Działalność instytucji opiekuńczo - wychowawczych ( typy placówek) i zasady jej funkcjonowania
Typy placówek opiekuńczo - wychowawczych
1) placówki wsparcia dziennego,
2) placówki interwencyjne,
3) placówki rodzinne,
4) placówki socjalizacyjne,
5) placówki resocjalizacyjne.
Placówki wsparcia dziennego:
Świetlice środowiskowe, szkolne, inne świetlice.
Placówki wsparcia dziennego dzielą się na:
Opiekuńcze - prowadzone w formie kół zainteresowań, świetlic, klubów, ognisk wychowawczych, które pomagają dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i organizowaniu czasu wolnego;
Specjalistyczne - w których jest realizowany program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, rehabilitacja, resocjalizacja.
współpracuje ze szkołą, ośrodkiem pomocy społecznej i innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.
zapewnia wychowankom opiekę w określonych godzinach.
organizuje zespołową pomoc w nauce.
organizuje pomoc socjalną i dożywianie.
systematycznie współpracuje ze szkołą, domem rodzinnym, sądami, ośrodkami pomocy społecznej.
zapobiega powstawaniu zaburzeń emocjonalnych w zachowaniu.
organizuje zajęcia specjalistyczne typu: socjoterapeutycznego, korekcyjnego, logopedycznego.
aktywizuje rozwój jednostki.
organizuje formy spędzania czasu wolnego, poprzez gry i zabawy ruchowe.
integruje osoby o zbliżonych lub takich samych zainteresowaniach.
rozwija zainteresowania i uzdolnienia wychowanków.
udziela pomocy w sytuacjach kryzysowych szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych i osobistych w oparciu o diagnozę indywidualną dziecka i jego rodziny.
Placówki interwencyjne;
przyjmują dzieci w nagłych sytuacjach kryzysowych.
sporządzają diagnozę dziecka i rodziny dotyczącą zdrowia, rozwoju umysłowego, stanu emocjonalnego i związków rodzinnych.
do placówki interwencyjnej przyjmowane są dzieci od lat siedmiu niezależnie od miejsca zamieszkania. W wyjątkowych przypadkach, w szczególności gdy dziecku nie można zapewnić rodzinnej opieki zastępczej, do placówki interwencyjnej mogą być przyjmowane dzieci młodsze.
placówka interwencyjna jest zobowiązana do regularnego informowania powiatowego centrum pomocy rodzinie o przebywających w niej dzieciach.
pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W przypadku gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 3 miesiące.
zaspokaja indywidualne potrzeby edukacyjne dziecka, umożliwiają mu wyrównywanie opóźnień szkolnych i kontynuowanie nauki na odpowiednim poziomie.
Placówki rodzinne: rodzinny dom dziecka
placówka rodzinna zapewnia dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodziców całodobową opiekę i wychowanie w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego, do momentu powrotu dziecka do rodziny, umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej lub jego usamodzielnienia.
tworzy jedną, wielodzietną rodzinę dla dzieci, które nie mogą być umieszczone w rodzinie zastępczej lub przysposabiającej,
wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i stopniowo usamodzielniające się,
umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu,
zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych.
utrzymuje kontakt z ośrodkiem pomocy społecznej i powiatowym centrum pomocy rodzinie.
Placówki socjalizacyjne; domy dziecka
zapewnia całodobową opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej, dla których nie znaleziono rodzinnej opieki zastępczej.
zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensacyjne,
zapewnia dzieciom kształcenie i wychowanie opóźnionym w rozwoju
podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej
szuka rodzin przysposabiających lub umieszcza w rodzinnych formach opieki zastępczej.
pracuje z rodziną dziecka
organizuje dla swoich wychowanków odpowiednie formy opieki w środowisku.
