ATAKOWANIE TONU - jest wynikiem akustycznym. Jest to sposób wydobycia dźwięku, będący akustycznym rezultatem nastawienia głosowego (przy czym nastawienie to stan gotowości).
O nastawieniu głosowym decydują: sposób zwierania się wiązadeł głosowych podczas fonacji oraz synchronizacji momentu ich zwarcia z momentem przepływu powietrza wydechowego.
Atakowanie tonu zależy od: synchronizacji i zwarcia wiązadeł głosowych z oddechem i od sposobu zbliżania się wiązadeł.
Istnieją trzy rodzaje nastawienia głosowego:
miękkie, twarde i chuchające i tyleż odmian zakończenia fonacji.
O nastawieniu miękkim mówimy wtedy, gdy wiązadła głosowe zbliżają się do siebie sposób pozwalający na swobodne drganie ich przyśrodkowych wolnych krawędzi, przy czym zbliżanie wiązadeł i początek wydechu następują równocześnie. Wiązadła głosowe są wówczas do siebie zbliżone, ale niezbyt silnie zwarte, co umożliwia zapoczątkowanie tonu przy minimalnej nawet ilości powietrza. REZULTATEM NASTAWIENIA MIĘKKIEGO jest miękkie, delikatne atakowanie tonu, stwarzając możliwości zaśpiewania dźwięku o niewielkiej nawet dynamice. NASTAWIENIE MIĘKKIE JEST ZGODNE Z FIZJOLOGIĄ NARZĄDU GŁOSU, w tym sensie, że oszczędza głos i dobrze mu służy. MIĘKKIE ZAKOŃCZENIE FONACJI polega na tym, że wiązadła głosowe pod wpływem zmniejszania się ciśnienia powietrza pod głośnią łagodnie kończą swoje drgania i pozostają do końca do siebie zbliżone.
Nastawienie twarde powstaje przy silnym zwarciu wiązadeł głosowych, przy czym moment zwarcia wyprzedza moment przepływu powietrza wydechowego, które jakby z trudem przeciska się przez zwarte wiązadła. Wynikiem takiego zwarcia jest twarde atakowanie tonu, tzn. głos zostaje wydobyty nagle, w sposób, jakby wybuchowy. W przypadku osłabienia i zwiotczenia wiązadeł, twarde nastawienie głosowe może wyrażać dążność do wyrównania brakującego w nich napięcia, lecz już wkrótce można zauważyć zmęczenie, wyczerpanie narządu głosowego. TWARDE NASTAWINIE GŁOSOWE JEST NIEZGODNE Z FIZJOLOGIĄ I POWODUJE SZKODLIWE NASTĘPSTWA. Stale stosowane niszczy głos, doprowadza do chorób zawodowych głosu nauczyciela, mówcy, a także do powstania tzw. guzików śpiewaczych. TWARDE ZAKOŃCZENIE FONACJI powstaje w wyniku nagłego przerwania fonacji i otwarcia głośni - również dla głosu szkodliwe.
Nastawienie twarde oraz atak twardy STOSUJEMY PRZY WYKRZYKNIENIACH (wołacz O!). Natomiast ten rodzaj ataku musi być zawsze przygotowany uprzednio (świadomy) poprzez nastawienie twarde. Nigdy nie wykrzykujemy Ad hoc! w sposób nie przemyślany. Wykrzykiwanie w emocjach może skończyć się afonią (bezgłosem).
Nastawienie chuchające - powstaje wówczas, gdy wiązadła głosowe nie stykają się i pozostają zazwyczaj w tylnim odcinku szczeliny. Przy chuchającym atakowaniu tonu część powietrza wydechowego nie zostaje wówczas zamieniona na falę głosową, lecz jako szmer dołącza się do głosu i jeśli natężenie jego (szmeru) jest duże, może w zupełności pokryć głos. CHUCHAJĄCE ZAKOŃCZENIE FONACJI polega na tym, że wiązadła głosowe tracą przedwcześnie swoje napięcie i wiotczeją, wskutek czego powietrze ucieka przez niedomkniętą (otwartą) głośnię, do głosu dołącza się szepcący szmer, który słychać jeszcze wtedy, kiedy brzmienie głosu już ucichło.
REZONANS (rezonator) jest to zjawisko współdrgania zgodnych do wibracji ciał oraz współbrzmienia zdolnych do wzmacniania dźwięków komór.
