24. Czynniki wywierające wpływ na zapominanie.

Kiedy treści są bezsensowne zapominanie jest bardzo szybkie, jeśli używamy jakiegoś materiału sensownego to ta krzywa mniej gwałtownie opada. Interferencja jest to rektro aktywne hamowanie, czy ułatwianie. Dużą część procesu zapominania da się wyjaśnić po przez działanie efektu interferencji. Wygasanie jest tym drugim procesem odpowiedzialnym za zapominanie. Wygasanie wyuczonego materiału, jest procesem zależnym od okoliczności zewnętrznych. Związane jest ze wzmocnieniem. Reakcje nie wzmacniane ulegają wygaszeniu, czyli to zależy od rzeczy dziejących się poza nami, czy reakcje poprzednio wyuczony były wzmacniane. W rezultacie, kiedy nie będziemy wzmacniali tego materiału wyuczonego, on ulegnie wygaszeniu zupełnemu. Zapominanie jest procesem samoistnym dziejącym się w obrębie naszych struktur anatomofizjologicznych i związane jest w dużym stopniu z deterioryzacją śladu pamięciowego. Zapominanie zależy od aktywności podmiotu i związane jest z faktem przeuczenia. Zapominanie tym trudniej przebiega im materiał został jeszcze bardziej przeuczony. Kiedy wzmacniamy reakcje sporadycznie one są oporne na wygasanie. Zapominanie jest procesem samoistnym. Jednym z mechanizmów obronnych zapominania jest tłumienie, które polega na tym że my nie dopuszczanie tych treści dla nas zagrażających do poziomu naszej świadomości, wypieramy je i tłumimy, spychamy poza obszar naszej świadomości.

25. Uczenie się społeczne Dollarda i Millera.

Dollard, Miller i Bandura powiadają ze uczymy się poprzez obserwowanie zachowania innych, które polega na tym, że my również niedostajemy żadnego wzmocnienia, uczymy się nie dostając za ten proces nagrody. Takie uczenie się nazywa się UCZENIEM ZASTĘPCZYM. Bardzo ważnym wkładem Dollarda i Millera do badań nad uczeniem się społecznym było zaproponowanie mechanizmu asocjacji - związku reakcji warunkowej, z wewnętrzną reakcją emocjonalną, czyli z wzorcem stymulacji zewnętrznej albo popędem. Lęk, strach może być zatem reakcją wyuczoną, może być popędem wtórnym.

W jakich sytuacjach możemy obserwować powstanie reakcji warunkowych w wyniku działania wtórnych bodźców popędowych, takich jak strach i lęk?

Modelowym układem, który pozwala zrozumieć rozwój człowieka i relacje jego między ludźmi to bardzo wczesny okres dzieciństwa i okres karmienia. W sytuacji, kiedy dziecko uczy się aktywnego stosunku do popędu uczy się redukować te popędy, poziom lęku utrzymany jest na niskim poziomie. Kiedy popęd jest zredukowany następuje nagrodzenie w myśl klasycznych zasad warunkowania - rozwijają się bardzo pozytywne uczucia. Dollard i Miller stwierdzili że wobec tego nieprawidłowy system karmienia, system redukcji popędu grozi zgeneralizowaniem się lęku i strachu, które odgrywają istotną rolą w przyszłości. W sytuacji gdy wzmocnieniu ulega lek i strach, być może będzie później w życiu dorosłym człowieka, że gdy znajdzie się sam w sytuacji podwyższonego poziomu popędu będzie odczuwał lęk przed samotnością. Czyli lęku także innych reakcji mażemy się nauczyć prawdopodobnie wówczas, kiedy nie miało się odpowiednich sytuacji aktywnego redukowania popędu. Zatem ogromna część naszych nieszczęść i nerwic, złej kondycji psychologicznej jest pochodną relacji z innymi ludźmi.

26. Konflikt.

Związany jest z 2 przeciwstawnymi tendencjami: dążeniem i unikaniem. Gradient unikania jest bardziej stromy niż gradient dążenia. Kiedy oddalamy się od bodźca budującego jakieś reakcje, to przeważa tendencja „dążenia ku” której gradient jest bardziej pochyły wtedy zmierzamy w stronę tego obiektu, przeważa to dążenie, nie ma żadnego konfliktu, do momentu gdy zaczynamy wkraczać w obszar „unikania”. Konflikt zaczyna się gdy dążenie ku unikaniu. Jednym ze sposobów rozwiązywania tego konfliktu, który jest źródłem lęku, nerwicy jest unikanie go, które polega na przesunięcie się albo w stronę dążenia ku albo odejścia od tego, w obszar dla nas bezpieczny, nie powodujący konfliktów. Skrajnym i najtrudniejszym przykładem konfliktu są dwie tendencje do unikania.

