Ćwiczenie 8
Temat: Narząd wzroku i słuchu
Oko (oculus)
→Narząd wzroku (aganum oisus) składa się :
Oka
Narządów dodatkowych
→ Oko obejmuje
Gałkę oczną (bulbus ocali)
Nerw wzrokowy (n. Opticus)
→ Narządy dodatkowe czyli pomocnicze
Urządzenia kierunkowe - mięśnie gałki ocznej
Urządzenia ochronne - powięzie oczodołu, spojówka, narządy łzowe, powieki
→ Cały narząd wzroku mieści się w ochraniającym go oczodole (orbita)
Gałka oczna (bulbus ocali)
→ Otoczona tłuszczem , powięziami, mięśniami
→ Dzieli się na 2 części
Przednia - zawiera elemęty anatomiczne, które służą do zogniskowania i odpowiedniego dostosowania osi optycznej oka
Tylna - następuje w niej przetworzenie obrazu na informacje nerwowe przekazywane przez liczne nerwy do ośrodków podkorowych i kory mózgu.
→ Zbudowana jest z 3 błon (od zew):
Błona włóknista (funica fibrosa bulbi)- tworzy zrąb gałki do którego przyczepione są mięśnie oraz mocną tęczówkowoą osłonę będącą ochoną miękkiej zawartości gałki
Składa się z:
W cz. tylnej z białawej twardówki
W cz. przedniej z przeźroczystej rogówki
Twardówka ( sclera)
→ Zbudowana jest z włukien tkanki łącznej które decydują o jej rozciągłości.
→ Jej napięcie zależy od panującego ciśnienia wew. gałki
→ Wew. warstwą twardówki graniczącą z naczyniówką jest blaszka brunatna (unemia fibrosa sclerase) zawierająca liczne komórki barwnikowe
→ do zew warstwy przyczepiają się mięśnie zew. gałki ocznej
→ na granicy między twardówką i rogówką biegnie kanał okrężny zwany zatoką żylną (sinus benosus sclerace) - przez nią z komór odpływa ciecz wodnista
→ w odl. 3-4 mm przyśrodkowo od bieguna tylnego w twardówce znajduje się otwór przez który z gałki ocznej wychodzi nerw wzrokowy. Przebiega on w kanale twardówki (canalis scerae)przenikając blaszkę sitową (lamina fibriosa)
→wokół wujścia n. Wzrokowego leżą liczne kanaliki przez które przebiegają tt. i nn.rzęskowe
→ ku tyłowi od nośnika w twardówce zmajduje sięcztery większe skośnie przebiegające kanaliki przez które przechodzą ż. ................... (v. vatiscoscae) - żyły te odprowadzają w większą część dna z błony naczyniowej
→ w obrębie twardówki można wyróżnić 3 warstwy (od zew):
Blaszka nadtwardówkowa (lamina episcleralis)
Istota właściwa twardówki (substanta propica sclerae)
Blaszka brunatna twardówki (lamina fusce sclerae)
Rogówka (cornea)
→ Tawrdówka swoimi warstwami powierzchniowymi od przodu zachodzi na obwodowy brzeg rogówki w jej górnej i dolnej częćci
→ jest znacznie bardziej wypukła od twardówki
→ rąbek rogówki (lumbus cornae)jest to wąski przejściowy pas między rogówką i twardówką
→ nie zawiera naczyń krwionośnych odrzywiana jest dzięki przenikaniu płynów ze struktur sąsiednich.
→ obfite unerwieniw
→ zbudowana z 5 warstw (od zew)
Nablonek rogówki przedni
Blaszka graniczna przednia (Bowmana)
Istota właściwa
Blaszka graniczna tylna (Descemeya)
Nablonek tylny
→ przez rogówkę odbywa się wchłaniane w oku leków stosowanych w postaci kropli. Następuje ono bardzo szybko ponieważ leki:
Podane do worka spojówkowego pojawiają się w przedniej komorze gałki ocznej już po kilku minutach
Pow. przednia rogówki pokryta jest nablonkiem wielowarstwowym płaskim błona łatwo się regeneruje.
Błona naczyniowa (sunica vasculosa bulbi)
→ Jest ona jednocześnie warstwą naczyniową, mięśniową i barwnikową
→ składa się z 3 części:
Naczyniówka (choroidea)
cz. tylna
cz. największa
ciało rzęskowe (corpus ciliare)
cz. ośrodkowa
tęczówka (iris)
cz. przednia
ma otwór po środku - źerenica (pupilla)
NACZYNIÓWKA
→ tylna większa część błony naczyniowej
→ odziela siatkówkę od twardówki
→ służy odrzywianiu zew. warstw siatkówki
→ pow. zew. nie jest gładka, a wew. jest
→ na granicy między twardówką i siatkówką jest warstwa nadnaczyniówkowa (lamina sprachoridae) - zawiera ona szczelinkowatość nazywaną przestrzenią okołonaczyniówkową (spatium periperichordkeum)
CIAŁO RZĘSKOWE
→ najgrubsza cz. błony naczyniowej
→ leży między naczyniówką a tęczówką
→ z jego powierzchni uwypukla się w kierunku przyśrodkowym kilkadziesiąt wyrostków rzęskowych (procesus ciliares) od których biorą początki włukna obwodowe (fibrae zonulares) - włukna te dochodzą do brzegu ........tworząc jej aparat więzadłowy
→ w ciele rzęskowum jest gładki mięsień rzęskowy (m. ciliatis) - zawiera 3 grupy włukien mięśniowych:
powierzchowne polożone południkowo fibrae meridinalus)
głębiej leżące włókna obrzeżne (fibrae circularis)
włókna promieniste
dzięki specjalnemu mechanizmowi powyższe włókna kurczą się zmieniając wew. obwód ciała rzęskowatego do przodu rozluźniając aparat wieszadłowy soczewki powoduje to jej większe uwypuklenie, możliwość lepszego widzenia przedmiotów blisko leżących (akomodacja oka)
→ mięsień rzęskowy zaopatrzony jest przez zazwojowe włóka przywspółczólne, które pochodzą ze zwoju rzeskowego.
