Wyklad ryby
Zalanej powierzchni stawowej jest 50 tys hektarow wiele innych gatunkow tez jest chodowanych ale do poenego czasu. Sluza one do zarybiania
Karp lac
Pstrag teczowy lac. Oncohyncus , potokowy i zrodlany
Lin- dodatkowy gatunek w stawach karpiowych
Szczupak lac
Sandacz lucio perca
Sum tumalus tumalus
Glowacizna
W latach 80 zostal sprowadzone ryby roslinozerne tj aur bialy tolpyga biala i tolpyga pstra. Towarzysza one hodowli karpia. Sprowadzone w celu koszenia roslinnosci w stawach karpiowych, ale niestety odganiaja karpie od kamiska i wyjadaja pokarm.
Karpie sa hodowane od 13 wieku z azji. Karp w 19 wieku zostal nazwany karpem polskim. Karp ma duze zalety jakomaterial hodowlany:
-duze tempo wzrostu
-wykorzystanie roznorodnego pokarmu
-nie jest ryba drapiezna tylko roslinozerna, towarzyszy gospodarstwom rolnym
-zboza sa pokarmem dla karpia, tez lubi ser, tez skrzepy krwi
-zbyt dobrego pokarmu nie nalezy tez tylko podawac gdyz szybko ulega otluszczeniu
-dojrzalosc plciowa po okresie produkcji- bardzo szybko- 3 letni nie dochodzi do tarla
-samce dojrzewaja w wieku 3 lat, samice w wieku 4-5 lat
-w zimie zapada w sen zimowy
-dobrze znosi wahania temperatury
-jest ryba cieplolubna temp powyzej 20 stopni sa optymalna
-w temp niskich zapada w sen, odretwienie
-niebezpieczne wysokie temp - ekstremalna temp 36 stopni, ktora powoduje ze ikra zamiera, im starsza ryba tym bardziej wytrzymuje
-male zapotrzebowanie tlenowe od 3-5 mg/l, wyzsza jest poztywna np 6mg/l (pstrag w 3-4 mg/l sie dusi)
-na zabiegi manipulacyjne jest mniej drazliwy
-ph zasadowe wody znosi dobrze-wahaniam optymalne jest ph obojetne, progowe powyzej 10 (pstragi lepiej znosza kwasne)
-niedrapiezna ryba
Khv- grozna choroba karpia, pochodzi od koi karpi- sa to karpie ozdobne, hodowane w oczkach, sprowadzane z japonii i izraela, w 2004 wystapila khv choroba wirusowa ktora czyni straszne spustoszenia w hodowli karpia
Dziki karp to sazar- sprowadzony z azji, podluzny, usiany drobnymi luskami na calej powierzchni ciala
Karp polski charakteryzuje sie silnym wybrzuszeniem tj zwiekszona iloscia miesni grzebietowych- w porownaniu z czeskim- czeski jest bardziej, mala glowa, krotki trzon ogonowy, eliminowane z woskim dlugim trzonem ogonowym i duza glowa i kosciste.
Karp znajdujacy sie na rynku to karp krolewski lub lustrzen- upstrzony luskami
Golec- karp pozbawiony lusek- rzadko hodowany, gdyz zawieraja geny letalne, z krzyzowek duzy % obumiera, duza smiertelnosc, malo zdrowych
Zeby zmniejszyc ilosc lusek- samica upstrzona a samiec golec, lub lustrzen i golec
Ulozenie lusek- w czystych liniach powinien bys regularny, w handlu - mieszance chaotycznie ulozone
Lustrzenie lampasowe- luska uklada sie wzdluz lini nabocznej
Lustrzenie siodelkowe- luski pod linia grzebietu
Lustrzen wiencowy- luski pod linia grzebietu, przy ogonie i od strony grz
Brzuszny
Lustrzen kolnierzowy- luski za pokrywa
Kategorie ryb jakie wystepuj w hodowli karpia
K0- wyleg -> 1 przesadki Kw wycier? 1 miesieczny karp
Kw przebywa 4 tygodnie do 6 tygodni w przesadkach pierwszych, nazywany lipcowka bo przypada zwykle na lipiec, masa od 3-5 g, i wielkosc od 4-6 cm
K1- narybek okres rozwouj rozpoczyna sie od przesadki 2, narybek w 1 sezonei hodowlanym do okresu zimy kiedy jest odlawiany (pazdiernik listopad) dorasta do 9-12 cm i masy 30-50g,
Nastepnie idzie do zimochowow
Odlawiany na wiosne
Przechodzi na 2 okres hodowli i nadal jest narybkiem
Na 2 sezonie hodowlanym na jesieni nazywany jest kroczkiem K2, rosnie w stawach kroczkowych, na jesieni powinien miec mase od 250-500 g. Jesienia idzie do zimochowow kroczkowcyh i na wiosne odlawiany i przenoszony do stawow towarowych gdzie rosnie jako K3- trzyletni lub Kh- ryba handlowa, masa do 1500g jest to metoda trzyletnia
W polsce metoda 2 letnia znachorska? Narybek hodowany bez odlawiania od razu w stawach towarowych glebokich na rybe handlowa, pomijane stardiu kroczka. Hodowla pozwala na to ze ryba jest w mniejszym stopniu stresowana, wymagane sa glebsze zyzne stawy. Jest totzn lekka handlowka max 1200- 1000 g.
