DIAGNOSTYKA KOSMETYCZNA
Rodzaje cer:
Podstawę do prawidłowego wykonania zabiegu stanowi właściwe rozpoznanie cery.
Cera - jest to skóra na twarzy.
Rodzaj cery zależy od:
- dziedziczności
- klimatu
- rasy
- płci
- stanu zdrowia
- trybu życia
- sposobu pielęgnowania
Wyróżniamy cerę:
normalną
suchą
tłustą
mieszaną
Cera normalna - występuje u dzieci do okresu pokwitania u dorosłych bardzo rzadko. Jest gładka, matowa, napięta, jędrna, lekko różowa, bez defektów, bez widocznych naczyń krwionośnych i plam barwnikowych. Odporna na wpływy atmosferyczne (wiatr, słońce, mróz), prawidłowo reaguje na mydło i wodę. Bardzo dobrze znosi zabiegi chemiczne, mechaniczne i fizykalne.
Cera sucha - cienka, jasnoróżowa, szorstka, łuszczy się, źle znosi wodę i mydło, mało elastyczna, delikatna, skłonna do podrażnień, należy ją chronić przed wpływami atmosferycznymi, ponieważ ulega uszkodzeniu na skutek ich działania. Należy ją chronić przez mrozem i promieniowaniem słonecznym. Długotrwałe działanie tych czynników może spowodować przedwczesne powstanie zmarszczek i starzenie się skóry. Suchość jest wynikiem nieprawidłowej spójności horneocytów, która prowadzi do utraty wody. Suchość skóry nasila się z wiekiem. Może być wrodzona lub nabyta. Nabyta suchość spowodowana jest nieprawidłową pielęgnacją, złym doborem kosmetyków, długotrwałym stosowaniem preparatów złuszczających (kremy przeciwpiegowe).
Zalecenia:
- unikać twardej wody
- nie stosować mydeł zbyt zasadowych oraz zawierających nadmiar detergentów
- używać preparatów myjących zawierających środki natłuszczające
- stosować olejki do kąpieli
- używać emulsji nawilżających na bazie glicerolu, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i ceramidów.
Cera tłusta - kolor szarożółty, pokryta warstwą tłuszczu, błyszcząca, dość gruba. Widoczne są rozszerzone ujścia gruczołów łojowych przez co przypomina skórkę pomarańczy. Jest słabo ukrwiona odporna na działanie czynników atmosferycznych. Mało wrażliwa, mniej podatna na podrażnienia. Nie tworzą się odrębne zmarszczki. Pod wpływem ucisku z rozszerzonych ujść gruczołów łojowych wydostają się czopy tłuszczu w formie nitek, tzw. zaskórników. Zaskórniki mogą występować w formie ciemnych punkcików na skutek utlenienia keratyny lub tez po używaniu preparatów i płynów zawierających siarkę i rtęć. Rozróżnia się łojotok: oleisty (większa ilość tłuszczu i łoju niż keratyny, występuje najczęściej na twarzy), oraz suchy (mniej tłuszczu, więcej keratyny, występuje na powiekach, a zwłaszcza brwiach). W przypadku łojotoku oleistego wydzielina gruczołów łojowych wraz z złuszczonym naskórkiem tworzy tłusty nalot. W przypadku suchego nalot jest suchy i otrębiasty.
Przyczyna powstawania skóry tłustej jest nadmierne wydzielanie łoju (nadczynność gruczołów łojowych). Pojawia się w okresie dojrzewania może przetrwać do wieku dorosłego. Wydzielanie łoju jest uzależnione od regulacji hormonalnej, może nasilać się pod wypływem czynników drażniących.
(estrogeny - hamują wydzielanie, androgeny - pobudzają). Skóra łojotokowa jest podłożem dla rozmaitych schorzeń:
- wypryski łojotokowe
- trądzik pospolity.
Zalecenia:
- unikać zbyt zasadowych mydeł
- unikać intensywnego odtłuszczania rozpuszczalnikami (alkohol)
- używać płynnych emulsji
- stosować preparaty na bazie „siarki organicznej” bardziej aktywne i mniej drażniące niż siarka mineralna
- dopuszczalne wyciągi roślinne: zmniejszający podrażnienia wyciąg z nagietka który można łączyć z alantoiną, toniki i leki ściągające oczar wirginijski, taminy, wyciąg z kasztanowca.
Można również stosować produkty o słabym działaniu antyseptycznym (na skórze tłustej często rozwija się obfita flora saprofityczna).
Zaletą tej cery jest to że nie ulega patologicznemu wysuszaniu pod wpływem wieku. Wada zaś dość częste powikłania trądzikowe i skłonność do tworzenia zmian zaskórnych, nieestetyczny wygląd - błyszczenie.
Cera mieszana - część twarzy jest tłusta - najczęściej środkowy pas - broda, nos, czoło (wyjątkowo zdarza się odwrotnie), a reszta sucha albo normalna. Pielęgnacja tego typu skóry jest trudna i pracochłonna. Zazwyczaj źle reaguje na środki kosmetyczne. Często nieprawidłowo reaguje na wodę i mydła - podrażnienia, zaczerwienienie, uczucie pieczenia i napięcia.
