OCEANIA

Australazja

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Związek Australijski	7 686 848	Canberra	federacyjne państwo konstytucyjne (monarchia Z monarchą Zjednoczonego Królestwa))	1901 powołanie Związku Australijskiego i konstytucja (nominalna suwerenność 1931); wcześniej odrębne kolonie brytyjskie
Wy Ashmore i Cartier	1,9	-	terytorium Australii;	od 1938 w administracji Terytorium Północnego
Terytorium Morza Koralowego	3	-	terytorium Australii;	utworzone w 1969 (powierzchnia lądowa: 3 km^2, ogółem: 1 036 000 km^2)
Norfolk	35	Kingston	terytorium Australii (od 1913)	1788-1855 brytyjska kolonia karna 1856 osiedlenie mieszkańców z Pitcairn 1913 status terytorium zamorskiego Australii
Nowa Zelandia	270 534	Wellington	monarchia konstytucyjna (z monarchą Zjednoczonego Królestwa); terytoria stowarzyszone: Wy Cooka, Niue państwo zróżnicowane - gdy uwzględni się status zewnętrznych terytoriów stowarzyszonych	1840 traktat w Waitangi (między wodzami Maorysów a Zjednoczonym Królestwem) 1907 konstytucja i status dominium (nominalna suwerenność 1931)

Stolice relokowane (przenoszone w nowe miejsce) NIE

Państwo	Stolica	Charakterystyka
Australia (Związek Australijski)	Melbourne	tymczasowa pierwsza stolica państwa w latach 1901-1927
		Canberra	1908 wykupienie terytorium pod przyszłą stolicę federacji od stanu Nowa Południowa Walia 1913-1927 budowa nowoczesnego miasta (architekt W.B. Griffin) od 1927 stolica państwa
	Nowa Zelandia	Auckland	pierwsza stolica kolonii w latach 1840-1865
		Wellington	od 1865 stolica kolonii, a od 1907 dominium
	Wyspy Salomona	Tulagi	Stolica protektoratu w latach 1896-1942
		Honiara	Stolica protektoratu od 1944 (oficjalnie od 1952); obecnie stolica niepodległego państwa

Melanezja

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Papua- Nowa Gwinea	462 840	Port Moresby	niepodległa monarchia konstytucyjna (monarcha Zjednoczonego Królestwa) od 1975; państwo zróżnicowane (od 2001/2005 - autonomiczna prowincja: Bouganiville)	wcześniej 2 terytoria zależne: Nowa Gwinea Australijska - teryt. mandatowe (powiernicze) od 1921/1946 (wcześniej niemiecka w latach 1885-1914; okupacja australijska 1914-1920); Papua - posiadłość brytyjska w latach 1884-1906 (Brytyjska Nowa Gwinea),od 1906 przekazana w administrację Australii; 1949-1975 wspólny zarząd pod administracją Australii;????????????? Niemiecka czy brytyjska?????????????????? próby secesji wyspy Bougainville (1975; 1990 deklaracja niepodległości)
Wyspy Salomona	28 896	Honiara	niepodległa monarchia parlamentarna (monarcha Zjednoczonego Królestwa) od 1979; państwo jednolite	od 1885 kolonia brytyjska 1893-1979 protektorat brytyjski (Brytyjskie Wyspy Zachodniego Pacyfiku) 1900 przyłączenie do protektoratu na podstawie traktatu berlińskiego (1899) niektórych wysp należących do Niemiec (Choiseul, Santa Isabel i Shortlnads)

Papua-Nowa Gwinea: przeszłość kolonialna i współczesna forma autonomii ŚREDNIO

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Papua	234 407	Port Moresby	terytorium zewnętrzne pod admin. australijską w latach 1906-1975	1884-1906 (Brytyjska Nowa Gwinea), od 1906 przekazana w administrację Australii;
Nowa Gwinea Australijska	240 777	Rabaul	- terytorium mandatowe (powiernicze) w latach 1921/1946-1975	1885-1914 kolonia niemiecka Ziemia Cesarza Wilhelma; 1914-1920 okupacja australijska
Bougainville-Buka	9 300	Buka Arawa (planowana)	autonomiczna prowincja Papui-Nowej Gwinei; nazywana potocznie: Północne Wyspy Salomona	1975, 1990 deklaracje niepodległości i próby secesji 2001 zawieszenie broni i negocjacje pokojowe z władzami Papui-Nowej Gwinei 2005 status prowincji autonomicznej (z własnymi organami władzy - prezydentem i parlamentem)
Ziemia Cesarza Wilhelma	181 650	Friedrich-Wilhelmshafen (obecnie Madang) Herbertshöhe (obecnie Kokopo)	kolonia niemiecka 1885-1914	1914 zajęcie kolonii przez wojska australijskie
Rotuma	44	`Ahạu	dependencja Fidżi o określonych przywilejach (autonomiczna Rada Wyspy; gwarancje 1 miejsca w obu izbach parlamentu)	1879 zajęcie wyspy przez Wielką Brytanię 1888 włączenie oficjalne do kolonii Fidżi 1987 powstanie ugrupowań niepodległościowych (zbrojnych) i nieskuteczna proklamacja niepodległości