STAW
Kopie sie tzw mise stawowa i groble, groble usypujemy od razu z budowaniem misy. Bardzo istotny jest 1 moment z poglebianiem stawu- 1 warstwe zyzna odlozyc- nie przeznaczac na groble bo przyda sie ona do posypania na dnie - bo staw musi byc zyzny a nie jalowy! Ziemia jalowa do budowy grobli. Wielkosc stawu zalezna od tego co bedziemy hodowac. Przy budowie stawu jest istotne pochylenie dna stawowego - od doplywu do odplywu powinno byc najwyzej pochylone o 1 stopien nie wiecej, bo wieksze powoduje wyplukiwanie zyznej ziemi, a jakby nie bylo zadnego nachylenia gdyby bylo rowne to woda nie splynela by calkowicie z stawu. Miedzy doplywem a odplywem budowany jest row glowny- powinien byc glebszy od powierzchni stawu nawet do 1 m, szerokos nawet do 1 m, jest on bardzo wazny podczas odlowu bo kiedy spuszczamy wode to row glowny staje sie lowiskiem i stad sa ryby odlawiane. Do rowu glownego doprowadzane sa rowy boczne tj strzalkowe i nimi ryby schodza do glownego. Dno stawu pomiedzy rowami bocznymi a grobla nazywamy lawa. Czesto przy odplywie sa rwoy ktorymi mozemy wprowadzic czysta woda - tam ryby beda sie skupialy i to miejsce staje sie lowiskiem gdzie gromadza sie wszystkie ryby- gdy narybek stawia sie samolowki. Mnichy- urzadzenia do doprowadzania i odprowadzania wody.
Mnich zbudowany jest z lezaka - 2 polaczonych poprzeczka lezaca ponizej grobli ponizej rowu glownego, w tym lezaku sa prowadnice gdzie wrzuca sie deseczki wiecej jezeli chcemy wode spietrzyc lub mniej jesli chcemy odprowadzic lub bez jesli chcemy odprowadzic woda. Stawy powinny byc na ogol spuszczalne i osuszalne.
Staw paciorkowy- stary typ, wykorzystana pochylosc terenu, buduje sie jeden staw za drugim doprowadzajac wode do 1 i po kolei do 2 do 3, nie mozna zamknac zadnego stawu jesli pojawi sie choroba to sie rozprzestrzenia, dzisiaj sie nie buduje ich, ale w polsce jeszcze wystepuja
Buduje sie stawy z nizaleznym doplywem i odplywem wody. Dobrze jak gosp jest w kotlinie gdzie woda moze splywac samoistnie, moga bys stawy gdzie pochylosc jest tylko z ejednej strony i budujemy jeden za drugim.....?
Istnieje podzial na sawy karpiowe, pstragowe i stawy mieszane
Stawy karpiowe- woda jest stojaca lub wolnoprzeplywajaca tzn moga byc karpie hodowane w stawach ktore nie maja doplywu ani odplywu- stojace.
2. Temp wody moze osiagac 20 stopni i powyzej nawet do 26-28 stopni
3. Staw musi byc bogaty w pokarm naturalny glownie w plankton, gdyz stanowi on podstawe produkcji rybackiej w systemie ekstensywnym
4. Poza karpiem mozna hodowac liny, karasie, szczupaki, sandacze, amury, tolpygi, jazie a takze ryby dekoracyjne.
Stawy typu pstragowego
1. Charakteryzuja sie znacznym przeplywem wody od 5- do 1000 litrow/ sek a nawet wiecej
2. Woda pierwszej klasy czystosci
3. Woda dobrze natleniona powyzej 6 mg/litr wody tlenu
4. Woda niemoze sie nagrzewac powyzej 20 stopni
5. Wiekszosc budowanych stawow ma ksztal rowow i sa betonowe lub z tworzyw sztucznych
6. Razem z pstragami hoduje sie inne gatunki ryb zimnolubnych i drapieznych jak trocie lipienie, glowacice, jesiotry, boleje czy szczupaki
Stawy typu mieszanego- w pewnych warunkach jest to mozliwe, na wyzynach gdzie podloze jest piaskowo- zwirowe, zacienione, o niskiej temperaturze doplywajacej wody, karp sobie jakos poradzi- mniejsze przyrosty, ale pstrag sie dobrze czuje, w polikulturze hodowane
Rozn przemyslowe wydobiska naturalne tez spelniaja te warunki.
Szczegolnie na karpi rozne gliniankim doly potorfowe, zalwiska melioracyjne
Dla pstragu zalane piaskarnie, zwirownie, kamieniolomy
Kategorie stawow w gospodarstwie karpiowym
1. Tarliska
2. Przesadki 1
2. Przesadki 2
4. Zminochowy narybkowe
Stawy kroczkowe
Zimochowy kroczkowe
Stawy towarowe
Oprocz tego jesli sa tarliska to musi byc staw ogrzewany- tarliska z ogrzewalnikiem
Musza byc tez magazyny rybne- sa niezbedne 0,4% gospodarstwa rybackiego przetrzymuje sie ryby przed sprzedaza. Gdy tarliska to stawy tarlakowe i stawy selekcyjne, poza tym powinny byc stawy kwarantannowe (najczesciej nie ma)- naleza one do stawow pomocnuczych w sklad ktorych moga wchodzic tez stawy doswiadczalne, manipulacyjne- kapiele lecznicze, osadniki- sa w gospodarstwach bogatych.