Co się dzieje, gdy u człowieka rozbudowuje się stan niepokoju, stan który nazywa się nerwica generalizowania lęku.

Dollard i Miller twierdzą że ten konflikt następuje wtedy gdy my zgodnie z założeniami psychoanalitycznymi go sobie nie uświadamiamy, kiedy go wypieramy.

27. Uczenie się zastępcze.

Eksperyment DOLLARD'A I MILLER'A, gdzie pokazano że proces uczenia się społecznego czyli przejmowania wzorców zachowań przebiega sprawniej, gdy następuje wzmocnienie ale nie osobnie dziecka, które uczestniczy i ogląda to zachowanie modela, ale wtedy, gdy ten model zachowuje się agresywnie czy poprawnie zostanie wzmocniony. Otóż ten rodzaj uczenia się nazywa się uczeniem zastępczym bez wzmocnienia, natomiast to wzmocnienie które jest w eksperymencie dawane modelowi, nazywa się wzmocnieniem zastępczym. Czyli uczenie społeczne nazywa się uczeniem zastępczym, a ten rodzaj wzmocnienia, gdzie nie wzmacniana jest osoba, która się uczy to tak zwane uczenie zastępcze. Okazało się że gdy model był wzmacniany za agresywne zachowania następowało bardzo efektywne przyjmowanie tego typu wzorców. Natomiast kiedy był karany te zachowania były trudniej wyuczalne.

PAMIĘĆ:

1. Modele pamięci: model magazynowy.

Magazyn pamięci - konstrukt teoretyczny przyjęty na gruncie - wielomagazynowych modeli pamięci oznaczających strukturę umysłową, której przez określony czas przechowywane są odpowiednio zakodowane informacje. W teoriach przetwarzania informacji wyróżnia się zazwyczaj 3 magazyny pamięci: p. ultrakrótkotrwałej, krótkotrwałej, długotrwałej, które różnią się od siebie ze względu na pojemność, czas przechowywania oraz dominujący kod. Magazyn pamięci długotrwałej. W wielomagazynowych modelach pamięci pamięć długotrwała jest traktowana jako jeden z magazynów pamięci, w którym przechowywane są informacje przekazywane z pamięci krótkotrwałej (transfer informacji między magazynami). Zakłada się iż pamięć długotrwała charakteryzuje się nieograniczoną pojemnością, czas przechowywania zawartych w niej treści jest również nieograniczona. Magazyn pamięci krótkotrwałej. W wielomagazynowych modelach pamięci pamięć krótkotrwała jest traktowana jako jeden z magazynów pamięci, w którym przechowywane są informacje przekazywane z pamięci ultrakrótkotrwałej i pamięci długotrwałej w celu poddania ich różnorodnym operacją. Pamięć krótkotrwała odznacza się ograniczoną pojemnością, odpowiadającą zakresowi pamięci bezpośredniej, a także ograniczonym czasem przechowywania zawartych w niej informacji, szacowanych na ok. 30-40 sekund. Pamięć ultrakrótkotrwała. W pamięci tej przechowywane są przez krótki czas, trwający dla wrażeń wzrokowych ok. 0,5 sekund; dla wrażeń słuchowych ok. 4 sekundy, ślady oddziaływania bodźca na receptor.

2. Teorie zapominania.

Pierwsza grupa teorii wywodzących się od THORNDIKE'A głosi, że zapominanie polega na zacieraniu się śladów pamięciowych w skutek braku ich używania. Krzywa zapominania Ebbinghausa wskazuje, że przebieg tego procesu zgodny jest z prawem potęgowym. Teoria konkurencji między reakcjami McGeocha głosi, że zapominanie jest wynikiem konkurencji (wzajemnego oddziaływania na siebie) reakcji należących do dwu zadań A i B. Teoria Gipson wyjaśnia występowaniem procesu generalizacji wzmożoną interferencję zadań podobnych i zakłada konieczność różnicowania reakcji potrzebnych do opanowania zadania. Jako pewne specyficzne zjawiska zapominania wymienia się jeszcze wygasanie i tłumienie. Wygasanie ma miejsce wtedy, gdy wytworzona reakcja przestaje być skuteczna (jest niewzmacniana), w związku z czym przestaje występować. Tłumienie nie może być traktowane jako ogólny mechanizm zapominania, to jednak ani zacieranie śladów, ani interferencja nie wyjaśniają wybiórczego charakteru tłumienia tłumienie jest specyficznym procesem zapominania.

