PODSTAWOWE POJĘCIA
Akredytacja - procedura, za pomocą której uprawniona jednostka uznaje formalnie, że organizacja lub osoba jest kompetentna, żeby wykonać specyficzne zadanie.
Akredytacja (laboratorium) - formalne uznanie, że laboratorium jest kompetentne do wykonywania określonych badań lub rodzajów badań,
Audit jakości - usystematyzowane i niezależne badanie mające stwierdzić, czy działania odnoszące się do jakości i ich wyniki są zgodne z zaplanowanymi ustaleniami oraz, czy te ustalenia są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie celów,
Audit wewnętrzny - audit jakości dokonywany przez pracowników przedsiębiorstwa.
Auditor jakości - osoba kwalifikowana do wykonywania auditów jakości.
Auditor oceniający laboratorium - osoba wykonująca niektóre lub wszystkie czynności związane z oceną laboratorium.
Auditowany - organizacja poddawana auditowi.
Autokontrola - kontrola pracy dokonywana przez wykonawcę wg wyszczególnionych reguł.
Autoocena - proces dzięki któremu jednostka sama ocenia swoje mocne punkty oraz punkty, które powinny zostać ulepszone, odpowiadające określonym dziedzinom.
Badania - działanie techniczne, które polega na określeniu jednej lub wielu cech danego wyrobu, procesu lub usługi zgodnie z ustaloną procedurą,
Badanie biegłości (laboratorium) - określenie za pomocą międzylaboratoryjnych badań porównawczych zdolności laboratorium do wykonywania badań.
Certyfikat analizy - dokument potwierdzający, że dokonana została całość analiz lub kontroli.
Certyfikat zgodności - dokument potwierdzający, że produkt jest zgodny z całością wyszczególnionych wymagań.
Dostawca - organizacja lub osoba, która dostarcza wrób.
Działanie korygujące - działanie podjęte w celu usunięcia przyczyn istniejącej niezgodności, wady lub innej niepożądanej sytuacji oraz w celu niedopuszczenia do ich ponownego wystąpienia.
Działanie zapobiegawcze - działanie podjęte w celu usunięcia przyczyn potencjalnej niezgodności, wady lub innej niepożądanej sytuacji oraz w celu niedopuszczenia do ich ponownego wystąpienia.
Dostawca - organizacja, która dostarcza wyrób klientowi.
Identyfikowalność - możliwość prześledzenia przeszłości, wykorzystania lub umiejscowienia obiektu za pomocą zapisanych danych rozpoznawczych.
Rozpatrując wyrób identyfikowalność może dotyczyć
Pochodzenie materiałów i części,
Historii wytwarzania,
Dystrybucji i lokalizacji wyrobu po jego dostarczeniu.
Jakość - ogół właściwości obiektu wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia stwierdzonych i przewidywanych potrzeb.
Jakość kompleksowa - sposób zarządzania dana organizacją, skoncentrowany na zagadnieniach jakości, oparty na uczestnictwie wszystkich jej członków i zmierzających do długofalowego sukcesu przez usatysfakcjonowanie klientów i do osiągnięcia wymiernych korzyści dla wszystkich członków tej organizacji oraz dla całego przedsiębiorstwa.
Jednostka akredytująca (laboratoria) - Jednostka prowadząca system akredytacji laboratoriów i zarządzająca nimi oraz udzielająca akredytacji.
Klasa - kategoria lub zaszeregowanie przypisane obiektom o tym samym przeznaczeniu funkcjonalnym lecz różnych wymaganiach jakościowych.
Klient - odbiorca wyrobu dostarczanego przez dostawcę.
Kontrola - działania takie, jak zmierzenie, zbadanie, oszacowanie lub sprawdzenie jednej lub kilku właściwości obiektu oraz porównanie wyników z wymaganiami w celu stwierdzenia, czy w odniesieniu do każdej z tych właściwości osiągnięto zgodność.
