28-11-2007

Paradygmat Keynesowski

Filary / założenia paradygmatu:
1. Nie zakłada się istnienia doskonale konkurencyjnych rynków o rozdrobnionej strukturze (przeciwnie do paradygmatu neoklasycznego). Przedsiębiorstwa nie dostosowują się w sposób konsekwentny do warunków rynkowych (w szczególności ma to miejsce na rynkach dóbr).

2. Keynesowski sposób interpretacji oparty jest na przeświadczeniu, że większość ekonomicznych decyzji skierowana jest w przyszłość. Przyszłość ta dla planujących jest jednak nieznana, brakuje pewnych informacji. Podmioty ekonomiczne podejmują swoje decyzje w warunkach niepewności, decyzje oparte są na intuicji. Wzmacniane są czynniki spekulacyjne. Keynesiści mówią o tzw. destabilizującej spekulacji.

Rynek dóbr:

Przedsiębiorstwa starają się dostosować produkcje do popytu, ale działają w warunkach niepewności - nie wiedzą, jaki będzie popyt. Przyjmuje się, że przedsiębiorstwa przewidują bezbłędnie.

Y_t^de = Y_t^d

Popyt oczekiwany Popyt faktyczny

(przedsiębiorstwa przewidują bezbłędnie)

Niekiedy przedsiębiorstwa dopasowują swoja produkcję do popytu z okresu poprzedniego, daje to następujący zapis:

Y_t^de = Y^d _t-1 to opóźnienie Lundberga

Popyt na dobra

Gospodarstwa domowe przeznaczają dochody na konsumpcję i oszczędności. Keynes twierdził, że stopy procentowe są czynnikiem przeważającym, jeśli chodzi o oszczędzanie. Gospodarstwa domowe nie maksymalizują swojej użyteczności (nie zawsze podejmują dobre decyzje).

Konsumpcja - 2 podejścia:

1. Gospodarstwa domowe dopasowują wielkość swej konsumpcji do swego bieżącego dochodu.

2. Gospodarstwa domowe dopasowują konsumpcję bieżącą do dochodu z okresu poprzedniego (tzw. opóźnienie Robertsona).

Tłumaczy się to tym, że w momencie wydatkowania pieniędzy nie wiemy, jaki wypracujemy obecnie dochód.

Równowaga na rynku dóbr i pieniądza. Tzw. Model IS - LM

Założenia modelu:

1. Przedsiębiorstwa dostosowują swoja produkcję do popytu na dobra.

2. Ich oczekiwania są zawsze trafne.

3. Popyt na dobra składa się z prywatnej konsumpcji oraz inwestycji.

4. Konsumpcja zależy od bieżącego dochodu a ponadto uwzględniana jest także konsumpcja autonomiczna.

Model ten składa się z dwóch części: krzywej IS i krzywej LM.

Krzywa IS jest zbiorem różnych kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy których rynek dóbr znajduje się w równowadze. Ma ona nachylenie malejące (gdy jest wysoka stopa procentowa - dochód jest niski i odwrotnie).

Krzywa LM (dotyczy rynku pieniądza) jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu, przy których rynek pieniądza znajduje się w równowadze. Nachylenie krzywej jest dodatnie (rosnące).

[A, B, C, D - punkty przecięcia linii]

E ( r ₀, Y₀) - punkt równowagi

Interpretacja:

W punkcie E rynki dóbr i pieniądze równoważą się, oznacza to, że oddziałują one wzajemnie na siebie. W procesie tych oddziaływań ustalają się odpowiadające warunkom równowagi poziomy stopy procentowej r ₀ i dochodu Y₀.

Punkt A

Przypuśćmy, że stopa procentowa kształtuje się na poziomie r₁. Przy dochodzie równym Y₁ znaleźlibyśmy się w punkcie A na krzywej IS. Kombinacja stopy procentowej i dochodu zapewniałaby więc równowagę na rynku dóbr, jednak dla zapewnienia równowagi na rynku pieniądza konieczny byłby dochód Y₂.

