Dowody

Kazus 1.

Jak należy postąpić z:

• wnioskiem dowodowym, nie wskazującym okoliczności, która ma zostać udowodniona (tezy dowodowej),

• wnioskiem dowodowym pochodzącym od przedstawiciela społecznego (art. 90 k.p.k.),

• wnioskiem o dokonanie oględzin miejsca wypadku komunikacyjnego, gdy odcinek drogi, na którym doszło do zdarzenia, został następnie przebudowany,

• wnioskiem o przesłuchanie sąsiadów oskarżonego w celu ustalenia opinii o nim w miejscu zamieszkania w sprawie o przestępstwo z art. 148 § 1 k.k.,

• wnioskiem o przesłuchania świadka, który wyjechał za granicę i nie można ustalić gdzie przebywa,

• wnioskiem o przesłuchanie świadka, który uległ wypadkowi i zapadł w śpiączkę,

• wnioskiem o zasięgnięcie opinii biegłych, której koszt wynosi 300.000 zł,

• wnioskiem o przesłuchanie adwokata, z którym kontaktował się oskarżony po zatrzymaniu,

• wnioskiem o przesłuchanie adwokata - pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, na okoliczność informacji uzyskanych przez niego przy prowadzeniu sprawy,

• wnioskiem o przesłuchanie studenta, który w postępowaniu dyscyplinarnym pełnił funkcję obrońcy obwinionego studenta, co do faktów, o których dowiedział się wykonując obowiązki obrońcy,

• wnioskiem o przesłuchanie duchownego kościoła prawosławnego, co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi,

• wnioskiem o przesłuchanie lekarza psychiatry na okoliczność wypowiedzi podejrzanego w trakcie badania, w której przyznał się on do popełnienia przestępstwa,

• wnioskiem o przesłuchanie lekarza udzielającego pierwszej pomocy sprawcy wypadku na okoliczność składanych przez tę osobę oświadczeń o wcześniejszym spożywaniu alkoholu,

• wnioskiem o przesłuchanie oskarżonego przy użyciu wariografu,

• wnioskiem o przesłuchania świadka mającego potwierdzić alibi oskarżonego, gdy dotychczasowe dowody wskazują na jego sprawstwo?

Kazus 2.

Na rozprawie obrońca oskarżonego wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka, który miał potwierdzić, że oskarżony w dniu przestępstwa przebywał za granicą, Przewodniczący oddalił wniosek, argumentując, iż okoliczność ta została już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, skoro trzech świadków potwierdziło fakt pobytu oskarżonego za granicą. Po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydał wyrok skazujący, przyjmując, iż oskarżony w dniu zdarzenia był na terenie kraju.

Oceń zaistniałą sytuację.

Kazus 3.

Przesłuchiwany przez funkcjonariuszy Policji świadek nie był zbyt rozmowny, zasłaniał się niewiedzą lub niepamięcią, a poza tym przez cały czas zachowywał się niespokojnie. Jeden z policjantów, widząc trzęsące się ręce przesłuchiwanego, zaproponował mu wypicie kieliszka wódki, na co ten przystał. Po wypiciu kilku kolejek świadkowi „rozwiązał się język” i przy pomocy policjantów, złożył wyczerpujące zeznania obciążające podejrzanego.

Oceń zaistniałą sytuację.

Czy byłoby inaczej, gdyby świadek przyszedł na komisariat w stanie nietrzeźwości?

Kazus 4.

Adam J. od pewnego czasu odbierał telefony, w których kierowano pod jego adresem groźby pozbawienia życia, w związku z czym podłączył do swojego aparatu dyktafon i nagrał jedną z takich rozmów. Po kilkukrotnym odsłuchaniu nagrania zorientował się, że zarejestrowany głos należy do Franciszka F., jego dawnego wspólnika, umówił się więc z nim na spotkanie, na które wziął ze sobą dyktafon. W trakcie rozmowy nagrywanej przez ukryte urządzenie, Franciszek F. przyznał, że to on dzwonił do Adama J. i mu groził, gdyż czuł się przez niego oszukany. Następnego dnia Adam J. zaniósł na Policję nagrania z obydwu rozmów przeprowadzonych z Franciszkiem F., domagając się jego ścigania i ukarania za popełnione na jego szkodę przestępstwo.

