Lokalne rynki pracy 1.

• Rynek pracy

Rynek poszukujących:

• część osób czujących się pewnie na tym rynku- wykształconych, samotnych , niezależnych

• większość która nie umie się poruszać po tym rynku

Bezrobocie statystyczne i ukryte np. w rolnictwie. Czy bezrobocie jest potrzebne jako zjawisko?

Po części tak:

• by szanować pracę

• by można było wybierać ( pracownik i pracodawca)

• żeby mobilizować pracownika do podnoszenia kwalifikacji

Rynek pracy nie znosi monopolu, monopolista nie musi się starać

• by była zdrowa konkurencja

Bezrobocie nie powinno przekraczać 2 % w skali kraju

W Polsce są ogromne dysproporcje , jeśli chodzi o % bezrobotnych - np. Bieszczady- 85 %

1993 r. - sprowadzono do Polski z USA program Richarda Bolles'a ( zajmuje się od 30 lat bezrobotnymi) „ Spadochron”

Program o tym jak szukać pracy, jak planować karierę , zmieniać kwalifikacje i dziedzinę pracy.

Program sprawdzony prze Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.

6-dniowy kurs, po 6 godzin- początkowo dla bezrobotnych, teraz dla osób zagrożonych zwolnieniami grupowymi. Prowadzony także w szkołach. Umiejętność sprzedania swoich umiejętności , przygotowanie na mobilność. Najlepsze jest działanie prewencyjne

Program złożony z dwóch części:

- I część - każdy generuje sobie swoje idealne miejsce pracy, określa swoje preferencje i umiejętności które chciałby wykorzystać. Znajdujemy 8 takich elementów.

W środku- określa się stanowisko gdzie chce się pracować, także miejsce geograficzne- powstaje CEL , do którego można dojść . Łatwiej coś osiągnąć gdy mamy jasny cel.

- II część - techniki do osiągnięcia tego celu. Startujesz z pozycji oferującej , a nie żebrzącej. Idziesz jako partner który może coś zaoferować.( „Mam kwalifikacje które pomogą Państwu rozwiązać problemy, za odpowiednie pieniądze”)

Szukanie pracy to też praca. Trzeba szukać pracy tak jak się pracuje, wstawać rano i wychodzić na cały dzień, wtedy jest efekt.

Jawny rynek pracy- ogłoszenia np. w prasie, na tym rynku jest 10 % miejsc

Ukryty rynek - 90 % miejsc, pracodawcy nie mówią o nich głośno, nawet czasem nie wiedzą o nich.

Skuteczność kursu- 60 % absolwentów kursu w ciągu 3m. Znajduje wymarzoną pracę, w tym 10 % zmienia kwalifikacje, z tego 80 % pracuje już ponad 3 lata.

Szkolenia wewnętrznych trenerów programów ( w przypadku zwolnień grupowych) , by dla firmy nie było to zbyt kosztowne. Wspierania firm które z tego programu korzystają

Jaki pomysły i sposoby można zastosować na własnym podwórku? Gdzie szukać partnerów do opanowania rynku pracy

Szkolenia w szkołach- dyrektorzy, powiat, oświata, kuratoria

Urzędy pracy- wiedzą o programie, materiały dostępne w Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Ale urzędu nie robią tych szkoleń.

Wiele jest czynników na które nie mamy wpływu, ale jest też wiele rzeczy które zrobić możemy. Współpraca ze środowiskiem lokalnym

Lokalne rynki pracy 2.

• Czy w Polsce są lokalne rynki pracy?

Cechy lokalnego rynku pracy:

• konkretne miejsce czyli lokalizacja

• względnie małe rozmiary

• ograniczona liczba podmiotów ( aktorów) - liczba osób występujących na tym rynku nie jest duża ( wiadomo kto jest np. dużym przedsiębiorcą i może szukać pracowników)

• bezpośrednie kontakty między ludźmi

• wyodrębnienie od innych rynków

• zróżnicowanie rynków ( np. pod względem stopy bezrobocia)

• rozwój endogenny - wewnętrzny ( zmiana liczby miejsc pracy netto , połowa firm pojawiła się na danym terenie siłami danego terenu, środowiska, ekspansja już istniejących firm, tylko 2-8 % to rozwój nowych firm)

W pewnych miejscach lepiej rozwijają się usługi.

