GÓRNOŚLĄSKA WYŻSZA SZKOŁA HANDLOWA im. Wojciecha Korfantego

w Katowicach

WULKANY KAMCZATKI

Anna Wieczorek

Numer albumu: 31593

Gr. AŚ3

______________________________________________________________________________

Katowice 2008

Półwysep Kamczatka znajduje się w północno-wschodniej, rosyjskiej części Azji. Od zachodu obmywa go Morze Ochockie, od północnego-wschodu Morze Beringa a od południowego-wschodu Ocean Spokojny. Na północy Kamczatka łączy się z Czukotką i kontynentem azjatyckim wąskim pasem lądu, szerokości zaledwie 130 km, zwanym Parapolskim Dołem. Na wschód od półwyspu znajdują się Wyspy Komandorskie, zaś od południowego krańca odchodzi łańcuszek Wysp Kurylskich. Południkowo Kamczatka rozciąga się na długość 1200 km, w najszerszym miejscu osiąga szerokość 480 km. Klimat jest tu umiarkowany chłodny, cieplejszy i wilgotniejszy na wschodzie.

Kamczatka nazywana jest "krainą ognia i lodu" - jest tam 414 lodowców i 160 wulkanów (spośród 29 czynnych, 28 wulkanów znajduje się na obszarze Grzbietu Wschodniego), pokrywy lawowe, gorące źródła i gejzery. Obszar jest aktywny sejsmicznie. Gorąca lawa stale wypływa z wulkanów, bujna zielona roślinność przeplata się z ogromnymi połaciami wulkanicznej zwietrzeliny i popiołu. Gejzery i gorące siarkowe źródła wytryskują stale pośród parujących wulkanicznych stożków, tworząc surrealistyczny, niemal księżycowy krajobraz.

Ponieważ półwysep znajduje się na styku płyt tektonicznych azjatyckiej i oceanicznej, zachodzą tu nader częste trzęsienia ziemi. Rocznie notuje się ich do 700-800. Miejsca największej aktywności sejsmicznej znajdują się w rejonach wschodnim i południowo-wschodnim.

WULKANIZM NA KAMCZATCE:

Wśród wulkanów Kamczatki jest najwyższy w Eurazji i jeden z największych na świecie - Kluczewska Sopka (4750 m). Przeciętnie wyrzuca 60 mln ton bazaltu rocznie, czyli 2,5% materiału wyrzucanego przez wszystkie 850 wulkanów lądowych.

Inny wulkan na półwyspie - Karymski - od 1996 r. jest w stanie bezustannej erupcji.

Kluczewska Sopka

Kluczewska Sopka

To typowy sratowulkan, z kraterem w kształcie stożka. Jego wysokość zmienia się od 4750 do 4850 metrów, a nachylenie stoków dochodzi do 45 stopni. To najwyższy z aktywnych wulkanów Azji i Europy. Jego wiek to około 7 tys. lat. Jego współczesny krater, szczególnie w górnej części, rozcięty jest żlebami pochodzenia wulkano-tektonicznego o orientacji radialnej, które powstały w wyniku radialnych pęknięć. Od wys. 2700 m. powierzchnia zboczy usłana jest wieloma żużlowymi stożkami rozmieszczonymi na różnych poziomach, których to stożków jest powyżej 100.
Wybuchy zachodzą przez główny i boczne kratery. Główny ma formę leja, który w całości zapełnia się lawą i żużlem, po czym w centralnej części wyrasta nowy wewnątrzkraterowy stożek, który czasami przewyższa ściany głównego krateru i zwiększa wysokość wulkanu.
Do 1970 roku wysokość Kluczewskiej Sopki osiągnęła 4750m, średnica krateru 650m, głębokość 500m. Po 1978 roku krater w całości zapełnił się lawą i zaczął się w nim wykształcać żużlowy stożek. Do 1989-90 roku przewyższył on ściany macierzystego krateru i podniósł wysokość wulkanu o 100-150m. W tych latach z krateru wylało się kilka lawowych potoków, które wypełniły obniżenie wulkaniczno-tektonicznych żlebów.
W 1994 roku nastąpił ostatni silny wybuch Kluczewskiego Wulkanu. Obłoki dymu uniosły się na wysokość do 12 km, po żlebie Krestowskim spływały potoki lawy (co doskonale było widoczne z miasta Kliuczi, oddalonego o 40 km). Źródła tego wulkanu mieszczą się na głębokościach od 70 do 100 km. Wchodząc na Kluczewska należy zwrócić uwagę na dość duże niebezpieczeństwo kamieniopadów i dość silne wydzielanie się trujących gazów w obrębie szczytu.

