Prawo inżynierskie i ochrona własności intelektualnej

Anna Domańska

Wydział Elektrotechniki, elektroniki, informatyki i automatyki
Politechniki Łódzkiej

Kierunek: Elektronika i telekomunikacja semestr I 2007/2008

Dobra osobiste

Dobrami osobistymi człowieka są w szczególności:

• Zdrowie

• Wolność

• Cześć (dobre imię)

• Swoboda sumienia

• Nazwisko

• Pseudonim

• Nietykalność mieszkania

• Twórczość: naukowa, artystyczna, wynalazcza, racjonalizatorska

Są to dobra niematerialne należące do sfery świata odczuć i intelektu człowieka.

Ustawodawca chroni dobra osobiste w:

• Kodeksie cywilnym

• Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych

• Ustawie - prawo własności przemysłowej

Ustawodawca wprowadził w celu ochrony dóbr osobistych domniemanie bezprawności, to oznacza, że każde naruszenie dóbr osobistych jest bezprawne, a naruszający może uwolnić się od odpowiedzialności jeżeli obali to domniemanie przez wykazanie, że działa zgodnie z prawem.

Roszczenie wynikające z kodeksu cywilnego w razie naruszenia dóbr osobistych:

• W razie zagrożenia dobra osobistego można żądać zaniechania takiego działania

• W razie naruszenia dobra osobistego można żądać:

1. Zaniechania naruszeń

2. Usunięcia skutków naruszeń w szczególności przez złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie

3. Zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny

4. Odszkodowania gdy wystąpi szkoda majątkowa (trzeba wykazać winę naruszającego)

Szkoda

Majątkowa Niemajątkowa

Szkoda to każdy uszczerbek w dobrach prawnie chronionych poniesiony wbrew woli uprawnionego:

Szkoda majątkowa - jest wymierna w pieniądzu, obejmuje stratę oraz utracone korzyści:

Szkoda majątkowa = strata + utracone korzyści

W razie wystąpienia szkody majątkowej można żądać odszkodowania.

Szkoda niemajątkowa (krzywda) - ból fizyczny, cierpienia psychiczne, negatywne doznania moralne; nie da się jej przeliczyć na pieniądze. Kiedy ona wystąpi można żądać zadośćuczynienia pieniężnego, ale tylko w przypadkach gdy ustawodawca na to pozwala.

Szkoda

Na osobie Na mieniu
(majątkowa i niemajątkowa) (zawsze majątkowa)

W sprawach naruszenia dóbr osobistych i łącznie z nimi dochodzonych roszczeń majątkowych właściwy w I instancji jest sąd okręgowy.

Niezależnie od ochrony wynikającej z kodeksu cywilnego uprawnionemu przysługują roszczenia z innych ustaw: prawo autorskie, prawo własności przemysłowej.

PRAWO AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE

Przedmiot prawa autorskiego - UTWÓR

Utwór - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w jakiejkolwiek
postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Utwór musi spełniać łącznie kilka cech:

• Jest rezultatem pracy człowieka - twórczy;

• Stanowi przejaw działalności twórczej - jest oryginalny

• Ma indywidualny charakter

Utwór (dzieło) aby był chroniony musi być ustalony.

Ustalenie oznacza uzewnętrznienie utworu pozwalające na poznanie go przez inne niż twórca osoby.

Utwór może być utrwalony czyli umieszczony na jakimś nośniku.

Utwór jest chroniony od chwili ustalenia chociażby miał postać nieukończoną (szkice, projekty)

Co nie jest przedmiotem prawa autorskiego?

1. Akty normatywne - ustawy, rozporządzenia oraz urzędowe projekty

2. Urzędowe dokumenty, znaki i symbole

3. Opublikowane opisy patentowe lub ochronne

4. Proste informacje prasowe

Podmiot prawa autorskiego

• Twórca

• Współtwórca

• Pracodawca

• Producent utworu audio-wizualnego

Twórcą może być tylko osoba fizyczna, która niekoniecznie musi być podmiotem autorskich praw majątkowych. Twórcą jest osoba, której nazwisko jako twórcy uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w z związku z rozpowszechnieniem utworu.

