Komunikacja - ogół procesów polegających na przemieszczaniu się w przestrzeni: ludności, towarów, informacji lub energii. Komunikacja obejmuje transport i łączność.
System transportowy- transport samochodowy, kolejowy, wodny, rurociągowy, lotniczy, juczny (zwierzęcy).
Mierniki transportu - długość sieci transportowej, gęstość sieci transportowej, praca przewozowa. (tonokilometr, pasażerokilometr).
Podział ze względu na środowisko, w którym odbywa się transport: lądowy (naziemny, podziemny, nadziemny), wodny (żegluga, morski i śródlądowy), przemysłowy (rurociągowy, przewodnikowy, przenośnikowy), powietrzny (lotniczy).
Podział ze względu na zasięg: lokalny, regionalny, krajowy, kontynentalny, międzykontynentalny.
Rodzaj napędu: silnikowy (parowy, spalinowy, elektryczny, atomowy), bezsilnikowy.
Charakter przewozów: pasażerski, towarowy.
Sposób przenoszenia ładunku: ciągły - strumieniowe przemieszczanie masy, przewozowy - w postaci przesyłowego, nieciągły - pozostałe rodzaje transportu (lądowy, wodny, powietrzny).
Forma własności transportu - prywatny, państwowy, spółdzielczy.
Łączność - dziedzina komunikacji obejmująca przesyłanie i przekazywanie na odległość wszelkich informacji oraz przesyłanie paczek pocztowych, łączność zalicza się do grona najstarszych form aktywności ludzi. Ludzie porozumiewali się na odległość już w starożytności (znaki dymne, tam tamy)
Formy łączności - poczta, radio, telewizja, telefony, komórki, Internet.
Czynniki rozwoju komunikacji -
przyrodnicze - ukształtowanie terenu, klimat, odległość od morza, istniejąca sieć rzeczna, rodzaj gruntu.
Pozaprzyrodnicze - poziom rozwoju technologicznego, zamożność społeczeństwa, polityka kraju, sytuacja międzynarodowa kraju, kadra, sprzęt.
Podział łączności - pocztowa, przewodowa, radiowa i satelitarna.
Światowa telefonia stacjonarna - ilość abonentów / 1000 mieszkańców. W najbardziej rozwiniętych najlepiej najwyższy wskażnik - USA, bo 500-700 na 1000 mieszkańców Ponadto Europa zach, Kanada, Australia Najniższy - Afryka (Republika Demokratyczna Afryki) Gdzie jest 1 abonent na 1000 mieszkańców. POLSKA: TPSA, Netia. Do lat 80' - niska ilość Od 90' - zwiększa się Obecnie - nie zwiększa się jak w 90' Nie przekracza 400/1000
Telefonia komórkowa od lat 80, na świecie: Skandynawia, Europa zach, USA, Japonia. W Polsce od 90, Era, Plus, Orange Obecnie jest 5 000 000 abonentów i ta liczba zwiększa się
Internet na świecie od 80, a od 90 w powszechnym użytku. Polska - końcówka 90 lat.
Funkcje Internetu: komunikacyjne, informacyjne, rozrywkowe, daje zatrudnienie, handel, edukacja.
Turystyka - celowy ruch ludności trwający mniej niż jeden rok.
Podział ze względu na cel: matrymonialny, zarobkowy, handlowy, krajoznawczy, edukacyjny, rekreacyjny, specjalny, rodzinny, poznawczy, biznesowy, leczniczy, religijny.
Czynniki rozwoju turystyki: stopień zamożności społeczeństwa, rozwój urbanizacji, walory środowiska przyrodniczego, walory środowiska antropologicznego, poziom rozwoju infrastruktury turystycznej, sytuacja międzynarodowa kraju, polityka państwa, czynnik demograficzny, stopień wykształcenia.
Wpływ turystyki na środowisko naturalne:
Turystyka zrównoważona - ma na celu max ochronę środowiska naturalnego (szlaki turystyczne, ograniczona ilość turystów, Australia, USA, Polska, Czechy)
Turystyka nieracjonalna - w krótkim czasie zarobić dużo pieniędzy (Austria)
Wpływ na gospodarkę krajów słabo rozwiniętych - Pozytywne: bilans płatniczy zrównoważony rozwija się infrastruktura kraju, zmniejsza się bezrobocie. Negatywne: degradacja środowiska naturalnego, zbytnie uzależnienie gospodarki, tylko od jednego działu, zanik lokalnych kultur.
Przykłady państw żyjących z turystyki: Dominikana, Haiti, Seszele, Maledywy, Tajlandia.
Regiony turystyczne świata:
Europa - kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Wybrzeże Morza Śródziemnego, Zamki nad Loarą, Jeziora Skandynawskie.
Ameryka północna: wielki Kanion, Las Vegas, Niagara, Yellowstone, Alaska.
Ameryka Środkowa: Kuba, Kultura Inków, Andy, Amazonia, Rio de Janeiro.
Afryka: RPA, Egipt, Maroko.
