Proces kreacji pieniądza - rola Banku Centralnego i Banku Komercyjnego.

W toku akcji kredytowej banków komercyjnych - bank kredytując tworzy pieniądz. W związku z tym mówimy o takim zjawisku jak kreacja pieniądza przez system bankowy. Bank centralny prowadząc politykę pieniężną, a dokładniej mówiąc sterując stopą rezerw obowiązkowych uczestniczy w kreacji pieniądza przez system bankowy.

Załóżmy, że mamy taką hipotetyczną sytuację, że Bank A posiada depozyt w wysokości 1000zł. Bank centralny ustala stopę rezerw obowiązkowych na poziomie 20%. Oznacza to, że Bank A musi pozostawić 200zł jako rezerwę nadwyżkową, a do kwoty 800zł może udzielić kredytów. Załóżmy, że bank pożycza całą rezerwę nadwyżkową (800zł) firmie X, która zaciąga kredyt w celu spłacenia zobowiązania wobec Firmy Y, która to firma posiada konto w Banku B. Firma X zaciąga kredyt i daje polecenie przelewu kwoty 800zł na konto Firmy Y w banku B, jako spłatę zobowiązania. Bank B otrzymuje depozyt w wysokości 800zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jest zobowiązany pozostawić 20% (160zł) jako rezerwę nadwyżkową, a do kwoty 640zł może udzielić kredytów. Znowu zakładamy, że Bank B udziela kredytu firmie K w wysokości całej rezerwy nadwyżkowej (640zł). Firma K zaciąga kredyt celem spłaty zobowiązania wobec Firmy L, która posiada konto w Banku C. Bank C otrzymuje kwotę 640zł, co oznacza, że z tej kwoty musi pozostawić 128zł jako rezerwę obowiązkową, a do kwoty 512zł może udzielić kredytów i proces rozpoczyna się od początku.

Pierwszy kredyt wywołał sytuację łańcuchową: 800+640+512+...

Korzystając ze wzoru na mnożnik kreacji pieniądza przez system bankowy jesteśmy w stanie stwierdzić, jaką wielkość pieniądza ten system wykreuje.

Bank centralny może wpływać na proces kreacji pieniądza przez system bankowy np.: przez sterowanie stopą rezerw obowiązkowych, np.: jeżeli bank centralny ustali SRO na poziomie 25% będzie to oznaczało, że Bank A będzie mógł udzielić kredytu tylko do wysokości 750zł, a 250zł będzie musiał zatrzymać jako rezerwę nadwyżkową, co zmieni cały ciąg i w rezultacie system bankowy wykreuje mniejszą ilość pieniądza:

Czyli wzrost stopy rezerw obowiązkowych o 5% spowodowało spadek wykreowanego pieniądza przez system bankowy o 1000zł, czyli o 25%.

---