19. Przezn. i podział wiertarek. Wiertarki są przeznaczone do obróbki otworów z zast. narzędzi wykonujących obrotowy ruch główny i prostoliniowy ruch posuwowy. Wielk. char. jest max średnica wiercenia d z użyciem wiertła krętego ze stali szybkotnącej podczas wiercenia otw. w pełnym mat. Końcówki wrzecion mają wewn. gniazda ze stożkiem Morse`a, gdzie mocuje się narzędzie bezpośrednio lub w uchwycie wiertarskim. W gr. wiertarek rozróżnia się: *w. stołowe i słupowe, *w. promieniowe, *w. rewolwerowe, *w. wielowrzecionowe, * gwinciarki. |
21.Wiertarki słupowe. Służą do wiercenia otw. o d do 40[mm]. Mają one wrzeciennik osadzony na kolumnie, na której jest taż zamocowany przesuwny stół-ST1. W przypadku obr. dużych przedmiotów ST1jest obracany a PO mocuje się na stole stałym-ST2. WR ma pasowy napęd i posuw real. dźwignią. 22.Wiertarki stojakowe. Przezn. do wykon. otw o d<80mm Korpus jej stanowi sztywny stojak, na którym umieszczone są zespoły napędowe Skrzynka prędk. jest w górnej cz. stojaka, WR i skrzynka posuwów jest we wrzecienniku przestawnym po prowadnicach stojaka, stół jest przesuwany ręcznie w kier. pion. |
23.Wiertarki promieniowe. Są przezn. do wykonywania otw. w dużych przedmiotach tj. korpusy. Mogą być budowane jako lekkie (d<30), średnie (d<60) i ciężkie (d<100). W tych w. wrzeciennik jest osadzony na przesuwnie na wysuwanym ramieniu, które może się obracać wokół kolumny. Do napędu ruchu głównego służy silnik umieszczony na przesuwnym wrzecienniku, skrzynki prędkości i posuwów mają znaczną liczbę przełożeń. Podczas pracy obrabiarki wszystkie przestawne zespoły zostają unieruchomione urz. zaciskowymi. Łańcuchy kinematyczne:*Ł. pręd-kości ruchu obr. WR, E ----WR , *Ł. posuwów, WR---T |
26.Wytaczarko - frezarki. Podst. zabiegami wykonywanymi na nich jest wytaczanie otw. i frez. płaszcz., a przeznaczeniem konstrukcyjnym obróbka korpusów. Są to najbardziej uniwersalne obr., stos. w prod. jednostkowej i mało-seryjnej. Na łożu jest ust. stojak z przesuwnym pionowo wrzeciennikiem, stół na którym mocuje się PO skł. się z suportu wzdłużnego, poprzecznego i obrotowego. Układ kinem. tej obr. jest złożony, cechą char. są dwa współosiowe WR: wewnętrzne służy do wytaczania, gwintowania, a zewnętrzne do frezowania, planowania.WR mogą mieć napęd jedno- lub dwubieżny (pozwala na jednoczesna obr. z różnymi parametrami). |
20.Wiertarki stołowe. Są przeznaczone do wykonywania niewielkich otw. (d<16) w małych przedmiotów , stosowane w warsztatach rzemieślniczych, prototypowniach. WR jest napędzane silnikiem elektr. przez przekładnię pasową, ruch posuwowy WR jest dokonywany ręcznie za pomocą jednoramiennej dźwigni. PO jest mocowany w imadle ustawionym na stole. Cały zespół wrzeciennika może być przesuwany pionowo za pomocą pokrętła i przekładni zębatkowej. |
25.Wytaczarki. Są to obr. przezn. do obróbki otworów o dużej dokł. wykonania i rozstawienia. Char. się dużą prędkością obr. wrzecion, małymi posuwami i małymi głębokościami skrawania, narzędziami są wytaczadła z ostrzami diament. lub z węglików spiek. Rozróżnia się wytaczarki z poziomą i pionową osią WR oraz jedno- i wielowrzecionowe. W.poziome są przezn. do obr. przedmiotów mocowanych na przesuwnym stole, pionowe - do obr. długich otw. |
27.Prezn. i podział frezarek. Frezarki to obr. w których ruch gł. wykonuje zamocowany we WR frez, ruch posuwowy - najczęściej PO, są przezn. do obr. płaszczyzn oraz pow. kształtowych za pomocą frezów walcowych, walcowo-czołowych, kształtowych. Wielkościami char. frezarek są: szerokość i długość stołu, wielkość końcówki WR. Mają niezależny napęd posuwów, dzielą się na: *f. wspornikowe, *f. bezwspornikowe, *f. wzdłużne, *f. kopiarki. |
