NERKA
POŁOŻENIE
Nerka jest narządem parzystym, położonym w jamie brzusznej, pierwotnie zaotrzewnowo, na mięśniu lędźwiowym większym, mięśniu czworobocznym lędźwi i części lędźwiowej przepony.
Nerka prawa leży na wysokości pomiędzy Thl2-L3 lewej rzutujemy na Thl 1-L2. Nerka ma kształt fasoli, , waga 120-200 g. Zatoka nerkowa ma długość 7 cm
SĄSIEDZTWO
Przednia powierzchnia prawej nerki sąsiaduje z:
• nadnerczem prawym;
• prawym płatem wątroby;
• częścią zstępującą dwunastnicy;
• zgięciem wątrobowym okrężnicy;
• pętlami jelita cienkiego.
Przednia powierzchnia lewej nerki sąsiaduje z:
• nadnerczem lewym;
• żołądkiem;
• trzonem trzustki;
• śledzioną;
• zgięciem śledzionowym okrężnicy;
• pętlami jelita cienkiego.
Powierzchnię tylną każdej nerki (niezależnie od strony) krzyżują:
• naczynia podżebrowe;
• I para naczyń lędźwiowych;
• nerw podżebrowy;
• nerw biodrowo-podbrzuszny;
• nerw biodrowo-pachwinowy.
BUDOWA
W budowie zewnętrznej nerki wyróżniamy:
• powierzchnię przednią;
• powierzchnię tylną (powierzchnia przednia jest bardziej wypukła niż tylna);
• brzeg przyśrodkowy - wklęsły - zawiera wnękę nerki;
• brzeg boczny - wypukły;
• biegun górny - szerszy i cieńszy;
• biegun dolny - węższy i grubszy.
Układ: VAU (Vena - Arteria - Ureter).
Nerka - okryta torebką włóknistą- głęboka warstwa włókna mięsne gładkie Na zewnątrz od torebki włóknistej leży torebka tłuszczowa, obejmująca nerkę wraz z nadnerczem. -znaczenie ochronne dla nerki
Na zewnątrz od torebki tłuszczowej nerka jest pokryta powięzią nerkową Geroty, która od przodu jest pokryta otrzewną ścienną. Powięź ta jest zbudowana z dwóch blaszek:
- przedniej (powięź przednerkowa);
- tylnej (powięź zanerkowa).
Budowa
Na przekroju czołowym przez nerkę widoczny jest miąższ nerki i zatoka nerki Zatoka nerkowa otwiera się w kierunku przyśrodkowym poprzez wnękę nerki. W zatoce nerkowej leżą kielichy mniejsze kielichy większe, miedniczka nerkowa, tętnice i żyły międzypłatowe oraz tkanka tłuszczowa.
Na przekroju miąższu wyróżniamy istotę korową i rdzenną. Istota rdzenna tworzy tzw. piramidy nerkowe, które na przekroju mają kształt trójkątny. Są zwrócone podstawami w kierunku kory nerki, a szczytami w kierunku zatoki nerkowej. Szczyt piramidy nosi nazwę brodawki nerkowej i jest objęty kielichem mniejszym. Istota korowa stanowi zewnętrzną część miąższu nerki oraz wchodzi między piramidy tworzące słupy nerkowe
Stąd korę dzielimy na:
• część promienistą
• część skłębioną
Jednostką anatomiczną i czynnościową nerki jest nefron. W każdej nerce znajduje się ok. l 000 000 nefronów.
Nefron jest zbudowany z następujących części:
• ciałko nerkowe, zbudowane z kłębka naczyń włosowatych tętniczych, otoczone torebką Bowmana;
• kanalik proksymalny - kręty pierwszego rzędu - wychodzący z torebki Bowmana;
• pętla Henlego, w której wyróżnia się ramię wstępujące i zstępujące;
• kanalik dystalny - kręty drugiego rzędu.
W istocie korowej leżą ciałka nerkowe oraz kanaliki pierwszego i drugiego rzędu (są to tzw. części kręte). W piramidach (rdzeniu) i promienistościach rdzennych leżą pętle Henlego oraz cewki zbiorcze i przewody brodawkowe (są to tzw. części proste).
Kanalik dystalny uchodzi do cewki zbiorczej, która nie jest elementem nefronu. Do każdej cewki zbiorczej uchodzi szereg kanalików dystalnych. Cewki zbiorcze biegną w promienistościach rdzennych oraz w piramidach nerkowych i łączą się w przewody brodawkowe, uchodzące na szczycie każdej brodawki, na tzw. polu sitowym, do kielichów mniejszych
Miedniczki nerkowe mogą występować w dwóch postaciach. Wyróżniamy:
• typ bańkowaty, o krótkich kielichach mniejszych (kielichy większe mogą być nieobecne);
• typ rozgałęziony, o małej miedniczce i długich kielichach.
UMOCOWANIE
Do struktur mocujących nerkę należą:
• torebka tłuszczowa;
• korzeń nerki;
• otrzewna pokrywająca przednią powierzchnię nerki;
• sąsiadujące narządy;
• powięź nerkowa;
• ciśnienie wewnątrzbrzuszne.
UNACZYNIENIE
Aorty brzusznej - tętnica nerkowa - gałąź przednią i tylną- tętnice międzypłatowe zakręcają na podstawach piramid, zmieniając nazwę na tętnice łukowate.
Tętnice łukowate - tętnice międzyzrazikowe, - tętniczki proste właściwe. Od tętnic międzyzrazikowych odchodzą naczynia doprowadzające, dochodzące do kłębków nerkowych. Ponadto tętnice międzyzrazikowe oddają do rdzenia nerki tętniczki proste właściwe, podobnie jak tętnice łukowate. Z kłębków wychodzą naczynia odprowadzające , które następnie dzielą się na kapilary odżywiające korę nerki (oplatają one kanaliki kręte). W ten sposób powstaje sieć dziwna tętniczo-tętnicza.
Korę nerki unaczyniąją ponadto tzw. tętniczki Ludwiga, odchodzą od tętnic międzyzrazikowych i naczyń odprowadzających. Do rdzenia nerki, oprócz tętniczek prostych właściwych (od tętnic łukowatych) i międzyzrazikowych, dochodzą jeszcze tętnice proste rzekome, odchodzące od naczyń odprowadzających.
Krew żylna odpływa z kory nerki żyłkami gwiaździstymi , które łączą się w żyły międzyzrazikowe , a te uchodzą do żył łukowatych .
Z rdzenia nerki krew zbierają żyłki proste, które uchodzą także do żył łukowatych
Żyły łukowate towarzyszą tętnicom i uchodzą do żył międzypłatowych. W zatoce nerki żyły międzypłatowe łączą się w żyłę nerkową , która zarówno po prawej, jak i lewej stronie uchodzi do żyły głównej dolnej.