Tę koncepcję zapomnienia sformułował TULVING. Powiada on tak: że to że my nie potrafimy sobie przypomnieć pewnych informacji jest rzeczą oczywistą i wynika z pewnego bardzo prostego faktu: że wszelkie informacje jakie są wprowadzane do pamięci długotrwałej są informacjami wprowadzanymi z pewnym kluczem to znaczy z pewną stowarzyszoną dodatkową informacją. Jeśli czasami trafimy przypadkowo na klucz to możemy trafić do informacji, o których nie wiedzieliśmy, że nawet istnieją. Pewne dodatkowe informacje mogą wpłynąć na wywołanie z pamięci całych obszarów naszego życia któreśmy uważali za uśpione, nieistniejące.

3. Uwaga.

Różne rzeczy są krytykowane u Freuda ale jednym niepodważalnym jego osiągnięciem tej myśli jest to że nasze zachowanie może być powodowane nieracjonalnymi motywami to znaczy nieuświadomionymi przez nas, a dlatego, że one są wyparte. W 1943r. ROSENZNEIG analizując pewne procesy pamiętania zauwarzył że w dużym stopniu zapominanie można wyjaśnić mechanizmami tłumienia. Tłumienie jako czwarty mechanizm zapominania. Czasami nie jesteśmy w stanie pogodzić różnych ról i obowiązków, czynności, zadań. Jednym ze sposobów obronienia się przed naporem tych informacji jest to że nas system poznawczy broni się i my zapominamy w wygodny dla nas sposób. Zapominam o tym nie dlatego że ja jestem nieobowiązkowy, lekkomyślny, ja musiałem to zapomnieć bo mój system poznawczy nie był w stanie przetworzyć tych różnych informacji, zwłaszcza informacji powiadał Rosenzneig zgodnie z duchem psychoanalizy, które są zagrażające dla nas, a więc ważne rzeczy np.: z którymi nie możemy sobie poradzić, bardzo chętnie zapominamy. Zapominamy bo jest nam wygodniej ale to nie jest świadomy mechanizm myśl tezy psychoanalitycznej, która ma bardzo danych empirycznych obserwowalnych i zgodnych z pewnymi nowymi ujęciami systemowo-informatycznymi. Istnieje kilka obszarów pamięci. James w latach 90-tych zauważył że może być pamięć krótka, krótkotrwała, taka w której coś pamiętamy, zapominamy, coś wykonamy jakieś polecenia i zapominamy. Istnieje też pamięć którą on nazywał pamięcią wtórną - trwałą. Wiele badań przekonywało psychologów że są przynajmniej dwa obszary pamięci różniące się. Po wypadkach okazuje się, że ludzie tracą pewien rodzaj pamięci np.: nie pamiętają tego jak się nazywają, gdzie mieszkają, czy mają rodzinę. Zatarciu, zablokowaniu może ulec pamięć trwała związana z pewnymi istotnymi naszymi doświadczeniami życiowymi. Wydaje się że ta deterjoryzacja starcza, która następuje w pamięci obejmuje w dużym stopniu również pamięć krótkotrwałą. Otóż istnieje bardzo wiele danych przekonujących nas że takie dwa obszary pamięci rzeczywiście istnieją. Badania wykazały że istnieje jeszcze 3 rodzaj pamięci zwany sensoryczną.