Przy stopie procentowej r₁ dochód w wysokości Y₁ okazuje się zbyt niski dla zapewnienia równowagi na rynku pieniądza. Jeżeli dochód jest zbyt niski, to popyt na pieniądz okazuje się niewystarczający w zestawieniu z dana wielkością jego podaży. Nadwyżka podaży pieniądza spowoduje spadek stopy procentowej. Procesy dostosowawcze będą trwały tak długo, aż stopa procentowa nie obniży się do r _0. Przy takim jej poziomie popyt globalny i dochód zwiększyły się na tyle, żeby spowodować wzrost popytu na pieniądz wystarczający do ustalenia się równowagi zarówno na rynku pieniądza, jak i na rynku dóbr.

Punkt C

W sytuacji odwrotnej, gdy stopa procentowa wynosi K₂, a dochód Y₂ znajdujemy się w punkcie C. Dochód okazuje się za wysoki z punktu widzenia równowagi na rynku pieniądza. Wystąpi nadwyżka popytu na pieniądz, która wpłynie na wzrost stopy procentowej. Podobnie jak poprzednio, proces ten potrwa aż do momentu, gdy obydwa rynki znajdą się w równowadze (gdy stopa procentowa wyniesie r ₀, a dochód będzie równy Y₀).

T: Główne nurty współczesnej ekonomii.

Nurty ekonomii:

1. Nowa szkoła klasyczna w makroekonomii (NSK)
   - Przedstawiciele: P. Minford (Wielka Brytania), R. Lucas, T. Sargent.
   - Powiązanie z ekonomią klasyczną

- Do równowagi na wszystkich rynkach zachodzi w sposób błyskawiczny, natychmiast.
- Państwo nie powinno ingerować, powinno starać się prowadzić politykę budżetową przez restrykcyjną politykę pieniężną, zmniejszenie wydatków państwa, obniżenie podatków(mamy starć się zwiększyć produkcję potencjalną, by GMP była jak najdalej na wykresie).

2. Monetaryści
   - lider: M. Friedman, inny znany: E.S. Phepls;

- Zajmują się głównie problemami pieniężnymi - zwalczaniem inflacji, kontrolują wzrost podaży pieniądza. Wg nich wzrost podaży pieniądza nie może być większy niż wzrost gospodarczy w danym okresie. Do równowagi dochodzi na rynku szybko, ale trochę to musi potrwać...

3. Eklektyczni Keynesiści
   - eklektyzm - łączenie różnych poglądów w całość.

- przedstawiciele: J. Meade, J. Hicks, J. Tobin, R. Solow;
- Beck: ”Eklektycznych Keynesistów należy traktować jako Keynesistów na krótką metę i monetarystów w analizie długookresowej”.
- wg nich do równowagi dojdzie, ale późno.

4. Skrajni Keynesiści

• przedstawiciele: N. Kaldor, W. Godley;

• wg nich rynki są niezdolne do samoczynnego osiągnięcia równowagi nawet w bardzo długim okresie. Bezrobocie i nadprodukcja bez interwencji państwa mogą utrzymywać się nawet w nieskończoność.

Zagadnienia	NSK	Monetaryści	Eklektyczni Keynesiści	Skrajni Keynesiści
1. Osiąganie równowagi rynkowej.	Bardzo szybkie	Dosyć szybkie	Dosyć wolne	Bardzo wolne
2. Jaka jest analiza (długo- czy krótkookresowa)?	Niewielka różnica między tymi okresami z racji szybkich dostosowań.	Ważniejsza jest dla nich analiza długookresowa.	Obie analizy są ważne, nie lekceważą krótkiego okresu.	Krótki okres jest bardzo ważny
3. Pełne zatrudnienie.	Zawsze blisko pełnego zatrudnienia.	Nigdy za daleko od pełnego zatrudnienia.	Może być bardzo daleko.	Bardzo - bardzo daleko.
4. Wnioski dla polityki gospodarczej (polityka popytowa czy podażowa).	Zarządzanie popytem jest bezużyteczne, doniosła rola polityki podażowej.	Ważniejsza polityka podażowa, należy unikać gwałtownych zmian popytu.	Równie ważne zarządzanie popytem i podażą.	Tylko zarządzanie popytem jest istotne.

Stopa procentowa [r]

Dochód [Y]

IS

LM

Stopa procentowa [r]

Dochód [Y]

Stopa procentowa [r]

Dochód [Y]

r₁

r₀

r₂

Y₁

Y₀

Y₂

E

IS

LM

B

A

C

D

---