GOSPODARKA HORMONALNA

1. Hormon luteinizujący, lutropina, LH - wydzielany przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej.

2. Hormon folikulotropowy , FSH - hormon tropowy (grupa hormonów wydzielanych przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej, których zadaniem jest regulacja wydzielania innych hormonów) o budowie peptydowej. Pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa i produkcję estrogenów.

3. ESTROGENY - grupa hormonów płciowych do których zalicza się estradiol, estron i estriol. Estrogeny są nazywane hormonami żeńskimi i najważniejszą rolę odgrywają w organizmie kobiet, ale są też niezbędne dla mężczyzn - ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność.

• Ich produkcja jest regulowana przez hormon folikulotropowy wydzielany przez przysadkę mózgową.

• Estrogeny są wytwarzane z cholesterolu jak wszystkie hormony steroidowe.

• Synteza zachodzi w jajnikach oraz w niewielkim stopniu w innych tkankach: łożysku, tkance tłuszczowej, kościach, mózgu.

• Estron jest również wytwarzany przez adipocyty (komórki tkanki tłuszczowej).

• W osoczu występują w formie związanej z albuminą lub globuliną wiążącą steroidy płciowe (SSBG).

U mężczyzn estrogeny są w niewielkich ilościach produkowane przez jądra i korę nadnerczy.

Estrogeny wpływają na wiele cech i funkcji organizmu, szczególnie kobiecego.

W zakresie budowy ciała są odpowiedzialne za:

• kształtowanie się żeńskich narządów płciowych w czasie rozwoju płodowego i po urodzeniu (I-rzędowe cechy płciowe),

• rozwój drugorzędnych cech płciowych kobiecych

• kształtowanie się psychiki i popędu płciowego (III-rzędowe cechy płciowe).

W trakcie cyklu miesiączkowego stężenie estradiolu zmienia się, co wywołuje określone efekty fizjologiczne:

• w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego stymulują rozrost błony śluzowej macicy i odbudowę w niej naczyń krwionośnych;

• przygotowują błonę śluzową macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja;

• pobudzają gruczoły śluzowe szyjki macicy do wydzielania śluzu;

• w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego powodują rozrost endometrium i ułatwiają zagnieżdżenie jaja;

• kończą krwawienie miesiączkowe.

W trakcie krwawienia ich stężenie wzrasta, co prowadzi do wzrostu krzepliwości krwi i zakończenia krwawienia.

• Skutki niedoboru estrogenów:

• zaburzenia miesiączkowania

• niepłodność

• zanik (lub ograniczone występowanie) II-rzędowych

cech płciowych

• męska sylwetka

• hirsutyzm

• obniżenie barwy głosu

• zanik III-rzędowych cech płciowych

• osteoporoza

• Skutki nadmiaru estrogenów:

• zaburzenia miesiączkowania

• zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepów i zatorów

• nadmierny przerost błony śluzowej macicy

• obrzęki, nadmierny zastój wody i jonów Na⁺

• przyrost masy ciała

• powiększenie piersi

• zaburzenia funkcji wątroby, kamica dróg żółciowych, żółtaczka

• napady migreny

• nudności, wymioty, złe samopoczucie

4. PROGESTERON - steroidowy żeński hormon płciowy (grupa hormonów o zbliżonej budowie opartej na pierścieniu węglowodorowym cholesterolu o różnorodnych funkcjach biologicznych. Steroidy są małocząsteczkowymi hormonami, które bez trudu przenikają przez błonę komórkową i dla których receptory znajdują się w jądrze komórek, na które oddziałują.) wytwarzany przez ciałko żółte i łożysko (w czasie ciąży). Najważniejszy hormon wydzielany przez gonady (jajniki i jądra).

Wydzielanie progesteronu wzrasta po owulacji, co przygotowuje błonę śluzową macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja hamuje skurcze macicy wstrzymuje dojrzewanie pęcherzyków Graafa.

---