Pamięć

krótkotrwała

Pamięć Pamięć długotrwała

sensoryczna TX

Ten model został w dojrzałej postaci opublikowany w końcu lat 60-tych (1969) przez SHIFRINA I ATKINSONA. Informacje z otaczającego świata trafiają do pamięci sensorycznej. Pamięć sensoryczna działa w modalności danych zmysłów, a więc jeśli to jest pamięć wzrokowa jest to pamięć ikoniczna. Tu informacje przetwarzane są w modalności danego zmysłu np.: jeśli to jest dotyk to informacje są przetwarzane w tej modalności, jeśli słuch jeśli wzrok itd. Informacje napływające ze świata trafiają do jakiejś pamięci sensorycznej, w szczególnym przypadku zmysłu wzroku jest to pamięć ikoniczna. Pamięć sensoryczna jest pamięcią ultra krótkotrwałą, są to dziesiątki milisekund. Struktura tej pamięci jest zróżnicowana tu się dzieją bardzo wyróżnione procesy. Najciekawszym wnioskiem z nowoczesnych badań nad strukturą pamięci ikonicznej wynika to, że informacje które są w następnym progu przetwarzane później dokonują się na pewnych treściach już zinterpretowanych w tych modalnościach zmysłowych, że nie mają charakteru analogowego tylko jakiś cyfrowy. Informacje przetwarzane są tu w pamięci ultra krótkotrwałe w tej pamięci sensorycznej i następnie są przekodowywane do pamięci długotrwałej. I w tej pamięci długotrwałej są osadzane gdzieś. My myśląc, rozwiązując problemy a nawet w pasywny sposób poddając się strumieniowi świadomości jaki przepływa przez nasz system poznawczy kiedy sobie siedzimy i właściwie nic nie myślimy. Nie myślimy o wszystkim tylko o pewnym zbiorze informacji. Procesy rozwiązywania problemów myślenia dzieją się w pewnego rodzaju pamięci zwanej pamięcią krótkotrwałą. Jaka jest komunikacja między tymi 3 systemami tego modelu: blokowego, lub magazynowego? Też są te informacje jak gdyby pogrupowane. Informacje poprzez pamięć sensoryczną już interpretowane w sposób nieświadomy. Przekodowywane są do pamięci długotrwałej i tutaj osadzane w różnych fragmentach tej pamięci. Żeby działać rozwiązywać problemy, sensownie zachowywać się my musimy porcje tej informacji przetwarzać. My nie dokonujemy tego w obrębie pamięci długotrwałej, ale w wyspecjalizowanym magazynie jak gdyby w wyspecjalizowanej części pamięci zwanej pamięcią krótkotrwałą. Jeśli mamy pewne polecenie wykonania jakiegoś zadania, obliczenia jakiegoś wzoru w sytuacji gdy potrzebne są do tego pewne informacje to te informacje czerpiemy z pamięci długotrwałej. Następnie po wykorzystaniu odsyłamy je do tej pamięci. I skąd się to wszystko wzięło te bloczki? To jest efekt czegoś co się w psychologii nazywa metaforą komputerową. Być może procesy komputerowe są analogowe do procesów naszego myślenia. Badania Mińskiego , który dostał wielką nagrodę w Japonii na odpowiednik Nobla, w badaniach psychologii i informatyce, i Simon laureat Nobla ale nie w psychologii wykonawczej. Simon wprowadził pojęcie ograniczonej racjonalności.. Metafora komputerowa była zwodnicza. Nasz umysł nie pracuje jak komputer i nie da się poznać naszego umysłu poprzez analizę programów komputerowych, które to ludzie żeby komputer mógł działać programują. Ta pamięć jest bardzo krótkotrwała, milisekundy, na dobrą sprawę nie zdajemy sobie sprawy z tego co się dzieje tutaj. Materiał już obrobiony trafia do pamięci długotrwałej, kiedy potrzebny jest przesyłamy go do pamięci krótkotrwałej i odsyłamy z powrotem. Ta pamięć wydaje się magazynem pamięci bardzo długotrwałej. Tu czasami pamiętamy bardzo wiele. Czasami pamiętamy zastanawiające rzeczy, takie których trwałość jest zastanawiająca. Te rzeczy mogą trwać w pamięci mimo, że my sobie z tego nie zdajemy sprawy. Tu jest magazyn pamięci takiej dotyczącej prawie wszystkich wydarzeń naszego życia. Zapamiętanie materiału zależy od długości tego materiału. Po 6 sekundach pamiętamy około 60 % tego materiały przerobionego, po 12 sekundach pamiętamy już ok. 20%. Przyjmuje się że ten czas trwania procesów pamięci krótkotrwałej jest ok. 12 sekund. Funkcjonowanie tej pamięci krótkotrwałej musi być wsparte jakimś dobrym dyskiem z kilkuset megabajtami. Jeśli tu nam brakuje pamięci to pobieramy ją z pamięci długotrwałej. Pojemność pamięci krótkotrwałej jest ograniczona, że możemy przetwarzać maksimum 7 plus, minus 2 mniej informacji. Pamięć krótkotrwała- krótko trwa, mało informacji, jest bardzo efektywna, ale wymaga wsparcia informacyjnego z pamięci długotrwałej.

Jest jeszcze jedna teoria zapominania oprócz tych co były opisywane na początku.

Pamięć

sensoryczna

Pamięć

krótkotrwała

Pamięć

długotrwała TX

---