Aspekty społeczno-kulturowe środowisk- np. stosunek do wykształcenia , skłonność do samo zatrudnienia

Aspekty ekonomiczne

LOKALNY RYNEK PRACY- obszar geograficzny na którym koncentruje się popyt na pracę i gdzie ludność może zmieniać pracę lub poszukiwać pracy bez zmiany miejsca zamieszkania .

Żeby zlokalizować rynki trzeba przeprowadzać badania, ale w Polsce nie są one robione.

Centrum skupienia zatrudnienia i rozmiary dojazdów do tego miejsca.

Wyznaczanie lokalnych rynków pracy w Wielkiej Brytanii:

1. Identyfikacja centrów miejskich

2. Wyznaczenie obszaru osiedla

3. Powstanie „rdzenia” ( lokalnego rynku pracy)

4. Wyznaczenie pierścienia - co najmniej 15 % dojeżdżających do pracy)

5. Rdzeń+ Pierścień = Dzienny obszar miejski

Rezultat - wydzielenie 280 urbanistycznych regionów

W Niemczech jest ich 146, we Francji - 365.

W Polsce nie wyznaczono do tej pory lokalnych rynków pracy, więc dla naszych rozważań przyjmujemy powiat za lokalny rynek pracy.

Skale analizy rynku pracy:

Skala	Układ	Rynek pracy
Makro	Globalny Międzynarodowy	światowy
Mezo	Narodowy Regionalny Wojewódzki Powiatowy Gminy Miejski	regionalny wojewódzki lokalny
Mikro	Przedsiębiorstwo	wewnętrzny
Mini	Jednostka	Postawy Pracobiorców Pracodawców

Zamożność państw w Unii Europejskiej

Polska 40

Luxemburg 195

Dania 138

Austria 130

Belgia 130

Łotwa 34

Bułgaria 33

Litwa 30

Lokalne rynki pracy 3.

- Segmentacja rynku pracy

1. Podział na rynek zewnętrzny i wewnętrzny

Rynek:

Zewnętrzny Wewnętrzny

Wewnętrzny rynek np. w przedsiębiorstwie , jeżeli przedsiębiorstwo duże to i rynek duży.

Rynek zewnętrzny - na nim lokują się małe przedsiębiorstwa.

Liczbą zatrudnionych osób można zmierzyć wielkość firmy ( małe - do 100, 500 osób)

Wielkość obrotu- tez świadczy o wielkości firmy. ( choć małe firmy , jak np. gwiazdy filmowe czy estradowe mogą mieć duże obroty)

• Cechy małego przedsiębiorstwa:

• Mały udział w rynku ( zatrudnienia i przychodów)

• Szybkie dostosowanie się do :

• postaw konsumentów

• zmian struktury produkcji i usług

• charakterystyczne branże: produkcja dóbr konsumpcyjnych np. luksusowa odzież) usługi , kooperacja itp.

• Bezpośrednie zarządzanie firmą przez właściciela ( samodzielna zarządzanie , rzadko zatrudnia menadżera innych doradców)

• Duży nakład własnego wysiłku ( dużo większy niż pracowników najemnych) ( zaangażowanie cały dzień, a nie tylko od 8 do 16

• Mały i średni biznes

Zalety	Ograniczenia
Stwarzanie nowych miejsc pracy	Nietrwałość, niestabilność Większość firm nie przeżywa 3 lat
Konkurencyjność Zawsze duża konkurencja, inni producenci też mogą swobodnie wejść na rynek	Mała ilość kapitału Zaciąganie kredytów lub zakładanie korporacji, spółek
Wysoka efektywność Niskie koszty uruchomienia działalności, stosunek nakładów do efektów może być bardzo szybki i duży	Duży nakład indywidualnego wysiłku praca 24 h /dobę
Duża elastyczność Zależy od popytu na daną usługę	Wrażliwość na wpływy otoczenia Np. podniesienie stopy kredytów, większe bezrobocie
Niskie koszty w stosunku do Gigantów	Rozproszenie Wiele firm nie zna siebie, konieczność ogłoszeń, katalogów itp.