Jeżeli twórca wydaje utwór pod pseudonimem lub anonimowo to dopóki nie ujawni swego autorstwa, w wykonywaniu praw autorskich zastępuje go producent lub wydawca, a w ich braku, właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Podmioty te działają we własnym imieniu, ale na rachunek twórcy.

Dzieło współautorskie rozłączne i łączne

Z dziełem współautorskim mamy do czynienia gdy kilka osób łączy swe wysiłki twórcze dla osiągnięcia zmierzonego celu. Wyróżniamy współautorskie dzieła nierozłączne i rozłączne.

Dzieła nierozłączne - nie da się wyróżnić wkładów twórczych każdego autora ponieważ opracowali oni całość wspólnie począwszy od powzięcia pomysłu aż do ostatecznego kształtu.

Dzieła rozłączne - wkład każdego twórcy da się wyodrębnić jako samodzielną całość. W tym przypadku każdy z nich może wykonywać prawa autorskie do swojej części mającej samodzielne znaczenie jeżeli nie powoduje to uszczerbku lub nie narusza to praw pozostałych współautorów.

Do wykonywania prawa autorskiego do całości dzieła potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W razie braku zgody, każdy z nich może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, które będzie wydane po rozważeniu interesów wszystkich współtwórców. W przypadku dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich do całości utworu, każdy ze współtwórców może samodzielnie dochodzić roszczeń.

Przy utworach zbiorowych, na przykład encyklopediach, autorskie prawa majątkowe oraz prawa do tytułu ma producent lub wydawca.

Pracodawca

Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia autorskie prawa majątkowe do utworu. Umowa może wyłączyć ten sposób nabycia praw.

Pracodawca, licząc od dostarczenia mu utworu na 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu/nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od wprowadzenia zmian. Jeśli termin ten minie bezskutecznie, uważa się, że pracodawca przyjął utwór bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin na złożenie tego oświadczenia. Pracodawca nabywa również własność nośnika, na którym jest umieszczony utwór. Obowiązkiem pracodawcy jest rozpowszechnienie utworu w ciągu dwóch lat od jego przyjęcia. Jeżeli tego nie uczyni to pracownik może na piśmie wyznaczyć pracodawcy odpowiedni termin na rozpowszechnienie. Po jego upływie bezskutecznie, prawa autorskie majątkowe i własność nośnika wracają do pracownika.

Producent utworu audiowizualnego

Przyjmuje się, że producent nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu lub umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji utworu jako całości.

Prawa autorskie przysługujące twórcy

Dzielą się one na autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa osobiste mają charakter niematerialny, chronią nieograniczoną w czasie więź twórcy z utworem. Cechy:

1. Nie są przedmiotem obrotu

2. Nie można się ich zrzec

3. Nie podlegają dziedziczeniu

4. Nie są ograniczone w czasie

Są to w szczególności:

1. Prawo do autorstwa utworu - twórca może żądać by jego autorstwo było ujawnione i rozstrzygać w jaki sposób ma to nastąpić

2. Prawo do oznaczania utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem

3. Prawo do nienaruszalności formy i treści utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

4. Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu

5. Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Majątkowe prawa autorskie:

• Zbywalne - w drodze czynności prawnych(umowy)

• Podlegają dziedziczeniu

• Są ograniczone w czasie (70 lat po śmierci twórcy)

Autorskie prawa majątkowe obejmują:

1. Prawo do korzystania z utworu

2. Prawo do rozporządzania utworem

3. Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu

Obrót autorskimi prawami majątkowymi

1. Przeniesienie autorskich praw majątkowych w drodze umowy z zbywcy na nabywcę.

2. Upoważnienie do korzystania z utworu, z dzieła w określonym zakresie na określonych polach eksploatacji(umowa licencyjna).

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych:

1. Wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Formy umów

1. Ustna

2. Pisemna

1. Zwykła

2. Kwalifikowana

1. Forma pisemna z datą pewną

2. Pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym

3. Akt notarialny

2. Umowa musi wskazywać pola eksploatacji, na których będzie czyniony użytek z utworu.

3. Umowa jest nieważna, jeżeli przeniesienie autorskich praw majątkowych dotyczy wszystkich utworów twórcy, które mają powstać w przyszłości.

