Spółgłoska dź - ustna, dźwięczna, środkowojęzykowa, zwarto-szczelinowa, miękka
Podczas wymawiania głoski dź wargi odsunięte są od zębów, nieznacznie wysunięte do przodu, kąciki ust zaciśnięte. Masa języka unosi się do podniebienia twardego, gdzie następuje zwarcie, przechodzące w szczelinę, jak przy wymowie ż. Podniebienie miękkie przylega do tylnej ściany jamy gardła słabiej niż podczas wymowy ć. Głoska dx wymawiana jest w wyrazach w nagłosie i śródgłosie. Nie występuje przed samogłoską y.
Sposób pokazu
Zwracamy uwagę dziecka na układ warg, ich napięcie ułatwia właściwe ułożenie masy języka. Przykładamy palec wskazujący do ust, naśladując gest nakazujący milczenie. Wymawiamy przedłużony dźwięk dziia lub słowo dziadek. Podczas wymawiania sylab/wyrazu prawą dłoń dziecka umieszczamy na naszej krtani, uświadamiając w ten sposób dźwięczność głoski.
Jeśli dziecko ma trudności z realizacją głoski, łączymy wymowę głoski zwartej d i szczelinowej ź, wymawiając szybko dzia dzio dziu.
Wizualizacja: palec wskazujący na krtani, potem palec na ustach (gest uciszenia)
Utrwalamy wymowę głoski w sylabach:
dzia dzio dziu dzi
adzia odzio udziu edzie idzi adzio adziu adzie adzi odzia odziu odzie odzi udzia udzio udzie udzi edzia edzio edziu edzi adzi edzi udzi odzi ydzi
W wyrazach w nagłosie:
Dziadzio, dziadek, dziób, dzień, dziura, dziobać, dziupla
W śródgłosie:
Budzik, ludzie, łodzie, tydzień, urodziny, widzieć, siedzieć
Pokazujemy dziecku różnice znaczeń wyrazów zawierających głoski opozycyjne:
Opozycja ć:dź
Cień-dzień
Jecie-jedzie
Sieci-siedzi
Bucik-budzik