Placówki resocjalizacyjne; Zakłady poprawcze
zapewnia możliwość indywidualnego oddziaływania na dzieci niedostosowane społecznie odpowiednio do ich osobowości i potrzeb wychowawczych,
zapewnia kształcenie dzieci na poziomie ogólnokształcącym i zawodowym, udział w szczególności w życiu kulturalnym, sportowym, społecznym i wdrażanie do pracy,
przygotowuje dzieci do życia w naturalnym środowisku społecznym zgodnie z uznanymi normami oraz do samodzielności.
umożliwia leczenie uzależnień
placówka resocjalizacyjna może prowadzić działalność w formie dziennej, całodobowej turnusowej lub okresowej.
Charakterystyka uzależnień i jej przyczyny
Uzależnienie, czyli toksykomania to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji (syntetycznych lub naturalnych, mających szkodliwy wpływ na organizm i psychikę jednostki). W praktyce zaś określenie to używane jest w kilku znaczeniach. Wyróżniamy m.in.:
Uzależnienie fizjologiczne (fizyczne) to nabyta silna potrzeba stałego zażywania jakiejś substancji odczuwana jako szereg dolegliwości fizycznych (np. bóle, biegunki, uczucie zimna, wymioty, drżenia mięśni, bezsenność). Zaprzestanie jej zażywania (odstawienie) prowadzi do wystąpienia zespołu objawów, które określa się jako zespół abstynencyjny. W leczeniu uzależnienia fizjologicznego stosowana jest detoksykacja, czyli odtrucie. Zaliczamy np.: nikotynizm, alkoholizm, narkomanie, lekomanie itp.
Uzależnienie psychiczne (psychologiczne) to nabyta silna potrzeba stałego wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji, czynione jest to w celu uzyskania efektu natury emocjonalnej - dla przyjemności (powtórzenie poprzednio doznanych pod jego wpływem pożądanych przeżyć) lub uzyskania odprężenia, ulżenia w cierpieniu, złagodzenia złego samopoczucia, której niespełnienie jednak nie prowadzi do poważnych fizjologicznych następstw. Zaliczamy np.: hazard i gry komputerowe, telewizja, Internet, jedzenie, słodycze, kupowanie, praca, nadmierna dbałość o tężyznę fizyczną.
Uzależnienie społeczne (socjologiczne) wiąże się z zażywaniem środków toksycznych pod wpływem panującej mody lub w grupie ludzi podobnych do siebie, w kręgach młodzieży z tzw. subkultur. Istotą zjawiska jest bardzo silne uzależnienie od grupy, co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad i obyczajów. Ponadto osoba uzależniona, w miarę pogłębiania się choroby rezygnuje z ważnych dla siebie wcześniej aktywności, wypada z ról społecznych (utrata pracy, usunięcie ze szkoły, konflikty w rodzinie, zanik zainteresowań, zawężenie kontaktów do grupy narkomańskiej). Następuje najczęściej coraz większa kryminalizacja środowiska, w którym obraca się uzależniony.
Przyczyny
osobowościowe - mała odporność na stres, niedojrzałość społeczna i emocjonalna, obawa przed światem, lęk przed problemami, próba ucieczki od nich.
czynniki środowiskowe - osobą uzależnioną może być każdy, niekoniecznie człowiek ze środowiska patologicznego. Często są to np. dzieci z \"dobrych domów\".
nacisk grupowy - pod jego wpływem szerzy się moda na narkotyki. Może być próbą zademonstrowania przez młodzież dorosłości.
fałszywe opinie - opinie lansowane przez środowiska rozprowadzające narkotyki mają na celu zmniejszanie obawy potencjalnych odbiorców przed narkotykiem i wyolbrzymiają jego pozytywne skutki.
ciekawość.
