Znaczenie B
• pierwiastek młodosci
• niezbedny składnik pokarmowy dla roslin
• przemiany weglowodanów
• prawidłowy rozwój stozka wzrostu
• budowa scian komórkowych
• wzrost odpornosci roslin
Znaczenie B
• gospodarka wodna
• efektywnosc nawozenia N, P, K, Mg i Ca
• oddychanie
• udział w syntezie kwasów nukleinowych
• podział komórek i róznicowanie komórek => kwitnienie &
owocowanie
• stymulacja poboru wapnia
(uwaga! - przewapnowanie ogranicza pobór boru)
Znaczenie B
• Formy pobierane przez rosliny: (BO3)3- ; B4O7
2-; B6O11
4-;
• Polska - ponad 70 % gleb ubogich w bor
• bor - pierwiastek łatwo wymywany
• deficyt -
1) jesli pH >6,5
2) gdy silne zwapnowanie gleby przed uprawa
3) niska zawartosc próchnicy
4) objawy niedoboru boru pogłebione
przez zastosowanie zbyt duzych dawek potasu,
a takze - niekiedy - i przy przenawozeniu azotem
Znaczenie B
• nawozenie roslin borem na glebach o niskiej zawartosci
tego pierwiastka - poprawa jakosci oraz wzrost plonu
• rosliny reagujace zwyzka plonu:
* burak cukrowy _ wyzsza zawartosc cukru
* rzepak ozimy
* bobik
* soja _ wyzsza zawartosc białka i tłuszczu
* słonecznik
* mak
* len _ poprawa jakosci włókna
Znaczenie niedoboru B
• nadmiar cukrów oraz skrobi
_
konsekwencje:
* zahamowanie wzrostu
* utrudnienia w podziałach komórek
* degeneracja komórek
Znaczenie niedoboru B
• zahamowanie wzrostu
• osłabienie kwitnienia _ ograniczone
zawiazywanie nasion
• zahamowanie wzrostu korzenia &
jednoczesne wytworzenie zgrubiałych
i krótkich korzeni bocznych
• powstawanie pustych przestrzeni
wewnatrz organizmów roslinnych
Znaczenie niedoboru B
• silny niedobór _ obumieranie
wierzchołków wzrostu korzeni & łodyg
• grubienie, a nastepnie - łamanie sie łodyg
i lisci
• pojawienie sie nadmiernej liczby pedów
bocznych (niektóre gatunki) - szczególnie
po obfitych opadach poprzedzonych susza
Objawy niedoboru B
Kukurydza
• skrócanie miedzywezli
• zle wykształcone wiechy
• zdeformowane i niewyrosniete ziarniaki
• obumieranie wierzchołka
• małe kolby
• karłowacenie młodych
lisci, na których pojawiaja sie
przezroczyste, podłuzne smugi
• skrócanie miedzywezli
Objawy i skutki niedoboru B
Rzepak - objawy:
• czerwono - fioletowe brzegi lisci
• chloroza i zwijanie sie młodych lisci
Rzepak - skutki
• mała ilosc zawiazanych łuszczyn i nasion w łuszczynach
Ziemniak - objawy:
• zamieranie wierzchołków pedów
• jasniejsza barwa młodych lisci
• krzaczasty pokrój rosliny
Objawy i skutki niedoboru B
Burak - objawy
• zmiana zabarwienia korzenia na brunatna
• zamieranie wierzchołków wzrostu
• zółte i purpurowo-czerwone plamy na lisciach
• bezbarwna gesta ciecz pokrywajaca rosline
Burak cwikłowy - objawy:
• pekniecia korzeni brunatnienie korzenia oraz plamistosc
Seler - objawy:
• kruchosc oraz pekanie lisci
• brunatna plamistosc korzenia
Objawy i skutki niedoboru B
Kalafior - objawy:
• wypełnienie woda wnetrza łodygi
• nieprawidłowe wykształcanie rózy kalafiora
• brunatnienie rózy
Pomidor - objawy:
• zgrubienie łodyg
• łamliwosc łodyg
• ograniczone kwitnienie
• zahamowanie zawiazywania owoców
Objawy i skutki niedoboru B
Wrazliwosc wszystkich motylkowych na niedobór boru
Lucerna - objawy:
• zółkniecie lisci (silny niedobór powoduje czerwienienie
lisci)
• ograniczenie kwitnienia
• opadanie kwiatów spadek plonu nasion
• ograniczenie zdolnosci kiełkowania wytworzonych
nasion
Koniczyna czerwona & koniczyna biała - objawy:
• zółkniecie lisci (niekiedy nawet czerwienienie)
• spadek plonu nasion
Znaczenie Zn
• Mikroelement niezbedny wszystkim gatunkom
uprawnym do wzrostu i rozwoju
• synteza chlorofilu oraz witamin B, P i C
• jakosc plonu
• enzymy roslinne
- regulatory przemian zwiazków C i P
• synteza i aktywnosc substancji wzrostowych
• synteza aminokwasów
• przemiany aminokwasów
• zdrowotnosc roslin
Objawy niedoboru Zn
• objawy juz na poczatku rozwoju
• pasowe zółkniecie po obu stronach zyłki lisciowej
• najpierw młode liscie - niemalze białe
• zahamowanie wzrostu roslin, a zwłaszcza - pedów
wierzchołkowych
• zasychanie lisci zaczyna sie od górnej czesci
oraz od brzegów blaszki lisciowej.
