Wprowadzenie do filozofii - zagadnienia EFS, ASK

1. Metafizyka jako nauka

Pochodzenie terminu „metafizyka”;

Pojęcie bytu w świetle klasycznej teorii definicji Arystotelesa;

Metafizyka jako filozofia pierwsza w myśli Arystotelesa;

Metafizyka jako nauka o bycie jako bycie;

Oświeceniowa koncepcja metafizyki (kryzys metafizyki jako nauki, przyczyny i skutki kryzysu);

Poznanie zmysłowe a poznanie rozumowe;

Istota rzeczy;

Metafizyka jako nauka czysto teoretyczna;

Metafizyka jako nauka realizująca ideę poznania fundamentalnego;

Metafizyka jako nauka aprioryczna i spekulatywna;

Pojęcie bytu w metafizyce klasycznej;

Rodzaje bytów (absolutny, idealny, realny, intencjonalny - podstawowe cechy każdego z nich i różnice pomiędzy nimi)

2. Metafizyka a ontologia

Pojęcie oglądu ejdetycznego;

Rodzaje bytów idealnych w filozofii Ingardena;

Ogólna struktura idei (dwustronna budowa);

Zmienne i stałe zawartości idei;

Zadania badań ontologicznych;

Pojęcie czystej możliwości;

Dwie grupy zagadnień metafizycznych w filozofii Ingardena;

Sądy egzystencjalne i sądy kategoryczne w metafizyce;

Ontologia jako założenie metafizyki;

Ontologia jako przygotowanie metafizyki;

Relacja pomiędzy ideą a przedmiotem indywidualnym;

Doświadczenie metafizyczne;

Metafizyka a nauki szczegółowe

3. Spór o źródła wiedzy

Psychologiczna wersja sporu o źródła wiedzy (charakterystyka stanowisk);

Epistemologiczna (metodologiczna) wersja sporu o źródła wiedzy (podstawowe stanowiska i ich charakterystyka);

Podział twierdzeń wg I. Kanta (dwa kryteria podziału, sąd analityczny a priori, sąd syntetyczny a posteriori, sąd syntetyczny a priori, znaczenie czystej wyobraźni);

Spór aprioryzmu i empiryzmu o charakter twierdzeń matematycznych (stanowiska empiryzmu skrajnego i umiarkowanego oraz aprioryzmu umiarkowanego);

Matematyka czysta i matematyka stosowana a sens terminów matematycznych;

Definicja wyraźna i definicja uwikłana;

Konwencjonalizm a empiryzm;

Poznanie aprioryczne wg I. Kanta i wg fenomenologów (pojęcie doświadczenia w fenomenologii);

Cechy poznania racjonalnego (intersubiektywna komunikowalność, intersubiektywna kontrolowalność);

Poznanie racjonalne a irracjonalne

4. Zagadnienie prawdy

Prawdziwość w sensie ontologicznym a prawdziwość w sensie poznawczym (logicznym);

Klasyczna definicja prawdy;

Pojęcia sądu i momentu asertywnego sądu;

Zarzuty przeciwko klasycznej definicji prawdy (niejasność, nieoperatywność - na czym polegają);

Koherencyjna definicja prawdy i zarzuty przeciwko niej;

Pragmatystyczna definicja prawdy i zarzuty przeciwko niej;

Oczywistość podmiotowa i oczywistość przedmiotowa;

Klasyczna definicja prawdy, a definicje nieklasyczne (kryterium prawdy a istota prawdy);

Absolutyzm a relatywizm;

Cechy kryterium prawdy;

Oczywistość przedmiotowa jako kryterium prawdy (rola samoświadomości w procesie poznawczym)

5. Wybrane zagadnienia z historii filozofii

Arystoteles (zmysły własne i zmysł wspólny, doświadczenie a wiedza, charakterystyka filozofii, proces abstrakcji, rodzaje abstrakcji, hylemorfizm - forma i materia, wieczność materii, akt i potencja, ruch);

Tomasz z Akwinu (pojęcie duszy, dusza ludzka jako zasada działalności umysłowej, bezcielesność i samoistność duszy ludzkiej, władze duszy, dusza ludzka a dusza zwierzęca, człowiek jako złożenie substancjalne, ciało i dusza jako substancje niekompletne, osoba ludzka jako substancja pierwsza, dusza ludzka a anioł);

Kartezjusz (obszary kartezjańskiego wątpienia - zmysły, sen i jawa, hipoteza złośliwego demona; granica kartezjańskiego wątpienia - „cogito ergo sum”; prawda i oczywistość; charakterystyka kartezjańskiej metody - intuicja i dedukcja, enumeracja; nowożytny wzór poznania racjonalnego).

---