Stawy tarliskowe- najmnejsze stawy w gospodarstwie, od 10 do 150 m2, plytkie, glebokosc 30 cm przy doplywie do 50 do 1m orzy odplywie. Zwykle powinno byc ich 8, 4 po jednej i 4 po drugiej stronie. Sa to stawy ktore musze byc uprawiane, obsiane miekka roslinnoscia aby karp zlozyl ikre, bez krzakow, bardzo czyste, zalewa sie je tuz przed tarlem a woda ktora sluzy do zalania pochodzi z ogrzewalnikowm gdyz temp wody musi byc stala dla larwy i dla okresu inkubacji i nie moze byc wahan temp- dlatego ogrzewalnik obok. Optymalna temperatura dla rozwouju ikry to 18 stopni i w tej temp rozwoj ikry do 5 dni, po 5 dniach wylega sie larwa. W warunkach sztucznych jest wyzsza temp ok 20-21 stopni i wtedy po 2 dniach. Czas inkubacji ikry 60 stopniodni.
Ogrzewalnik: 1. Potrzebny do zalania stawy 2. Po tarle nalezy tarlaki jak najszybciej odlowic- wieczorem spuszcza sie wode i jest przyklejona do roslinnosci ikra i wtedy spuszcza sie wode i karpie duze przechodza do rowow i wtedy sie je szybko odlawia i trzeba zalac szybko woda o tej samej temp i wtedy z ogrzewalnika dolewamy wody. Odlowy tarlakow zawsze wieczorem aby swiatlo nie padalo na ikre gdyz wtedy dochodzi do zniczenia. Taliska sa krotko uzywane, woda jest spuszczana i przez cale lato jest suche- laka ktora sie kosi.
Przesadki 1- sa to niewielkie stawy ktorych powierzchnia wynosi 0,25 hektra do 2 hektarow najwyzej, glebokosc przy doplywie 30 cm przy odplywie do 1 metra. Dno przesadek musi byc uprawiane, we wszystkich pozostalych miesiacach poza czerwcem i lipcem- zachodza wszystkie czynnosci jak na lace- musza byc obsiane i w tych stawach ryba - larwa wyciek lipcowka korzysta z pokarmu naturalnego- bogate we wrotki, szczegolnie larwy ochotkowatych, widlonogi. Karp nie moze byc karmiony karma sztuczna bo jego przewod nie jest dobrze rozwiniety w pelni i nie funkcjonja wszystkie enzymy i w rozwoju przewodu pomaga plankton
Przesadki 2 - powyzej 2 hektara a w 2 letnim cyklu nawet do 20 hektarow, w 3 letnim mniejszem aby latwo odlowic, przy doplywie 50-70 cm przy odplywie do 1,5 m. Sa to tez staw uprawiane a w okresie kiedy sa nieuzywne, po odlowie woda musi bybc spuszczana, musi byc latwa mozliwosc ich dezynfekcji, obowiazkowo osuszone i dezynfekowane, nawozone i uprawiane
Zimochowy- narybkowe czy kroczkowe, sa to stawy glebokie do 2 metrow tak zeby woda nie zamarzala (w naszych warunkach nawaet do 70 cm zamarza), nie uprawia sie ich, ale po uzyciu musza byc osuszone i dezynfekowane. Wielkosc od 1 do 5 hektarow. Wazne aby byl dobry przeplyw wody.
Stawy kroczkowe- stawy spuszczalne i osuszalne, sluza do wychowu karpia w 2 roku, do 30 hektarow? Glebokosci od 0,7- 2 metrow, osuszlane i przygotowane do wapnowania
Stawy odrostowe- moga miec ok 30 hektarow, pracuja bez odpoczynku, nie mozna oczyscic w nich dna i odnowic, nie sa calkowicie spuszczalne, nie zawsze cala ryba jest odlawiana do sprzedazy, do 1500 m2 i glebokosci do 2 metrow. ?
Magazyny- sa poza stawami hodowlanymi, o szerokich groblach, groble oswietlone
Stawy pstragowe
-wylegarnia i podchowalniki- dlugie koryta plastikowe- tam odbywa sie podchowanie larw nawet do 4 miesiaca zycia
-narybkowe-
-towarowe
-tarlakowe
Stawy tarlakowe rotacyjne, okragle, betonowe, przesnaczone do1 roku zycia, od 80 do 100 m2
Stawy towarowe- powierzchnia 100 m2, ksztalt rogow, podluzne, obecnie mozna kupic gotowe plastikowe stawy o wymiarach 30x3x1m glebokosc do wkopania w ziemie, maja doplyw i odplyw,
Rowy ziemne- trudnej oczyscic
Sadze- na pomorzu tam hoduje sie psrtragi, jest to rodzaj klatki ktora jest zrobiona z siatki, sa one na wysokich nogach w zaleznosci jak gleboka jest woda, ustawia sie je w rzekach w gornym biegu przy brzegu morza, siatka jest z ktniny sieciowe. Uzywane do tuczu pstraga, u krapi mniej popularne, moze w rzekach lub miejscach z wodamniej szybko przeplywajaca, w kanalach- karp nie umie pobrac pokarmu z toni wodnej, a pstrag pobiera tylko z toni wodnej wiec dobrze hodowla przebiega. Problem przy leczeniu bo mozna skazic srodowisko wodne.