→ wew. cziała znajduje się liczne naczynia których jedynym zadanie jest wytwazanie cieczy wodnistej
→ w budowie ciała rzęskowatego odróżnia się 6 warstw:
blaszka nadnaczyniowa
m. rzęskowy
warstwa naczyniowa i wyrostki rzęskowe
blaszka podstawna
nabłonek
błona graniczna wew.
Tęczówka (iris)
→ stanowi przedną część błony naczyniowej
→ widoczna od przodu jako barwny prążek
→ w środku mo otwór zwany źrenicą (pupilla)
→ posiada 2 brzegi:
Rzęskowy ( marg uliaris)- tęczówka połączona ze środkiem przedniej pow. ciała rzęskowatego
Źreniczy (marg pupillaris) - dośrodkowy, opiera się na soczewce
→ tęczówka dzieli przestrzeń zawartą między rogówką a soczewką na przednią i tylną komorę oka. Obie komory łączą się ze zobą przez otwór źreniczny.
→ w obrębie tęczówki występują 2 rodzaje mięśni:
m. rozwieracze źrenicy (m. dilator pupillae) - promienisty
m. zwieracze źrenicy (m. sphinator pupillae)
→ oba mięśnie są kierukowe przez układ autonomiczny:
zwieracz zaopatrują włukna przywspółczólne
rozwieracz współczólne, odgrywające rolę w odruchach źrenic
→ na przednie pow. tęczówki można rozróżnić liczne wyniosłości (beleczli - trabeculae) i zagłębienia (zatoki -cryptae) - przebiegają one promieniście mięrdzy brzegiem rzęskowym a źrenicznym i odpowiadają naczyną będącym głównym składnikiem zrębu źrenicy
→ w pobliżu brzegu źrenicznego naczynia krwionośne tworzą koło tętnicze mniejsze tęczówki (circulus arteriasus iriclis minor)
→ w budowie tęczówki możemy wyróżnić 4 składniki:
balszka brzeżna przednia
zrąb
2 mięśnie
nabłonek barwnikowy
→barwa tęczówki zależy od ilości barwnika występującego w chromatoforach polożonych w przedniej warstwie zrebu
błona wew. (tunica interna bulbi) = siatkówka (retina)
→ błona nerwowa
→ utworzona przez rozprzestrzenianie się włókien n. Wzrokowego i elemętów światłoczółych (czopki, pręciki)
→ składa się z 2 części:
tylnej większej, światłoczółej czyli czepci światłoczółej siatkówki (pars optica retinae)
przedniej, mniejszej nie wrażliwej na światło czyli cżęści slepej siatkówki (pars ceca retinae)
część ślepa pokrywa ciało rzęskowe oraz pow. tylną tęczówki stanowi więc:
cz. rzęskową tęczówki (pars ciliaris retinae)
cz. tęczówkową siatkówki (pas iridica retinae)
część wzrokowa siatkówki czyli satkówka właściwa
wyściela całą tylną pow. gałki od rąbka zębatego, lini zygzakowatej, znajduje się po stronie bocznej od rąbka rogówki
w rąbku zębatym siatkówka traci swe składniki światłoczółe i staje się cieńsza
→ siatkówka składa się z 2 warstw:
nerwowej (stratum nerosum) - zwana mózgową
zajduje się tylko w części wzrokowej odbierającjej bodźce świetlne
jest cienką przeźroczystą błoną
zabarwiona na czerwono dzięki znajdujących się w niej komórkach czerwieni wzrokowej
barwnikowej
położona zew
zbudowana z komórek nabłonkowych zawierających brunatyny barwnik
reguluje ona dopływ promieńi słonecznych od czopków i pręcików
→ siatkówka jest dość luźo związana z podłożem i nieprzesówalna jedynie w miejscu wyjścja n. Wzrokowego oraz na rąbku zębatym
→przyśrodkowo od tylnegobrzegu gałki ocznej siatkówka tworzy okrągławe wzniesienie w którym bierze początek n. wzrokowy. Jest to tarcza n. wzrokowego (discus nervi poticus). W jej środki znajduje się zagłebienie tarczy i nie ma tu elemętów światłoczułych.