Koszty braku jakości - koszty poniesione przez daną jednostkę z powodu istnienia wadliwych procesów,
koszty wewnętrzne (odpowiadające niezgodnością stwierdzonym przed dostarczeniem wyrobu klientowi),
koszty zewnętrzne (odpowiadające wadom stwierdzonym po dostarczeniu wyrobu klientowi),
koszty wykrycia (poniesione w związku z określeniem stopnia zgodności wyrobu z wyszczególnionymi wymaganiami),
koszty zapobiegania - (poniesione w związku z utrzymaniem trzech poprzednich kosztów na poziomie minimalnym),
Kryteria akredytacji (laboratorium) - zbiór wymagań stawianych przez jednostkę akredytującą, których spełnienie przez laboratorium badawcze warunkuje uzyskanie akredytacji.
Księga jakości - dokument ustalający politykę jakości oraz opisujący system jakości organizacji.
Laboratorium akredytowane - laboratorium badawcze, któremu udzielona została akredytacja.
Laboratorium badawcze - laboratorium wykonujące badania,
Laboratorium pomiarowe - laboratorium wykonujące wzorcowania.
Materiał odniesienia - materiał lub substancja o jednej lub wielu właściwościach, które są wystarczająco pewnie ustalone, aby mogły być wykorzystane do wzorcowania narzędzi, oceny metod pomiaru lub do oznaczania wartości parametrów materiałów.
Metoda badania - ustalona procedura techniczna wykonywania badania,
Metoda statystyczna - metoda polegająca na zastosowaniu technik statystycznych w celu akceptacji bądź odrzucenia danego wyrobu na podstawie pobranych próbek bądź też dokonania kontroli statystycznej danego procesu.
Międzylaboratoryjne badania porównawcze - zorganizowanie, wykonanie i ocena badań tego samego lub podobnych obiektów lub materiałów przez co najmniej dwa laboratoria, zgodnie z uprzednio określonymi warunkami.
Nabywca - klient w okolicznościach regulowanych umową.
Nadzór nad dokumentacją i danymi - zespół reguł umożliwiających zapewnienie, że stosowane dokumenty i dane znajdują się w dyspozycji osób, dla których są one użyteczne oraz, że dysponują one ich odpowiednią (aktualną) wersją.
Naprawa - działanie podjęte wobec wyrobu niezgodnego, w wyniku którego to działania wymóg spełni wymagania związane z zamierzonym użytkowaniem, mimo iż może być niezgodne z pierwotnie wyspecyfikowanymi wymaganiami.
Niezgodność - niespełnienie wyspecyfikowanych wymagań.
Ocena istniejącego systemu - proces, przez który dana jednostka ocena stopień zgodności swego istniejącego systemu jakości z istniejącym systemem referencyjnym.
Ocena laboratorium - sprawdzenie laboratorium badawczego w celu jego oceny zgodności z określonymi kryteriami akredytacji laboratorium.
Odniesienie - właściwość wyniku pomiaru, która umożliwia powiązanie z odpowiednimi wzorcami, zazwyczaj międzynarodowymi lub państwowymi, poprzez nieprzerwany łańcuch porównań.
Podwykonawca - organizacja dostarczająca wyrób dostawcy.
Polityka jakości; strategia jakości - ogół zamierzeń i celów organizacji dotyczących jakości i w sposób formalny wyrażonych przez wyższe kierownictwo.
Postępowanie z niezgodnością - działanie podjęte wobec obiektu wykazującego niezgodność, mające na celu jego usunięcie.
Preaudit - audit dokonany w trakcie tworzenia systemu jakości, przed jego certyfikacją.
Procedura - ściśle określony sposób postępowania.
Proces - całokształt środków bądź powiązanych między sobą czynności, które przekształcają elementy wyjściowe w elementy końcowe.
