BŁĘDY W DEFINICJACH - ĆWICZENIA
1. ĆWICZENIE. Znajdź błędy w następujących definicjach:
(a) Urzędnik to pracownik urzędu. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
(b) Definicja przez abstrakcję to definicja takich cech, których nie da się zdefiniować w inny sposób, niż przez abstrakcję. Błędne koło - glosa występuje też w definiensie
(c) Student to osoba wpisana w poczet studentów uczelni wyższej. Błędne koło (idem per idem) - glosa występuje też w definiensie
(d) Student to słuchacz uniwersytetu. Nieadekwatna krzyżująca + + +
(e) Stolica to miasto stołeczne. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
(f) Brylant to diament oszlifowany w Holandii. Nieadekwatna za wąska + + -
(g) Bursztyn to skamieniały przedmiot. Nieadekwatna za szeroka - + +
(h) Rower to pojazd dwukołowy wyposażony w kierownicę i siodełko. Nieadekwatna krzyżująca + + +
(i) Substancja czynna w aspirynie to kwas acetylosalicylowy. Definicja niezrozumiała (ignotum per ignotum)
(j) Parlamentarzysta to członek parlamentu. Błędne koło (idem per idem) - wyraz, z którego wywiedziona glosa
(k) Gatunek to wszelkie zbiorowisko form, które ma pochodzenie wspólne i odrębne od innych gatunków. Błędne koło - glosa występuje też w definiensie
(l) Wybitny specjalista to ktoś, kto za takiego został uznany przez stosowne grono decyzyjne złożone z wybitnych specjalistów w danej dziedzinie. Błędne koło (idem per idem) - glosa występuje też w definiensie
(m) Kwadrat to figura czworokątna i równoboczna. Nieadekwatna za szeroka - + +
(n) Opowiadanie to jest epicki utwór literacki. Nieadekwatna za szeroka - + +
(o) Nazwa jest to wyrażenie, które odnosi się do konkretnych przedmiotów. Nieadekwatna za szeroka - + +
(p) Poprawna definicja sprawozdawcza terminu T to prawdziwa wypowiedź, która zawiera termin T. Nieadekwatna za szeroka - + +
(r) Definicja projektująca regulująca to definicja zmieniająca sens terminu. Nieadekwatna za szeroka - + +
(s) Definicja klasyczna to inaczej definicja równościowa. Nieadekwatna za szeroka - + +
(t) Definicja indukcyjna to definicja sformułowana za pomocą dwóch warunków. Nieadekwatna za szeroka - + +
(u) Samochód to pojazd lądowy do przewożenia ludzi. Nieadekwatna krzyżująca + + +
(a) Parlamentarzysta to inaczej poseł. Nieadekwatna za wąska + + -
(b) Śmierć jest cechą każdego człowieka. Nieadekwatna rozsuwająca z przesunięciem kategorialnym - śmierć to zdarzenie, a cecha to cecha + - +
(c) Karbon to substancja, z której robi się karbonowe przedmioty. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
(d) Rekonwalescencja to cecha osób, które przebyły poważną chorobę i powracają do zdrowia. Nieadekwatna rozsuwająca z przesunięciem kategorialnym - rekonwalescencja to proces, a cecha to cecha. + - +
(e) Wyższa uczelnia to instytucja naukowa posiadająca uprawnienia do nadawania tytułu doktorskiego. Nieadekwatna krzyżująca + + +
(f) Dzieło sztuki to twór człowieka o cechach upodobniających go do innych dzieł sztuki. Błędne koło (idem per idem) - glosa występuje też w definiensie
(g) Logika to zjawisko polegające na precyzyjnym i poprawnym myśleniu. Nieadekwatna rozsuwająca z przesunięciem kategorialnym - logika to rzecz, a zjawisko to zdarzenie lub proces + - +
(h) Homeomorfizm to przekształcenie ciągłe, które posiada przekształcenie odwrotne ciągłe. Definicja niezrozumiała (ignotum per ignotum)
(i) Aksjologia to dział filozofii zajmujący się problematyką aksjologiczną. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
(j) Grzech na gruncie religii katolickiej to postępowanie, które przynosi szkodę innym osobom. Nieadekwatna krzyżująca + + +
(k) Fundamentalna praca z danej dziedziny, to praca, która ilością cytowań nie ustępuje pozostałym fundamentalnym pracom z tej dziedziny. Błędne koło (idem per idem) - glosa występuje też w definiensie
(l) Nazwa to wyrażenie, które posiada przynajmniej jeden desygnat. Nieadekwatna za wąska + + -
(m) Postępowaniem sprawiedliwym nazwiemy takie, które jest zgodne z zasadami sprawiedliwości. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
(n) Parapsychologia to nauka o zjawiskach parapsychologicznych. Błędne koło (idem per idem) - wyraz wywiedziony z glosy w definiensie
ĆWICZENIE. Które z poniższych wypowiedzi są prawdziwe (jeśli nie - dlaczego).
(a) To, czy w definicji występuje błąd ignotum per ignotum zależy od wiedzy adresata definicji. tak
(b) To, czy w definicji występuje błąd przesunięcia kategorialnego zależy od wiedzy adresata definicji. nie
(c) Zawsze, kiedy zakresy definiendum i definiensa są rozłączne, mówimy o błędzie przesunięcia kategorialnego. nie
(d) Kiedy wiedza twórcy definicji i adresata definicji tylko częściowo się pokrywają, mówimy o błędzie krzyżowania się zakresów. nie