4. Umowa może dotyczyć korzystania z utworu tylko na tych polach eksploatacji, które znane są w chwili jej zawarcia.

5. Zasadą jest odpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych. Nieodpłatny charakter przeniesienia, musi wyraźnie wynikać z umowy. Jeśli w umowie nie mówi się nic o odpłatności za przeniesienie tych praw, twórcy należy się stosowne wynagrodzenie.

Umowa licencyjna:

1. Może być umowa licencyjna wyłączna i niewyłączna:

• Licencja wyłączna gwarantuje licencjobiorcy wyłączność korzystania z utworu w określony w licencji sposób. Licencja wyłączna wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

• Licencja niewyłączna polega na tym, że twórca nie jest pozbawiony możliwości udzielenia licencji kilku osobom na tych samych polach eksploatacji. Może być zawarta w formie dowolnej.

Zasadą jest, że licencja wygasa po upływie 5 lat. Chyba, że strony postanowiły inaczej.

Ochrona autorskich praw osobistych:

Roszczenia:

1. W razie zagrożenia autorskich praw osobistych twórca może żądać zaniechania działań naruszających.

2. W razie naruszenia tych praw może żądać:

1. Zaniechania dalszych działań naruszających;

2. Usunięcia skutków naruszeń;

3. Zadośćuczynienia lub uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez twórcę cel społeczny o ile zachowanie sprawcy było zawinione;

3. Z roszczeniami może wystąpić - Twórca, jeśli żyje. Po jego śmierci osoba przez niego wskazana (Np. w testamencie, nawet jeśli testament został uznany za nieważny). Jeśli nie uczynił tego to z powództwem mogą wystąpić: małżonek, a w razie jego braku kolejno: zstępni(dzieci, wnuki i prawnuki), rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa.

4. Z roszczeniem mogą także wystąpić - Stowarzyszenie twórców właściwe ze względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, która zarządzała prawami zmarłego twórcy.

Ochrona autorskich praw majątkowych

1. Roszczenie o zaniechanie naruszeń

2. Usunięcie skutków naruszenia

3. Wydanie uzyskanych korzyści

4. Odszkodowania albo zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a gdy naruszenie było zawinione trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne gdyby uprawniony wyraził zgodę na korzystanie z utworu.

Kto może wystąpić z tymi roszczeniami?

1. Twórca o ile przysługują mu prawa majątkowe.

2. Spadkobiercy

3. Licencjobiorca wyłączny w zakresie naruszeń pól eksploatacji objętych umową licencyjną.

4. Pracodawca, co do utworu pracowniczego.

5. Wydawca utworu zbiorowego (encyklopedia)

6. Producent utworu audiowizualnego (filmu).

Kogo można pozwać?

1. Ten, kto naruszył prawa majątkowe.

2. Ten, na którego korzyść działa szkoda.

(sądem pierwszej instancji jest sąd okręgowy)

Wygaśnięcie autorskich praw majątkowych:

Autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem lat 70:

• Od śmierci twórcy, a w przypadku utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych.

• W odniesieniu do utworu, do którego prawa autorskie majątkowe z mocy ustawy przysługują innej niż twórca osobie(pracodawca, producent) - liczymy od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy go nie rozpowszechniono, od daty ustalenia.

• W odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z następujących osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki do utworu.

Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło jedno z wyżej wymienionych zdarzeń.

Jeśli utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechnienia każdej z części.

Ochrona programów komputerowych:

Brak jest definicji programu komputerowego

Program komputerowy jest chroniony jak utwór literacki.

Uprawnienia pracodawcy do programu komputerowego:

Przysługują prawa autorskie majątkowe.

Co wolno legalnemu nabywcy programu komputerowego?

Twórcy programu przysługują następujące autorskie prawa majątkowe:

1. Prawo do reprodukcji (zwielokrotnienia programu)

2. Prawo do tłumaczenia, adaptacji i wprowadzania innych zmian do programu

3. Prawo do rozpowszechniania programu.

4. Prawo do rozporządzania programem komputerowym

5. Prawo do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z programu komputerowego.

Autorskie prawa majątkowe

1. Jeśli umowa nie stanowi inaczej to legalny dysponent programu komputerowego (nabywca kopii lub licencjobiorca) może bez zgody twórcy zwielokrotniać program w całości lub w części, a także tłumaczyć, przystosowywać i zmieniać go w zakresie, w jakim jest to niezbędne do korzystania z programu zgodnie z jego przeznaczeniem.
   Do działań tego rodzaju należą:

1. Zwykłe stosowanie programu w komputerze

2. Poprawianie błędów

3. Testowanie programu z punktu widzenia zakażenia wirusami i usuwanie tych wirusów

4. Zmienianie parametrów programu wywołane zmianą przepisów, standardów, wymogów.

5. Dostosowanie programu do wymogów nowszych wersji sprzętu komputerowego

6. Integrowanie programu z innymi stosownymi programami

2. Nie wymaga zezwolenia uprawnionego, nie podlega wyłączeniom umownym:

1. Uprawnienie do sporządzenia kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu. Jeśli umowa nie stanowi inaczej, kopia zapasowa nie może być używana równocześnie z programem komputerowym

2. Uprawnienie do analizowania ( obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu) w celu poznania jego idei i zasad pod warunkiem, że czynności te będą wykonywane w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu.

3. Dekompilacja programu - zwielokrotnienie kodu programowego lub tłumaczenie jego formy sprowadzające się do odtworzenia jego kodu źródłowego na podstawie jego kodu wynikowego przeprowadzane w celu osiągnięcia współdziałania programu z innym programem. Dekompilacja jest dopuszczalna, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1. Jest wykonywana przez osobę uprawnioną do korzystania z programu

2. Nie jest łatwo dostępne inne źródło odpowiedniej informacji

3. Przedmiotem dekompilacji są wyłącznie te fragmenty oryginalnego programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania z innym niezależnie stworzonym programem

Autorskie prawa osobiste

Twórcy programu komputerowego przysługują następujące autorskie prawa osobiste:

1. Prawo do autorstwa programu

2. Prawo do oznaczania programu swoim nazwiskiem, pseudonimem lub rozpowszechniania go anonimowo

Twórcy nie przysługują prawa osobiste:

1. Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu programu (to jest prawo majątkowe)

2. Prawo do nienaruszalności formy i treści programu (ponieważ ma takie prawo majątkowe)

3. Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z programu

Prawo własności przemysłowej reguluje stosunki w zakresie wynalazków, wzorów przemysłowych, wzorów użytkowych, znaków towarowych, topografii układów scalonych i oznaczeń geograficznych, a także zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przejmować projekty racjonalizatorskie. Na wynalazki przyznawane są patenty. Na wzory użytkowe i znaki towarowe przyznawane jest prawo ochronne. Na wzory przemysłowe, topografię układów scalonych i oznaczenia geograficzne udzielane jest prawo z rejestracji. Ochrona w prawie własności przemysłowej powstaje z chwilą zgłoszenia projektu wynalazczego, znaku towarowego, oznaczenia geograficznego do urzędu patentowego. Co do projektów racjonalizatorskich przedsiębiorca sam ustala regulamin racjonalizacji, w którym określa, co jest projektem racjonalizatorskim, na jakich zasadach będzie takie projekty przyjmował i jakie są zasady wynagradzania za nie.

Wynalazek

Nie ma definicji wynalazku. Wynalazek musi spełniać pewne cechy, aby nadawał się do opatentowania:

1. Musi być nowy

Wynalazek jest nowy, jeżeli nie należy do stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą według, której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób

2. Musi mieć poziom wynalazczy

Wynalazek ma poziom wynalazczy jeżeli dla znawcy z danej dziedziny jest zaskoczeniem czyli nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki.

3. Musi nadawać się do przemysłowego stosowania

Wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany produkt lub wykorzystywany sposób w jakiejkolwiek działalności przemysłowej nie wykluczając rolnictwa.

Za wynalazki nie uważa się w szczególności:

• Teorii naukowych i metod matematycznych

• Wytwory jedynie o charakterze estetycznym

• Zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier

• Wytwory, których niemożność wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki

• Programy do maszyn cyfrowych

• Przedstawianie informacji

Patentu nie udziela się na:

• Nowe odmiany roślin lub rasy zwierząt

• Sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach

• Wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (wynalazki wojskowe)

Pierwszeństwo do uzyskania patentu:

1. Podstawowym sposobem oznaczenia pierwszeństwa jest data zgłoszenia wynalazku do urzędu patentowego. Zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym wpłynęło do urzędu patentowego lub zostało odebrane faksem. W przypadku przesłania zgłoszenia faksem oryginał należy dostarczyć w ciągu 30 dni od nadania faksu. Termin ten jest nieprzywracalny. Jeżeli faks jest nieczytelny albo nie jest tożsamy z oryginałem albo wpłynął po 30 dniach od nadania faksu za datę zgłoszenia uznaje się dzień, w którym dostarczono oryginał.