→ bocznie od tarczy n. wzrokowego znajduje się plamka żółta (maculla lutea). W plamce jest dołek środkowy (fovea centralis) jest to miejsce najlepszego widzenia.
→ na dnie oka oprócz tarczy n. wzrokowego i plamki żółtej są tagrze gałęzie: t. i ż środkowej siatkówki (a. et v. centralis retinae).
→ t. środkowe siatkówki w przeciwieństwie do t. rzęskowych wchodzą do gałki ocznej razem z n. wzrokowym i unaczynia ona powierzchniowe warstwy siatkówki
→ warstwy głębokie i pozostałe struktury gałki ocznej są zaopatrywane przez t. rzęskowe
ROLA SIATKÓWKI
→ odbieranie bodźców wzrokowych (fale świetlne 350 - 750 Hz)
→ przekształcanie ich w impulsy nerwowe które są dalej przekazywane drogą nerwu wzrokowego do ośrodków mózgowia
→ wyróżniono w niej warstwy w których znajdują się 3 kolejne neurony drogi wzrokowej:
I neuron - komórki fotoreceptorowe (czopki i pręciki) - reagują one bezpośrednio na bodźce świetlne i położone są w warstwie światłoczółej
Komórki czopkowe (coni)
→ ok. 7 mln
→ zawierają barwnik wzrokowy Jodopsynę
→reagują tylko na światło o odpowiednim natężeniu
→ wumożliwiają widzenie barwne i w dzień
→ największe ich zagęszczenie jest w plamce oraz dołku środkowym
Komórki pręcikowe (bacilli)
→ ok. 100 mln
→ są wrażliwe też na światło o małym natęrzeniu
→ zapewniją widzenie w nocy (widzenie skotopowe)
→ największa ich ilość jest w obwodowych częściach siatkówkii stopniowo zmniejsza się w kierunku dołka środkowego
II neuron - komórki dwubiegunowe
Przekazują impulsy z komórek światłoczólych do zwojowych
Położone są w warstwnie jądzrastwj wew. odzielone od poprzedniej warstwą splotowatą zew.
Tutaj są też komórki pośrednicząse poziome i anakrynowe - zapewniają łączność między różnymi okolicami siatkówki
III neuron - komórki zwojowe siatkówki
Znajduje się w warstie zwojowej
Wysyłają aksiny bezpośrednio do ciała ........................ bocznego podwzgórza wzgórka górnego i jądra przedpoksygórowego
NARZĄDY DODATKOWE OKA
Powieka (palpebrae)
→ są t 2 ruchome fałdy twarzy
→ przykrywają gałkę oczną od przodu i są jej ochroną
→granicę powieki górnej stanowi brew (supercilium)umieszczona w zdłuż łuku brwiowego kości czołowej
→ tarczki górna i dolna (tarsus superior et inferior)
Usztuwniają powiekę i nadają kształt
Do nich przyczepiają się mm. tarczkowe górny i dolny (m. tarsalus superior et inferior) - mięśnie te regulują zwarcie szpary powiekowej, są m gładkimi unerwionymi przez układ współczólny
Spojówka (tunica conjunctiva)
→wyściela tylną powierzchnię powiek i przednią pow. gałki ocznej
→ rozróżniamy 3 części:
Spojóeka powiek (tunica coniunctiva parpebrarum) - wyściela tylną ich powierzchnię
Spojówka gałki ocznej ( tunica coniuncctiva bulbi)
Pokrywa przedni odcinek twardówki aż do rąbka rogówki
Luźno złączona z twardówką
Przykrycie rogówkowe brzegu rogówki to rąbrk spojówki (linbus conjunctiwe)
Sklepienie spojówki górne i dolne (fornix conjuctiwae superior et inferior) - utworzone przez przejście spojówki powiek w spojówkę gałki ocznej
→ cała powierzchnia wysłana przez spojówkę tworzy jeden wspólny rozległy worek spojówkowy ( saccus conjunctivae)
→ spojówka gałki ocznej jest prawie niewidoczna i prześwieca przez nią biała twardówka
→ spojówka jest przeźroczysta, wilgotna i połyskująca
Narząd łzowy (apparatus lacrimalis)
→ składa się z:
Gruczołu łzowego
Dróg odprowadzających
Kanaliki łzowe
Woreczek łzowy
Przewód nosowo- łzowy
→ łzy wytwarzane są w gruczole łzowym
→ z gruczołu uchodzą do sklepienia górnego spojówki - z tąd rozprowadzane są po całym worku łzowym
→wydzielanie łez odbywa się pod kontrolą przywspółczólnych włukien wyszielniczych zazwojowych z komórek zwoiju skrzyżowo-podniebiennego - włókna przedzwojowe biegną w nerwie twarzowym
→ łzy po opukaniu i zwilżeniu rogówki gromadzą się w jeziorku łzowym (lacus .................)z którego poprzez punkty łzowe (puncta lacrimalia) kanakiki łzowe (canaliculi lacimales)przedostają się do worka łzowego(baccus lacimallis)
