Zakażenia grzybicze skóry powodują :
• 1.Dermatofity
• 2.Grzyby pleśniowe
• 3.Grzyby drożdżopodobne
Czynniki usposabiające do występowania grzybicy
• czynniki immunologiczne:
1. niedobór neutrofilów we krwi obwodowej (ostra białaczka, CT),
2. niektóre schorzenia prowadzące do braku limfocytów T, fagocytów jednojądrzastych (AIDS, CT),
3. defekt układu siateczkowośródbłonkowego (wrodzony brak lub defekt śledziony, splenektomia)
• chemioterapia i radioterapia (zmieniają skład flory endogennej albo
osłabiają obronę gospodarza przed zakażeniem)
• leki immunosupresyjne (cytostatyki)
• antybiotyki
• kortykosteroidy
• przerwanie ciągłości tkanek (urazy skóry, błon śluzowych, oparzenia, maceracja tkanek, okluzja)
• Zabiegi chirurgiczne - sztuczne zastawki serca, intubacja, tracheostomia, endoskopia, przeszczepy nerek, przetaczanie krwi, operacje p. pokarmowego, serca, ginekologiczne
• Czynniki fizjologiczne - infekcje, choroby wyniszczające, ciąża, okres noworodkowy, zaburzenia endokrynologiczne
• Czynniki żywieniowe - dieta bogata w węglowodany, niedobór witamin
• Wyróżnia się grupy społeczne, które są szczególnie narażone.
• Są to grupy zawodowe w których czynniki miejscowe i środowiskowe związane są z wykonywaną pracą.
• Wśród górników, żołnierzy czy sportowców odsetek zakażeń grzybiczych skóry i stóp jest wysoki.
• Ma to związek z noszeniem nieprzewiewnej odzieży i obuwia wykonanych
z tworzyw sztucznych i gumy.
• Przebywanie w skupiskach ludzkich takich jak internaty, hotele robotnicze, koszary, siłownie, baseny, gabinety odnowy biologicznej sprzyja zakażeniom grzybiczym
• Ostatnio pojawiają się doniesienia o wzroście zakażeń grzybami z rodzaju Fusarium u ludzi pracujących w szklarniach przy uprawie roślin
• Czynniki miejscowe (urazy stóp, paznokci) przez noszenie niewygodnego obuwia czy nadmierna potliwość ma także wpływ na zwiększenie podatności na zakażenie.
• Jednym z bardzo ważnych czynników predysponujących do zakażeń jest noszenie ubrań i obuwia z materiałów syntetycznych zwiększających potliwość skóry.
• Osobną grupę stanowią osoby ze zmniejszoną odpornością organizmu np.
1. chorzy zakażeni wirusem HIV,
2. pacjenci w trakcie chemioterapii czy radioterapii
3. chorzy leczeni lekami cytotoksycznymi
GRZYBY DROŻDŻOPODOBNE
• Najczęściej Candida albicans (inne C. tropicalis, C.pseudotropicalis,
C.parapsilosis, C. krusei)
• Malassezia furfur (Pityrosporum ovale, orbiculare)
• Trichosporon
ZAKAŻENIA DROŻDŻAKOWE
• Specyfiką tych zakażeń jest zależność od stanu ogólnego pacjenta, a także od czynników miejscowych, gdyż czynnikami etiologicznymi tych zakażeń są drożdżaki, bytujące na skórze i błonach śluzowych (saprofity)
• Chorzy z cukrzycą, w ciąży, chorzy z nowotworami, zakażeni HIV, poddani immunosupresji, leczeni antybiotykami i kortykosteroidami.
DROŻDŻAKOWE ZAPALENIE JAMY USTNEJ Candidosis mucosae oris
OSTRE RZEKOMOBŁONIASTE, tzw. PLEŚNIAWKI (Candidosis pseudomembranacea acuta, soor)
Białawe naloty, „ścięte mleko”
Po usunięciu nalotu - żywoczerwony rumień z nadżerkami
Język, policzki, dziąsła, podniebienie, gardło
Często u dzieci, u cukrzyków
u osób z obniżoną odpornością
Pieczenie, uczucie palenia
OSTRE ZANIKOWE (Candidosis acuta atrophicans)
Żywoczerwone plamy, rozlane
Zanik brodawek liściastych i wygładzenie powierzchni języka
Charakterystyczny - uporczywy, piekący ból
Dorośli, najczęściej z cukrzycą
W przebiegu antybiotykoterapii
PRZEWLEKŁE ZANIKOWE (Candidosis chronica atrophicans)
Czerwone plamy na powierzchni błon śluzowych w miejscu styku z protezą
Ból i pieczenie
Czasem przerost brodawczakowaty
PRZEWLEKLE ROZROSTOWE (Candidosis chronica pseudomembranacea)
Białoszare plamki i blaszki otoczone rumieniem
U chorych z AIDS
Duża oporność na leczenie
• Badania dodatkowe: badanie mikroskopowe bezpośrednie, hodowla
• Diagnostyka różnicowa: leukoplakia, afty, liszaj płaski, pęcherzyca, kiła wtórna
• Leczenie:
1. ogólnie - ketokonazol, itrakonazol, flukonazol;