Cera wrażliwa - najczęściej dotyczy cery suchej bądź mieszanej ale może zdarzyć się również u osób z cerą tłustą. Delikatna, raczej sucha, łatwo ulega podrażnieniom. Jest podatna na alergie daje uczucie ściągania, kłucia, często pojawia się zaczerwienie.
Przyczyny powstawania: mogą być związane z większą przepuszczalnością skóry, połączone z zaburzeniami krążenia. Funkcje skóry są zaburzone co czyni ja bardziej wrażliwą na bodźce zewnętrzne.
Czynniki nie sprzyjające:
- wpływ środowiska: chłód, gorąco, skażenia, zmiany temperatury
- styl życia, emocje, stres, alkohol, mocno przyprawione potrawy
- używanie różnych środków chemicznych gospodarstwa domowego
- narażenie zawodowe na detergenty, rozpuszczalniki, kontakt z szorstkimi przedmiotami
- wiek - dzieci bardziej wrażliwe niż dorośli
- płeć - kobiety bardzie wrażliwa skóra niż u mężczyzn
- czynniki hormonalne - cykl miesiączkowy.
Zalecenia:
- nie używać mydeł zasadowych i twardej wody
- nie używać toników i żeli wodno-alkoholowych
- nie używać detergentów i ogólnie środków powierzchniowo czynnych
- nie używać olejków zapachowych
- nie używać różnych wyciągów roślinnych i biologicznych.
Cera zniszczona - bardzo trudna w pielęgnacji. Czynniki wpływające na zniszczenie skóry:
- dym papierosowy
- zanieczyszczenia środowiska
- choroby
- leki
- promieniowanie ultrafioletowe
- nieprawidłowe odżywianie
- stres
- tryb życia (mało snu).
Pod wpływem ich działania skóra staje się bezradna a wolne rodniki atakują komórki naskórka co prowadzi do uszkodzeń skóry, przyspieszenia starzenia skóry. Szary z zmęczony wygląd skóry świadczy m.in. o zakłóceniach w procesie oddychania komórkowego. Zanieczyszczenia , stres, brak higieny, papierosy, alkohol, brak snu, ograniczają możliwość pobrania tlenu przez skórę.
Intensywne zabiegi pobudzające dotlenienie na poziomie komórkowym ma na celu:
- pobudzenie wzrostu komórek
- regulację procesów metabolicznych w zależności od ilości pobranego przez skórę tlenu
- pobudzenie namnażania się komórek przez podział już istniejących
Wolne rodniki - powstają pod wpływem promieniowania UV oraz działania specyficznych czynników chemicznych - inicjatorów reakcji rodnikowych.
- występują w skórze w wyniku jej naturalnych procesów metabolicznych
- bez ich obecności nie mogłaby w skórze przebiegać żadna reakcja
- z drugiej strony są one dla skóry bardzo niebezpieczne
- mają dużą energię i powstają na skutek czynników egzogennych
- są to jednowartościowe cząsteczki tlenu, które utraciły jeden elektron i próbują go odzyskać od atomów napotkanych na drodze
- mogą niszczyć białka - kolagen i elastynę, a także substancje lipidowe będące głównym elementem budulcowym skóry. Są przyczyną: zmarszczek, wysychania skóry, zmniejszenia jędrność, ogólnego przyspieszania procesów starzenia.
Skóra starzeje się - starzenie się całego ustroju polega przed wszystkim na zmniejszeniu się ilości komórek czynnych i ich odnowy. Największą zdolność regeneracji mają komórki szpiku kostnego i warstwy rozrodczej naskórka.
Cechy skóry starczej:
- zanik żywego naskórka, który objawia się ścieczeniem skóry
- zgrubienia warstwy rogowej w niektórych okolicach na skutek braku złuszczania
- szorstki wygląd spowodowany zmniejszeniem wydzielania łoju i zmianą składu macierzy skórnej odpowiadającej za nawilżenie skóry
- obwisły, zwiotczały wygląd, utrata elastyczności.
- wrażliwa na słońce, nierównomiernie się zabarwia, mniej odporna na czynniki zewnętrzne i bardzo wrażliwa
- nie jest podatna na alergie (zmniejszenie ilości komórek Langerhansa).
Czynniki przyspieszające proces starzenia skóry:
- choroby wyniszczające
- niehigieniczny tryb życia
- nieodpowiednie odżywianie
- palenie tytoniu- nikotyna niszczy witamin C, która działa odtruwająco jest niezbędna do prawidłowej budowy kolagenu, zachowania elastyczności ścian naczyń krwionośnych.
- nadużywanie alkoholu - niszczy w ustroju witaminę B1 niezbędną do prawidłowego stanu układu nerwowego, zakłóca przemianę materii, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, utratę elastyczności skóry i mięśni.
- czynniki atmosferyczne - mróz, upał, wiatr, nadmierne nasłonecznienie (wolne rodniki).