→ worek położony jest między grzebieniem łzowym przednim i tylnym
→ zwężający się ku dołowi worek przechodzi w przewód nosowo-łzowy (ductus nasala - crimulls) - przewód ten biegnie w kanale kostnym który kończy się w przegrodzie nosowym dolnym
mięśnie zew. gałki ocznej
Lp |
Mięsień |
Unerwienie |
Czynność |
|
Proste |
|
|
1 |
Boczny (m. rectus laterali) |
n. VI ( |
Odwodzi gałkę oczną |
2 |
Przyśrodkowy (m. rectus mediali) |
n. III (n. okoruchowy) |
Przywodzi gałkę oczną |
3 |
Górny (m. rectus superior) |
n. III |
Unosi boegun przedni gałki w górę Przywodzi i obraca gałkę do wew. |
4 |
Dolny (m. rectus inferior) |
n. III |
Opuszcza biegun przedni gałki Przywodzi i obraca gałkę na zew. |
|
skośne |
|
|
1 |
Górny (m. doligus superior) |
n. IV (n. bloczkowy) |
Obraca gałę do wew Obniża oraz odwodzi biegun przedni gałki |
2 |
Dolny (m. obliguss inferior) |
n. III |
Obraga gałkę na zew. Unosi i przywodzi biegun przedni |
→ mm. proste rozpoczynają się na pierścieniu ścięgnistym wspólnym (anulis tendineus communisi) otaczającym ujście kanału nerwu wzrokowegokończą się na twardówce
→ m. skośny górny rozpoczyna się on na pierścieniu ścięgnistym wspólnym , koniec - górno boczna powierzchnia gałki do tyłu od równika.
→m .skośny dolny - rozczepiony na dolnej części grzebienia łzowego tylnego - kończy się na twardówce do tyłu od równika
Komora przednia gałki ocznej (cabera anterior bulbi)
→ znajduje się między rogówką od przodu a tęczówką i częścią soczewki przylegającą do źrenicy od tyłu
→ skrajy obwód czyli kąt tęczówkowo-rogówkowy (algulus iridocornealis) kąt przesiecza jest b. ważny. To miejsce w którym stykają się rogówka, twardówka, ciałarzęsate i tęczówka
→ w kącie tym występuje więzadło grzebieniaste (lig. pectinatum arguli iridocornealis) w którego obrębie położone są przestrzenie tęczówkowo-rogówkowe poprzez które ciecz widnista przesącza się do zatoki żylnej twardówki
Komora tylna (camera posterior bulbi)
→ jej przednią granicę stanowi tylna pow. tęczówki
→ przyśrodkową soczewka
→ boczną ciało rzęskowe
→ tylną ciało szkliste
→ przez komorę tylną przebiega układ delikatnych włókienek - odwódka rzęskowa (zonule ciliaris) rozpięte między ciałem rzęskowym a soczewką
→ komora tylna łączy się z przednią przez źrenicę
Ciecz wodnista (humor aquosus)
→ bezbarwna przejrzysta ciecz
→wypełnia obie komory
→składa się głównie z wody (98%) z śladami chlorku sodowego i białka
→ wytwarzana jest przez naczynia ciała rzęskowego tęczówki
→ jej czynność polega na:
Odrzywianie tworów pozbawionych naczyń krw. - soczewki i rigówki
Odprowadza produkty przemiany materii
Jest częścią złożonego układu optycznego gałki ocznej
Dzięki swemu ciśnieniu hydrostatycznemu napina powłoki gałki nadając jej właściwy kształt
Soczewka (lens)
→ twór przezroczysty dwuwypukły
→silnie łamie światło
→położona między tęczówką z przodu a ciałem szklistym z tyłu
→ pow. przednia wypukła zwrócona do komory przedniej gałki i styla się z brzegiem źrenicznym tęczówki
→ pow. tylna teży w dole ciała szklistego (fossa hycuoidea)
→soczewka utrzymywana jest w swym położeniu za pomocą obwódki rzęskowej (zonukla ciliaris) która rozpościera się od sfery przyrównikowej soczewki do ciała rzęskowego
→ obięta jest sprężystą torebką (capsula lentis) którą daje się usunąć
→ brak naczyń krwionośnych i chłonnych
→ w soczewce wyróznia się:
Torebkę
Nabłonek
Włókna soczewki stanowiące jej istotę
→ zdolnośc nastawcza soczewki w zależności od oglądanych przedmiotów - akomodacja oka
Obwódka rzęskowa (zonula ciliaris)
→soczewka zawieszona jest na cienkich włóknach obwodowych (fibrae zonulares), które rozpoczynają się na pow. ciała rzęskowego i biegną promieniście bądź w prost do równika soczewki, bądź do przyrównikowych przednich i tylnych jej częsci gdzie przyczepiają się do torebki
→ włókante tworzą obwódkę rozpiętą w tylnek komorze oka
Ciało szkliste (corpus vitreum)
→ przezroczysta bezbarwna masa galaretowata