29.Przezn. i cechy char. strugarek. Są przezn. do obr. pow. płaskich z zast. prostoliniowo - zwrotnego ruchu głównego i prostoliniowego ruchu posuwowego. W strug. ruch gł. jest w kier. poziom., a w dłutow. - pion. Ruch posuwowy jest ruchem przerywanym. Wielk. char.: *max szerokość i długość strug., *max wysokość dłutow. Narzędzia to noże strugarskie lub dłutarskie mocowane w imakach narz. Małe przedm. są mocowane za pomocą imadeł, duże - przykręcane śrubami teowymi. |
28.Frezarki wspornikowe. Służą do obr. małych i średnich przedm. Mogą być: 1)Poziome - WR ułożyskowane w korpusie stojaka, frez osadza się na trzpieniu frezarskim, na wsporniku umieszczony jest sup. p. i obrotnica umożliwiająca skręcenie sup. w.(umożliwia obr. pow. śrubowych i zębatek płaskich), często są wyposażone w skrętną głowicę narzędziową. 2)Pionowe - głowica wrzecionowa usytuowana pionowo na korpusie, pozostałe zespoły jak w f. poziomej, mają przesuwną głowicę narzędziową (możliwość wyk. zabiegów wytaczarskich) |
33.Przeciągarki. Przezn. do obr. pow. o skomplikowanych zarysach za pomocą wieloostrzowych narz. kształtowych zw. przeciągaczami (kolejne ostrza mają wzrastającą wysokość i podczas ruchu narz. zdejmują kolejne warstwy mat.)Dzieli się je na poziome i pionowe oraz przezn. do obr. pow. zewnętrznych i wewnętrznych, zalicza się tu także przepycharki. Napęd ruchu gł. uzyskuje się przez ukł. hydrauli-czny (silnik el., pompa hydr., ukł. sterowania i siłownik hydr.). Po przejściu roboczym całego przec. PO zostaje usunięty a przec. wycofuje się w położenie wyjść. |
31.Strugarki wzdłużne. Są przezn. do obr. dużych pow. płaskich o dużej dokł. Ruch gł. prostoliniowy wykon. stół z PO. Narzędzie wykon. ruch posuwowy przerywany w kier. prostopadłym do ruchu gł. Mają zazwyczaj 2 suporty górne osadzone na prowadnicach poziomej belki. Do napędu r.gł. stos. się przekładnie zębatkowe (sprzęgło elektromag. służy do zmiany kier. ruchu sto-łu). Ruchy posuwowe są uzyskiwane od mech. zapadkowych lub włączonych okresowo silników. |
36.Przecinarki tarczowe. Narzędziem jest piła tarczowa. Budowane jako poziome i pionowe(do cięcia rur, prętów) oraz ze skrętną tarczą(do cięcia dużych przedm. w hutach, odlewniach). Ruch gł. wykonuje piła, jest on real. od silnika przez przekładnię pasową, bezstopniową i ślimakową oraz p. zębate. W mechanizmach ruchów posuwowych i mech. mocowania PO stosuje się napęd hydrauliczny. Utrzymanie równomiernego obciążenia piły zapewnia bezstopniowy napęd posuwu za pomocą ukł. hydraulicznego z dławieniową regulacją prędkości. |
30.Strugarki poprzeczne. Przezn. do obr. niewielkich przedm. zamoc. na stole wykonującym poprzeczny ruch posuwowy Prostoliniowo-zwrotny ruch wyk. narzędzie, napęd ruchu gł. jest uzyskiwany od silnika elektr. przez skrzynkę prędkości i jarzmo wahadłowe połączone z suwakiem. Napęd posuwu stołu uzyskuje się od suwaka przez mech. korbowo-zapadkowy. |
32.Dłutownice. Przezn. do obr. kanałków wpustowych lub wielowypustowych, narzędzia mocowane są w imaku osadzonym na suwaku, który wyk. pionowe ruchy prostoliniowo-zwrotne, uzyskiwane za pom. mech. korbowego. Przerywany ruch posuwowy suportu wzdłużnego, poprzecznego i obrotowego jest real. za pomocą mech. dźwigniowego z krzywką i mech. zapadkowego. |
34.Przecinarki ramowe. Narzędziem jest płaska piła (brzeszczot), przymocowana do uchwytów przesuwnej ramy. Rama, napędzana mech. korbowym, przesuwa się ruchem prostol.-zwr. po prowadnicy odchylanego ramienia, które podczas ruchu roboczego jest opuszczane, a podczas ruchu powrotnego podnoszone za pomocą siłownika hydr., PO jest mocowany za pomocą uchwytu śrubowego. |
