Wytrzynałość i zywotność lufy.

W momencie strzału wytwarza się bardzo duże ciśnienie gazów prochowych, które nie powinno jednak powodować rozdęcia lub rozerwania lufy. Lufę wykonuje się z odpowied­nich materiałów, aby mogła wytrzymać tak duże ciśnienie. Wytrzymałość lufy zależy od grubości jej scianek i jakości materiału. Lufa broni strzeleckiej w części wlotowej jest grubsza, a w wylotowej — cieńsza.

Oprócz tego lufę powinien cechować znaczny zapas wy­trzymałości, gdyby ciśnienie z jakichkolwiek przyczyn prze­kroczyło normę, co jest możliwe ze względu na wahania warunków zewnętrznych. Jeżeli ciśnienie gazów procho­wych mieści się w graniach obliczonej wytrzymałości lufy, to lufa jest narażona na sprężystą deformację, czyli pod wpły­wem ciśnienia lufa rozszerza się na całej swej długości, a po ustaniu działania ciśnienia — wraca do poprzednich roz­miarów. Gdy ciśnienie w lufie przekroczy określoną jej wy­trzymałość, wówczas nastąpi ostateczna deformacja lufy w postaci jej rozdęcia lub rozerwania.

W praktyce strzeleckiej wypadki rozerwania lufy karabi­nowej zdarzają się bardzo rzadko, gdyż lufy są silne i wy­trzymałe. Natomiast rozdęcie lufy jako wynik nieodpowied­niego obchodzenia się i nieumiejętnej eksploatacji broni ob­serwuje się znacznie częściej.

Przyczyną rozdęcia lufy jest obecność obcego ciała w przewodzie lufy podczas strzału, które mogło pozostać po czyszczeniu broni, jak resztki pakuł, kropla wody, ziarnka piasku itp. Obce ciało w przewodzie lufy powoduje przyha­mowanie ruchu pocisku, zaś gazy- rozprzestrzeniające się za pociskiem odbyają się od dna pocisku w kierunku powrótnym.W tym czasie główna masa gazów zmierza w kierunku wylotu. Spotkanie się tych dwóch fal powoduje miejscowe sunę ciśnienie, które przewyższa zapas wytrzymałości lufy. Takie gwałtowne zwiększenie się ciśnienia powoduje rozdacie, a czasem nawet rozerwanie się lufy. Rozdęcie można łatwo rozpoznać po dokładnym przyjrzeniu się prze­wodowi lufy. Ma ono kształt półcienia (półpierścienia), nie­kiedy występuje też na zewnątrz w postaci wypukłego pierścienia. W celu uniknięcia rozdęcia należy zawsze do­kładnie czyśdć przewód lufy i przed strzelaniem uważnie go sprawdzić,

Nieznaczne rozdęcie lufy w części wlotowej lub w środku lufy nie ma większego wpływu na celność strzelania. Mogą natomiast wystąpić zrywy pocisków z gwintów. Rozdęcie lufy karabinu w części wylotowej nie może zapewnić dob­rego skupienia, a tym samym celności strzelania.

Na skutek strzelań lula zużywa się, zmiany w lufie wywołują zjawiska mechaniczne, termiczne i chemiczne. Ruch pocisku w przewodzie lufy wywołuje duże tarcie, zaokrąglać krawędzie pól i bruzd, powoduje ścieranie wewnętrz­nych ścianek lufy. Oprócz tego poruszające się z duża prędkością cząsteczki gazów uderzają z wielką siłą w ścianki przewodu lufy, w wyniku czego gromadzi się osad w postaci cienkiego, porowatego nalotu. Powstająca przy strzale sprę­żysta deformacja lufy, powoduje pojawienie się na wewnętrz­nych ściankach lufy wielu drobniutkich szczelin. Tworzeniu się tych szczelin sprzyja także wysoka temperatura gazów prochowych (prawie dwukrotnie większa od temperatury wytapiania stali), która w wyniku krótkiego działania powo­duje stopienie metalu.

W nagrzanej warstwie metalu następuje jeszcze większe rozszerzenie się ścianki lufy zwiększające powstałe już przedtem szczeliny. Kruchość wierzchniej warstwy metalu ze szczelinami doprowadza do tego, że pocisk w czasie ruchu w przewodzie lufy wykrusza drobne cześci metalu z powstałych szczelinu

Zużycie lufy w znacznej mierze powoduje także osad pozostający w przewodzie lufy po strzale. Są to produkty powstałe w wyniku spalenia się spłonki i ładunku prochowe­go oraz metalu pozostawionego przez pocisk lub wytopione­go z powstałych szczelin, cząsteczek łuski itp. Ilość osadu w lufie zależy od liczby oddanych strzałów i jakości lufy

(zwiększa się proporcjonalnie do liczby wystrzelonych pocis­ków i gorszej materiałowo jakości lufy).

1

2

---