PYTANIA I ODPOWIEDZI
BHP
51. Scharakteryzować wyrobiska ze stopniem a b c niebezpieczeństwa wybuchu metanu.
1) niezagrożonych wybuchem metanu, stanowiących wyrobiska ze stopniem „a” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli nagromadzenie metanu w powietrzu powyżej 0,5% jest wykluczone
2)ze stopniem „b” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli w normalnych warunkach przewietrzania nagromadzenia metanu w powietrzu powyżej 1% jest wykluczone
3)ze stopniem „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli nawet w normalnych warunkach przewietrzania nagromadzenia metanu w powietrzu może przekroczyć 1%
53. Zasady pomiaru metanu.
§265.1
pod stropem wyrobiska.- § 265.2pomiar zawartości metanu pod stropem wyrobiska wykonuje się nie niżej niż 10 cm od najwyższego miejsca niezabudowanego stropu, szczelnej obudowy lub okładziny obudowy.
§ 281.1.Metanomierze kontrolują zawartość w przodkach wyrobiska, w prądach powietrza wlotowych i wylotowych z przodków, w komorach, we wnękach wiertniczych, w miejscach wykonania robót szczałowych, przy tamach izolacyjnych, w innych wyrobiskach i miejscach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub przez osobe przez niego wyznaczoną.
Ponad obudową wyrobiska- §265.3 wykonuje się w najwyższym dostępnym miejscu wyrobiska nad obudową.
§281.2.W pokładach zaliczonych do II miejscach IV kategorii zagrożenia metanowego miejscach: korytarzowych a)drążonych wyrobiskach korytarzowych miejscach komorowych miejscach wentylacja odrębną miejscach strefie 50m od przodka, miejscach odstępach nie większych niż 10m raz na dobę miejscach dni pracy. b) wyrobiskach miejscach wentylacją odrębną, miejscach odstępach nie większych niż 50m raz miesiącu. c) wyrobiskach przyścianowych zaliczonych do pomieszczeń „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, miejscach których zabudowane są urządzenia elektryczne. d) innych miejscach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub osobę przez niego wyznaczoną.
W miejscach możliwych wypływów lub gromadzenia się metanu- w wyrobiskach korytarzowych korytarzowych wybierkowych w pokładach zaliczonych do III i IV kategorii zagrożenia metanowego, w których prowadzone SA roboty strzałowe, metaniarze powinni kontrolować zawartość metanu nad obudową w 50-metrowej strefie we wszystkich kierunkach od miejsc prowadzenia robót strzałowych , w odstępach nie większych niż 10 m raz na dobę w dni pracy.
54. Prognoza zagrożenia metanowego
§ 252. 1. Projektując eksploatację pokładów węgla, których metanonośność jest większa niż 2,5 m3/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, oraz pokładów, nad którymi w odległości do 120 m lub pod którymi w odległości do 60 m zalegają niewyeksploatowane pokłady węgla o metanonośności większej niż 2,5 m3/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, opracowuje się prognozy metanowości bezwzględnej wyrobisk wybierkowych.
2. Prognozy metanowości bezwzględnej wyrobisk wybierkowych opracowuje się dla:
1) pokładu węgla lub jego części jeszcze nieeksploatowanej, wraz z projektem technicznym eksploatacji,
2) wyrobiska wybierkowego w pokładzie węgla wraz z projektem technicznym tego wyrobiska.
§ 253. Projektując wyrobiska korytarzowe o długości powyżej 200 m w pokładach węgla o metanonośności większej niż 4,5 m3/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, opracowuje się prognozy metanowości bezwzględnej wyrobisk.
§ 254. Prognozy metanowości bezwzględnej wyrobisk wykorzystywane są dla obliczenia potrzebnej ilości powietrza, podejmowania decyzji o ewentualnym wprowadzeniu odmetanowania i dla ustalenia innych niezbędnych środków profilaktyki metanowej.
§ 255. Prognozy metanowości bezwzględnej wyrobisk wybierkowych i korytarzowych w nierozpoznanych częściach złoża opracowuje rzeczoznawca.
55.Linie obrony wobec zagrożenia metanowego
a)metanomierze § 266. 1. W systemach metanometrii automatycznej i zabezpieczeń metanometrycznych urządzeń elektrycznych stosuje się metanomierze:
1) wyłączające spod napięcia urządzenia elektryczne,
2) rejestrujące wyniki pomiarów zawartości,
3) wyłączająco-rejestrujące.
2. Metanomierze wyłączające spod napięcia urządzenia elektryczne, stanowiące automatyczne zabezpieczenie metanometryczne urządzeń elektrycznych, powinny:
1) samoczynnie wyłączać spod napięcia urządzenia elektryczne, gdy zawartość metanu w powietrzu przekroczy dopuszczalną wartość, z wyjątkiem urządzeń dopuszczonych do pracy przy dowolnej zawartości metanu,
2) sygnalizować świetlnie lub akustycznie w dyspozytorni metanometrycznej albo w miejscu zabudowy metanomierza przekroczenia dopuszczalnych zawartości metanu w powietrzu,
3) wskazywać lub rejestrować w dyspozytorni metanometrycznej lub w miejscu zabudowy metanomierza zawartość metanu w powietrzu.