Sprzet uzywany do
Kasarki do odlawiania, sufady, pluczki- sluzy do okresowego przetrzymywania ryb w wodzie, ma silny przeplyw wody zanuza sie ja i do pluczki zawsze wkladane ryby po odlowach bo po odlowie ma zacisniete? Skrzela i pluczka sluzy do odpijania czyli oczyszczenia skrzeli z nadmiaru mulu po odmowach
Odlowki samolowki- wstawiane do rowu glownego przy odplywie tam gdzie czysta woda i latwiej odlowic
Podrywki- siec w duzym kwadracie
Stol ktory ustawiamy na ktorym sie mierzy i wazy ryby, okreslic przyrost wtedy mozna
Metody produkcji ryb:
1. Chow ekstensywny
Charakteryzuje sie niewielkimi nakladami robocizny i srodkow produkcji, daje niska produkcje, male efekty ekonomiczne, przyrosty ryb glownie na pokarmie naturalnym, kazde zabiegi tj uprawa stawow, nawozenie sa czynnikami intensywnego i nie powinny miec miejsca w chowie ekstensywnym. Masa ciala jaka sie uzyskuje waha sie od 20 do 600 kg/ hektar ryb. Zaleta jest male zageszczenie ryb, w takim chowie zwykle brak chorob, brak problemow ze stosowaniem lekow, sa to zdrowe ryby
Ekstensywna hodowla wpywa na minimalizacje choroby
2. Chow intensywny
Uzyskuje sie rybe o roznej masie dlatego podzielono go na
Niskoin
Srednio
Wysokointensywny
W polsce - niskointensywny.
W niskointensywnym srednio od 400-500 kg/hektar
Wysokaintensywnosc dobra wydajnosc i warunki srodowiskowe przyrost masy 1500 kg/hektar- wydajnosc.
2011 w 563 kg/he karpia konsum
Kroczka 365 ?
Narybku 325 kg/he
Chow srednio i wysoko- znacznie zwieksza sie ilosc karmy sztucznej, granulowanej, mniej naturalnej i przy zastosowANIu granulatow wydajnosc karpia 2000 kg/he a w wysokiej 3000 kg/hektar.
Jakosc wody ktory wplywa na stan zdrowia ryb
-wskazniki fizykochemiczne wody ktore bierzemy pod uwage przy hodowli ryb: temp odczyn wody i zawartosc tlenu w wodzie
Temp wody
Zimno- ł
Wyby dzielimýna zimmmmmmno
Ryby w okresie zimy gdy jest falowanie moze dojsc do przeziebienia ryb, temperatura krytyczna dla karpi to 0,5-1 stopnia- gdy osiagnie to moze dojsc do przeziebienia
Przeziebienie ryb: ryby sa apatyczne, powloki ciala staja sie blade, pletwy sklejone, beda splywaly wraz z prademwody, beda sie znajdowac przy odprowadzalniku, zimochowy musza byc stawami glebokimi co najmniej dwa metry
Szok termiczny- wystepuje wtedy gdy wpuuscimy ryby do wody o temp wyzszej niz 10 stopni, wyzej od tej wody w ktorej przebywaja, wtedy dochodzi do szoku termicznego. Ryby zachowuja sie jakby chcialy wyskoczyc z wody jakbybyly poparzone, oddychaja coraz wolnie, klada sie na dnie, dochodzi do sniec z powodu uduszenia poniewaz dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych, wzrost temp u karpi- u ryb- znacznie gorzej znosza wzrost temp niz spadek, spadek jest lepiej tolerowany niz wzrost. W momencie gwlatownego wzrostu nast wzrost hormonow stresowych- stres termicnzy- uposledzaja one na pewien okres co najmniej na 4 dni do tygodnia, procesy odpornosciowe, a wzrost temp wplywa korzystnie na wzrost patogenow bakterii i niektorych wirusow. W okresie wzrost u temp zabureniu ulegaja inne procesy jak wymiana soli przez skrzela, nablonek skrzelowy traci w tym momencie swoja selektywnosc a skrzela staja sie bardziej przepus zalne, zwiekszona temp zwieksza toksycznosc substancji wyst w wodzie jk np metali ciezki, wzrost tem powoduje tez podwyzszenie w wodzie niezjonizowanej postaci amoniaku. Amoniak jest w formie zjonozowanej i gazowej- niezjonizowanej- wzrost temp- wzrost zawartosci w wodzie.
Wahania temp wystepujace szczegolnie w okresie wiosennym beda wplywac na zawartosc zwiazkow azotowych, tlenu w wodzie.
Tlen zawarty w wodzie pochodzi przede wszystkim z powietrza a drugim zrodlem jest wytwarzanie przez rosliny glony, makrofity ktore produkuja tlen w trakcie wymiany. W nocy rosliny korzystaja z tlenu gdy jest duza roslinnosc to w nocy moze tlenu brakowac. Tlen z powietrza dotaje sie podczas falowania, a gdy jest spokojna to dostaje sie mniej. Stezenie tlenu w wodzie-w miligramach/ litr lub jako procest...
