Czujniki mechaniczne: zębate, dźwigowe, dźwigowo-zębate, sprężynowe, dźwigowo- śrubowe,
Budowa czujnika:
1.człon wejściowy:o kształcie:
#płaskim(do pomiaru elementów kulistych)
#kulistym(do pomiaru powierzchni płaskich i cylindrycznych)
#pryzmatycznym(do pomiaru powierzchni cylindrycznych)
2.urządzenie naciskowe/ma zapewnić:
#nominalną wartość nacisku pomiarowego, określoną przepisami legalizacyjnymi
#zmniejszyć względny przyrost nacisku w zakresie wskazań lub go skompresować
3.jeden lub kilka przetworników pomiarowych-ma na celu przetworzenie z określoną dokładnością i według określonego prawa, wartości wielkości mierzonej na wartość innej lub tej samej wielkości
4.urządzenie wskazujące-podaje wartość mierzonej długości w formie analogowej lub cyfrowej
Czujniki zębate:
1.trzpień pomiarowy
2.sprężyna
3.duża wskazówka
4,5,7,8.koło zębate
6.mała wskazówka
9.sprężyna
Czujnik dźwigowo-zębowy:
1.trzpień pomiarowy
2.sprężyna
3.dźwignia z segmentem zębatym
4.kółka zębate
5.sprężyna spiralna
6.wskazówka
Schemat passametru:
1.śruba
2.nakrętka
3.trzpień pomiarowy
4.przycisk
5.dźwignia
6.kółko zębate
7.wskazówka
8.sprężyna spiralna
9.skala pomiarowa
Schemat mikrolukusa:
1.trzpień pomiarowy
2,3.dźwignie
4.zwierciadło
5.źródło światła
6.soczewka skupiająca
7.płytka szklana
8.obiektyw
9.skala pomiarowa
10,11-sprężyny
Czujniki dźwigowe:
1.trzpień pomiarowy
2.sprężyna
3.nóż dwustronny
4.wskazówka
5.dźwignia
6.nieruchomy nóż
Budowa optimetru:
1.okular
2.pryzmat oświetlający podziałke
3.płytka z podziałką
4.pryzmat
5.obiektyw
6.zwierciadło wahadłowe
7.sprężyna
8.trzpień pomiarowy
Rodzaje czujników:
1.Czujniki mechaniczne-są to czujniki o przekładniach złożonych z dźwigni nierównoramiennych, zębatek i kół zębatych, ślimaków i ślimacznic, sprężyn i dźwigni itp. Czujniki mechaniczne są oparte na zasadzie mechanicznego przenoszenia końcówki pomiarowej na człon wskazujący.
2.Czujniki optyczne-śa to czujniki o przekładniach złożonych z układów soczewek, pryzmatów i zwierciadeł, w których wykorzystano geometryczne prawa rozchodzenia się promieni świetlnych. W czujnikach optycznych przeniesienie ruchów końcówki pomiarowej na urządzenie wskazujące odbywa się przy współdziałaniu elementów przekładnimechanicznych i optycznych.
3.Czujniki elektryczne-to czujniki w których dla zwiększenia wskazań w stosunku do mierzonych zmian wymiarowych wykorzystano układy elektryczne.
4.Czujniki pneumatyczne-są to czujniki o przekładniach złożonych z układów pneumatycznych i mechanicznych.
Rodzaje wymiarów:
Wymiar zewnętrzny-jest odległością lub kątem, który zawiera się pomiędzy takimi elementami geometrycznymi jak: powierzchnie, krawędzie lub punkty pomiędzy którymi przestrzeń jest wypełniona materiałem.
Wymiar wewnętrzny- jest odległością lub kątem, który zawiera się pomiędzy takimi elementami geometrycznymi jak: powierzchnie, krawędzie lub punkty pomiędzy którymi przestrzeń nie jest wypełniona materiałem.
Wymiar mieszany- jest odległością lub kątem, który zawiera się pomiędzy takimi elementami geometrycznymi jak: powierzchnie, krawędzie lub punkty pomiędzy którymi otoczenie jednego z nich jest wypełnione materiałem a drugiego nie.
Wymiar pośredni-jest wymiarem, którego pomiar można dokonać tylko metodą pomiaru pośredniego. Wymiar ten jest odległością lub kątem pomiędzy osiami symetrii lub odległością od osi symetrii do powierzchni, krawędzi lub punktu.
Wymiar normalny jest to wymiar teoretyczny, w stosunku do którego wyznacza się odchyłki wymiarowe. Tego wymiaru nie można uzyskać, gdyż niczego nie można wykonać bezbłędnie.
Wymiar rzeczywisty jest wymiarem otrzymanym podczas bezbłędnego pomiaru. Każdy pomiar obarczony jest błędem i dlatego tego wymiaru nie można ustalić.
Wymiar zmierzony (zaobserwowany) jest wymiarem, który otrzmuje się podczas pomiaru wykonanego z optymalną dokładnością.
Terminologia:
Górny wymiar graniczy B-jest to największa dopuszczalna wartość liczbowa, której nie może przekroczyć wymiar rzeczywisty.
Dolny wymiar graniczny A-jest to najmniejsza dopuszczalna wartość liczbowa, której nie może przekroczyć wymiar rzeczywisty.
Tolerancja T-jest to różnica pomiędzy górnym i dolnym wymiarem granicznym: T=B-A
Pole tolerancji-obszar dopuszczalnej zmienności wymiarów rzeczywistych.
Odchył górny es lub ES jest to różnica pomiędzy górnym wymiarem granicznym B a wymiarem normalnym N: es=Bw-N lub ES=B0-N
Odchyłka dolna ei lub EI jest to różnica pomiędzy dolnym wymiarem granicznym A a wymiarem normalnym N: ei=Aw-N lub EI=Ao-N
Tolerancję można wyrazić również różnicą algebraiczną pomiędzy odchyłką górną, a odchyłką dolną: T=es-ei lub T=ES-EI Tolerowanie, czyli określanie górnej i dolnej odchyłki w stosunku do wymiaru normalnego, może być:
Tolerowanie systematyczne występuje, gdy obie odchyłki mają jednakowe wartości, lecz różnią się znakami.
Tolerowanie asymetryczne występuje, gdy jedna z odchyłek jest równa 0.
Tolerowanie asymetryczne jednostronne, gdy obie odchyłki mają jednakowe znaki.
Tolerowanie asymetryczne dwustronne charakteryzuje się tym, że odchyłki mają różne znaki i wartości.
Pasowaniem nazywamy sposób współdziałania pomiędzy wałkiem i otworem, przy jednakowym wymiarze nominalnym.
Pasowanie ruchowe jest to takie skojarzenie wałka z otworem, przy którym uzyskuje się luz dodatni lub równy zeru Lmax>Lmin≥0
Pasowanie mieszane jest to takie skojarzenie wałka z otworem, przy którym uzyskuje się luz dodatni lub ujemny: Lmax>0>Lmin
Pasowanie wtłaczane jest to takie skojarzenie wałka i otworu, przy którym uzyskuje się luz ujemny(wcisk) lub równy zeru 0≥Lmax>Lmin
Obliczanie luzów:
1.luz maksymalny(największy dopuszczalny) Lmax=Bo-Aw=ES-ei
2.luz minimalny (najmniejszy dopuszczalny) Lmin=Ao-Bw=EI-es