Zmiany w komórkach skóry:
- częściowy zanik komórek czynnych
- przerost tkanki łącznej
- odwodnienie koloidów komórkowych
- nagromadzenie złogów komórkowych i substancji międzykomórkowej
- osłabienie odnowy komórek.
Zmiany w poszczególnych warstwach:
Naskórek:
- warstwa podstawna wytwarza mniej komórek
- warstwa ziarnista i kolczysta staje się cieńsza
- warstwa rogowa może wykazywać tendencje przerastania (wolniejsze oddzielanie martwych komórek)
- mniejsza ilość barwnika
- zmniejsza się zdolność wiązania wody - występuje suchość skóry.
Skóra właściwa:
- włókna kolagenowe staja się cieńsze, spłaszczone, wykazują nieprawidłowy układ, aż do powstania bezkształtnej masy spowodowanej nadmiernym nasłonecznieniem (proces ten nazywamy elastozą słoneczną)
- włókna sprężyste są mniej liczne a nawet występuje zanik w brodawkach skórnych, co w konsekwencji daje spłaszczenie warstwy brodawkowej i wygładzenie granicy skórno-naskórkowej.
- naczynia włosowate SA mniej liczne, światło szersze, ścianki naczyń grubsze, mniej elastyczne.
- zmniejszona zdolność naczynioworuchowa, co daje w konsekwencji gorszą regulację ciepłoty tkanek.
- trwałe rozszerzenie naczyń - teleangiektazja
- naczyniaki starcze
- stopniowy zanik gruczołów potowych (szczególnie u kobiet)
- zmniejszenie ilości gruczołów łojowych (szczególnie u kobiet)
- zaskórniki mogą występować (u mężczyzn szczególnie) na powiekach i wokół oczu
- włosy - przerzedzenie włosów na głowie (tzw. łysienie starcze)
- nadmierne owłosienie: u kobiet na twory (górna warga, broda), u mężczyzn (w uszach i nosie).
- siwienie - związane ze stopniową utratą barwnika
- zmarszczki powierzchniowe wpływa na to:
• zwyrodnienie i zanik włókien sprężystych warstwy brodawkowej
• zmiana struktury włókien kolagenowych
• mimika - w zależności od stopnia zwiotczenia skóry rozróżnia się 4 etapy powstawania zmarszczek przy skurczu mięśni mimicznych:
cienkie kreski po rozluźnieniu znikają
bardzo wyraźne kreski po rozluźnieniu znikają
bardzo wyraźne głębsze kreski po rozluźnieniu zupełnie nie występują
silnie zaznaczone - po rozluźnieniu nadal są widoczne.
- bruzdy: głębokie fałdy - przyczyna jest zmniejszenie tkanki tłuszczowej.
Cera ze zmianami naczyniowymi:
- charakteryzuje się rozszerzonymi naczynkami krwionośnymi
- nasila się pod wpływem szkodliwych zanieczyszczeń środowiska
- kruchość naczynek jest związana z ich przepuszczalnością, która powoduje przenikanie do skóry wielu czynników zapalnych.
- dochodzi do pojawienia się na skórze rozlanego rumienia, uczucie pieczenia i rozgrzania
- kruchość i nadwrażliwość naczyń krwionośnych to jeden z czynników prowadzących do powstania trądziku różowatego
- kruche naczynia włosowate nie wytrzymują ciśnienia krwi zaczynają pękać pozostawiając ślady na skórze (tzw. pajączki)
- skłonność do występowania rozszerzonych naczyń krwionośnych - teleangiektazji, występuje już w dzieciństwie, po 20 roku życia zaczynają być widoczne
- teleangiektazja może powstać przy każdym typie cery, najbardziej narażona jest skóra delikatna, cienka i wrażliwa, znaczenie ma też głębokość unaczynienia skóry.
Skóra mężczyzn :
- różnice są minimalne i dotyczą: grubości skóry u mężczyzn większa, ilości gruczołów łojowych - liczniejsze i większe niż u kobiet, owłosienie.
- różnice spowodowane są znacznym wydzielaniem testosteronu która odbija się bardziej na funkcjach skóry niż na jej strukturze. Przejawia się ona zwłaszcza w funkcjonowaniu gruczołów łojowych, owłosieniu inaczej rozwiniętym u kobiet i u mężczyzn, w funkcjach wydzielniczych apokryfowych gruczołów potowych u mężczyzn, których pot ma bardziej intensywny zapach.
Cechy charakterystyczne:
- na ogół grubsza i bardziej tłusta
- wydaje się że jej nawilżanie jest bardziej regularne - u mężczyzn rzadko występuje skóra sucha
- mniej wrażliwa lepiej toleruje produkty o wyższym pH oraz mechaniczne urazy spowodowane goleniem
- starzenie się skóry mężczyzn jest zbliżone do starzenia się skóry tłustej u kobiet, zmarszczki pojawiają się później ale są grubsze
- trądzik występuje regularnie w wieku młodocianym.