Sylabus
WYDZIAŁ POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO |
||
Jednostka |
||
Stopień/tytuł naukowy |
Imię |
Nazwisko |
Kierunek |
Specjalność |
Nazwa przedmiotu Historia języka polskiego |
Rodzaj zajęć |
Liczba godzin 30 |
Tryb |
Przedmiot |
Rok studiów |
Semestr |
|
Założenia i cele: Uzyskanie przez studentów wiedzy na temat ewolucji języka polskiego w okresie od X do XXI wieku. Uświadomienie im związków między historią języka a historią kultury narodowej, wpływu czynników zewnętrznojęzykych na rozwój polszczyzny literackiej. Zapoznanie studentów z terytorialnym zróżnicowaniem polszczyzny na tle innych odmian języka, cechami poszczególnych dialektów polskich (także poza granicami kraju). |
|
Warunki wstępne: . |
|
Szczegółowy program zajęć |
|||||
l.p. |
Tematyka zajęć |
Łącznie godzin |
|||
1. 1-3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
|
Dialekty polskie i ich charakterystyka. Język literacki a gwary
Pochodzenie polskiego języka literackiego; udział poszczególnych dialektów w kształtowaniu polskiego języka literackiego; periodyzacja dziejów języka polskiego.
Charakterystyka słownictwa doby staropolskiej. Dziedzictwo prasłowiańskie.
Charakterystyka słownictwa doby staropolskiej - rozwój w okresie staropolskim.
Wpływy języków obcych na język polski. Rola łaciny w dziejach języka polskiego.
Wpływy języków obcych na język polski (j. czeski, niemiecki, włoski, francuski, angielski, rosyjski, łaciński, języki ruskie i orientalne).
Zmiany znaczeniowe wyrazów. Archaizmy - ich typy. Archaizacja.
Wstęp do onomastyki.
Kształtowanie się normy językowej w XVI wieku ( rola drukarzy, polemiki językowe ortografie, gramatyki, autorytety językowe) i w. XVII.
Dzieje polskiej grafii i ortografii
Dzieje polskiej leksykografii
Troska o język polski w oświeceniu (publicystyka, literatura, teatr, szkoła). Gramatyka O. Kopczyńskiego.
Styl artystyczny w różnych okresach literackich Język i styl wybranych autorów
|
|
|||
|
|
|
|||
|
Metody oceny pracy studenta |
Liczba punktów/ udział w ocenie końcowej |
|||
|
ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) |
10% |
|||
|
śródsemestralne pisemne testy kontrolne |
|
|||
|
śródsemestralne ustne kolokwia |
40% |
|||
|
końcowe zaliczenie pisemne |
|
|||
|
końcowe zaliczenie ustne |
|
|||
|
egzamin pisemny |
100% |
|||
|
egzamin ustny |
|
|||
|
kontrola obecności |
|
|||
|
praca roczna |
50% |
|||
|
inne: referaty |
40% |
|||
|
Szczegółowe wymagania zaliczenia |
|
|||
1.
|
Przedmiot obejmuje 30 godzin ćwiczeń, kończy się zaliczeniem na ocenę. Na końcową ocenę wpływ ma stopień uzyskany z pracy semestralnej lub sprawdzianu (do wyboru prowadzącego ćwiczenia), obecność i aktywny udział w zajęciach, referaty.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu z historii języka polskiego jest uzyskanie zaliczenia minimum 30 godzin ćwiczeń z hjp.
Uwaga! Wiadomości z dialektologii wchodzą w zakres egzaminu z historii języka polskiego.
Forma egzaminu z hjp - egzamin pisemny.
|
||||
Literatura obowiązkowa |
|
l.p. |
|
1. 2. 3.
4.
