Tryb congiuntivo presente - formy i użycie
Congiuntivo presente - forme e l'uso

Tryb congiuntivo (łączący) nie występuje w języku polskim. W języku włoskim jest on głównie używany w zdaniach podrzędnych po określonych czasownikach, zwrotach lub spójnikach wyrażających stan emocjonalny mówiącego: powątpiewanie, pragnienie, życzenia, potrzebę i wiele innych zjawisk, o których będzie szerzej mowa w kolejnych lekcjach.

Sono felice che lei si senta bene. (Cieszę się, że ona się dobrze czuje.)
Voglio che lei parli con mia madre. (Chcę, żeby porozmawiała z moją mamą.)

Istnieją cztery formy congiuntivo: congiuntivo presente, passato, imperfetto, trapassato.

Czasowniki zakończone na -are odmieniają się w następujący sposób w trybie congiuntivo presente:

camminare (spacerować)

che io cammini	że ja spaceruję
che tu cammini	że ty spacerujesz
che lui, lei cammini	że on, ona spaceruje
che noi camminiamo	że my spacerujemy
che voi camminiate	że wy spacerujecie
che loro camminino	że oni, one spacerują

W powyższej odmianie można zaobserwować następujący schemat odmiany czasowników zakończonych na -are w trybie congiuntivo presente:

  

io	-i		noi	-iamo
tu	-i		voi	-iate
lui,lei	-i		loro	-ino

Czasowniki zakończone na -ere i na -ire odmieniają się w następujący sposób w trybie congiuntivo presente:

leggere (czytać)

che io legga	że ja czytam
che tu legga	że ty czytasz
che lui, lei legga	że on, ona czyta
che noi leggiamo	że my czytamy
che voi leggiate	że wy czytacie
che loro leggano	że oni, one czytają

W powyższej odmianie można zaobserwować następujący schemat odmiany czasownika zakończonego na -ere i -ire w trybie congiuntivo presente.

io	-a		noi	-iamo
tu	-a		voi	-iate
lui,lei	-a		loro	-ano

Odmiana czasownika essere i avere w trybie congiuntivo presente:

essere (być)

che io sia	że ja jestem
che tu sia	że ty jesteś
che lui sia	że on jest
che lei sia	że ona jest
che noi siamo	że my jesteśmy
che voi siate	że wy jesteście
che loro siano	że oni, one są

avere (mieć)

che io abbia	że ja mam
che tu abbia	że ty masz
che lui abbia	że on ma
che lei abbia	że ona ma
che noi abbiamo	że my mamy
che voi abbiate	że wy macie
che loro abbiano	że oni, one mają

Inne formy nieregularne (podajemy formę pierwszej osoby liczby pojedynczej):

bere - beva	(pić)
stare - stia	(być)
volere - voglia	(chcieć)
fare - faccia	(robić)
dare - dia	(dawać)
potere - possa	(umieć)
sapere - sappia	(wiedzieć)
andare - vada	(iść)
tenere - tenga	(trzymać)
venire - venga	(przyjść)
rimanere - rimanga	(pozostać)
tradurre - traduca	(tłumaczyć)
porre - ponga	(kłaść)
dire - dica	(mówić)
trarre - tragga	(wyciągnąć)
dovere - debba	(musieć)
uscire - esca	(wyjść)

Dla przykładu podajemy odmianę jednego z powyższych czasowników z pierwszej i drugiej grupy:

bere (pić)

che io beva	że ja piję
che tu beva	że ty pijesz
che lui, lei beva	że on, ona pije
che noi beviamo	że my pijemy
che voi beviate	że wy pijecie
che loro bevano	że oni, one piją

andare (iść)

che io vada	że ja idę
che tu vada	że ty idziesz
che lui, lei vada	że on, ona idzie
che noi andiamo	że my idziemy
che voi andiate	że wy idziecie
che loro vadano	że oni, one idą

Trybu congiuntivo używa się w zdaniach podrzędnych, które wyrażają:

a) obawę

Ho paura che lei non arrivi in tempo. (Obawiam się, że ona nie przyjedzie na czas.)
Temo che lui non abbia ragione. (Obawiam się, że on nie ma racji.)

b) subiektywną opinię

Penso che voi dobbiate studiare di piu. Myślę, że musicie więcej się uczyć.
Credo che Laura sia a casa. Myślę / Wierzę, że Laura jest w domu.

Mi sembra/ Mi pare che tu stia male. Wydaje mi się, że nie czujesz się dobrze.

c) niepewność

Dubito che voi la pensiate in questo modo. Wątpię, że myślicie w ten sposób.
Non sono sicuro che il libro sia bello. Nie jestem pewien, czy ta książka jest ciekawa.

d) nadzieję

Spero che loro siano felici insieme. Mam nadzieję, że oni są razem szczęśliwi.
Mi auguro che faccia bel tempo. Mam nadzieję, że będzie ładna pogoda.

e) oczekiwanie

Aspetto che mi chieda scusa. Oczekuję, że mnie przeprosi.

f) nastroje

Sono felice / contento che siate con noi. Jestem szczęśliwy / zadowolony, że jesteście z nami.
Mi dispiace che la vostra macchina sia rotta. Przykro mi, że wasz samochód jest zepsuty.

Ponadto trybu congiuntivo używa się po następujących wyrażeniach:

bisogna che... (należy...) si dice che... (mówi się, że...)
sembra che... (wydaje się, że...)
pare che... (wydaje się, że...)
è possibile/ impossibile che... (możliwe / niemożliwe, że...)
è probabile/ improbabile che... (to prawdopodobne / nieprawdopodobne, że...)
è facile/ difficile che... (jest łatwo / trudno, żeby...)
è giusto che... (to sprawiedliwe / uczciwe, że...)
è necessario che... (jest konieczne, aby...)
è incredibile che... (to niesamowite, że...)

---