REZONATOREM nazywamy - układ akustyczny zamykający pewną przestrzeń powietrzną ograniczoną sztywnymi ścianami. Komory mogą być otwarte z jednej strony (wnęki) np. muszle koncertowe nad morzem. Mogą mieć kształt walca, prostopadłościanu. Komorę walcową tworzy również rura z obu stron bądź zamknięta z jednej. Krtań człowieka jest rezonatorem w kształcie rury zamkniętej z jednej strony, zwarta przez wiązadła głosowe.
RODZAJE RENOZANSU:
rezonans wymuszony (współbrzmienie) - polega na tym, że jakieś ciało elastyczne lub komora rezonacyjna, nie posiadając określonych drgań własnych, zostają wprowadzone w drgania o częstotliwości znajdującego się w pobliżu dolnego dźwięku.
rezonans swobodny (odbrzmienie, odwzorowanie) - powstaje wówczas, gdy ciało elastyczne o ściśle określonej liczbie drgań własnych zostaje wprowadzony w drgania przez fale akustyczne, wywołane przez sąsiadujące z nim źródło dźwięku o tej samej częstotliwości drgań. (kamerton - ciało elastyczne, które ma określoną ilość drgań -440 Hz / s) np. instrumenty strunowe
RODZAJE REZONATORÓW:
W naszym ciele rezonatory współdziałają z fałdami głosowymi. Są to wszystkie chrząstki krtaniowe, niektóre kości oraz jamy powietrzne zdolne do występowania. Wszystkie przestrzenie powietrzne łączą połączony układ komór. Możemy je podzielić na dwie grupy:
REZONATORY DOLNE - leżące poniżej fałdów głosowych o kształtach niezmiennych. Do rezonatorów dolnych zaliczamy: przestrzeń podgłośniową krtani, tchawicę, oskrzela, klatkę piersiową.
REZONATORY GÓRNE - leżą powyżej fałdów głosowych, o kształtach ulegających zmianom i dlatego dla mowy - ważniejszych. Do rezonatorów górnych zaliczmy: przestrzeń nagłośniową krtani oraz komory nasady.
NASADA- jest to zespół rezonatorów umieszczonych ponad krtanią jako źródło dźwięku.
W zależności od przeważającego udziału rezonatorów dolnych lub górnych, mówimy o rezonansie piersi lub głowy. Mówiący powinien przyjąć rezonans głowy, ponieważ użycie tego rezonansu nadaje głośność.
FAŁDY RENOZANSOWE:
gardłowa, ustna, nosowa wraz z jamami obocznymi, jama gardłowa.
JAMA GARDŁOWA (gardło) - dzieli się na trzy odcinki: gardło górne (jama nosowo-gardłowa), gardło średnie (jama ustno-gardłowa), gardło dolne ( jama gardłowo-krtaniowa).
Gardło górne i średnie jest wspólnym odcinkiem drogi oddechowej i pokarmowej. Miejscem rozdwojenia się tych dróg jest wejście do krtani, osłanianą przez nagłośnię. Wnętrze gardła pokryte jest śluzówką (o dobrą kondycję śluzówki dba witamina A). Gardło jest rezonatorem o zmiennych rozmiarach, dzięki elastyczności mięśni stanowiących jego ruchome ściany. Rozmiar gardła zmienia się w zależności od: odruchów krtani, pracy mięśni tylnej i bocznej ściany gardła, ruchów języka oraz miękkiego podniebienia. Dzięki ruchliwości tych mięśni jama gardłowa może ulegać skracaniu, wydłużaniu, zwężaniu i rozszerzaniu, co czyni z gardła rezonator o wielkim znaczeniu. Gardło jest jama rezonacyjną, która może zmieniać pojemność, dzięki działaniu mięśnia zwierającego pierścienia gardłowego. Natomiast jama nosowa jest przestrzenią o sztywnych ścianach.
NAJWIĘKSZYM I NAJWAŻNIEJSZYM REZOANTOREM JEST JAMA USTNA (nasadzona na krtań), dzięki ruchliwości języka oraz ruchomości elastycznych ciał mięśniowych . Jama ustna posiada jeszcze większe możliwości zmian objętości niż jama gardłowa. Możliwości te są wykorzystywane przy czynności artykulacji jamy ustnej.