5. 5. 7. 8. 9. |
Stanisław Dubisz, Język - Historia - Kultura, Warszawa 2002. Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 1974 i wyd. nast. Tadeusz Lehr-Spławiński, Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, Warszawa 1978. Halina Rybicka-Nowacka, Szkice z dziejów polskiego języka literackiego, Warszawa 1990. Teresa Skubalanka, Historyczna stylistyka języka polskiego, Warszawa 1984. Stanisław Urbańczyk, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979. Bogdan Walczak, Zarys dziejów języka polskiego, Poznań 1995. Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1994 i wyd. nast. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 191-211 (lub wyd. popraw. Lublin 2001).
|
|
|
Literatura uzupełniająca |
|
l.p. |
|
1.
2.
3.
4.
5. 6.
7.
8. 9.
10. 11.
11.
12.
13.
14. 15.
16. 17. 18. 19.
20. 21.
22.
23.
24. 25. 26. 27.
28. 29. 30.
31.
32.
33.
34.
35. 36. 37.
38.
39. 40. 41.
42.
43.
44.
45.
46.
47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54.
55. 56.
57.
58. 58. 60.
61.
62.
63.
64. 65.
66.
67.
68.
69. 70.
71.
72.
73. 74.
75.
76. 77.
78.
79.
80.
81.
85.
86.
|
Irena Bajerowa, Badania języka osobniczego jako metodologiczny problem historii języka [w:] Język osobniczy jako przedmiot badań lingwistycznych, red. J. Brzeziński, Zielona Góra 1988, s. 7-14. Irena Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964. Irena Bajerowa, Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1-3, Katowice 1986, 1992, 2000. Irena Bajerowa, Strukturalna interpretacja historii języka, „Język Polski” 1969, z. 2, s. 81-103. Barbara Bartnicka, Studia nad językiem pisarzy, Warszawa 1992. Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku. Materiały konferencji naukowej, red. M. Stępień, S. Urbańczyk, Warszawa 1992. Maria Brzezinowa, Język ludowy na oświeceniowej scenie, „Język Polski" 1976, z. 5. Danuta Buttler, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa 1978. Encyklopedia wiedzy o języku polskim (hasła: onomastyka, toponomatyka, nazwy miejscowe - podział). Jan S. Bystroń, Nazwiska polskie, Warszawa 1993. Czterechsetlecie unii brzeskiej. Zagadnienia języka religijnego, red. Z. Leszczyński, Lublin 1998. Wanda Decyk, Kształtowanie się świadomości językowej w XVI wieku, „Poradnik Językowy" 1997, z. 9. Stanisław Dubisz, Archaizacja w XX-wiecznej polskiej powieści historycznej o średniowieczu, Warszawa 1991 - rozdział: Archaizmy i archaizacja w utworze literackim, s. 21-38. Stanisław Dubisz, Bogurodzica, [w tegoż:] Język - Historia - Kultura, Warszawa 2002, s. 171-181. Stanisław Dubisz, Język i polityka, Warszawa, 1992. Henryk Fros, Franciszek Sowa, Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, wyd. 4, Kraków 1995. Jan Grzenia, Słownik imion, Warszawa 2002. Stefan Hrabec, Elementy kresowe w języku polskim XVI i XVII w., Poznań1949. Jakuba Parkosza „Traktat o ortografii", oprac. Marian Kucała, Warszawa 1985. Lucyna A. Jankowiak, Prasłowiańskie dziedzictwo leksykalne we współczesnej polszczyźnie ogólnej, Warszawa 1997. Stanisław Jodłowski, Losy polskiej ortografii, Warszawa 1979. Halina Karaś, Latynizmy w „Potopie” Henryka Sienkiewicza, [w:] Słowo w różnych kontekstach, red. S. Dubisz, Warszawa 1996. Halina Karaś, Rusycyzmy w polszczyźnie okresu zaborów, Warszawa 1996 - wstęp, rozdział I, podsumowanie. Zenon Klemensiewicz, Mickiewicz w dziejach języka polskiego [w:] O języku Adama Mickiewicza, red. Z. Klemesiewicz, Wrocław 1959, s. 437-486 lub [w:] W kręgu języka literackiego i artystycznego, Wrocław 1961, s. 233-279. Edward Klich, Polska terminologia religijna, Poznań 1927. Mirosław Korolko, O prozie „Kazań sejmowych" Piotra Skargi, Warszawa 1972. Czesław Kosyl, Nazwy osobowe, [w:] Współczesny język polski, s. 423-437. Józef Kość, Polszczyzna południowokresowa na polsko-ukraińskim pograniczu językowym w perspektywie historycznej, Lublin 1999. Marian Kucała, Polszczyzna dawna i współczesna, Kraków 2000. Władysław Kupiszewski, Dlaczego Agnieszka a nie Ines? Warszawa 1991. Władysław Kupiszewski, Artyzm językowy Jana Kochanowskiego, „Poradnik Językowy" 1982. Władysław Kuraszkiewicz, Uwagi o polszczyźnie regionalnej, [w:] Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, Wrocław 1984, s. 11-20. Zofia Kurzowa, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich w XVI-XX wieku, Warszawa 1993. Tadeusz Milewski, Główne etapy rozwoju polskiego języka literackiego, [w:] Z zagadnień językoznawstwa ogólnego i historycznego, Warszawa 1969, s. 377-413. Maria Malec, O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność, Kraków 1996. Mickiewicz i Kresy, red. Z. Kurzowa i Z. Cygal-Krupowa, Kraków 1999. Aleksander Mikołajczak, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998. O języku i stylu Jana Chryzostoma Paska, red. Halina Rybicka-Nowacka, Warszawa 1989. Teresa Zofia Orłoś, Studia Tadeusza Lehra-Spławińskiego nad słownictwem prasłowiańskim, [w:] Prasłowiańszczyzna i jej rozpad, red. J. Rusek i W. Boryś, Warszawa 1998, s. 319-324. Ewa Ostrowska, Z dziejów języka polskiego i jego piękna, Kraków 1978. Regina Pawłowska, Bogurodzica - język poetycki w epoce św. Wojciecha, [w:] Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999, s. 35-46. Franciszek Pepłowski, Słownictwo i frazeologia polskiej publicystyki okresu oświecenia i romantyzmu, Warszawa 1961. Polskie nazwy własne: encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa-Kraków 1998. Jadwiga Puzynina, Thesaurus Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Wrocław 1961. Janusz Rieger, Janusz Siatkowski, Kontakty polszczyzny z językami słowiańskimi, [w:] Współczesny język polski, s. 511-523 . Stanisław Rospond, Język Renesansu a Średniowiecza na podstawie literatury psałterzowo-biblijnej, [w:] Odrodzenie w Polsce, t. 3, cz. 2, Historia języka, Wrocław 1962, s. 61-181. Stanisław Rospond, Kościół w dziejach języka polskiego, Wrocław 1985. Stanisław Rospond, Studia nad językiem polskim XVI wieku, Kraków 1949. Stanisław Rospond, Mówią nazwy, Warszawa 1976. Mikołaj Rudnicki, Językoznawstwo polskie w dobie oświecenia, Poznań 1956. Halina Rybicka, Losy wyrazów obcych w języku polskim, Warszawa 1976. Kazimierz Rymut, Nazwiska Polaków, Wrocław 1991. Kazimierz Rymut, Nazwy miast polskich, Wrocław 1980. Wojciech R. Rzepka, Bogdan Walczak, Jak dopełnić znany nam obecnie zasób leksykalny staropolszczyzny, [w:] Studia historycznojęzykowe, t. 1, red. M. Kucała. Z. Krążyńska, Kraków 1994, s. 7-13. Wojciech R. Rzepka, Bogdan Walczak, Łukasza Górnickiego teoria kultury języka, [w:] Łukasz Górnicki i jego czasy, Białystok 1993, s. 211-243. Ewa Rzetelska-Feleszko, Nazwy geograficzne, [w:] Współczesny język polski, op.cit., s. 403-421. Alojzy Sajkowski, Nad staropolskimi pamiętnikami, Poznań 