Czy nagrania te będą mogły być wykorzystane w procesie karnym jako dowody?

Kazus 5.

W postępowaniu dotyczącym ujawnienia tajemnicy państwowej przez pracowników Ministerstwa Finansów Policja zebrała dowody wskazujące, iż czynu tego dopuścił się Jan K. Został on, po uprzednim pouczeniu o treści art. 233 § 1 k.k. oraz art. 183 § 1 k.p.k., przesłuchany w charakterze świadka, gdzie zeznał, iż nie miał dostępu do tych informacji i nie wie, jak doszło do ich ujawnienia. W toku dalszych czynności Policja uzyskała jednak dowody potwierdzające winę Jana K., postawiono mu więc zarzut, a następnie skierowano sprawę do sądu. Jednocześnie przeciwko Janowi K. wszczęto postępowanie o składanie fałszywych zeznań.

Czy Jan K. powinien ponieść odpowiedzialność karną za drugi ze wskazanych czynów?

Kazus 6.

W postępowaniu dotyczącym ujawnienia tajemnicy służbowej w postaci treści pytań testowych na egzamin naturalny z języka polskiego w charakterze świadków przesłuchano Damiana J. i Karola C., pracowników drukarni, którzy po uprzednim pouczeniu o treści art. 233 § 1 k.k. oraz art. 183 § 1 k.p.k., zeznali, iż nie mieli żadnej styczności z testami, które miały być ujawnione, ani też nie oferowali nikomu udostępnienia ich treści. Postępowanie w sprawie ujawnienia pytań egzaminacyjnych zostało umorzone wobec braku dostatecznych dowodów, iż doszło do popełnienia przestępstwa, ponieważ jednak ustalono, iż Damian J. i Karol C. wykonywali czynności przy drukowaniu arkuszy egzaminacyjnych, oskarżono ich o składanie fałszywych zeznań.

Czy Damian i Karol powinni ponieść odpowiedzialność karną za ten czyn?

Kazus 7.

Tomasz M. i Maciej K. zostali oskarżeni o współudział w napadzie na kantor. W toku postępowania konsekwentnie twierdzili, iż są niewinni, a napadu dopuścili się Dawid F. i Stefan J. Ponieważ jednak dowody wskazywały jednoznacznie na ich winę zostali prawomocnie skazani, przy czym w toku postępowania ustalono, iż Dawid F. i Stefan J. nie mieli z tym napadem nic wspólnego.

Czy Tomasz i Maciej mogą odpowiadać za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości?

Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby pomówienie Dawida i Stefana przez oskarżonych miało na celu odwrócenie uwagi od Roberta R., trzeciego ze współsprawców?

Kazus 8.

Dziennikarz Sławomir C. prowadził dziennikarskie śledztwo w sprawie korupcji w wymiarze sprawiedliwości. Udało mu się nawiązać kontakt z Danielem B., który ujawnił kulisy pewnych wątków afery, pod warunkiem jednak, że pozostanie anonimowy. Po publikacjach autorstwa Sławomira C. Policja wszczęła śledztwo, w toku którego dziennikarz został przesłuchany w charakterze świadka, ujawniając między innymi personalia swojego informatora.

Oceń zaistniałą sytuację.

Kazus 9.

W sprawie przeciwko Janowi K. w charakterze świadka wezwano Gabrielę D. Przed sądem oświadczyła ona, iż w przeszłości pozostawała w nieformalnym związku z oskarżonym, którego owocem jest trzyletni synek, dlatego też nie chce składać w tej sprawie żadnych zeznań.

Co powinien zrobić w takiej sytuacji sąd?

Kazus 10.

