FINANSE
- egzamin test jednokrotnego lub wielkrotnego wyboru w sesji egzaminacyjnej!!!
FINANSE (nauka o finansach) czyli różne nauki o finansach.Historycznie - pierwsze książki o finansach mają wiele wieków(XVIII i XIX w. bardzo obszerne publikacje)
NAUKI O FINANSACH:
- Finanse przedsiębiorstw
- Finanse publiczne - (operacje finansowe realizowane przez władze, rządy, samorządy, instytucje publiczne, pozarządowe)
-Finanse papierów wartościowych - dziedzina rozwijająca się, duża liczba prac teoretycznych, badania ciągle prowadzone.
- Finanse bankowości, ubezpieczeń - głównie praktyka, teoria słabo rozwinięta
- Finanse gospodarsw domowych - słabo opracowana dziedzina , ale bardzo ważna pod względem ekonomicznym.
DOCHODY - to część przychodów (mała część - zależy od rodzaju przedsiębiorstwa np. w przedsiębiorstwie produkcyjnym ok. ¾ koszty ¼ dochód; banki ok. 95% przychodów to koszty.
PRZYCHODY I DOCHODY - to zupełnie inne kategorie, różnią się kosztami.
Z = D = P - K
Z - zysk
D - dochód
P - przychód
K - koszty
ZYSK OPERACYJNY - zysk z normalnych operacji w przedsiębiorstwie (np.fabryka obuwia zakupuje skóryi sprzedaje buty - zysk na tych butach to zysk operacyjny; bank - zysk z operacji finans.). Do zysku operacyjnego dodane są różne koszty i zyski nadzwyczajne. Po ich zsumowaniu otrzymujemy ZYSK BRUTTO czyli rzeczywiste rezultaty działalności gosp. Od zysku brutto odejmujemy podatki(głównie CIT - obecnie 18%) i opłaty - otrzymujemy ZYSK NETTO czyli właściwy.
Istnieją różne obliczenia dotyczące zysku -przeliczamy na okres roczny i sprowadzamy do % wtedy łatwiej porównać.
OBLICZANIE STOPY ZYSKU:
Stopa zysku = zysk
Nakłady x 100
Np.obligacje - nie ponosimy ryzyka a mamy 3 - 5 % zysku na pewno, jeśli inwestycja nie przyniesie większej wartości w procentach jest nieopłacalna.Wybieramy zawsze opcje bardziej opłacalną, jeśli ryzykowna trzeba dokładnie zbadać.
FORMY ZYSKU:
Podział zysku pomiędzy siebie w spółce z o.o.
Wypłata dywidendy w spółce akcyjnej
Wartość przedsiębiorstwa rośnie gdy większą częś zysku przeznaczamy na rozwój.Nie ma to wpływu na wartość akcji na krótką metę zależy od sytuacji rynowej, na dłuższą metę wartośc akcji będzie rosnąć.Właściciele wiedzą że jeśli nie podzielą między siebie zysku to w późniejszym okresie wróży to jeszcze większe zyski.Obecnie w większości dziedzin jest to najbardziej popularny trend. Około 60% zysków (przykład banków z ostatnich 10 lat) został zainwestowane, a 40% zostało podzielone. W spółce rządzą własciciele i to oni decydują wg. Kodeksu spółek handlowych. W przypadku spółek akcyjnych dezyduje walne zgromadzenie akcjonariuszy.
RENTOWNOŚĆ (inwestycji, przedsiebiorstwa) - nazywamy rzeczywistą stopę zysku na operacji, inwestycji. Np. papiery dłużne - przedsiębiorstwo kupuje obligacje 5 letnie o wartości nominalnej 1000 PLN, oprocentowanie 5%.Państwo szuka pieniędzy - sprzedaje taniej - obligacje o wartości nominalnej 1000 PLN sprzedaje w cenie 992 PLN. Wartość nominalna pozostaje bez zmien i od niej naliczmy oprocentowanie. Różnica 8 PLN, w praktyce 0,85%-oprocentowanie rośnie do 5,8%.
Rentowność w rzeczywistości może się różnić od nominalnej stopy zysku.
PIENIĄDZ - powszechnie przyjmowany środek regulowania zobowiązań. Miał i ma wartość nominalną.Mamy zobowiązanie np. 60.000 - niezależnie jaka będzie wartość pieniądza regulujemy je według umowy.
FUNKCJE PIENIĄDZA :
- środek wymiany - pośredniczy przy wymianie dóbr
- środek płatniczy - środek regulowanie zobowiązań różnego typu
- miernik wartości - wartość towaru określoną w pieniądzu możemy porównać
- środek przechowywania wartości.
WARTOŚĆ PIENIĄDZA - z czasem ulega zmianie.Istnieją cztery okresy historyczne dotyczące pieniądza:
-pieniądz metaliczny - przez ponad 3000 lat, głównie złoto, srebro i ich stopy.Miały wartość nominalną ale i materialną. Metal można było stopić. Kiedy gospodarka rozwijała się dobrze wyrtość materialna wynosiła 80-90% wartości nominalnej. Różnece brało dla siebie państwo, przedsiębiorstwa wykonujące monety oraz koszty ich wytwarzania.
