- dwie ustawy: - ustawa z 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz.U. 2006r. nr 90 poz. 631 (tekst jednolity), - ustawa z 30 czerwca 2000r. prawo własności przemysłowej Dz.U. nr 119 poz. 1117 (teks jednolity ze zmianami),

Ustawa: - kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964r. Dz.U. 1964r. nr 16 poz. 93,

- Ustawa z 27 lipca 2001r. o ochronie baz danych Dz.U. 2001 nr 128 poz. 1402 (bazy danych są chronione prawem autorskim).

1. Własność intelektualna - dotyczy szerokiej gamy dóbr niematerialnych stanowiących zarówno przedmiot regulacji praw autorskich i praw pokrewnych oraz będących innego rodzaju niewymagającymi twórczego i indywidualnego lub artystycznego charakteru wytworami ludzkiego intelektu (np. wynalazki, znaki towarowe, chronione prawem wzory przemysłowe). Własność intelektualna jest chroniona z różnych poziomów: krajowy i europejski system ochrony, międzynarodowy system ochrony, regionalny.

Nośnik - jest obiektem materialnym dzięki któremu chronione dobra niematerialne mogą występować realnie w obrocie. Pozwala on zainteresowanym korzystać z cudzej własności intelektualnej. Służy uzewnętrznieniu i zwielokrotnieniu utworów lub przedmiotów praw pokrewnych (potrzebny do zmaterializowania i rozpowszechniania dzieła).

2. Przedmioty i podmioty zakresu praw autorskich:

Przedmiot prawa autorskiego - czyli utwór, jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości przeznaczenia i sposobu wyrażenia; w szczególności słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi, symbolami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe, dzieła plastyczne, fotograficzne, architektoniczne, muzyczne, słowno - muzyczne, sceniczne czy audiowizualne w tym filmowe).

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego (utworami nie są):

- akty normatywne lub ich urzędowe projekty,

- urzędowe dokumenty, znaki i symbole,

- opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

- proste informacje prasowe.

Podmiot prawa autorskiego - to twórca, osoba której nazwisko w tym charakterze uwidocznione na egzemplarzach utworów lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu.

3. Treść prawa autorskiego. (jakie prawa przysługują twórcy ?)

a) autorskie prawa osobiste - chronią one nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem a w szczególności prawo do:

- autorstwa utworu,

- oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem do udostępnienia go anonimowo,

- nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,

- decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

- nadzorem nad sposobem korzystania z utworu.

b) autorskie prawa majątkowe - wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworów przysługuje twórcy.

Pole eksploatacji - sposób korzystania z danego utworu na stałe lub na jakiś czas.

Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji dopóki służą twórcy.

Prawo do wynagrodzenia nie podlega zrzeczeniu się, zbyciu ani egzekucji.

Czas trwania autorskich praw majątkowych: ustalony na 70 lat (gaśnie po 70 latach od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych) czas ten liczy się w latach pełnych następujących po roku w którym nastąpiło zdarzenie uzasadniające rozpoczęcie biegu terminu.

Dn. 28.10.2007r.

Rodzaje i treść praw pokrewnych są to prawa które powstają w związku z określonym dziełem.

1. Prawa pokrewne to:

- artystyczne wykonanie,

- fonogramy i videogramy,

- programy radiowe lub telewizyjne,

- pierwsze wydania,

- wydania naukowe lub krytyczne.

2. Artystyczne wykonania - każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Artystycznymi wykonaniami są w szczególności:

- działania aktorów,

- recytatorów,

- dyrygentów,

- instrumentalistów,

- wokalistów,

- tancerzy i mimów,

- oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.

3. Artyście wykonawcy przysługuje wyłączne prawo do:

- ochrony dóbr osobistych poprzez np.: wskazania go jako wykonawcy czy też zachowania anonimowości albo posłużenia się pseudonimem,

- korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego, w zakresie utrwalania i zwielokrotniania w zakresie obrotu egzemplarzami oraz w zakresie rozpowszechniania artystycznego wykonania.

Artyście wykonawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania.

Prawo artysty wykonawcy nie narusza prawa autorskiego do wykonywanego utworu.

Prawo do wykonania artystycznych wykonań wygasa w okresie 50 lat następujących po roku w którym artystyczne wykonanie ustalono.

4. Obrót prawami wyłącznymi - mogą być one zbyte i podlegają dziedziczeniu (przechodzą z autora na spadkobiercę).

Umowa licencyjna - jest to umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu; obejmuje ona pola eksploatacji wyraźnie w tej umowie wymienione. Umowa ta może dotyczyć tylko konkretnego utworu. Umowa licencyjna wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Okres trwania umowy licencyjne przewiduje się na 5 lat, chyba że przewiduje się inaczej w umowie. Po tym okresie umowa wygasa.

Licencja wyłączna to taka umowa, która zastrzega wyłączność z utworu.

Licencja niewyłączna to taka umowa, w której udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji.

Strony umowy licencyjnej:

- Licencjodawca - autor,

- Licencjobiorca - podmiot uprawniony z umowy licencyjnej.

5. Własność przemysłowa to wynalazki, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, wzory użytkowe i topografie układów scalonych.

Na wynalazki udziela się patentów.

Patenty są udzielane na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego zastosowania.

Wynalazek uważa się za nowy jeżeli nie jest on częścią stanu techniki.

Przez stan techniki rozumie się wszystko to co zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.

Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy jeżeli nie wynika on dla znawcy w sposób oczywisty ze stanu techniki.

Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania jeżeli wg. wynalazku można uzyskać wytwór lub wykorzystać sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej nie wykluczając rolnictwa.

Aby uzyskać patent czyli prawo ochronne na wynalazek należy zgłosić wynalazek do urzędu patentowego. Udzielenie patentu przez urząd patentowy stwierdza się przez wydanie dokumentu patentowego. Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w urzędzie patentowym.

Uprawniony z patentu może zakazać osobie trzeciej, niemającej jego zgody korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na:

- wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu wynalazku lub

- stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem.

Uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna). Umowa ta wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

Patent wygasa na skutek upływu okresu na który został udzielony (20 lat) lub zrzeczenia się patentu przez uprawnionego przed urzędem patentowym lub nieziszczenia w przewidzianym terminie opłaty okresowej.

_________________________________________________________________________________

EGZAMIN z: - pojęcie własności intelektualnej,

- definicja utworu w rozumieniu prawa autorskiego,

- pojęcie twórcy,

- autorskie prawa osobiste,

- autorskie prawa majątkowe oraz czas ich trwania,

- prawa pokrewne (jedno prawo),

- umowa licencyjna,

- wynalazek oraz patent.

---