35.Przecinarki taśmowe. Narzędziem jest cienka taśma ze stali sprężynowej z przyspawanymi ostrzami ze stali szybkotnącej. Są budowane jako pionowe (do cięcia płyt) i poziome (do cięcia rur, prętów). W każdym z tych układów piła ma zamknięty obwód i jest naciągana między dwoma napędzającymi ją kołami. Podtrzymkę można przesuwać w zależności od grubości przecinanego materiału. |
37.Charakt. i rodzaje szlifierek. Są przezn. do wykańczającej obr. pow. utwardzonych, narzędzia są wykonywane w postaci ściernic, taśm ciernych lub osełek. Ze wzgl. na dużą prędkość obwodową ściernica przed założeniem na WR jest wyrównoważana: *statycznie-środek ciężkości ściernicy pokrywa się z geom. osią obrotu, *dynamicznie- główna oś bezwładności ściernicy pokrywa się z osią obr. i nie powstaje moment pochodzący od sił bezwł. wirujących mas. Ściernice są okresowo obciągane za pomocą ostrzy diamentowych w celu zachowania kształtu i właść. skrawnych. |
38.Szlifierki kłowe do wałków. Przezn. do obr. pow. walcowych przedm. mocowanych w kłach wrzeciona i konika. Wielk. char: *max średnica szlif., *rozstaw kłów. Mają skrętny stół, skrętny wrzeciennik przedm. i ściernicy, co umożliwia obr. pow. stożkowych. Mają niezależny napęd ruchu gł. ściernicy i posuwu obwodowego przedm. (przekł. pasowe) oraz posuwu wzdł. stołu. (siłownik hydr. z dławikiem). Stół i wrzeciennik mają mech. napędu ręcznego. Wrzeciennik umożliwia nast. ruchy: *szybki dosuw i odsuw ściernicy, *dosuw stopniowy w punktach nawrotu stołu, *dosuw bezstopn.-szlif. wgłębne. |
39.Szlifier. bezkłowe do wałków. Przezn. do szlif. przelotowego wałków i szlif. wgłębnego wałków kształtowych, mają prostą budowę i dużą wydajność. PO styka się z tarczą prowadzącą i ściernicą roboczą. Tarcie między tarczą pr. a PO jest większe od obwodowej siły skrawania, więc PO obraca się z prędkością tarczy, posuw wzdł. jest uzyskiwany przez skręcenie tarczy o kąt α =1-6˚, prędkość posuwu: fT=vT∙sin α. Ściernica i tarcza mają niezależne napędy, ich wrzecienniki mogą być przesuwane poprzecznie i są wyposażone w oddzielne urządzenia do obciągania. |
40.Szlifierki do otworów. Przezn. do wykańczającej obr. otw. walcowych i stożkowych oraz pow. czołowych. Ruch gł. wykonuje ściernica osadzona na trzpieniu osadzonym we wrzecionie ściernicy, ruch posuwowy obwodowy - PO zamocowany w uchwycie na końcu wrzeciona przedm. WR ściernicy jest napędzane szybkobieżną przekł. pasową, a ruch wzdłużny- siłownikiem hydr. Przesuw poprzeczny wrzeciennika ścier. dokonuje się za pomocą mech. zapadkowego lub ręcznie, WR przedm. jest napędzane od silnika przez napęd pasowy. Stół ma napęd ręczny przez pokrętło i przekł. zębate. |
48.Metody szlifowania uzębień. Szlifierki do uzębień są obr. przezn. do wykańczającej obr. kół zębatych, których zęby zostały utwardzone(zahart., nawęglone i zahart, HRC>50) 1.Sz. kształtowe - uzyskuje się b. dokł. zarys zęba. 2.Sz. obwiedniowe dzielą się na: a)Sz. Nilesa - ukł. kszt. linii i zarysu zęba podobny do dłutownic Maaga, obróbka odbywa się w automatycznie powtarzanych cyklach, w których następuje: *szlif. jednego boku zęba, *kasowanie luzu między ściernicą a drugim bokiem zęba, *szlif. drugiego boku zęba, *odskok, |