Bliski wschód: Egipt, Kuwejt, Izrael, Mekka, Medyna.
Azja wschodnia z Pacyfikiem: Opera w Sydney, Mur Chinśki, Klasztor Szaolin, unikalna fauna i flora Wielka Rafa Koralowa, Tokyo.
Azja południowa: Indie, Sri Lanka, Tadz Mahal, Mount Everest.
Podział Europy na regiony turystyczne:
Europa północna: Islandia, Irlandia, Wlk. Brytania, Szwecja, Norwegia, Dania, Finlandia.
Europa wschodnia: Polska, Czechy, Slowacja, Estonia, Litwa, Rumunia, Bułgaria,
Europa zachodnia: Niemcy, Austria, Szwajcaria, Francja, Belgia,
Europa południowa: Hiszpania, Włochy, Portugalia, Grecja, Kraje byłej Jugosławii.
Czynniki rozwoju turystyki w Polsce: 96 szybki rozwój. Walory środowiska antropologicznego i naturalnego, atrakcyjność cen, tranzytowe położenie, więzi rodzinne, sportowcy, słynni ludzie, dobra kuchnia, sprawy biznesowe.
Regiony turystyczne Polski:
pobrzeże Bałtyckie: Parki Narodowe, Międzyzdroje, Gdańsk, Sopot, plaże, jod w powietrzu,
pojezierze: Wilczy Szaniec, Jeziora Mazurskie, Duże kompleksy leśne, Malbork, Rospuda, Gniezno.
Niziny: Parki narodowe, antropologiczne: Warszawa (starówka, Powązki, Łazienki), Poznań, Wrocław,
wyżyny: wąwozy lessowe, jaskinia Raj, antropologiczne: Kraków z Kazimierzem, Częstochowa, Spodek, Zamość, Skansen Królowa Luiza.
Sudety góra Ślęża, jeziora polodowcowe,
Karpaty: Zakopane, parki narodowe, zjawiska krasowe.
Bariery rozwoju w Polsce: reklama (niedostatek w Polsce), infrastruktura, problem z sanitariatami, niski stopień bezpieczeństwa.
Komunikacja śródlądowa rzeczna w Polsce - Przewozi się: materiały budowlane, węgiel, metale, nawozy sztuczne. Transport pasażerski - turystyczny; największe znaczenie: Odra, Wisła i Kanał Gliwicki. Odra -żeglowna przez 220 dni, wykorzystywana także przez Niemcy, Czechy, Węgry. Największe porty: Opole, Wrocław, Szczecin. Wisła jest żeglowna przez 180 dni ze względu na niski stopień regulacji na odcinku od GOP do Krakowa i od Warszawy na północ. Największe porty: Kraków, Sandomierz, Warszawa, Toruń, , Gdańsk. Kanał Gliwicki -długość wynosi 46 km, łączy Gliwice z Kędzierzynem Koźlem; Długość połączeń kanałowych około 450 km. Do najważniejszych kanałów: Gliwicki, Bydgoski,, Elbląski, Mazurski. Ta branża transportu nie odgrywa ważnej roli.
Kolej na świecie - Kraje o dużej gęstości sieci kolejowej: Szwajcaria, Belgia, Holandia, Niemcy; Najdłuższe linie: Australia, Kanada, Rosja, USA, Brazylia, RPA, Szwecja, Chiny; Najnowocześniejsza kolej świata: od 1981 roku - TGV (Paryż - Lyon); 1993 rok - TGV - Nord (Paryż - Lille - Calais), osiąga prędkość 300 km/h; Najszybszą koleją świata kolej japońska, osiąga prędkość ok. 550 km/h.
Kolej w Polsce - 1842 rok - początek kolejnictwa, 1848 rok - powstaje kolej warszawsko - wiedeńska. Cechą jest nierównomierne rozłożenie. Najlepiej w śląskim. Najsłabiej w Podkarpackim i Lubelskim.
Lotnictwo na świecie - Wymaga wysokich nakładów finansowych i wykwalifikowanej kadry; jest ekonomiczny (ekspresowe przesyłki) ekologiczny i bezpieczny; Tempo rozwoju spowolnione w wyniku ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku. Najwięcej samolotów mają: USA, Kanada, Wlk Brytania, Niemcy, Ukraina. Największe znaczenie mają połączenia transatlantyckie: Europa - Ameryka północna, Europa - Ameryka środkowa, Europa - Ameryka - południowa, a ponadto Europa - Japonia i Europa - Australia. Największe lotniska świata: Chicago, Nowy Jork, Tokio, Londyn, Paryż, Frankfurt nad Menem, Największe towarzystwa lotnicze: PAN - AM, Aerofłot, Lufthansa, Air France, British airways, Air India,. Produkcja samolotów: USA (Los Angeles, Dallas, Baltimore), Chiny, Japonia, Rosja (Moskwa, ST. Petersburg), Wielka Brytania (Bristol, Manchester,), Francja, Ukraina (Charków, Kijów)