→ wypełnia większą częśc gałki ocznej zwanej komorą szklistą (camera vitrea)
→ jest luźno połączone z soczewką. Połączenia ściślejsze w 3 miejscach
Z częścią rzęśkową siatkówki
Wokół tarczy n. wzrokowego
Więzadło szkilste torebkowe (lig. hycilodeucapularie)
→ przez środke ciała szkistego biegnie kanał ciała sklistego (canalis hyciloideus) w którym u płodu biegnie komora ciała szkilstego
→ czynności:
Wytwarzanie obrazów optycznych
Utrzymuje prawidłowe ciśnienie wew. gałkowe które jest warunkiem trwałego zachowania właściwości optycznych oka
Właściwości sprężynowe ciała szkilstego - dzięki jego budowie galaretowatej łagodzą i znoszą drgania wywołane ruchami oka
Ucho (auris)
→ narząd przedsionkowo- ślimakowy (organum vestibuidciniare) zaczyna się w części skalistej kości skroniowej. Zawiera on struktury ucha zew., śro., wew
→ ucho zew. i śro. - narząd wyłącznie słuchowy
→ ucho wew. zawiera zarówno narząd słuchu (organ cochleare) jak i narząd równowagi - narząd przedsionkowy (organ oestibulare)
→ informacje z narządu ślimakowego i przedsionkowego są przetwarzane przez n. przedsionkowo-ślimakowy ( n. VIII) do jąder przedsionkowych i ślimakowych w pniu mózu a następnie słuchową i przedsionkowych ośrodków słuchowych
Ucho zewnętrzne (auris externa)
→ położone na bocznej pow. głowy
→ rozpoczyna się małżowiną uszną (auricula) - wałek skórny wzmocniony rzebrem chrzęstnym. Przyjmuje ona fale dźwiękowe
→ małżowina przechodzi w przewód słuchowy zew. (meaxus acusticus externus) przewodzi fale dźwiękowe
Małżowina uszna (auricula)
→ jest wzmocniona sprężystą chrząstką
→ posiada dolny swobodnie zwisający płatek małżowiny pozbawiony żebra chrzęstnegio
→ położona z boku głowy, ku tyłowi od stawu skroniowo-żuchwowego; do przodu od wyrostka sutkowatego
→ częśc środkowa małżowiny stanowi obszerne zagłębienie tworzące muszle małżowiny (concha curicurale) które przehodzi w przewód słuchowy zew.
→ od przodu muszlę ogranicza skrawek (tragus), odstaje od pow. twarzy i zakrywa wejście do przewodu słuchowego zew.
→ małżowina jaet bogato ukrwiona
→ składa się z :
Żebra zbudowanego z chrząstki spręzystej
chrząstak małżowiny usznej (caiticago austucle)
chrząstka przewodu słuchowego (cartilacja medaxus acustici)
Więzadeł - przytwierdzają chrząstkę do czaszki tworzą poszczególne części chrząstki
więzdło pierścieniowate (lig. canulare acustic externi)
więzdało uszne tylne (lig. auriculare posterius)
więzadło uszne górne ( lig. auriculare superius
więzadło uszne przednie (lig. auriculare anterius)
Mięśni
szczątkowe mięśnie poprzecnie prązkowane pezyczepiające się do małzowiny występują w 2 grupach:
mm. rozwieracze otworu słuchowego zewnętrzego ułożone są promieniście dookoła przewodu słuchowego. Są to m. uszny przedni górny tylny
druga grupa obejmuje min. M. o przeciwstawnym działamu. Są to m. zwieracze otworu słuchu zew. położone na bocznej pow małżowiny usznej.
Obie grupy należą do mięśni mimicznych twarzy i są unerwione przez nerw twarzowy (n. VI)
Skóry - pokrywa całą małżowinę
3. Przewód słuchowy zew. (meatus acusticus externus)
→ skałada się z 2 części
Boczne krótsze ok. 1/3 długości całego przewodu utworzona z tkanki chrzęstnej określanej jako przewód słuchowy zew. chrzęstny (meatus acusticus externus cartilagineus)
Przyśrodkowe znajdujące się w kości skroniowej zwróconej przewodem słuch. zew. kostnym (meatus acusticus externus osseus)
→ częśc kostna rozpoczyna się otworem słuchowym zew. (porus acusticus externus) na jej końcu znajduje się bruzda do której przyczepia się zamykająca przweód błona bębenkowa (membrana hynpance)
→ przewód słuch. zew ma kształt litery „S”
→ unaczynienie -
gałązki kości skroniowej powierzchownej,
gałązki kości usznej głębokiej
→ unerwienie
n. przewodu słuch. zew
gałęzi uszne n. błędnego (X)
4. Ucho środkowe (aurus media)
→ składa się z:
jamy bębenkowej mieszczącej się w kości skroniowej między uchem wew. a zew.
błony bębenkowej położonej na granicy między jamą bębenkową a uchem zew.