Melanezja c.d.

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Vanuatu	12 190	(Port) Vila	niepodległa republika od 1980;	1886/1906-1980 kondominium brytyjsko-francuskie pod nazwą Nowe Hebrydy
Nowa Kaledonia	18 575	Numea	zbiorowość zamorska Francji od 2003; federacja trzech autonomicznych prowincji (w dwóch tendencje niepodległościowe)	1853 zajęcie wysp przez Francję (1864-1894 kolonia karna Francji) 1946-2003 terytorium zamorskie Francji tendencje niepodległościowe wśród Kanaków (1984 proklamacja Republiki Kanaków) - przewidywane referendum w tej kwestii w latach 2014-2019
Fidżi (Republika Wysp Fidżi)	18 274	Suwa	niepodległe państwo od 1970 (od 1987 republika); dependencja: Rotuma	1874 zajęcie wysp przez Wielką Brytanię kolonia koronna); 1966 uzyskanie autonomii wewnętrznej 1970 ogłoszenie niepodległości (jako dominium) 1987 zamach stanu i proklamacja republiki (prezydent wybierany przez Wielką Radę Wodzów)

Mikronezja

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Palau (Belau) (Republika Palau)	488	Ngerulmud (Melekeok) Koror	niepodległa republika 1994 (od 1992 porozumienie ze St. Zjedn. Ameryki o swobodnym stowarzyszeniu); wcześniej:	kolonia niemiecka 1899-1920, terytorium mandatowe Japonii (1920-1945) terytorium powiernicze St. Zjedn. Ameryki (1945/47-1994)
Federacyjne Stany Mikronezji (Sfederowane Stany Mikronezji)	701	Palikir (Kolonia)	niepodległa republika od 1986 (jednostronna deklaracja niepodległości) lub od 1990 (zniesienie powiernictwa) - federacja 4 stanów: Ponape/Pohnpei, Jap (Yap), Truk (Chuuk) i Kosrae	kolonia niemiecka 1898-1920, terytorium mandatowe Japonii (1920-1945), terytorium powiernicze St. Zjed. Ameryki (1945/47-1990) 1986 porozumienie o swobodnym stowarzyszeniu ze St. Zjedn. Ameryki;
Mariany Północne (Wspólnota Marianów Północnych)	477	Capitol Hill	terytorium swobodnie stowarzyszone ze St. Zjedn. Ameryki od 1978 (porozumienie stowarzyszeniowe 1986); koncepcje połączenia (unii) z Guam w latach 90. XX w. (niezrealizowana);	wcześniej: kolonia niemiecka do 1920; terytorium mandatowe Japonii (1920-1945), terytorium powiernicze St. Zjedn. Ameryki (1945/47-1990; 1990 zniesienie powiernictwa)
Wyspy Marshalla (Republika Wysp Marshalla)	181	Darrit-Uliga-Dalap	niepodległa republika od 1986 (deklaracja niepodległości) lub od 1990 (zniesienie powiernictwa);	wcześniej: kolonia niemiecka do 1920, terytorium mandatowe Japonii (1920-1945), terytorium powiernicze St. Zjedn. Ameryki (1945/47-1990)

