Układ wydalniczy

1. Ogólna budowa nerek:

Na przekroju poprzecznym nerki widoczne są dwie warstwy: ciemnoczerwona (istota korowa) i jasnoczerwona wewnętrzna (istota rdzenna). Istota rdzenna pukla się do miedniczki nerkowej. Podstawową jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki jest nefron.

Nefron kanalik zbiorczy kielich nerkowy miedniczka nerkowa pęcherz moczowy

2. Funkcje nerek:

1. wydalnicza - usuwanie z organizmu końcowych produktów przemiany materii

2. regulacyjna - zachowanie homeostazy wodno-elektrolitowej
   - utrzymanie właściwej objętości wody w organizmie
   - utrzymanie prawidłowego stężenia poszczególnych elektrolitów
   - utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego
   - utrzymanie właściwego stężenia jonów wodorowych (regulacja równowagi kwasowo-zasadowej)

3. wydzielnicza (endokrynna) - produkcja hormonów lub ich prekursorów

3. Nefron jako podstawowa jednostka strukturalno-funkcjonalna nerki:

4. Powstawanie moczu:

• filtracja (ultrasączenie) - zachodzi w kłębuszkach nerkowych, dzięki różnicy pomiędzy krwią tętniczą, a płynem w torebce Bowmana. Do torebki a następnie do kanalika nerkowego przechodzi tzw. PROMOCZ, który jest izoosmotyczny z płynami ciała i zawiera wszystkie składniki osocza z wyjątkiem białek.

• Wchłanianie (resorpcja zwrotna) - odbywa się w kanaliku krętym pierwszego rzędu, gdzie z promoczu do płynów ciała wchłania się: wodę, jony sodu, chloru, potasu, aminokwasy, glukozę. W dalszym odcinku nefronu wchłania się mniej składników - wchłanianie nadobowiązkowe. Odcinkiem nefronu nieprzepuszczalnym dla wody jest ramię wstępujące pętli Henlego.

• Wydzielanie (sekrecja) - komórki nabłonka kanalika wydzielają do jego wnętrza jony wodoru i potasu, związki zewnątrzpochodne np. penicylinę. W rezultacie powstaje tzw. mocz ostateczny, który jest hiperosmotyczny i nie powinien zawierać cukrów i białek.

5. Skład moczu u zdrowego człowieka:

Substancja	Norma mg/100 cm^3
Mocznik	1500-4000
Jony Cl^-	347-376
Jony Na^+	310-338
Jony K^+	14,5-20,7
Białka	Śladowe ilości (<50)
Kwas moczowy	3-6
Glukoza	<1
Bilirubina	<0,2
Urobilinogen	<1,0
Objętość	0,4-2,0 dm^3/dobę
Gęstość	1,015-1,030 g/cm^3
Krwinki czerwone	Średnio 5,7-6,7
Bakterie	Do 10-100 sztuk/mm^3

6. Choroby układu wydalniczego:

1. nefroza (nerczyca) - przewlekłe schorzenie nerek, którego przyczyną jest zwiększona przepuszczalność błony sączącej kłębków nerkowych dla białka, uciekającego do moczu

2. mocznica (uremia) to zespół objawów spowodowany krańcowym upośledzeniem funkcji nerek (niewydolności nerek). Dochodzi do szeregu zaburzeń, które dotyczą całego organizmu i praktycznie wszystkich jego narządów. Najważniejsze są zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i toksyczne działanie licznych produktów przemiany materii, które ulegają akumulacji w organizmie.

3. kamica nerkowa - choroba polegająca na tworzeniu się i wytrącaniu się złogów (tzw. "kamieni"), w drogach moczowych.

4. moczówka prosta jest chorobą, która przejawia się wydalaniem dużych ilości rozcieńczonego moczu oraz zwiększonym pragnieniem. Jest to związane z utratą zdolności nerek do zagęszczania moczu.

---