• znaczne skrócenie miedzywezli - niskie rosliny
• wytwarzanie wielu pedów bocznych
• górne liscie (zółte, podłuzne, powiekszajace sie,
brazowiejace smugi) i dolne - zamieraja
Skutek niedoboru Zn
• niekorzystna przewaga zawartosci
aminokwasów w stosunku do zawartosci
białka
• zahamowanie procesu wzrostu
• zatrzymanie wzrostu pedów
wierzchołkowych
Skutek niedoboru Zn
• Polska
• najczesciej spotykane wartosci dla
zawartosci cynku w mg/kg gleby:
30 - 60 (przedział wartosci zawartosci
cynku w glebie w mg/kg gleby: 10 - 220)
[zródło: A. Ostrowska i inni, 1991.].
Cu
pobierane formy: jonowa Cu2+
oraz w postaci schelatowanej
(organiczno - mineralna)
Polska - 52 % gleb o sredniej zasobnosci, 36 % o niskiej,
zas na 12 % wystepuje wysoka zasobnosc w miedz
• niedobory w glebie:
- Wielkopolska; - Kujawy;
- wschodnie rejony kraju
• - gleby kwasne
• - gleby zasadowe
• - gleby swiezo po wapnowaniu
Znaczenie Cu
• efektywnosc nawozenia N
• Procesy zyciowe:
• przenoszenie elektronów; oddychanie;
przemiany energetyczne; fotosynteza;
działanie enzymów
• metabolizm zwiazków azotowych
• jakosc białka & biosynteza białka
• powstawanie kwasów nukleinowych
- DNA oraz RNA
• chlorofil (regulacja poboru Fe)
Znaczenie Cu
• efektywnosc nawozenia N - nawozenie
miedzia w przypadku stosowania duzych
dawek nawozów azotowych zwieksza
wykorzystanie azotu
• Ziemniaki - nawozenie miedzia powoduje
wzrost plonu & wzrost zawartosci skrobi
• UZ - poprawa jakosci paszy (poprawa
jakosci białka)
Przyczyny niedoboru Cu
• nawozenie duzymi dawkami nawozów
fosforowych i nawozów azotowych niekiedy
moze przyczyniac sie do ograniczenia
poboru miedzi - koniecznosc nawozenia
miedzia
Znaczenie niedoboru
& nadmiaru Cu
• niedobór powoduje:
• spadek intensywnosci fotosyntezy ,
w konsekwencji spadek przyrostu roslin
• spadek poboru Fe
• Skutki nadmiaru:
• ograniczony pobór Fe, Zn, Mo, Mn
Objawy niedoboru Cu
• zółkniecie młodych roslin kukurydzy
• silne zwiniecie czesci lisci kukurydzy,
zachowujacych zielona barwe
• zamieranie wierzchołków pedów
• łamanie sie łodyg kukurydzy w górnej
czesci, zwisanie i usychanie
• zniekształcenia kolb oraz kwiatostanów
kukurydzy
• barwa młodych lisci zmienia sie
w jasnozielona, zas ich koncówki zwijaja
sie i zamieraja
Objawy niedoboru Cu
• choroba nowin - jasnozielona barwa lisci,
wiedniecie & postepujace obumieranie
wierzchołków roslin
• ograniczone kłoszenie powodujace
spadek plonu zbóz
• skrócenie łodygi
• słabo wykształcone owoce / nasiona
• zamieranie wierzchołków roslin
Objawy niedoboru Cu
Owies - objawy:
• bielenie & zamieranie & skrecanie sie
blaszek lisciowych poczawszy od brzegów
Pszenica - objawy:
• zamieranie & skrecanie sie blaszek
lisciowych poczawszy od brzegów
• słabe wykształcenie kłosów
• spadek MTZ
Rosliny a niedobór Cu
• rosliny wrazliwe:
• owies
• jeczmien jary jeczmien ozimy
• pszenica
rosliny srednio wrazliwe:
• marchew
• burak pastewny
• łubin
rosliny mało
wrazliwe:
• zyto
• ziemniak
• seradela
Mn - wystepowanie
formy pobierane przez rosliny: Mn2+ ; Mn4+;
Polska
• - wiekszosc gleb - odczyn kwasny
=> wysoka zasobnosc w Mn
• - niedobory - gleby o odczynie
zasadowym & silnie zwapnowane
Mn - znaczenie
• składnik enzymów
• utlenianie
• fotosynteza
• dekarboksylacja szeregu kwasów
organicznych
• przemiany tłuszczu, Ca i P
• synteza witaminy C
• wzrost zawartosci witaminy C
• wzrost zawartosci karotenu
Mn - znaczenie
• niezbedny do prawidłowego wzrostu
i rozwoju w ciagu całego cyklu zyciowego
rzepaku
• przyswajanie azotu
• synteza białek
• stymulacja poboru fosforu
(uwaga! - przenawozenie fosforem
ogranicza pobór manganu)
Mn - znaczenie niedoboru
• zmniejszenie przyswajania CO2
o 25 - 40 %.