Wulkan Awaczyński (2751 m)

Jest jednym z najaktywniejszych wulkanów Kamczatki, w ciągu ostatnich 250 lat dawał o sobie znać 13 razy. Ok 4 tys. lat temu, w rezultacie silnego wybuchu górna część stożka uległa rozerwaniu, w wyniku czego Awaczyński stracił ok. 1/3 swej wysokości.
Z biegiem czasu wewnątrz starego stożka ukształtował się nowy, o wysokości 700 m.
Przedostatni wybuch wulkanu miał miejsce w 1945 roku, i przebiegał ok. 7 godzin. W ciągu tego krótkiego czasu wulkan wyrzucił ok. 300 mln. ton pyłu.
Do 23 stycznia 1991 roku krater miał formę leja o średnicy 350 m. i głębokości 220 m. Tego dnia zaszły w nim dwa dość silne wybuchy, po czym zaczęła go wypełniać lawa.

Mieszkańcy Pietropawłowska obserwowali niewielki potok lawy, wypływający z przepełnionego stożka na południowe zbocze. Również obecnie wulkan Awaczyński jest aktywny i wypuszcza z krateru obłoki dymu.

Wulkan Koriacki (3458 m)

Jest dość spokojnym wulkanem. Ostatni przejaw jego aktywności tutejsi mieszkańcy obserwowali
w latach 1956-57. Na zachodnim stoku wulkanu powstała wówczas szczelina długości 500 i szerokości 10-15 metrów, z której zaczęły wydostawać się gazy i popiół.
W chwili obecnej na wysokości 3200-3400 m odnotowano trzy lokalizacje fumaroli.

Cały wulkan pokryty jest szczelinami i żużlowymi oraz lawowymi kraterami z dawnych wybuchów. Zbocza wulkanu są strome, w górnych partiach kąt nachylenia dochodzi do 30-35 stopni, zaś w niższych 15-20 stopni.
Jego powierzchnia rozcięta jest kuluarami radialnie odchodzącymi od szczytu. Na skalnych grzebieniach znajdują się podobne do wież, strome wychodnie skalne. W części zachodniej partii szczytowej znajdują się resztki krateru o średnicy 180-200m, z resztkami krawędzi wysokości 20-30 metrów. Krater jest otwarty w kierunku południowym i schodzi z niego względnie młody potok lawowy.
Na północno-wschodni stok wulkanu Koriackiego schodzą dwa lodowce długości 1 i 4,2 km.

Wiluczyńska Sopka - jeden z najpiękniejszych wulkanów Kamczatki

Położony jest na południowy-zachód od Pietropawłowska Kamczackiego, zaraz za Zatoką Awaczyńską.

Uważany jest za wygasły. Posiada prawidłowy krater o wysokości 2175 m. Jego szczyt ścięty w stronę zachodnią zakończony jest dużymi skalnymi ostańcami, rozdzielonymi językami lodu i firnu. Lawa i piroklastyka, pokrywające skały, mają z zewnątrz jasne kolory, być może w wyniku działalności fumarol w niedawnej przeszłości. Zbocza wulkanu rozcięte są radialnie odchodzącymi od szczytu głębokimi żlebami, przy czym niektóre z nich biorą początek od środka zbocza. Żleby na północno-zachodnim zboczu wypełnione są lodem i firnem. W południowej części masywu Wiluczyńskiego znajdują się gorące źródła.

---