W sprawie przeciwko Adamowi J. w charakterze świadka wezwano Dominika K. Przed sądem oświadczył on, iż nie chce składać zeznań, gdyż od 6 lat pozostaje w związku z oskarżonym, zaś od 3 lat mieszka z nim razem i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Sąd uznał jednak, iż nie zachodzą podstawy do odmowy zeznań przez Dominika K. i przystąpił do jego przesłuchania.

Czy słusznie?

Kazus 11.

Na podstawie zeznań pokrzywdzonej Anny K. jej mężowi, Janowi K. przedstawiono zarzut znęcania się nad żoną. Po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu Anna K. została wezwana na rozprawę w charakterze świadka, jednocześnie w wezwaniu zawarto pouczenie, iż może ona, jako osoba najbliższa dla oskarżonego, skorzystać z prawa do odmowy składania zeznań poprzez złożenie pisemnego oświadczenia skierowanego do sądu. Anna K. nie stawiła się na rozprawę, nadsyłając oświadczenie, iż korzysta z przysługującego jej na mocy art. 182 § 1 k.p.k. uprawnienia. Sąd na pierwszej rozprawie wydał więc wyrok uniewinniający, który został następnie zaskarżony przez prokuratora, zarzucającego, że oświadczenie o jakim mowa w art. 186 § 1 k.p.k. złożone zostało w niewłaściwej formie.

Czy apelujący ma rację?

Kazus 12.

Andrzeja K. oskarżono o znęcanie się nad jego dwiema małoletnimi córkami w wieku 9 i 12 lat. Podczas przesłuchania dziewczynek w dochodzeniu ich matka jako przedstawicielka ustawowa, złożyła oświadczenie, iż pokrzywdzone nie korzystają z prawa do odmowy zeznań. Na rozprawie sąd ponownie zapytał matkę dziewczynek, czy będą one zeznawać, a po uzyskaniu odpowiedzi twierdzącej przystąpił do ich przesłuchania, następnie na podstawie złożonych przez nie zeznań wydał wyrok skazujący.

Czy w sprawie doszło do uchybień?

ROZWIĄZANIE :

• W sprawie o przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego (...) sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator zawiadamia sąd rodzinny w celu rozważenia środków przewidzianych w (...) Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

- Zgodę na przesłuchanie dziecka powinien wyrazić jego prawny opiekun, jeżeli nie ukończyło ono 13. roku życia, czyli nie nabyło częściowej nawet zdolności do czynności prawnych. (Zgodnie z art. 51 k.p.k., jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni, prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy- tu matka ) ale :

- art. 98 par. 2 matka nie może reprezentować dzieci przed sądem przeciwko ojcu

,, żaden z rodziców nie może reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców”

- art. 185 b znęcanie się ( przestępstwo z użyciem przemocy ) , można przesłuchać , jeśli zeznania istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy

- świadek - pokrzywdzony , zeznaniom powinna towrzyszyć opinia biegłego psychologa ( art. 185 a ),

Pouczenie o składaniu fałszywych zeznań otrzymuje biegły (i to w znacznie szerszym zakresie) - to on uwiarygodnia owe zeznania swoją fachową wiedzą

- POWINNY być przesłuchiwane tylko raz a tu dwa razy ! Najbardziej wiarygodne jest pierwsze przesłuchanie dziecka. Każde następne przesłuchanie traci na wiarygodności przez uzasadnione podejrzenie konfabulacji ( zmyślanie , koloryzowanie )

- w postępowaniu przygotowawczym przesłuchanie tylko raz ( SĄD + psycholog )

1. Kto ma się zgodzić i w jakiej formie na przesłuchanie świadka- dziecka?

2. Wartość dowodowa zeznania - nie można uprzedzić go o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań

Kazus 13.

Karol N. został oskarżony o znęcanie się nad żoną, Marią N., która w postępowaniu przygotowawczym złożyła zeznania obciążające swojego męża, jednakże na rozprawie skorzystała z prawa do odmowy zeznań. Tydzień po rozprawie Maria N. zginęła w wypadku samochodowym, w związku z czym sąd stwierdził, iż ustała przesłanka przewidziana w art. 186 § 1 k.p.k. i odczytał zeznania pokrzywdzonej z postępowania przygotowawczego, po czym w oparciu o te zeznania wydał wyrok skazujący.