1964. Janusz Siatkowski, Czesko-polskie kontakty językowe, Warszawa 1996. Krystyna Siekierska, Rzeczywistość w słownikach Knapiusza i Troca, „Prace Filologiczne” 1992, t. XXXVII, s. 259-268. Krystyna Siekierska, Język Wojciecha Stanisława Chróścińskiego, Wrocław 1974. Stanisław Skorupka, Rola Samuela Bogumiła Lindego w leksykologii i leksykografii polskiej, „Prace Filologiczne” 1981, t. XXX, s. 49-57. Teresa Skubalanka, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław-Warszawa 1984 (wybrane fragmenty). Edward Stachurski, Słowa-klucze polskiej epiki romantycznej, Kraków 1998. Zdzisław Stieber, Udział poszczególnych dialektów w formowaniu polskiego języka literackiego, [w tegoż:] Świat językowy Słowian, Warszawa 1974, s. 272-294. Zdzisław Stieber, O typach polszczyzny regionalnej XVII wieku, [w tegoż:] Świat językowy Słowian, Warszawa 1974, s. 267-272. Mieczysław Szymczak, Udział Mazowsza w kształtowaniu polskiego języka literackiego, [w:] Z polskich studiów slawistycznych, seria 4, Warszawa 1972. Witold Taszycki, Bulla z 1136, [w:] Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław 1951. Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999. Stanisław Urbańczyk, Dwieście lat językoznawstwa polskiego - odpowiednie rozdziały. Stanisław Urbańczyk, Jaką polszczyzną mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy, [w tegoż:] Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 236-247. Stanisław Urbańczyk, Rozwój słownictwa słowiańskiego w związku z rozwojem średniowiecznych społeczeństw słowiańskich [w tegoż:] Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 75-84. Stanisław Urbańczyk, Słowniki, ich rodzaje i użyteczność, Wrocław 1967 Bogdan Walczak, Kontakty polszczyzny z językami niesłowiańskimi, [w:] Współczesny język polski, s. 499-510. Bogdan Walczak, Między snobizmem i modą a potrzebami języka, czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie, Poznań 1987. Aleksander Wilkoń, Dzieje języka artystycznego w Polsce, Kraków 2000. Halina Wiśniewska, Kulturalna polszczyzna XVII wieku. Na przykładzie Zamościa, Lublin 1994. Halina Wiśniewska, Świat płci żeńskiej baroku zaklęty w słowach, Lublin 2003Jarosław M. Zawadzki, 1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce, Warszawa 2000. Stanisław Urbańczyk, Zarys dialektologii polskiej, wyd. 4, Warszawa 1972 lub inne wyd. Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław 1978 ( hasła: dialektologia historyczna, dialekt, gwara, dialekty polskie, dialekt: małopolski, mazowiecki, wielkopolski, kaszubski, śląski) lub Stanisław Dubisz, Halina Karaś, Nijola Kolis, Dialekty i gwary polskie. Leksykon Omegi, Warszawa 1995 (odpowiednie hasła). Kwiryna Handke, Terytorialne odmiany polszczyzny [w:] Współczesny język polski, .. s. 191-211 Marian Kucała, Gwary i regionalne odmiany polszczyzny w XX wieku, [w:] "Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju", pod red. S. Dubisza i S. Gajdy, Warszawa 2001, s. 193-198. Marian Kucała, Twoja mowa cię zdradza. Regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, Kraków 1994. Andrzej Markowski, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa 1992, rozdz. Język mieszkańców wsi, s. 50 - 69. Jerzy Reichan, Gwary polskie w końcu XX wieku, [w:] "Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci", pod red. W. Pisarka, Kraków 1999, s. 262-278.
|
|
|