trąbki słuchowej odchodzącej do przodu z jamy bębenkowej - łączy ją z gardłem
z przestrzeni pneumatycznych - jamy sutkowej, jamek sutkowych położonych do tył od jamy bębenkowej głównie w wyrostku sutkowym
błona bębenkowa (membrana tympani)
→ zawiera włukna tkanki łącznej tworzące jej błonę właściwą która po obu stronach pokryta jest nabłonkiem
→ od str. zew pokrywa ją nabłonek płaski
→ pow. wew. pokryta jest błoną śluzową wyścielającą jamę bębenkową
→ błona bębenkowa ustawiona jest skośnie
→ błona bębenkowa całym swym obwodem połączona jest z kością
→ jej większy odc. Dolny tzw. część napięta (peustensi ) pierścieniem włóknisto-chrząstkowym (cinulus fibrocartilagineus) przytwierdzona jest do bruzdy bębenkowej (sulcus tympanicus) części bębenkoej kości skroniowej
→ mały górny odcinek błony przyczepia się do części łuskowej kości skroniowej wcięciem bębenkowym (inasura tympanica) tworząc jej część wiotką (pars flaccido). Część wiotka nie ma błony włuknistej, zakończona głową młoteczka
→ granica między częścią wiotką a napiętą zaznacza się jako tzw. węzeł błony bębenkowej
przedni i tylny (stira membranae tympani anterior et posterior)
→ po środku błony znajduje się zagłębienie zwane pierścieniem (unco membranae tympanicae) do którego biegnie ku górze prążek młoteczka (stira mailearis) kończący się wyniosłością młoteczka (prominentia mailearis). Są to miejsca zrośnięcia błony bębenkowej z rękojeścią i wyrostkiem bocznym młoteczka
wyniosłość młoteczkowa
znajduje się na granicy części wiotkiej i napiętej
ułożona jest przez wyrostek boczny kosteczki młoteczka
Jama bębenkowa (cavum tympani)
→ wąska przestrzeń wysłana błoną śluzową i wypełniona powiertzem
→ położona w kości skroniowej
→ położonia między błoną bębenkową a uchem wew.
→ zawiera łańcuch 3 kosteczek słuchowych
Młoteczek
Kowadełko
Strzemiączko
→ wyróżnia się 6 ścian
Górna - pokrywkowa (paries tegmentaus)
stanowi strop jamy bębenkowej
utworzona przez bladszkę kostną która odziela jamę bębenkową od opony twardej środkowego doła czaszki
Dolną czyli żyły szyjnej (paries jugularis)
odziela jamę bębenkową od dołu ż. szyjnej w którym jest ż. szyjna wew.
odpowiada ona dolnej pow. piramidy i graniczy z boczną częścią dołu szyjnego. W dole tym jest górna część opłuszki ż. szyjnej wew.
przyśrodkowa czyli błędnikowa (paries labyrinthicus)
odziela j. Bęb. Od ucha wew.
występuje na niej wzgórek (promontorium) od którego do tył i ku czołowi znajduje się okrągłe okienko ślimakowe (fenestra cochleae) zamknięte bł. Bęb wtórną (membrana tympani secundaria)
wyżej wzgórak widzoczne jest owalne okienko przedsionka (fenestra vestibuli) poyżej niego biegnie n. twarzowy tworzący wyniosłość kanau twarzowego (prominentia canalis facialis) ponad nią znajduje się wyniosłość kanału półkolistego bocznego (prominentia canalis semicircularis lateralis)
boczna błoniasta (paries membranaceus) - utworzona w większości przez błonę bębenkową powyżej której znajduje się zachyłek nadbębenkowy (recessus epitymapanicus)
przednia, szyjno - tętnicza (paries carticus)
utworzona głównie przez kanał tętnicy szyjnej
w jej górnej części znajduje się ujście bębenkowe trąbki słuchowej
ściana sutkowa tylna (paries mastoideus )
przechodzi ku tyłowi w jamę sutkową (antrum mastroideum) i kostki sutkowe (cellulae mastoidece) wyrostak sutkowatego
jama sutkowa przylega bezpośrednio do zatoki esowatej opony twardej co ma istotne znaczenie kliniczne
Ucho wewnętrzne (aurus interna) - błędnik (labyrinthus)
→ zawiera nabłonki zmysłowe ucha, narządu ślimakowego oraz dwa narządu przedsionkowego czynnościowo związanego ze stanem równowagi
→ składa się z cienkościennych błoniastych pęcherzuków i przewodów które mieszczą się w mniejwięcej odpowiadających im przestrzeniach i kanałach kostnych
→ w uchu wew. wyróżniamy:
Błędnik kostny
Błędnik błoniasty
→ z błędnikiem kostnym związany jest przewód słuchowy wew.