43.Obr. do osełkowania i docier. Służą do obr. pow. o dużej dokł i małej chrop. Rozróżnia się: *honownice- osełkownice o dużym skoku, przezn. do obr.otw. za pomocą głowicy z wysuwanymi osełkami, jedno- lub wielowrzecionowe. Zbudowane są z podstawy, stołu do mocowania przedm., stojaka, w którym jest skrzynka prędkości, przesuwnego wrzeciennika, siłownika napędu prostoliniowo-zwrotnego i ukł. hydr. Stosowane są gł. w przem. silnikowym i motoryzacyjnym, *osełkownice oscylacyjne - do wykon. pow. obrotowych zewn. |
45.Dłutownice Maaga. Służą do obr. uzębień o prostej i śrubowej linii zęba przy użyciu noży zębatk. Ruch toczny wyk. PO, para robocza PO-N stanowi przekł. zębatkową, dla której można zapisać r-nie:PO---PO: φPO[obr]∙πmz[mm/ob]=lPO[mm] Ruch odtaczania (od mech. zapadkowego)jest ruchem przerywanym i odbywa się podczas ruchu powrotnego narz. Ruch gł. narz. jest ruchem kszt. linii zęba. Narzędzie ma ogr. długość, więc obróbka przebiega w kolejnych cyklach. Cykl obr. jest sterowany bębnem sterującym, który zmienia |
46.Dłutownice Fellowsa. Przezn. gł. do obr. uzębień prostoliniowych, także wewnętrznych Narz. to nóż krążkowy zw. dłutakiem modułowym. Ruch toczny jest składową dwu ruchów obr.(N i PO), co umożliwia obr. ciągłą bez ruchu podział. Para robocza PO-N stanowi przekł. zębatą, dla której można zapisać r-nie: N---PO: φN[obr]∙ zN/z= φPO[obr]. Ruch odtaczania jest ruchem ciągłym, bo podczas powrotnego ruchu narz. przedm. jest odsuwany. Ruch gł. jest ruchem kszt. linii zęba. Dłutowanie przebiega w cyklu automatycznym: jedno-, |
41.Szlifierki do płaszczyzn. Przezn. do wykańczającej obr. pow. płaskich lub kształtowych z zast. ściernic pracujących pow. obwodową(większa dokładność) lub czołową(większa wydajność). Szlifierki ze stołem prostokątnym do szlif. obwod., stół wykonuje w nich przesuw wzdł., a wrzeciono ścier.- poprzeczny i pionowy, PO jest mocowany uchwytem magnet. 42.Szlifierki ostrzarki. Przezn. do kszt. prawidłowej geometrii i jakości pow. ostrzy narzędzi skraw. Mogą być specjalne lub uniwersalne(o dużej liczbie ruchów nastawczych. |
49. Char. i metody obr. kół stożk. Obr. kół stożkowych jest technol. trudniejsza ze wzgl. na zmianę modułu i zarysu zęba wzdłuż jego linii. Zmienność zarysu powoduje, że koła stożkowe wykonuje się tyko metodami obwiedniowymi. Obrabiarki można podzielić na dwie gr.: *obr. kszt. linię zębów prostym ruchem kształtowania (do kół o prostej i łukowej linii zęba), *obr. kszt. linię zębów złożonym ruchem kształtowania (do kół o ewolwentowej i epicykloidalnej linii zęba) |
47.Frezarki obwiedniowe. Używane do obr. kół walcowych o zębach prostych, śrubowych i ślimacznic. Narz. jest frez ślimakowy o ostrzach rozmieszczonych wzdłuż linii śrubowej zwoju freza. Linia ostrzy freza w przekroju normalnym(prostopadłym do linii zwojów) ma zarys zębatki. W celu poprawnego ruchu odtaczania obr. koła po zębatce trapezowej oś freza musi być odpow. skręcona w stos. do osi przedmiotu. Para robocza N-PO stanowi przekł. ślimakową o r-niu: N---PO: φN[obr]∙ k/z= φPO[obr], k-krotność |
50. Strugarki i frezarki Gleasona. Do obr. kół o zębach prostych są stos. dwa noże o zarysie boku zęba zębatki pierścieniowej poruszające się ruchem prostoliniowo-zwrotnym (strugarka). Do obr. kół o łukowej linii zęba stos. są głowice nożowe, w których noże o prostoliniowych krawędziach są ułożone na okręgu koła (frezarka). Zarys zęba powst. w wyniku ruchu odtaczania PO po zębatce pierścieniowej. Para robocza N-PO stanowi przekładnię stożkową o r-niu: N---PO: φGT[obr]∙ zZP/z= φPO[obr], gdzie zZP- l. z. teoret. zębatki pierścień. |