2. Pierwszeństwo z wystawy
   Pierwszeństwo do uzyskania patentu oznacza się także według daty wystawienia wynalazku na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub oficjalnie uznanej jeżeli zgłoszenie w urzędzie patentowym zostanie dokonane w okresie 6 miesięcy od daty wystawienia.

3. Pierwszeństwo konwencyjne
   Prawo do uzyskania pierwszeństwa zgłoszenia ustala się również na zasadach określonych w ustawach międzynarodowych według daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia wynalazku w państwie, które podpisało daną umowę jeżeli od tej daty zgłoszenie w urzędzie patentowym zostanie dokonane w okresie 12 miesięcy.

Zgłoszenie wynalazku powinno obejmować:

1. Podanie

2. Opis wynalazku
   Tytuł, dziedzina, znany zgłaszającemu stan techniki,

3. Zastrzeżenia patentowe

4. Skrót opisu(do publikacji)

5. Rysunki (jeśli jest to niezbędne dla wyjaśnienia wynalazku)

6. Pełnomocnictwo, gdy twórca korzysta z pomocy rzecznika patentowego

Rozpatrywanie zgłoszenia:

1. Po wpłynięciu zgłoszenia UP nadaje mu kolejny numer i stwierdza datę wpływu oraz zawiadamia o tym zgłaszającego. Zawiadomienie przez UP zgłaszającego o wpłynięciu jego zgłoszenia jest obligatoryjne. Stanowi zwykle pierwszy dokument w postępowaniu zgłoszeniowym o udzielenie ochrony.

2. Jeżeli UP stwierdzi brak opłaty za zgłoszenie, wzywa zgłaszającego do jej uiszczenia w ciągu miesiąca. W tym samym terminie zgłaszający może złożyć wniosek o zwolnienie go z części opłaty. W razie nie uiszczenia tej opłaty i nie zgłoszenie wniosku o zwolnienie z opłaty zgłoszenie uważa się za wycofane, a postępowanie umarza się.

3. Do czasu wydania decyzji w sprawie udzielenia patentu na wynalazek zgłaszający może wprowadzić uzupełnienia i poprawki do zgłoszenia. Nie mogą one jednak wykraczać poza to, co zostało ujawnione jako przedmiot rozwiązania w opisie wynalazku w dniu dokonania zgłoszenia.

4. O zgłoszeniu wynalazku UP dokonuje ogłoszenia w biuletynie UP niezwłocznie po upływie 18 miesięcy od daty pierwszeństwa do uzyskania patentu. Nie ogłasza się o zgłoszeniu jeżeli:

• Dotyczy ono wynalazku tajnego

• Przed terminem ogłoszenia, wydana została decyzja ostateczna o odmowie udzielenia patentu lub umorzenia postępowania

5. Po dokonaniu ogłoszenia przez UP każdy może zapoznać się z cała dokumentacją dotyczącą wynalazku(co nie oznacza, że z całością akt sprawy). Osoby trzecie mogą zapoznać się z opisem zgłoszeniowym wynalazku obejmującym opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe, dołączone do zgłoszenia rysunki. Osoby te mogą w ciągu 6 miesięcy od dnia zgłoszenia zgłaszać do UP uwagi o istnieniu okoliczności uniemożliwiających udzielenie patentu lub prawa ochronnego.

6. UP sporządza dla każdego zgłoszenia wynalazku podlegającego ogłoszeniu sprawozdanie o stanie techniki obejmujące wykaz publikacji, które będą brane pod uwagę przy ocenie zgłoszonego wynalazku niezwłocznie po sporządzeniu sprawozdania UP przekazuje je zgłaszającemu.

7. Jeżeli UP stwierdzi brak ustawowych warunków wymaganych do uzyskania patentu wydaje decyzję o odmowie udzielenia patentu.