→ pomiędzy błędnikami zawarta jest przestrzeń przychłonkowa (spatium perilympaticum)
Wypełniona przychłonką (perilimpha)
→ wew. błędnika błoniastego przestrzeń śródchłonkowa (spantum endolymphaticum)
W niej znajduje się śródchłonka (endolypha)
Błędnik kostny (layirinthus osseus)
→ jest to twór obudowujący błednik błoniasty odzielony od niego przestrzenią przychłobnkową
→ składa się z :
Przedsionka
Ślimaka
Kanałów półkolistych kostnych
→ jest to układ jam i kanałów połączonych w części skalistej kości skroniowek
Przedsionek (vestibulum)
→ znajduje się między dnem przewodu słuchow. Wew. a jamą bębenkową
→ jest częścią środkową błędnika kostnego
→ ma 2 zachyłki w których leżą części błednika błoniastego - kosteczki, łągiewka
→ w bocznej ścianie przedsionka znajduje się okienko przedsionka oraz leżące bardziej ku tyłowi i dołowi okienko ślimakowe
→ w części tylnej znajduje się 5 otworów które prowadzą do kanałów pólkolistych
→ w ścianie przyśrodkowej znajdują się grupy drobnych otworów, plamki sitkowatej (maculae cribrosae) - przez te otworki przechodzą gałązki n. z błędnika błoniastego do przewodu słuchowego wew. gdzie plamką siatkowym odpowiadają w dnie przweodu otworki w górnym i dolnym polu przedsionkowym oraz otwór pojedyńczy
Kanały półkoliste kostne (canales semicirculares ossei)
→ leżą w 3 prostopadłych płaszczyznach
→ kanał przedni i tylny (canalis semicircularis anteria et posteria ) ustawione są w płaszczyznach pionowuch
→ kanał boczny (canalis semicircularis lateralis) w płaszczyźnie poziomej (przy silnym zgięziu głowy ku przodowi)
→ płaszczyzna kanału przedniego jest prostopadła do osi długiej części skalistej kości skroniowej tworząc na jej pow. wyniosłość łukowatą (eminentia arculate)
→ kanał tylny biegnie w płaszczyźnie równoległej do długiej osi części skalistej
→ kanał boczny uwidacznia się w bocznej ścianie j. Bębe. Wwpostaci wyniosłości kanału półkolistego bocznego
→ każdy kanał półkolisty kończy się po jednej stronie bańką kostńą (ampulla ossea) a po drugiej odnogą kostną (crus ossea)
→ kanał półkolisty przedni i tylny uchodzą razem do przedsionka przez opdnogę kostną wspólną (crus losseum connunis)
Ślimak (cochlea)
→ leży do przodu od przedsionka
→ wew. ma spiralny kanał (canaus spiralis cochlea) tworzący 2,5 zwoju
→ zwoje ślimam owijają si wokół kostnego wrzecionka (moclidus) tworzącego oś długą ślimaka
→ wew. wrzecionka znajdują się kanały podłóżne wrzecionka (canales longitudinales modioli) zawierają n. ślimakowy (n. cochlearis)
→ od wrzecionka do iatła kanału spiralnego odchodzi blaszka spiralna kostna (lamina spiralis ossea) dzieli ona kanał na 2 piętra
Schody bębenkowe (scala tympani)
Schody przedsionkowe (scala vestibuli)
Podział ten uzupełnia błona podstawowa (lamina basculis) zwana też blaszką spiralną błoniastą (lamina spiralis membranacea)
→ podstawa ślimaka (babis cochleae) jest skierowana do przewodu słuchowego wew. (reatus acusticus interius)
→ osklepek (cupula cochleae) - w stronę przednią
→ schody przedsionka łączą się z okienkiem przedsionka
→ schody bębenkowe z okienkiem ślimakowym
Błędnik błoniasty (labirintus membranaceus)
→ jest on wew. błębnika kostnego
→ nie wypełnia całowicie wszystkich przestrzeni błędnika kostnego
→ składa się z :
Łągiewki
Przewodów półkolistych
Przewodu ślimakowego
Przewodu śródchłonki z woreczkiem śróchłonkowym
→ występują też przewody lączące niektóre z wyżwj wymienionych częći
→ woreczek i łągiewka tworzą wraz z przweodami półkolistymi błędnik przedsionkowy (labyrinthus oes tibularis), łągiewka (utriculus) i woreczek (sacculus), będący narządem równowago
→ błędnik ślimakowy (labyrinthus cochlearis) jest natomiast narządem słuchu
→ znajduje się w przdsionku kostnym
→ ich powierzchnia pokryte są nabłonkiem zawierającym komóeki włosowate zmysłowo nabłonkowe, powierzchnie te noszą nazwę plamek (maculae)
→ nabłonek plamek jest pokryty galaretowatą błoną kamyczkową (membrana statoconorium) zawoera ona kamyczki błednikowe (statoconia)
→ do błony tej wpuklają się włoski komórek zmysłowo-nabłonkowych a ich podrażnienie w skutek zmieniającego się opciążenia przez kamyczki informuje o położeniu głowy
→ od woreczka do przewodu ślimakowego biegnie wąski przweód łączący (ductus xseuniens)
→ łągiewkę z woreczkiem łączy przewód łągiewkowo-woreczkowy (ductus utriculosaccuaris)
od niego odchodzi przewód śródchłonki (ductus endomphaticus) - biegnie on w kostnym wodociągu przedsionka i wychodzi na powierzchnię tylną części skalistej kości ksronoiwej gdze tworzy między blaszkami opony twardzej płaskie rozszerzenie zwane workiem śródchłonki (saccus enfolimphaticus)