2. zewnętrznie - nystatyna w zawiesinie, Pimafucin Lotio, Pimafucort Lotio, mikonazol (Daktarin żel do jamy ustnej)
• Profilaktyka: czyszczenie protez
DROŻDŻAKOWE ZAPALENIE KĄCIKÓW UST, ZAJADY Cheilitis angularis, perleche)
• Zakażenie pierwotne lub towarzyszące kandydozie jamy ustnej
• Pęknięcia naskórka, rumień, strupy w kącikach ust
• Przewlekły przebieg
• Dolegliwości bólowe
KANDYDOZA POCHWY I SROMU (Candidosis vaginae et vulvae. Vulvovaginitis candidamycetica)
• Rumieniowe ogniska zapalne, obrzęk i zaczerwienienie sromu
• Zmiany mogą przechodzić na wewnętrzną powierzchnię ud
• Białawe naloty
• Upławy serowate
• Pieczenie, świąd
• Częściej u kobiet w ciąży i u osób z obniżoną odpornością
ZAPALENIE DROŻDŻAKOWE ŻOŁĘDZI I WORKA NAPLETKOWEGO (Balanitis et balanoposthitis candidamycetica)
Rzadziej
Zmiany rumieniowe i białawe naloty na błonie śluzowej członka, czasem z obecnością pęcherzyków i nadżerek
Świąd i pieczenie
DROŻDŻAKOWE ZAPALENIE BLON ŚLUZOWYCH NARZĄDÓW PŁCIOWYCH
• Badania dodatkowe: badanie mikroskopowe bezpośrednie, hodowla
• Diagnostyka różnicowa: liszaj płaski, alergiczne reakcje kontatktowe, zakażenia bakteryjne, chlamydiami i rzęsistkiem pochwowym
• Leczenie:
1. ogólnie - ketokonazol, itrakonazol, flukonazol;
2. zewnętrznie - nystatyna, klotrimazol, bifonazol, ekonazol, Pimafucin, Pimafucort, mikonazol.
3. Zapobieganie nawrotom - leczenie partnera.
WYPRZENIA DROŻDŻAKOWE (Intertrigo candidamycetica)
• Ostrozapalne, sączące ogniska rumieniowe, czasem pokryte białawym nalotem
• Maceracja, pęknięcia
• Odgraniczone
• Satelity (grudki, krosty)
• Często u osób otyłych i z cukrzycą
• Okolice wyprzeniowe - narażone na działanie ciepła, wilgoci lub otarcia naskórka (pachwiny, pachy, okolica podsutkowa, szpara międzypośladkowa, przestrzenie międzypalcowe, pępek)
• Badania dodatkowe: badanie mikroskopowe bezpośrednie, hodowla
• Różnicowanie: wyprzenie mechaniczne i bakteryjne, grzybica pachwin, luszczyca
• Leczenie:
1. ogólnie - ketokonazol, itrakonazol, flukonazol;
2. zewnętrznie - klotrimazol, bifonazol, ekonazol, mikonazol, cyklopiroks.
KANDYDOZA MIĘDZYPALCOWA
• Często w klimacie gorącym
• Częściej u kobiet
• Częściej na rękach
• Związek z narażeniem na wilgoć
• Maceracja przestrzeni międzypalcowych, z pęknięciami, nadżerkami, brzeżnym odwarstwieniem naskórka
• Często współistnieje z kandydozą paznokci i wałów paznokciowych
KANDYDOZA PIELUSZKOWA (Diaper dermatitis, napkin rash)
• W miejscu przylegania pieluszki
• Wilgoć, brak dostępu powietrza, drażniący wpływ amoniaku
• Ostro zapalne zmiany rumieniowe, czasem z nadżerkami
• Satelity
DROŻDŻYCA PAZNOKCI I WAŁÓW PAZNOKCIOWYCH (Onychia et perionychia candidamycetica
• Ręce - Zmiany w płytce paznokciowej poprzedzone zapaleniem wałów paznokciowych (zanokcica)
• Obrzęk, bolesność, zaczerwienienie, ropna wydzielina przy ucisku
• Płytka zmieniona, szorstka, matowa z poprzecznymi zagłębieniami (linie Beau)
• Choroba zawodowa np. u praczek
• Badania dodatkowe: badanie mikroskopowe bezpośrednie, hodowla
• Diagnostyka różnicowa: paronychia - zakażenie bakteryjne, grzybica paznokci, luszczyca
• Leczenie:
1. ogólnie - ketokonazol, itrakonazol, flukonazol;
2. zewnętrznie - klotrimazol, bifonazol, ekonazol, mikonazol, cyklopiroks.
3. Zapobieganie - unikanie nadmiernego kontaktu z wodą.
ZAKAŻENIA DROŻDŻAKAMI LIPOFILNYMI Malassezia furfur
ŁUPIEŻ PSTRY (PITYRIASIS VERSICOLOR)
Zakażenie powierzchowne skóry ze złuszczaniem i odbarwieniem
(hipopigmentacją) / z przebarwieniem (hiperpigmentacją)
Malassezia furfur, Pityrosporum ovale
Kark, plecy, klatka piersiowa, ramiona
Plamki czerwono-brązowe / kawa z mlekiem o lekko zluszczającej powierzchni, z czasem plamiste odbarwienia
Ceglasta fluorescencja w lampie Wooda
• Badania dodatkowe: badanie mikroskopowe bezpośrednie, badanie w lampie Wooda
• Diagnostyka różnicowa: bielactwo nabyte, bielactwo kiłowe, DS., łupież różowy
Giberta
• Leczenie:
1. ogólnie - ketokonazol, itrakonazol;
2. zewnętrznie - ketokonazol, bifonazol, ekonazol, terbinafina.