8. Jeżeli UP nie stwierdzi braku ustawowych warunków do uzyskania patentu, a upłynął już okres 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o zgłoszeniu wydaje decyzję o udzieleniu patentu.

9. Udzielenie patentu następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony. W razie nie uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie UP stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu patentu.

10. Udzielony patent podlega wpisowi do rejestru patentowego

11. Udzielenie patentu stwierdza się przez wydanie dokumentu patentowego.

Prawo wyłączne	Przedmiot ochronny	Okres, na który udzielane jest prawo wyłączne	Zakres uzyskanych uprawnień	Wymogi formalne
Patent	Wynalazek	20 lat	Prawo wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP	nowy; posiada poziom wynalazczy; nadaje się do przemysłowego stosowania
Prawo ochronne	Wzór użytkowy	10 lat	Prawo wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP	rozwiązanie nowe; użyteczne; o charakterze technicznym
Prawo z rejestracji	Wzór przemysłowy	25 lat	Prawo wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP	postać wytworu nowa; posiadająca indywidualny charakter;

Prawo ochronne	Znak towarowy	10 lat z możliwością odnowienia ochrony na kolejne okresy 10 letnie	prawo wyłącznego używania w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP (Np umieszczanie na towarach, w reklamie)	Nadaje się do odróżniania w obrocie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów lub usług innych przedsiębiorstw
Prawo z rejestracji	Oznaczenie geograficzne	Nieograniczone w czasie, trwa od dokonania wpisu w rejestrze oznaczeń geograficznych	prawo używania w obrocie o ile towary spełniają warunki korzystania z oznaczenia geograficznego	odnosi się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub terenu. Identyfikuje towar jako pochodzący z tego terenu, a określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.
Prawo z rejestracji	Topografia układu scalonego	10 lat	Prawo wyłącznego używania w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP	Polega na przestrzennym wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego; oryginalne;

Otwarta - uprawniony z patentu może złożyć w urzędzie patentowym oświadczenie o udzieleniu licencji każdemu zainteresowanemu. Oświadczenie to nie może być cofnięte ani zmienione. Uprawniony z patentu ponosi opłaty okresowe za ochronę o połowę niższe, a opłata licencyjna nie może przekroczyć 10% korzyści uzyskanych przez licencjobiorcę. Licencja otwarta jest pełna i niewyłączna.

Dorozumiana - jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna nie stanowią inaczej przyjmuje się, że wykonawca tych prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazku zawartego w przekazanych wynikach prac badawczych.

Przymusowa - jest to jedyna licencja, której udziela urząd patentowy, a nie uprawniony z patentem. Jest ona ustanawiana gdy:

1. Istnieje konieczność zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa.

2. Jeśli uprawniony nadużywa patentu.

3. Jeżeli uprawniony z patentu późniejszego musi skorzystać z wynalazku, na który wcześniej udzielono patent, a uprawniony z patentu wcześniejszego nie godzi się na zawarcie umowy licencyjnej w sytuacji gdy jest to konieczne dla zaspokojenia potrzeb rynku krajowego. Zakres i czas trwania tej licencji, wysokość opłat licencyjnych, sposób i terminy ich zapłaty oraz szczegółowe warunki wykonywania licencji ustala urząd patentowy. Decyzja o udzieleniu licencji przymusowej może być zmieniona po upływie 2 lat na wniosek zainteresowanego.

Co trzeba umieć?

Dobra osobiste

Co to są dobra osobiste?

Jakie roszczenia przysługują?

Prawo autorskie

Co to jest utwór?

Co to jest utrwalenie a ustalenie utworu?

Kiedy prawo do utworu przysługuje pracodawcy? Utwór pracowniczy

Jakie są i ich cechy - autorskich praw osobistych i majątkowych?

Ile trwają prawa autorskie?

Obrót autorskimi prawami majątkowymi?(cechy licencji i umowy o przeniesienie)

Programy komputerowe

Co wolno legalnemu dysponentowi programu komputerowego?

Wynalazki

Licencje szczególne?

Jak ustalane jest pierwszeństwo do wynalazku?

Zgłoszenie faksem?

Cechy wynalazku?

Sporządził Sebastian Sieradzki

- 2 -

---