Przewody pólkoliste (ductus semicirculares)
→ znajdują się wew. kanałów pólkolistych kostnych, zajmują tylko niewielką ich część
→ kończą się one bańkami błonistymi (ampullae membranaceae) położonymi w bańkach kostnych znajdują się w nich grzebienie bańkowe (cristae ampullares) ustawione prostopadle do płaszczyzny przewodu półkolistego
→ grzebienie bańkowe zawierających komórki zmysłowo-nabłonkowe z rzęskami zakończonymi w galaretowatym osklepku (cupulci) niemających natomiast kamyczków błędnikowych
Przesówająca się w kanałach pólkolistych pod wpływem zmian polożenia głowy śródchłonka przesówa osklepek w stosunku do kanału pólkolistego znajdując włoski komórek nerwowo-zmysłowych które pełnią funkcję receptorów przyspieszenia kanałowego przekazujących inf. Do narządu przedsionkowego
Kosteczki słuchowe (ossicula auditus)
→ leża w jamie bębenkowej między błoną bębenkową a okienkiem przedsionka, pokryte błoną śluzową i stawową są ze sobą złączone
Młoteczek
Kowadełko
Strzemiączko
→ łańcuch kosteczek słuchowych przenosi drgania błony bębenkowej na przychłonką błędnika
MŁOTECZEK (malleus)
→ wyróżniamy 3 części:
Głowa (caput) - grupsza i zaokrąglona
Rękojeść (manubrium)- cieńsza
Szyjka (collum) - między dwiema poprzednimi
→ z szyjki lub częsci początkowej rękojeści odchodzą 2 wyrostki
Krótki wyrostek boczny (processus lateralis)
Długi wyrostek przedni (processus anterior)
KOWADEŁKO (indus)
→ odróżniamy
Trzon
2 wyrostki
→ trzon kowadełka (corpis incdis)
najgrubsze częsci
na stronie przedniej ma wgłębioną siodełkowatą powierzchnię która łączy się z odpowiedną częścią młoteczka
→ wyrostki zwane odnogami
krótszy - odnoga krótka kowadełka (crus breve incdis) łączy się więzadłem z czołem kowadełka na tylnej ścianie jamy bębenkowej
odnoga długa kowadełka (crus longum incudis)
STRZEMIĄCZKO (stapes)
→ składa się z podstawy (basis i połączonego z niś ostrego łuku który na szczycie swej wypukłości ma niski guziczek zwany głową (caput)
→ głowa dzieli łuk strzemiączka na 2 odnogi:
odnogę przednią, czyli prostą (crus anterius s. rectilineum)
odnogę tylną czyli krzywą (crus posterius s. curvilineum)
→ między odnogami rozpięta jest błona strzemiączkowa (membrana stapedis)
Trąbka słuchowa (tuba auditiva, salpinx)
→ pezewód łączący jamę bębenkową z górną częsią gardła
→ długość trąbki mieżona jest od ujścia bębenkowego (odtium tympanicum tubicie auditionale) do ujścia gardłowego (ostium tympanicum ptaryngeum subae auditionale)
→ początek trąbki podługowato-owalne ujście bębenkowe znajduje się w przedniej ścianie jamy bębenkowej
→ koniec - ujście gardłoew
Stanowi lejkowate rozszerzenie przewodu
Mieści się w bocznej ścianie części nosowej gardła na poziomie tylnego końca małżowiny nosowej dolnej
→ przebieg
Biegnie do tył strony bocznej ku przodowi przyśrodkowo odchylając się pod kątem 135-145 st. Od przebiegu przewodu słuchowego który leży mniejwięcej w lini czolowej
Oś długa trąbki jest nachylona do poziomu pod kątrm 30-40 st. Ujśie gardłowe zaś znajduje się niżej niż bębenkiwe
→ odpowiednio do budowy ścian w trąbce słuchowej wyróżniamy
Boczną częśc kostną (pars ossea tubae auditoinale) - krótsza
Przyśrodkową częśc chrzęstną (pars cartilaginea tubae auditionare) -dłuższa
CZYNNOŚĆ
→ doprowadzanie powietrza z gardła do jamy bębenkowej w celu utrzymania równowagi wew. i na zewnątrz błony bębenkowej
→ odprowadzenie śluzu i innych wydziekin z ucha środkowego do gardła
Trąbka wysłana jest błoną śluzową, pokryta nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym miejscami nablonkiem wielowarstwowym
Pzestrzenie powietrzne
→ w błonie bębenkowej podobie jak w jamie nosowej w pewnym okresie rozwoju człowieka tworzą się przestrzenie dodatkowe wypełnione powietrzem
→ praktycznie najważniejsze z nich są przestrzenie wyrostka sutkowatego - komórki utkoew, które przez jamę sutkową komunikują się z jamą bębenkową
→ oprucz komórek sutkowatych są jeszcze
Komórki klinowe
Komórki bębenkoew
Komórki trąbkowe
Jama sutkowa (antrum mastoideum)
→ łączy się ona z jamą bębenkową
→ jamę sutkową ogranicza u góry strop jamy bębenkowej, z boku łuska kości skroniowej, od str. przyśrodkowej piramida
Komórki sutkowe (cellulae mastoidae)
→ zależnie od ich polożenia w wyrostku sutkowym można podziekić je na 3 grupy:
komórki dolne - zajmujące szczyt wyrostka
komórki tylne
komórki przednio-dolne