3. Metanomierze rejestrujące, stosowane dla automatycznej kontroli zawartości metanu w powietrzu, powinny:
1) rejestrować w dyspozytorni metanometrycznej zawartości metanu w wyrobiskach,
2) sygnalizować świetlnie lub akustycznie w dyspozytorni metanometrycznej albo w miejscu zabudowy metanomierza przekroczenia dopuszczalnych zawartości metanu w wyrobiskach.
§ 267. 1. Metanomierzami wyłączająco-rejestrującymi zabezpiecza się urządzenia elektryczne zainstalowane w ścianie oraz w wyrobiskach przyścianowych.
2. W razie przekroczenia zawartości 2% metanu w powietrzu wypływającym ze ściany lub zawartości 1% metanu w powietrzu dopływającym do ściany, metanomierze powinny wyłączać spod napięcia urządzenia elektryczne zabudowane:
1) w ścianie,
2) w wyrobisku przyścianowym z prądem powietrza wypływającym ze ściany,
3) w wyrobisku przyścianowym z prądem powietrza dopływającym do ściany, na odcinku co najmniej 10 m od wlotu do ściany.
3. Czujniki metanomierzy kontrolujące zawartość metanu w prądzie powietrza wypływającego ze ściany zabudowuje się pod stropem:
1) w wyrobisku przyścianowym - w odległości nieprzekraczającej 10 m od wylotu ze ściany, jeżeli na wylocie nie łączą się prądy powietrza,
2) w ścianie - w odległości 2 m od wyrobiska przyścianowego, jeżeli na wylocie łączą się prądy powietrza.
4. Czujnik metanomierza kontrolujący zawartość metanu w prądzie powietrza dopływającym do ściany zabudowuje się pod stropem w ścianie, w odległości nie większej niż 10 m od wyrobiska przyścianowego.
5. W ścianach o wysokości mniejszej niż 1,5 m, w których wyposażenie techniczne uniemożliwia zabudowanie czujnika metanomierza w ścianie pod stropem, kierownik działu wentylacji wyznacza miejsce zabudowy czujnika lub czujników w wyrobiskach przy-ścianowych z prądem powietrza dopływającym do ściany, w odległości nie większej niż 10 m od wlotu do ściany.
b) przewietrzania wyrobisk
§ 268. 1. W wyrobiskach przewietrzanych za pomocą lutniociągów zabudowuje się metanomierze wyłączająco-rejestrujące, kontrolujące zawartość metanu pod stropem wyrobiska.
2. Czujniki metanomierzy, o których mowa w ust. 1, zabudowuje się:
1) przy przewietrzaniu przodka lutniociągiem tłoczącym - w odległości nie większej niż 10 m od czoła przodka, w miejscu stwierdzanych największych zawartości metanu,
2) przy przewietrzaniu przodka lutniociągiem ssącym między wlotem do lutni ssącej a czołem przodka - w odległości nie większej niż 6 m od czoła przodka,
3) w odległości od 10 m do 15 m od skrzyżowania z wyrobiskiem przewietrzanym opływowym prądem powietrza.
3. Czujniki metanomierzy, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, zabudowuje się w wyrobiskach o długości większej niż 15 m, a czujniki metanomierzy, o których mowa w ust. 2 pkt 3, w wyrobiskach o długości większej niż 25 m.
4. Czujniki metanomierzy, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, powinny powodować wyłączenie:
1) kombajnów chodnikowych - przy przekroczeniu zawartości 1% metanu w powietrzu,
2) maszyn i innych urządzeń z napędem elektrycznym, zainstalowanych w wyrobiskach przewietrzanych za pomocą lutniociągów - przy przekroczeniu zawartości 2% metanu w powietrzu.
5. Czujniki metanomierzy, o których mowa w ust. 2 pkt 3, powinny powodować wyłączenie:
1) urządzeń elektrycznych zainstalowanych w wyrobisku przewietrzanym lutniociągiem tłoczącym - przy przekroczeniu zawartości 2% metanu w powietrzu,
2) urządzeń elektrycznych zainstalowanych w wyrobisku przewietrzanym lutniociągiem ssącym - przy przekroczeniu zawartości 1% metanu w powietrzu.
52. Istota zagrożenia metanowego
Mieszanina metanu z powietrzem w stosunku objętościowym 1:10 ma własności wybuchowe (mieszanina piorunująca). Tworzenie się tej mieszaniny w kopalniach węgla kamiennego o proporcji 4,5 - 15 % stanowi mieszaninę wybuchową. W proporcji powyżej 15% pali się płomieniowo. Bywa częstą przyczyną groźnych w skutkach eksplozji.
WUG
27. Zawał- nagłe, niespodziewane obsunięcie się rozluzowanych skał stropowych do wyrobiska, przebiegające w sposób gwałtowny i mogący spowodować wypadki i zaburzenia w produkcji.