Wybrane zagadnienia zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży
Zaburzenia zachowania (CD - conduct disorder) stanowią złożony zespół problemów emocjonalnych oraz dotyczących ogólnego postępowania dzieci i młodzieży. Dziecko z CD ma poważne trudności z opanowaniem i przestrzeganiem zasad moralnych oraz zachowaniem się w sposób akceptowany społecznie. Nie uznaje autorytetu dorosłych, nie respektuje podstawowych reguł życia społecznego, przejawia zachowanie agresywne, które zagraża zdrowiu fizycznemu innych osób, często niszczy przedmioty stanowiące jego własność, jak również należące do innych, okłamuje, kradnie, wychodzi z domu i nie dociera do szkoły, zdarzają mu się także ucieczki w nieznane na okres dłuższy niż kilka godzin. Przez innych oceniane jest raczej jako chuligańskie, zbuntowane niż jako chore czy zaburzone umysłowo, choć na pewno wymagające pomocy.
Rodzaje zaburzeń
Łagodne zaburzenia zachowania - są rozpoznawane, gdy postępowanie dziecka czy młodego człowieka prowadzi do pomniejszego naruszenia prawa i nie powoduje silnego zagrożenia zdrowia i życia innych osób. Jest jednak uciążliwe, odbiega od przyjętych norm i spełnia kryteria diagnostyczne,
Umiarkowane zaburzenia zachowania - to termin używany w odniesieniu do zaburzeń emocjonalnych i społecznych w znacznym stopniu groźnych dla otoczenia i stanowiących zagrożenie dla zdrowia fizycznego ludzi i zwierząt.
Nasilone zaburzenia zachowania - są rozpoznawane, gdy wszystkie kryteria diagnostyczne zawarte w DSM-IV są spełnione, a ich występowanie ze szczególnie dużą intensywnością i różnorodnością objawów z poszczególnych grup, jest obserwowane w postępowaniu dziecka czy młodego człowieka.
Zaburzenia dzielą się na:
1. zespół niestabilności ( skłonności depresyjne, tendencje do wycofywania się,
słabość kontaktów społecznych, skłonność do konfliktów, ucieczki ) stanowiący
niewielkie zagrożenie społeczne,
2. zespół zachowania aspołecznego ( niechęć do nauki i pracy, nadużywanie alkoholu,
włóczęgostwo, konfliktowość ) - jest to średni stopień zagrożenia dla
społeczeństwa,
3. zespół przestępczości (zagrożenie dla innych osób, niszczenie mienia, znęcanie się
nad innymi osobami, wczesne przed 14 r. ż. ujawnianie skłonności przestępczych,
wykroczenia przeciw prawu (ujawnione i nieujawnione ) stanowiący znaczne
zagrożenie dla porządku społecznego
ZACHOWANIA AGRESYWNE, które powodują zagrożenie fizyczne lub
wyrządzają krzywdę innym ludziom lub zwierzętom.
Kwalifikują się do nich:
- tyranizowanie, grożenie, zastraszanie innych,
- częste inicjowanie walk fizycznych,
- używanie broni, mogącej powodować poważne fizyczne uszkodzenia,
- okrucieństwo fizyczne wobec ludzi,
- okrucieństwo wobec zwierząt,
- dokonywanie kradzieży bezpośrednio od ofiary (wymuszanie, kradzieże
kieszonkowe i inne ),
- świadome branie udziału w podpaleniu z intencją spowodowania poważnej
szkody,
- świadome niszczenie cudzej własności.
2. OSZUSTWA LUB KRADZIEŻE, do których zalicza się:
- włamania do domu, budynku lub samochodu,
- kłamstwo w celu uniknięcia zobowiązań lub uzyskania określonych dóbr,
- kradzież rzeczy o większej wartości bez konfrontacji z ofiarą
3. POWAŻNE ŁAMANIE ZASAD, NORM, REGUŁ, NAKAZÓW I PRAW.
- przebywanie wbrew zakazom rodziców poza domem rodzinnym w nocy przed 13
r. ż.,
- ucieczka z domu bez zamiaru powrotu,
- wagarowanie (częste).