• nadmiaru azotanów
• osłabienie procesu syntezy wit. C
• nadmierne nagromadzenie zelaza
spowodowane niedoborem manganu
w konsekwencji powodujace zatrucie
organizmu roslinnego
Mn - skutki nadmiaru
• niedobór zelaza powodujacy chloroze
(nadmiar manganu wystepuje na glebach
silnie kwasnych)
• wzajemny antagonizm pomiedzy zelazem
a manganem
Mn - charakterystyczne
objawy niedoboru
• białe smugi pomiedzy nerwami lisci,
a szczególnie - na młodych
• cetkowana chloroza miedzyzyłkowa
młodych lisci (ale nerwy pozostaja zielone)
- plamy zlewaja sie - róznica pomiedzy
niedoborem magnezu (przy niedoborze
Mg plamy jasne sa porozdzielane
czarnymi punktami)
• przebarwienia lisci, zółknienie, zasychanie
Mn - charakterystyczne
objawy niedoboru
Zboza - objawy:
• szara plamistosc lisci - plamy zlewajace
sie w długie pasy,
• zwisanie lisci, a nawet przełamywanie sie
• Jeczmien - mozaikowata chloroza lisci
(zwłaszcza młodszych)
• Zyto - okragłe / smugowate / podłuzne
plamy o zabarwieniu bardzo jasnym
• Pszenica - zółtozielone liscie pokryte
zółtobiałymi smugami
Mo - dostepnosc
Forma dostepna dla roslin: Mo4
2-
Polska
- pierwiastek dostepny w wiekszosci gleb
• ograniczony pobór
- gleby bielicowe
- gleby kwasne
- gleby o wysokim pH
- stosowanie wysokich dawek nawozów
mineralnych
Mo - dostepnosc
Antagonizmy z innymi pierwiastkami -
• nastepujace pierwiastki ograniczaja pobór
molibdenu
- zelazo
- miedz
- mangan
- siarka
Znaczenie Mo
• przemiana N
• przemiana P
• przyswajanie Fe
• procesy enzymatyczne
• jakosci plonu
• zwiekszona zawartosc białka
• biologiczna wartosc pokarmowa białek
Znaczenie niedoboru Mo
• zaburzona gospodarka N:
nadmiar azotanów
(utrudnione przekształcanie w białko)
• nadmierne nagromadzenie azotanów
moze byc nawet toksyczne
• nadmierne nagromadzenie
nieorganicznych zwiazków P
przy jednoczesnym zmniejszeniu sie
zawartosci P zwiazków organicznych
Objawy niedoboru Mo
• zmniejszenie powierzchni lisci przy
równoległej nadmiernej rozbudowie nerwu
głównego
• zniekształcenia lisci
• zmiana barwy lisci na brunatna
(kukurydza)
• bladosc lisci (rzepak)
• przywiedniete liscie
• zamieranie lisci
Objawy niedoboru Mo
• Niekiedy objawy przypominaja objawy
nadmiaru B badz niedoboru Mn
• - dopiero analiza chemiczna materiału roslinnego
moze pomóc okreslic, którego własciwie pierwiastka
brakuje, a który wystepuje w nadmiernej ilosci
• Kalafior - zółtozielone plamy zmieniajace
sie w bezbarwne i prowadzace do
zamierania lisci, przerosniecia rózy liscmi,
zbrunatnienie rózy
Znaczenie Fe
• formy dostepna dla roslin: Fe2+, Fe3+,
połaczenia schelatowane
• Polska - 85 % gleb srednio zasobnych
w Mn,
Znaczenie Fe
• fotosynteza
• chlorofil
• wiazanie azotu atmosferycznego
przez bakterie brodawkowe
• przemiana azotanów
Przyczyny niedoboru Fe
• Antagonizm - pierwiastki ujemnie
wpływajace na pobór zelaza:
- miedz
- mangan
- molibden
- cynk
- fosfor
- wapn
Niedobór Fe
• Chloroza lisci
(jasnozółte zabarwienie)
to typowy objaw
• - najpierw atakuje najmłodsze liscie
• - potem obejmuje starsze
Znaczenie Ti
• stymulator procesów biochemicznych
• ograniczenie porazenia przez choroby
grzybowe