Wielostołeczność w Mikronezji

Państwo	Stolica	Charakterystyka
Palau (Republika Palau)	Koror	stolica państwa od uzyskania niepodległości w 1994 do 2006 (w latach 1920-44 centrum administracyjne Mikronezji japońskiej)
		Ngerulmud (Melekeok)	nowa stolica od 2006; zaprojektowana (plan budowy) od połowy lat 90. w okręgu Melekeok (początkowa nazwa stolicy), a zrealizowana w miejscowości okręgu - Ngerulmud
	Sfederowane (Federacyjne) Stany Mikronezji	Kolonia (na Ponape)	w 1979 ustanowiona stolicą federacji; siedziba nielicznych placówek dyplomatycznych; obecnie pełni formalnie funkcje stolicy stanu Ponape (Pohnpei)
		Palikir (na Ponape)	w latach 80. przeniesiono siedzibę prezydenta i większości organów władzy
	Wyspy Marshalla (Republika Wysp Marshalla)	Uliga	główna osada zespołu municypalnego; siedziba niektórych organów władzy i nielicznych placówek dyplomatycznych
		Delap-Uliga-Darrit (DUD, Majuro Town)	zespół municypalny (np. Delap - siedziba prezydenta); często określany skrótem DUD lub od nazwy atolu, na którym leży Majuro (Madżuro) Town
	Mariany Północne	Capitol Hill	Stolica Wspólnoty Marianów Północnych w XXI w.
		Chalan Kanoa	osiedle, na południe od centrum Garapanu - miejsce lokalizacji administracji terytorium w latach 80. i 90. XX w.
		Susupe	osiedle, na południe od centrum Garapanu - miejsce lokalizacji instytucji administracji terytorium w latach 90. XX w.
		Saipan/ Garapan	do 1978 siedziba główna Powierniczych Wysp Pacyfiku; zazwyczaj uogólniana nazwa centrum administracyjnego Wspólnoty Marianów Północnych - do nazwy osady podstawowej (Garapan) lub nazwy wyspy, a zarazem jednostki komunalnej (Saipan)
	Nauru (Republika Nauru)	Yaren	okręg uznawany za stolica państwa - siedziba parlamentu i prezydenta
		Meneng	okręg w którym mają siedziba niektórych urzędów państwo-wych
		Aiwo (dawniej Yangor)	okręg w którym maja siedzibę niektóre ministerstwa
	Kiribati (Republika Kiribati)	Bairiki	siedziba władz wykonawczych
		Ambo	siedziba władz ustawodawczych (parlament)
		Betio	siedziba władz sądowniczych

Mikronezja: dawne jednostki polityczno-terytorialne

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Powiernicze Wyspy Pacyfiku	1 779	Garapan	terytorium powiernicze strategiczne ONZ w administracji Stanów Zjednoczonych Ameryki w latach 1947-1986/1994	1920-1944/45 terytorium mandatowe Mikronezji japońskiej (okupacja amerykańska 1945-47);
Canton i Enderbury	70		kondominium amerykańsko-brytyjskie	1937 przyłączenie wysp Feniks (wraz z Canton i Enderbury) do kolonii Wyspy Gilberta i Lagunowe 1939-1979 ustanowienie kondonium amerykańsko-brytyjskie (na żądanie ST. Zjedn. Ameryki)

Mikronezja c.d.

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Guam (Guahan)	534	Agania (Agaña, Hagatña)	terytorium zewnętrzne St. Zjedn. Ameryki od 1898;	1898 przejęcie wyspy od Hiszpanii 1950 autonomia wewn.; 1982 bezpośrednie wybory (delegata do Kongresu)
Nauru (Republika Nauru)	21,2	Jaren (Yaren)	niepodległa republika od 1968;	kolonia niemiecka 1888-1914 (okupacja australijska 1914-1920) od 1921/1947 terytorium mandatowe (powiernicze) w admin. Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii
Kiribati (Republika Kiribati)	810	Bairiki	niepodległa republika od 1979;	wcześniej kolonia brytyjska - część Wysp Gilberta i Lagunowych (1888/1892-1975, od 1975 wydzielenie Wysp Gilberta), 1979 przyłączenie Canton i Enderbury (kondominium amerykańsko-brytyjskie;

Samotne wyspy Oceanii

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Osada	Forma ustrojowa	Uwagi
Wyspa Wake	7,8		terytorium St. Zjedn. Ameryki (w admin. departamentu spraw wewn., wcześniej - wojskowej);	w 1899 wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Wyspy Midway	5,2		terytorium St. Zjedn. Ameryki (w admin. departamentu spraw wewn., do 1996 admin. wojskowa)	od 1867 wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Atol Johnston	2,52		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. wojskowa)	od 1858 wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Rafa Kingman	0,01		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. wojskowa)	od 1922 wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Atol Palmyra	6,56		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. departamentu spraw wewn.)	od 1859 (1862) posiadłość Stanów Zjednoczonych Ameryki
Wyspa Jarvis	4,45		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. departamentu spraw wewn.)	Od 1856 (1930) wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Wyspa Baker	1,24		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. departamentu spraw wewn.)	od 1857 (1930) wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Wyspa Howland	1,62		terytorium St. Zjedn. Ameryki (admin. departamentu spraw wewn.)	od 1856 (1930) wyspa anektowana przez St. Zjedn.
Clipperton (Wyspa Clippertona)	11		domena Francji w bezpośredniej administracji metropolii (Paryż)	1858-2006 posiadłość francuska w ramach Polinezji Francuskiej; 2006 wyłączenie z Polinezji Francuskiej