54.Obrabiarki ster. numerycznie. Są wyposaż. w układ sterowania NC(zwykły) lub CNC(kompute-rowy), wykonują zautomat. program pracy, który obejmuje sterowanie wszystkimi ruchami zespołów roboczych, parametrami obr. i czynnościami pomocniczymi. W celu zwiększenia stopnia automat. są ona wyposażane w dodatkowe urz. tj.podajniki pręta, urządzenia załadowcze. Napędy posuwów są real. z oddzielnych silników, w napędzie ruchu gł. zastosowano sprzęgła elektromagnet., sześciopozycyjna głowica nożowa pozwala na zamocowanie narz. do obr. pow. zewn. i otw. |
55.Centra obróbkowe. Są to ster. num. obrab. ogólnego przeznaczenia wyposaż. w magazyn narzędzi i urządzenia do automat. ich wymiany, przezn. do jednostkowej i małoseryjnej prod. przedm. wymagających wykonania na jednym stan. wielu zabiegów obr. (liczba zabiegów zależy od pojemności magazynu narzędzi)Narz. są osadzone wzdłużnie, promieniowo lub ukośnie w stos. do osi magazynu wg kolejności obróbki lub odpow. zakodowane, do ich wymiany stos. się podajniki z ramieniem jedno- lub dwuchwytowym (krótszy czas wymiany narzędzia) |
56.Autonomiczne stacje obróbk. To centrum obr. uzupełnione narzędziami do automat. transportu, magazynowania i podawania PO, a także do sterowania i kontroli. Stacja stanowi samodzielną jednostkę prod., która może wytwarzać przedm. bez stałej obecności operatora. PO mogą być mocowane na paletach, co ułatwia transport oraz podawanie na obrab. przedm. o różnych kształtach i wymiarach. Po zakończeniu obr. następuje odmocowanie palety i wycofanie jej do magazynu, a nast. obrót magazynu do pozycji, w której zamocowuje się kolejne palety. |
|
44.Metody obr. uzębień. Metoda kształtowa-przy użyciu narz. kształtowych, umożliwia wykonanie zarysu zęba bez ruchu kształtowania. Narz. są drogie, są wykonywane w kompletach dla danego modułu i zakresu liczby zębów(tylko dla kół walcowych). Metoda obwiedniowa- narz. są łatwiejsze do wykonania, mają prostoliniowe krawędzie skrawające, jedno narzędzie służy do obr. kół o określonym module ale różnej liczbie zębów. Obrabiarka musi być wyposażona w mechanizm ruchu tocznego(złożenie ruchu obrotowego i prostoliniow. |
51.Obrabiarki elektroerozyjne. Jest metodą kszt. przedm. przewodzących prąd el., polega na usuwaniu naddatku na skutek erozji wywołanej impulsowymi wyładowaniami elektr., występującymi w cieczach roboczych między elektrodą rob. a PO. W obrab. elektroer. można wyróżnić nast. odrębne zespoły: *generator impulsów el., *agregat cieczy roboczej, *część mechaniczna. PO ustawia się na stole obudowanym wanną z dielektrykiem, a N w oprawce narzędziowej na suporcie głowicy narz. Agregat zapewnia dopływ cieczy |
52. Obrabiarki elektrochemiczne. Jest metodą kszt. przedm. przewodzących prąd el., polega na usuwaniu naddatku przez elektrochemiczne rozpuszczanie wywołane przepływem prądu przez elektrolit między dwiema elektrodami(el. rob. i PO). Obrab. dzielą się na 2 gr.: *do obr. bezstykowej- PO(elektroda dodatnia) i N(elektroda ujemna) są podłączone do generatora prądu stałego. Agregat dostarcza elektrolitu(wodny roztwór NaCl) do przestrzeni rob. Głowica narz. z elektrodą wykonuje powolny ruch wgłębny, dostos. do prędkości |
53. Obrabiarki ultradźwiękowe. Jest metodą stos. gł. do cięcia i drążenia twardych oraz kruchych materiałów, wykorzystuje energię mechanicznych drgań sprężystych o częstotliwości od 16 ∙ 103do 108 [Hz] tj. powyżej górnej granicy słyszalności dźwięku. Stos. są do wyk. otworów w trudnoobrabialnych, kruchych mat. tj. szkło, ceramika, kryształy naturalne. Do wytw. drgań służą przetworniki magnetostrykcyjne lub piezoelektryczne. Obr. pow. polega na usuwaniu mat. w wyniku udarowego oddział. na obrab. pow. ziaren proszku ściernego, wpro- |
|
|
|
|
|
|
|
|