Na rozp tlenu w wodzie ma wplyw
Temp cisnienie i zawartosc soli rozpuszczonych w wodzie
Rozne gatunki ryb maja inne wymagania tlenowe:
Najwieksze lososie, trocie, lipienie, glowacice, siemie i sielaby,
Srednie szczupaki, sandacze, amury, tolpygi, jesiotry, leszcze, plocie, okonie, brzany, jazie, jazgacze
Mala karpie, wegorze, pistorze,
Najmniej liny slonecznice i karasie
dla ryb lososiowatych 8-10 mg/litr, przy spadku ponizej 3 mg/l zaczynaja objawiac sie objawy duszenia sie
Karpiowate sa mniej wymagajace, zawartosc tlenu 6-8 mg/l, a 5 mg/l tez jest optymalne, a oznaki duszenia przy stezeniu 1,5-2 mg/l
Poziom tlenu w stawie- dostarcznie tlenu z powietrza i przez roslina a rowniez zalezy od zuzycia tlenu przez wszystkie formy zycia bedace w srodowisku wodnym- ryby, rosliny i tlenowego rozkladu substancji organicznej przez bakterie. Obcnosc bakterii w wstaie jest niezwykle wazna, bakterie prowadza do mineralizacji podloza, bakterie powoduja ze dochodzi do rozkladu substancji organicznej przy obecnosci tlenu zwiazkow azotowych do azotynow, to zjawisko utleniania wymaga duzej ilosc tlenu ok. 2 mg amoniaku na azotyny a 4 mg tlenu/litr azotynow do azotanow.
Ryby narazone na niedobor tlenu nei pobieraja pokarmu lub ulega ono zmniejszeniu, zbieraja sie przy doplywie wody do stawu, staja sie apatyczne, przestaja reagowac na obecnosc czlowieka, podplywaja blisko grobli, trzeba rozpoczac dzialania naprawcze, ktore spowoduja zwieksznie ilosci tlenu.
Spadaek koncentracji tlenu prowadzi do przyduchy- choroba srodowiskowa, objawy dziubkowania pojawiaja sie u ryb gdy zawartosc tlenu w wodzie 1- u karpi, 1-3 mg/l, przy 0,3 karpie sna,a przy 0,7 karpie moga przezyc przez krotki okres czasu, ponizej 5 mg/l zmniejszenie pobierania karmy, na jesieni gdy ryby sa odlawiane stwierdza sie niski przyrost masy ciala.
Przyducha gdy ph 6,8- 7 i niska zawartosc telnu to jeszcze spoko, ale jak jest ph w kierunku zasadowego i niska zawartosc tlenu to pojawi sie przyducha
Przyducha
-nadmierne zageszczenie ryb- za malo tlenu
-zbyt intensywne karmienie- pozostaje karma- rozkladana przez bakterie- bakt zuzywaja wiecej tlenu
-masowe zaleganie w stawie substancji organiczynych-gdy kosi sie roslinnosc i nei zbiera sie jej tylko zostawia w tawie- rozklad- bakt- tlen
-wysoka temperatura wody-wraz ze wzrosetem etmp wody rozpuszczalnsc tlenu w wodzie maleje
Dla 100% nasycenia temp 0 - ilosc tlenu wynosi 14,6 /l
W 10 stopnieach- 10mg
15 -9,7
mg/l20 8 mg/l 100 % nasycienia wody?
-czynniki pogodowe- zachmurzenie-zasniezona warstwa lodu- zmniejszona intensywnosc swiatla i zmniejszona fotosynteza u roslin
-brak doplywu wody
-obnizenie ph wody- w kierunku kwasnego- zmniejszneie powinowactwa hemoglobiny do tzyducha prducha zimowa
-zamarzanie wody, nalezy odsniezac stawy i robic przereble
-nie nalezy dodawac ciepelej wody- wtedy intensywniejsze procesy rozkladu i bakterie wiecej tlenu zuzywaa
Letnia- od konca czerwca do sierpnia, najczesciej nad ranem czasami w nocy, rzadko w ciagu dnia
Skrzela
-na poczatku sa jasnoczerwone maja intensywne zabarwienie- na skutek zwiekszone j powieszki ukrwienia skrzeli, w warunkach prawidlowego utlenienia stawu nie wszystkie blaszki skrzelowe sa odpowiednio ukrwione, a w czasie stresu nastepuje zwiekszenie ukrwienia blaszek skrzelowych
-warunki tlenu 2-2,5 mg/l- skrzela sa coraz bardziej blade, pokryte zwiekszona iloscia sluzu
-zmiany anatomopatologiczne- zmniejszenie masy sledziony, uszkodzneie watroby doprowadzajace do zaburzen funkcji watroby, zmniejszenie produkcji bialka przez organizm, w tym immunolglobulin i obnizenie odpornosci