1. Oceń zaistniałą sytuację.

- art. 182 par. 1 osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić złożenia zeznań

- art. 186 par 1 powinna oświadczyć ,że chce skorzystać z tego prawa przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym , a złożyła na rozprawie OK !

- przesłanka nie ustała zeznanie poprzednie nie mogło zostać odtworzone !

Oświadczenie świadka uprawnionego do odmowy złożenia zeznania, który zeznawał w charakterze świadka w postępowaniu przygotowawczym, a następnie w terminie zakreślonym w art. 186 par 1 k.p.k. oświadczył, że korzysta z tego prawa - wywołuje skutki prawne również po jego śmierci, podobnie jak i inne oświadczenia woli składane w toku procesu karnego przez strony procesowe oraz jego uczestników. Znaczenie tych oświadczeń, co do zasady, nie eliminuje przecież śmierć osoby zainteresowanej SĄD NIE MÓGŁ ODCZYTAĆ !

Czy sąd mógłby odczytać zeznania pokrzywdzonej z dochodzenia, gdyby zmarła przed rozprawą?

NIE , bo nie miała okazji skorzystać z prawa do odmowy zeznań !!!!

Kazus 14.

Katarzyna P. złożyła w postępowaniu przygotowawczym zeznania obciążające jej syna, jednakże na rozprawie skorzystała z przysługującego jej prawa do odmowy składania zeznań. W związku z tym sąd:

1. wezwał w charakterze świadka policjanta, który przesłuchiwał Katarzynę P. w śledztwie, by przesłuchać go na okoliczność treści składanych przez nią zeznań,

2. wezwał w charakterze świadka sąsiadkę Katarzyny P., której ta opowiadała o przestępstwie popełnionym przez jej syna.

Oceń zaistniałą sytuację.

Art. 214 wywiad środowiskowy ?

Art. 216 policjanta można było !

Kazus 15.

Policja podejrzewała, że Rafał Z. jest zamieszany w handel środkami odurzającymi, w związku z czym założono podsłuch na należące do niego telefony. Policjanci przez okres 4 miesięcy kontrolowali i rejestrowali rozmowy telefoniczne Rafała Z., poznając w ten sposób szczegóły działania grupy przestępczej zajmującej się przemytem narkotyków, którą kierował ten mężczyzna. W rezultacie został on zatrzymany, postawiono mu zarzuty, a następnie skierowano do sądu akt oskarżenia. Ponieważ jedna z utrwalonych rozmów pomiędzy Rafałem Z. i jego „podwładnym” Pawłem F. dotyczyła „pozbycia się” przestępcy z konkurencyjnego gangu - Grzegorza S., którego zwłoki miały być zakopane w podmiejskim lesie, policjanci dokonali oględzin miejsca, które wskazano w rozmowie, odkrywając ludzkie szczątki. W związku z tym zatrzymano Pawła F. i postawiono mu zarzut zabójstwa, zaś Rafałowi Z. zarzucono, iż podżegał do tej zbrodni. Rafał Z. konsekwentnie nie przyznawał się do żadnego z zarzutów, natomiast Paweł F., licząc na złagodzenie kary, opisał funkcjonariuszom szczegóły zbrodni, której się dopuścił, obciążając jednocześnie Rafała Z., który miał mu zlecić zabicie Grzegorza S.

Czy w zaistniałej sytuacji nagrania rozmów telefonicznych Rafała Z. będą mogły stanowić dowód w postępowaniu karnym dotyczącym: a) działalności grupy przestępczej kierowanej przez niego,

b) zabójstwa Grzegorza S.?

Czy w drugiej ze wskazanych spraw sąd będzie mógł wykorzystać dowód z wyjaśnień Pawła F.?