- okres pieniądza papierowego (banknot wymienialny na złoto) - XIX w.wzrost wartości banknotów, dominuje w obiegu. Wcześniej na papierze były umowy. Wszystkie kraje świata drukują banknoty - jeden bank je emituje (w Polsce Bank Centralny). Bank ten gwarantuje że emituje tyle banknotów ile złota ma w skarbcu. System brytyjski - kilka bankówemitujących walutę (np. bank w Anglii, bank w Szkocji, funty angielskie i funty szkockie; w USA emitowane przez 10 banków emisyjnych, dolary teksańskie, nowojorskie mające taką samą wartość - od 1910 r jeden bank w USA). Sposób na wymienialność złota - wprowadza się albo duże sztaby (nieporęczne) albo monety o dużej wartości),
powoduje to niepraktyczność ponieważ nie można się nimi posługiwać na co dzień.W wieku XX powoli odchodzi się od wymienialności - w Polsce od 1945 r. - jeszcze wtedy na banknotach było napisane jaką wartość on ma (oczywiście w ułamku) przy wymianie na złoto.
- okres pieniądza bez wartości materialnej - banknoty nie mają wartości materialnej, w zasadzie tylko wartość papieru na jakim zostały wydrukowane.
- okres wzrostu znaczenia pieniądza bankowego (elektronicznego) - tzw. Pieniądz skryptalny<skrypt - zapis> - pieniądz stał się zapisem elektronicznym, różne nazwy:
- pieniądz elektroniczny
- pieniądz bankowy
Jedna osoba zostawia pieniądze jako depozyt w banku, bank jak najszybciej stara się te pieniądze zainwestować(np. dać komuś jako kredyt). Pieniądze wydaje osoba która je zdeponwała oraz osoba która wzięła kredyt. Wtedy na rynku pieniężnym zamiast kwoty zdeponowanej jest kwota zdeponowana i udzielona jako kredyt - tzw. MNOŻNIKOWY EFEKT EMISJI PIENIĄDZA. Po jakimś czasie pieniądz bankowy znika (depozyt zostaje wycofany, kredyt spłacony), ale pojawiają się następne takie osoby. Ani rząd ani Bank Centralny nie panują nad tym i realnie ciężko określić wartość pieniądza bankowego. Koszty społeczne kontroli byłyby za wysokie.
EMISJA PIENIĄDZA - Bank Centralny zamawia w drukarni wydruk pięniedzy o wartości 4 mld. zł . Nie jest to emisja. Emisja to wprowadzenie pieniądza albo papierów wartościowychna rynek. Wielkość emisji określa Bank Centralny, niezależnie od rządu.
WYCOFUJEMY Z OBIEGU :
- banknoty starych serii
- banknoty zużyte
- banknoty podejrzane ( o fałszerstwo)
WARTOŚĆ EMISJI BRUTTO - wartość wszystkich banknotów wprowadzonych na rynek
WARTOŚĆ EMISJI NETTO - wartości banknotów wprowadzonych na rynek minus wartość banknotów wycofywanych
ZNAKI PIENIĘŻNE - banknoty + monety
Dokonując płatności za pomocą znaków pieniężnych mamy do czynienia z OBROTEM GOTÓWKOWYM.
OBRÓT BEZGOTÓWKOWY - na żadnym etapie płatności nie używamy znaków pieniężnych.Rola płatności bezgotówkowych jest coraz większa, prawdopodobnie wartość płatności gotówkowych spadnie.
WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE - zmienia się, pieniądz obecnie wydany ma większą wartość niż wydany w przyszłości.
STOPA PROCENTOWA - oznacza zmiany wartości pieniądza w czasie
Pieniądze które wykładamy czyli kapitał (ilość) początkowy, dochodzi oprocentowanie oraz kapitalizacja czyli dodanie oprocentowanie do kapitału po upływie okresu kapitalizacji.
OKRESY KAPITALIZACJI:
- miesięczna - co miesiąc dopisuje się odsetki do kapitału
- kwartalna
- roczna
- po terminie (pojęcie bankowe) składamy pieniądz na jakiś termin np. 3 miesiące. Po każdych 3 miesiącach będzie kapitalizacja jeśli ich nie odbierzemy dolicza się następny okres - oprocentowanie za niego.
WZÓR NA KAPITALIZACJĘ - wzór na procent składany.
DYSKONTO - odwrotność oprocentowania. Kupujemy papier dłużny, jest napisane na nim że właściciel nieniejszego za rok otrzyma 110 PLN, liczymy odwrotnie niż oprocentowanie. Jeśli kupujemy później czekamy krócej i więcej zyskujemy.
DWA PODSTAWOWE TYPY OPROCENTOWANIA :
- stałe - z góry ustalone, bezpośrednie (powiedziane jest ile wynosi) lub pośrednie (w innej formie)
- zmienne - z góry nie można ustalić, ulega ono zmianie w zależności od rodzaju naszej inwestycji np. w depozytach zależy od banku.
ZMIENNA NIEZALEŻNA - czyli niezależna od dwóch stron transakcji (np. poziom inflacji)