-brk tlenu w wodzie doprowadzajacej do komor legowych, gdzie zachodzi inkubacja- zaburzenia rozwoju ikry, potworkowatosc, opoznienia redukcji woreczka zolciowego, zaburzen we wzroscie larw, zachamowanie wzrostu larw, zwiekszona smiertelnosc
Rozpoznawanie
-chemiczne
-badanie zawartosci tlenu w wodzie - w godzinach rannych
-badanie przejrzystosci wody
-okorowany kret drewniany- bialy- zbija sie w dno stawu- po kilku minutach wyciagamy- brazowy- malo tlenu a duzo zelaza i wtedy jest pociemniany
-najlepiej badac wode przy odplywie i blisko karmisk- miejsca te sa zaznaczone na stawach wbitym kijem
-zanuzanie bialego krazka do gorbli- na glebokosci 15 cm gdy goneizauwazamy- to swiadczy o warunkach przduchy w stawie
-w stawie karpiowym- czysta krystaliczna woda nei swiadczy o tym ze jest to woda dobrej jakosci, dobrze czuja sie w wodzie o metniej, zageszczonej- duzo bakterii, mineralizacja zachodzi sprawnie
zwalczanie
-budowac kaskady
-ustawiac uzadzenia- fontanny-powoduja przeplyw wody i jej napowietrzanie
Ph wody
Optymalny odczyn wynosi od 6,5-8,5. Odczyn powyzej 9,2 i ponizej 4,8 uszkadza lub usmierca ryby lososiowate jak pstrak potokowy i teczowy,a powzyej10,8 i poznieezj 5 sa smierelne dla karpii
Wysokie zasadowe wartosci ph wystepuja w stawach silnei zeutrofizowanych ktorych glony i rosliny produkuja znaczne ilosci co2 noca i ph wody moze wzrastac do 9-10
Na zdrowie ma wplyw temp gdy wyzsza i ph 10 tosmierc
Jak nizsza temp i ph ok 10 tokarp przezyje jeszcze
Kiedy ph w strone kwaasnego gdy stawy w poblizu lasow sosnowych, torfowisk - to na wiosne splywaja sniegi i zakwaszaja wode
Przy zbyt nisiek i wysokiej zawartosci ph wystepuja krwotoki na skrzelach i dolnych czesci ciala i nadimar sluzu czesto zawierajacy krew moze byc czestow idoczny podczas badania krwi i skrzeli. Ph wody ma bardzo istony wplyw na toksyczne oddzialywanie innych substancji takij jak amoniak siarkowodor cjanki cyz metale ciezkie.
Obserwujemy w stawie pewna zaleznosc ph
-i wyzsza zawartosc wapnia- im woda bardziej twarda tym wolniej wzrasta i spada ph- woda jest wtedy buforowana, zalezy to od podloza, w rejonach gdzie podloza zawieraja wapn to woda sporadycznie wykazuje wahania ph
-w pl stawy ubogie w cwapn, zwykle dna piaszczyste i brak buforowania, dlatego wykonuje sie wapnowanie stawow- wysiew wapna na staw jest obowiazkiem hodowcy- wpano palone,weglan wapnia- wapno stosuje sie do dezynfekcji, do podnoszenia ph wody, w celach melioracyjnych lub corocznego nawozenia
Dawka jest rozna i w duzym stopniu zalezy od gleby czy lekka czy cieza
Do dezynfekcji- tleenk wapnia sproszkowany 95% wapna- uzywamy na glebach lekkich bez osadu od 10-15 kwinteli na he
Woda ciezka 15-20?
Dezynfecja- staw spuszczony, dno osouszone- spekane, dawke tlenku wpania rownomiernie rozsypuje sie na dno- mechanicznie, zalwa sie woda na glebokosc 20 cm i rozprowadza sie wapno z woda aby powstal wodorotlenek wapnia - ma onnajsilniejsze wlasciwosci zrace, nalezy pozostawic na 2 tygonie- co najmnej. Jezeli staw jest nieuzytkowany w sezonie to pozostawiamy do wyschniecia, a gdy staw ma byc uzywany szybo to nalezy przeplukac- wyplukac wodorotlenek ze stawu i zalac woda.
-do zwalczania zgorzeli skrzeli stosuje sie tlenek wapnia na wode- od 100 do 200 kg/ha
-przy podnoszeniu ph wody podobnie- weglan wapnia 200-400 kg/ha- na wode lub na dno stawowe w celach nawozowych, jest zwiazkiem buforujacym potrzebny rpzy magazynowaniu dwutlenka wegla w stawie.
Im woda bardziej uboga w wapn a bogata w glony- tym wieksze wahania wody
Najwyzesze wartosci ph sa poznym popoludniem- dlatego badanie po poludniu
Branchionecroza??
-Zrodlo poziomu amoniaku w stawie- jest silna trucizna
-amoniak bierze sie w niewielkim stopniu od rybbbbbb-
-zjonizowany bardzo szybko w..