Przegląd dokonywany przez kierownictwo - przeprowadzona przez najwyższe kierownictwo, formalna ocena stanu systemu jakości oraz jego adekwatności do polityki jakości i jej celów.
Przeróbka - działanie podjęte wobec wyrobu niezgodnego, w wyniku którego to działania wyrób spełni wyspecyfikowane wymagania.
Serwis - działania podejmowane przez dostawcę, które powinny na mocy umowy towarzyszyć lub nadzorować dostawę wyrobu klientowi.
Specyfikacja - dokument ustalający wymagania.
Sprawdzenie - potwierdzenie, poprzez zbadanie i zabezpieczenie dowodu, spełnienia określonych wymagań.
Sprawozdanie z badań (Raport z badań) -dokument, przedstawiający wyniki badania i inne informacje związane z badaniami.
Standaryzacja (kalibrowanie) - porównanie urządzenia pomiarowego, którego precyzja nie jest znana, z instrumentami pomiarowymi o znanej precyzji w sposób umożliwiający wykrycie odchyleń od wymaganej precyzji.
Sterowanie jakością - metody działań i działania o charakterze operacyjnym stosowane w celu spełnienia wymagań jakościowych.
System akredytacji (laboratoriów) - system o własnych zasadach postępowania i zarządzania dotyczący przeprowadzania akredytacji laboratoriów.
System jakości - struktura organizacyjna, procedury, procesy i zasoby niezbędne do zarządzania jakością.
Usługa - wynik bezpośredniego współdziałania dostawcy i klienta.
Wada - niespełnienie wymagań związanych z zamierzonym użytkowaniem lub uzasadnionymi oczekiwaniami, włączając te, które są związane z bezpieczeństwem.
Weryfikacja - sprawdzenie, potwierdzenie poprzez zbadania i przedstawienie obiektywnego dowodu, e zostały spełnione wyspecyfikowane wymagania.
Wykonawca - dostawca w okolicznościach regulowanych umową.
Wymagania jakościowe - wyrażenie potrzeb lub ich przełożenie na zbiór wymagań wyrażonych ilościowo lub jakościowo odnoszących się do właściwości obiektu, w celu umożliwienia jego realizacji i sprawdzenia.
Wyrób - rezultat działań lub procesów.
Cztery kategorie wyrobów
Usługi - (np. transport)
Wytwór intelektualny (program komputerowy, słownik),
Przedmiot materialny (np. część mechaniczna silnika),
Materiały przetworzone (np. smar).
Wzorcowanie - zestaw czynności, w wyniku którego zostanie ustalony, w określonych warunkach, wzajemny stosunek miedzy wartościami wskazanymi przez narzędzia pomiarowe, system pomiarowy lub zawartymi w materialnym wzorcu miary a odpowiednimi znanymi wartościami mierzonych wielkości.
Wzorzec odniesienia - wzorzec, zazwyczaj o najwyższej jakości metrologicznej dostępnej na danym terenie, na którym z tego wzorca biorą początek wszystkie pomiary.
Zapewnienie jakości - wszystkie planowane i systematyczne, a także, jeśli to konieczne, udowodnione działania realizowane w ramach systemu jakości, służące do wzbudzenia należytego zaufania co do tego, że obiekt spełni wymagania jakościowe.
Zapis - dokument dostarczający obiektywnego dowodu wykonania działań lub osiągnięcia wyników.
Zarządzanie jakością - wszystkie działania z zakresu ogólnego zarządzania, które decydują o polityce jakości, celach i zadaniach oraz ich realizacji w ramach systemu jakości za pomocą takich środków jak: planowanie jakości, sterowanie jakością, zapewnienie jakości i doskonalenie jakości.
Zatwierdzenie; walidacja - potwierdzenie poprzez zbadanie i przedstawienie obiektywnych dowodów, że zostały spełnione wymagania dotyczące konkretnie zamierzonego zastosowania.
Zgodność - spełnienie wymagań