Polinezja

Jednostka polityczno-terytorialna	Powierzchnia w km^2	Stolica	Forma ustrojowa	Uwagi
Tuvalu	25,6	Vaiaku	niepodległe państwo (monarchia z monarchą Zjednoczonego Królestwa) od 1978;	wcześniej posiadłość brytyjska - część Wysp Gilberta i Lagunowych do 1975; od 1975 wydzielenie Wysp Lagunowych (Ellice) - na podstawie referendum w 1974
Wyspy Wallisa i Futura	255	Mata Utu	terytorium zamorskie Francji (1961)	od 1842 posiadłość francuska (1887 status protektoratu jako dependencja Nowej Kaledonii) 1961-2006 status terytorium zamorskiego Francji
Tonga (Królestwo Tonga)	748	Nuku'alofa	niepodległe królestwo (własna dynastia) od 1970;	1899-1970 brytyjskie terytorium protegowane (komisarz rządu brytyjskiego)
Samoa (Niezależne Państwo Samoa)	2 785	Apia	niepodległe państwo od 1962 - tymczasowo monarchia (do śmierci króla w 2007); od 2007 tytularna głowa państwa wybierana na kadencję 5 lat (spośród wodzów)	kolonia niemiecka w latach 1900-1914 (okupacja nowozelandzka 1914-1920) od 1921/1946 terytorium mandatowe (powiernicze) Nowej Zelandii 1962-1997 nazwa państwa: Samoa Zachodnie
Samoa Amerykańskie	199	Fagotogo Utulei (Pago Pago)	terytorium zewn. Stanów Zjedn. Ameryki od 1900 (1960 samorząd wewn.)	1900 posiadłość ST. Zjedn. Ameryki 1925 przyłączenie Wyspy Swain
Tokelau	13	Fakaofo	terytorium zależne Nowej Zelandii (od 1925) - autonomia lokalna w 1970 (Atafu, Nukunono, Fakaofo)	1877-1925 kolonia brytyjska 1925 terytorium zależne Nowej Zelandii 2006, 2007 referendum w sprawie szerokiej autonomii (odrzucone - minimum 66% ważnych głosów)
Wyspy Cooka	237	Awarua	terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią od 1965 (referendum w sprawie niepodległości w 1964);	wcześniej: terytorium zależne Nowej Zelandii od 1901 (1888/1892-1901 posiadłość brytyjska)
Niue	263	Alofi	terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią od 1974;	wcześniej: terytorium zależne Nowej Zelandii od 1901 (1900-1901 protektorat brytyjski)
Polinezja Francuska	4 167	Papeete	Terytorium zamorskie Francji (od 2003) o statusie kraju zamorskiego (od 2004)	od 1838/46 posiadłość francuska, w 1858 przyłączenie wyspy Clipperton terytorium zamorskie Francji (1946, od 1958 obecna nazwa) 2004 zbiorowość zamorska Francji
Pitcairn	49	Adamstown	brytyjskie terytorium zamorskie	kolonia brytyjska od 1838 (samorząd lokalny od 1964 1902 przyłączenie bezludnych wysp: Oeno (5,2 km^2), Ducie (6,5 km^2) i Henderson (31 km^2)

Wielostołeczność w Polinezji

Państwo	Stolica	Charakterystyka
Samoa Amerykańskie	Fagatogo	centrum administracyjne terytorium - siedziba władz ustawodawczych i sądowniczych
		Utulei	siedziba władz wykonawczych
		Pago Pago	miejscowość sąsiadująca z Utulei i Fagatogo, ale również nazwa zespołu municypalnego, w skład wchodzą wymienione miejscowości (i jako taka podawana za stolicę terytorium)
	Tokelau	Fakaofo (Fakaofu)	główny atol terytorium, ale ze względu na równość trzech części składowych rotacyjnie na okres roku jest siedzibą władz samorządowych
		Nukunono	ze względu na równość trzech części składowych Tokelau rotacyjnie na okres roku jest siedzibą władz samorządowych
		Atafu	ze względu na równość trzech części składowych Tokelau rotacyjnie na okres roku jest siedzibą władz samorządowych

---