-gnojowica- bardzo szybko splywa do stawu
-obumierajace rosliny,glony
-padle ryby- podczas rozpadu bialka pwostaje amoniak
-w stawach z duza zawartoscia mulu- gdy przewyzsza 30 cm to podwyzszona zawartosc amoniaku
-w stawach ktore nie byly ososzuane, wapnowane
-wzrost poziomu amoniaku w wodzie w yniku nadmiernego wprowadzania go do wodu przez zahamowanie bakteryjnego rozkladu
-przy podwyzszonym podawaniu zwiekszonych dawkach paszy
-podczas rozkladu rybich odchodow
-w lipcu i sierpniu zwykle zwieksza sie poziom wtedy tez pewne rosliny wodne ulegaja rozkladowi obumieraja-
-bakterie rozkladajace amoniak na azotyny i azotany
-
Amoniak wydalany przez ryby
80% wydalane przez skrzela a 20% przez nerki
-wysokie ph hamuje wydalanie przez skrzela
Ph11 calkowicie ustaje wydalanie amoniaku przez skrzela i dochodzi do autointoksykacji
Wydalany przez skrzela
Zjonizwoany nh4+
W formie gazowej nh3
przy ph obojetnym tylko 1,3% wydalane jest w postaci amoniaku gazowego natomiast pozostale 98% wydalane wpostaci zjonizowanej
-norma mowiaca o zawartosci amoniaku 0,1-0,55 mg/l
-choroba- zatrucie amoniaku pojawia sie gdy zwikesza sie ilosc amoniaku do 0,3 mg / l
-zawartosc amoniaku toksyczna w wodzie dla ryb waha sie 0,2-2 mg/l
Od 2-7 mg/l smiertelna
-dla ryb bardzo wrazliwych 1,2-3 mg/l
Choroba wystepuje najczesciej w narybku karpia u sztuk najlepiej wygladajacych, wystepuje w 2 postaciach
Ostra od 10-15 dni- straty wynosza 80% poglowa ryb w stawie
Postac chroniczna trwa kilka miesiecy nawet przez caly sezon hodowlany nawet 4 mimsiace, straty nizsze od 10-15 %
-choroba wystepuje w czerwcu i lipcu przy temp 18-20 stopni i wzrastajacym ph 7-9
-wazna jest zawartosc tlenu w wodzie- gdy duza to ph nawet 9 ph wytrzymuja, smmiertelnosc skraca sie pryz duzej zawartosci tlenu w wodzie 3x?
Rozpoznianie
Zahcowanie sie ryb
Badanie skrzeli
Bad fizkochem wody
Badnaie koncentracji amoniaku we krwi
Ryby:
-gromadza sie wmiejscahc gdzie ph wody jest nizsze
-zeykle przy doplywnie wod
-niechec do zerowania
-wzrost ilosci sluzu na rybie czesto z domieszka krwi wyskakiwanie na powierzhcnie wody
-wskakieanie dla karpi jest czeste
Skrzela maja liczne krwawe wybroczyny ale takze miejsca blade i przekrwione, wtedy mowimy o marmurkowatosci skrzeli
Proces chorobowy rozpoczyna sie od podstawy blaszek skrzelowych i od duzych naczyn krwionosnych, bo choroba rozpoczyna sie od wnetrza organizmu- od krwi, blaskzi skrzelowe obumieraja w poblizu duzych anaczyn krwionosnych, nastepuje rozrost tkanki lacznej i dochodzi do skrlejania blaszek skrzelowych, badania fizykochaiczne wody i badania koncentracji amoniaku we krwi. Ryby sa podtane na infekcje gdzybow ktrora atakuja skrzela i pasozyty-
Ryby ktore przezyly- tkanka martwa skrzelowa odpada,normalizuje sie wydzielanie sluzu i po pewnym czasie dochodzi do tegeneracji blaszek skrzelowych
Profilaktyka - przede wszystkim wapnowanie stawu, jezeli stawy maja dno zamulone- grubosc wieksza niz 3- cm to obowiazkowo staw nalezy odbudowac, oczyscic przez jednen sezon nie uzywac i zmniejszyc ilosc mulu
Nie dopuszczac do intensywnego wzrostu glonow i fitoplanktowu ktory przcyzynia sie do podwyzszenia ph wody
Methemoglobinemia
-zdaza sie w stawach zasobnych w substancje azotowe
-moze powstawac w okresie wysokich temp gdy sa znaczne ilosci amoniaku i azotynow i azotanow ktore pojawiaja sie na skutek przemian bakteii tlenowych
-w stawach ktore sa z drobnymi rybkami ktore zeruja w toni wodnej- dochodzi czesniej do powstawania azotynow i methemoglobinei
-zrodlem zewnetrzenego pochodznei azotynow moga byc scieki z fabryk nawozow mineralnych
Objawy kliniczne
-w okresie zatrucia azotynami stwierdza sie zmiane zabarwieniakrwi gdyz pojawias ie w duzych ilosciach methemoglobina skrzela i krew barwe czekoladowo brazowa
Dlugotrawle narazenie doprowadza do anemii- bladosc skrzeli i powlok zewnetrznych
-na sekcji stwierdzamy zmieny w watrobie, watroba staje sie gliniasta, jest krucha i rozpada sie
-odpornosc ryb spada
-pomimo obecnosci odpowiedniej ilosci tlenu- objawy przyduchy
Profilaktyka
-podobna jak przy nekrozie, wpanowanie i buforowanie srodowiska wodnego, nei dopuszczac aby wplywala woda z niadmierna kondensacja azotynow
Choroba siarkowodorowa
-jest to tez choroba srodowiskowa, tkora wystepuje w stawchktore sa przez dlugie lata uzytkowane i warstwa mulu przekracza 30 cm- sprzyja ona powstawaniu warunkow beztlenowych
