Rachunek przepływów pieniężnych.
Przyrost lub spadek przewidywanego kapitału obrotowego netto powoduje zmniejszenie lub zwiększenie stanu środków pieniężnych związanych z działalnością bieżącą operacyjną. Zmiany stanu zapasów, należności, rozliczeń międzyokresowych i zobowiązań krótkoterminowych oraz ich wpływ na saldo środków pieniężnych mają swoje odzwierciedlenie w zestawieniu przepływów pieniężnych zbudowanym metodą pośrednią na podstawie bilansu oraz rachunku zysków i strat.
|
III Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej |
Rys.1.6.POPRAWIC: Kapitał obrotowy a rachunek przepływów pieniężnych.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Ustawy o rachunkowości
Powyższe korekty pozwalają w efekcie określić rzeczywisty strumień pieniężny netto osiągnięty w działalności operacyjnej.
Przyrost zapasów powoduje zmniejszenie środków pieniężnych. Wynika to z tego, że koszt zużycia materiałów i surowców jest ewidencjonowany w rachunkowości w momencie sprzedaży produktów z nich wytworzonych, a środki pieniężne wydane na zakup materiałów i surowców nie są wliczone w koszt własny sprzedaży produktów, czyli nie występują jeszcze w rachunku zysków i strat. Im więcej firma gromadzi zapasów, tym więcej środków pieniężnych jest w tych zapasach zamrożone.
Przyrost należności handlowych powoduje zmniejszenie środków pieniężnych, ponieważ sprzedaż jest ewidencjonowana przez sprzedającego w momencie wystawienia faktury, a nie w momencie otrzymania zapłaty. Oznacza to, że należności muszą być w tym czasie finansowane z innych źródeł, co wymaga poniesienia na nie wydatku pieniężnego. Jest to często odroczenie zapłaty w wyniku udzielonego kredytu kupieckiego, będącego finansowaniem zapasów u odbiorcy.
Elementem aktywów obrotowych są również krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe czynne. Stanowią one poniesione z góry wydatki, które należy wliczać w koszty w ciągu następnych okresów, których one dotyczą. Przyrost tych rozliczeń wiąże się więc z pomniejszeniem stanu środków pieniężnych. Są to na przykład koszty zakupu, koszty remontu środków trwałych, czynsze i dzierżawy płatne z góry, koszty przygotowania nowej produkcji.
Z kolei zwiększenie stanu rozliczeń międzyokresowych biernych i przychodów przyszłych okresów w rachunku przepływów pieniężnych wykazuje się jako zwiększenie środków pieniężnych.
W pierwszym przypadku przewiduje się powstanie wydatków w terminie późniejszym w stosunku do okresów, w których należałoby je zaliczyć do kosztów osiągania przychodów. W kosztach tworzy się więc rezerwę w wysokości przewidywanej części wydatków dotyczących okresów liczenia wyniku finansowego.
W przypadku przychodów przyszłych okresów również następuje zwiększenie środków pieniężnych przez np.:
pobrane od kontrahentów wpływy za świadczenia, które będą wykonane w następnych okresach sprawozdawczych;
środki pieniężne otrzymane na sfinansowania nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych.
Korekta w postaci zmiany stanu rezerw - w przypadku ich wzrostu - ma za zadania „wycofanie” z wyniku kolejnych wartości memoriałowych, a w przypadku zmniejszenia stanu „skorygowanie” memoriałowych kosztów do wartości, które - stając się wymagalnymi zobowiązaniami- mogły pociągać za sobą pieniężne rozchody.
Również przyrost zobowiązań krótkoterminowych powoduje zwiększenie środków pieniężnych. Koszty zakupu na kredyt kupiecki są ewidencjonowane w rachunkowości w momencie otrzymania faktury, a na ogół niedokonywana jest zapłata Zakup na kredyt kupiecki jest odroczeniem zapłaty w stosunku do daty sprzedaży. Powoduje to więc, że poprawia się płynność finansowa przedsiębiorstwa.
Rachunek przepływów pieniężnych wyjaśnia więc i obrazuje wpływ zmian w składnikach majątku podmiotu oraz w źródłach jego finansowania na wartość przyrostu środków pieniężnych. Ustalenie dzięki temu sprawozdaniu czynników o zasadniczym znaczeniu dla tej wartości pozwala określić poprawę lub pogorszenie zdolności płatniczej podmiotu oraz dalsze jej perspektywy.
D. Krzemińska, op. cit., str. 107.
M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa2002, str. 619.
D. Krzemińska, przytoczona za: R. Gasza, S. Kalinowski, J. Mizerka, A. Skowroński, op. cit., str. 60.
Podstawy rachunkowości, Praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. dr hab. Z. Messnera, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Katowice 1997, str. 101.
K. Sawicki, op. cit., str. 94.
Praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. dr hab. Z Messnera, op. cit., str101.
Ustawa o rachunkowości
M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, op. cit., str. 632.
D. Krzemińska, przytoczone za: R. Gasza, S. Kalinowski, J. Mizerka, A. Skowroński, op. cit., str. 109.
M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, op. cit., str. 595.