• Art. 237 par .1 kontrolować rozmowy można PO WSZCZĘCIU POSTĘPOWANIA . tutaj nie wszczęto jeszcze . Można założyć podsłuch tylko po uzyskaniu pozwolenia sądu ( na wniosek prokuratora ) Tutaj założony nielegalnie przez policję , nie uzyskała zezwolenia na podsłuch

• Kontrola dopuszczalna co do obrotu środkami odurzającymi ( art. 237 par 3 pkt. 13 )

• Uchybienie terminowi kontroli max. 3 miesiące z możliwością przedłużenia na kolejne 3 mc / w kazusie 4 mc

• Art. 237 par. 4 można było kontrolować też Pawła F. , bo oskrażony się z nim kontaktował

• Art. 237 par. 8 wykorzystanie dowodów można by było wykorzystać

1. Nie będę mogły stanowić , bo podsłuch bez zezwolenia sądu. / Tak , art. 237 par. 8

2. Art. 237 a Można wykorzystać ! Zabójstwo jest w katalogu , inna osoba Paweł F.

Sąd będzie mógł wykorzystać ten dowód. Paweł F. Realizował swoje prawo do obrony . W ramach prawa do obrony można kogoś innego oskrażać.

Kazus 16.

W sprawie o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 2 k.k. Policja zabezpieczyła materiał biologiczny sprawcy, w związku z czym prokurator zarządził pobranie wymazu ze śluzówki policzków wszystkich mężczyzn mieszkających w miejscowości, w której doszło do zdarzenia, w wieku od 20 do 35 lat. Nie dało to jednak żadnego rezultatu, więc Policja wytypowała potencjalnych sprawców spośród przestępców seksualnych z terenu całego województwa, wobec których prokurator zasięgnął opinii biegłych psychiatry i seksuologa, zakładając iż w ten sposób wykryje sprawcę przestępstwa. Gdy i to okazało się nieskuteczne prokurator zarządził umieszczenie wytypowanych osób w zakładzie leczniczym na obserwacji, licząc że w końcu sprawca przyzna się wobec kogoś z personelu medycznego do swojego czynu. Po dwóch miesiącach bezowocnych oczekiwań prokurator doszedł do przekonania, iż jego strategia nie przyniosła zamierzonych efektów i nakazał zwolnienie wszystkich osób.

Jakich uchybień dopuścił się w tej sprawie prokurator?

• Gwałt wobec małoletniego poniżej 15 lat

• Art. 192a w celu ograniczenia kręgu podejrzanych można pobrać wymaz ze śluzówki policzków

• Osoby podejrzane nie wydano postanowienia o przedstawieniu zarzutów ,art. 74 par. 3, można wymaz ze śluzówki policzków

• Biegli mogą być powoływani w trakcie trwania postępowania sądowego , a nie przed postępowaniem , psychiatrzy art. 202 par. 1 ( co najmniej 2 ) , seksuologa w post. Przygotowawczym prokurator powołuje , art. 193 kiedy można biegłego

• Nie mógł umieścić w zakładzie lecznyczym art. 203 par. 1 ( biegli zgłaszają taką konieczność ,żeby umieścić kogoś w zakładzie leczniczym , TYLKO WTEDY gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobienstwo ,że oskrażony popełnił przestępstwo ) W kazusie nie ma dużego prawdopodobieństwa , duża liczna osób.

• Art. 249 par. 2 w postępowaniu przygotowawczym można stosować śr. Zabobiegawcze tylko co do osoby , której przedstawiono zarzuty !/ Tu nie przestawiono OSOBY PODEJRZANE , wiec nie mógł ich umieścić

• Art. 203 par. 2 o porzebie obserwacji orzeka sąd na wniosek prokuratora

• Obserwacja nie może trwać dłużej niż 4 tygodnie , na wniosek ZAKŁADU sąd może przedłużyć , jednak max. 8 tygodni uchybienie terminu trzymał ich 2 miesiące ,można miesiąc i po przedłużeniu ewentualnie 2 mc

---