-zrodlem siarkowodoru sa bialka pochcodzace z roslin obumarlych zwierzat i jest wynikiemprzemian zachodzacych w osadach dennych
-obecnosc przyspiasza rozklad zwiazkow i nie dopuszcza do zakwasznie- a brak wapnia przyczynia sie do choroby
-przy duzej koncentracji siarkowodoru gdy sa ubogie w zelazo, gaz tenmoze gromadzic sie w mule, poruszenie osadu moze powodowac uwalnianie siarowodowru- jest to dobre bo ulatnia sie do atmosfery i zmniejsza sie jego ilosc
-gdy osady sa bogate w zelazo - tworzy sie siarczek zalaza- nadajacy osadom czarne zabarwienie zielonkawe- tez stwierdzamy w zimie gdy robis ie otwor w lodzie i spod lodu moze byc zielony is wiadcyz to o duzej ilosci zelaza i siarczku zelaza,
100g czarnego mulu zawiera 61,5% siarki
Koncentracja siarki najwieksza gdzie czarny mul osiaga najwieksza grubosc
Toksyczne dzialanie siarkowodoru:
-silna trucizna
-powoduje szybkie sniecia- zwykle po 5 dniach moze wysnac obsada
-zatrucia wystepuja najczesciej w okresie lata przy wysokich temperaturach wody
-sniecia po gwaltownym ochlodzeniu
-w nizszych temp 6-10 stpni tez dochodzi do sniec nawet w zimochowach jezeli sa z gruba warstwa mulu
-jest to jakby smierc bezobjawowa
-siarkowodor wnika do org i uniecyznnia eznymy oddechowe - lancucha oddechowego i do smierci ryb
-objawem moze byc otwarta jama gebowa i innych brak
-niewielkie koncentracje siarkowodoru w wodzei 0,0015 g/l zmneijszaja odpornosc i zahamowanie wzrostu, oslabienie w pokonwaniu pradu wody, zmniejszenie plodnosci ryb,
-jezeli woda dochodzaca do wylegarni zawiera miniemalne ilosci siarkowodoru- wyleg mniejszych rozmiarow i zmiany patologiczne oraz potworkowatosc
-uwaza sie ze przy krotkotrwalym dzialaniu dlarybbardziej wrazliwych wynosi 0,5 mg/l- smiertelna dla mniej wrazliwych 0,1
0,0001...
-stopnien od najmniej do naj
Brzana (wskaznik) 1 mg smiertelnosc, szczupak, okon, sum, lin, karp, karas
-zalezy od odczynu wody a w mniejszym stopniu od twardosci wody i zawartosci tlenu
Wraz z obnizaniem sie ph wzrsata % zawartosc toksycznego siarkowodoru a podwyzszenie wartosci ph zmniejsza toksycznosc siarkowodoru
Choroba gazowa
-wystepuje tylko w pewnych srodowiskach
-nie nalezy mylic z przesyceniem wody tlenem
-wystepuje wtedy gdy dojdzie do zmniejszenia cisnienia parcjalnego tlenu, w mniejszym stopniu azotu w wodzie po okresie przesycenia wody tyi gazami
-przesycienie wody i nagle zmniejszneie cisnienia tlenu w wodzie powoduje spadek koncentracji tych gazow we krwi i tkankach ryb
-wydalanie tch gazow z tkanek i narzadow zachodzi wolno
-pecherzyki gazowe na poczatku drobne lacza sie w wieksze i coraz wieksze widoczne golm okiem
-u narybku widzimy pecherzyki pod naskorkiem w galkach ocznych moga nawet powodowac wysadzenie galek ocznych na skrelach na powierzchni blaszek, narybek nie moze sie zanuzac w wodzie
-obserwujemy zaniepokojenie ryb, drzenie z plet, skurcze miesni, kiedy pecherzyki sa duze w pletwach dochodzi do postrzepienia i rozerwania pletw
-sniecia z otwarta jama gebowa na skutek uduszenia i na skutek niedokrwienia bo pecherzyki zaczopowuja naczynia krwionoscne
Sprzyjaja:
-czynniki zwiekszajace ilosc tlenu w wodzie- intensywna fotosynteza roslin, zalewnie stawow woda studzienna- czesto u pstragow
- nalezy dbac aby ilosc tlenu w zbiorniku nie przekraczala 15 mg
-w hodowli karpiowej przescenie tlenem wystepuje w plytkich przesadkach 1, dobrze naswietlonych i szybko nagrzewjacych sie,
-czesto postrzegamy chorobe gaowo jako sniecia ryb po transporcie w foliowych rekawach ktore sa napeniane woda w polowie woda a w polowie tlenem, nasycenie w 200-300% tlenem i wtedy nie nalezy okreslac jako choroby gazowej! Pecherzyki tylko na skrzelach a nie w tkankach i narzadach, powoduja tylko niszczenie blaszek skrzelowych i nalezy oddzielac sniecia po transporcie od choroby gazowej
-zpobieganie chorobie transportowej- po transporcie nalezy do transportera do rekawa dolac wody stawowej a nie od razu wrzucic ryby do stawu- bo wrzucenie moze spowodowac smiertelnosc
Glony w wodziom
-cjanobaterie w wodzie
-cjanotoksyny- produkt metabolizmu cjanobakterii- toksyczne dla ryb 14,5 mg/l - duze stezenie
- w warunkah hodowlanych nie odgrywaja roli, sinic mniej, zalezy od nawozenia stosunku potasu i..
-sinice czesto w oczkach wodnych