• Formy organizacji przedsiębiorstw

Rys. Trzy rodzaje przedsiębiorstw

Małe przedsiębiorstwa - większe znaczenie dla lokalnego rynku pracy, wymagają więcej wsparcia ze strony gminy. Kiedy upada mała firma zazwyczaj cierpi na tym cała rodzina przedsiębiorcy

• Cechy działalności przedsiębiorczej

Małe i średnie przedsiębiorstwa	Duże przedsiębiorstwa
KIEROWNICTWO
Właściciel	Menadżer
Jednoosobowe kierownictwo	Częste grupowe decyzje
Bezpośredni udział w działalności przedsiębiorcy	Brak bezpośredniego udziału w działalności przedsiębiorcy
Nieskomplikowany system informacyjny	Rozbudowany system informacyjny
Niewymierny potencjał kierowniczy	Wymierny potencjał kierowniczy
ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA
Niewielka liczba oddziałów	Duża liczba komórek organizacyjnych
Krótkie drogi informacji	Formalizacja informacji
Mocne związki osobowe	Słabe więzi osobowe
Niewielkie problemy z koordynacją	Duże problemy z koordynacją
Niewielki stopień formalizacji	Wysoki stopień formalizacji
FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI
Własność rodzinna	Szeroko rozproszona własność
Brak indywidualnych możliwości przedsięwzięć rozwojowych w sytuacjach kryzysowych	Kooperacyjne możliwości rozwojowe- poparcie państwa w sytuacji kryzysowej
ZATRUDNIENIE
Niewielka liczba zatrudnionych	Duża liczba zatrudnionych
Mały udział kadr niewykwalifikowanych	Duży udział kadr niewykwalifikowanych
Niewielki udział zatrudnionych z wyższym wykształceniem	Duży udział zatrudnionych z wyższym wykształceniem
Osobiste kontakty wszystkich zatrudnionych	Osobiste kontakty tylko wewnątrz grupy zatrudnionych

2. Podział na rynek pierwszoplanowy i marginalny

rynek

pierwszoplanowy marginalny

PIERWSZOPLANOWY RYNEK PRACY	MARGINALNY RYNEK PRACY
Wysokie zarobki	Niskie płace
Dobre warunki pracy	Gorsze warunki pracy
Stabilne miejsca pracy	Krótkotrwałe zatrudnienie
Znaczne możliwości awansu	Brak ścieżek awansowych
Uregulowanie przepisami zasady zarządzania i kontrolowania pracowników	Bezpośrednia kontrola pracowników, restrykcyjna i nieuregulowana
Miejsca pracy pod kontrolą związków zawodowych i stowarzyszeń	Brak wpływu związków zawodowych
Funkcje pracownicze ważne dla funkcjonowania firmy (księgowi, public-relation)	Zadania podrzędne i drugoplanowe

• Pracownicy pierwszoplanowego rynku pracy:

• zainteresowani są długim kształceniem

• akceptują wysokie wymagania pracodawcy

• tworzą specyficzne środowiska zawodowe i rola społeczne

• poszukują prestiżu społecznego i realizacji ambicji zawodowych

• świadomie utrudniają możliwości ich zwolnienia

• Segmentacja rynku pracy

RYNEK PIERWSZOPLANOWY
CENTRUM	PROFESJONALIŚCI
Zadania wyspecjalizowane	Elastyczność funkcji
Pewność pracy	Duże zapotrzebowanie na rynku pracy
Długotrwałe powiązanie z firmą	Silne związanie z zawodem
Wysokie wynagrodzenie	Wysokie wynagrodzenie
Regularne dokształcanie	Samokształcenie
Kwalifikacje wyspecjalizowane dla potrzeb firmy	Kwalifikacje ogólnego zasięgu (kosmopolityczne)
Dodatkowe gratyfikacje	Duża odpowiedzialność
Rynek wewnętrzny	Rynek zewnętrzny
Elastyczność ilościowa	Elastyczność ilościowa
Mała pewność pracy	Brak pewności pracy
Niskie wynagrodzenie	Niepewna sytuacja materialna
Mała odpowiedzialność	Mała odpowiedzialność
Brak perspektyw rozwojowych
Małe wymagania kwalifikacyjne	Brak kształcenia
Pierwsze obrzeże rynku	Drugie obrzeże rynku
Marginalny rynek pracy

Pytania analizy rynku pracy:

1. zawód wyuczony czy inny

2. pracować dla kogoś czy we własnej firmie

3. jeśli własna , to kto to robi dobrze i może być dla nas wzorem?

4. Czy jedną pracę czy kilka prac dla na część etatu?

5. Jeśli wybieram pracę dla kogoś to czy wolę pracować w dużej organizacji czy w małej firmie?

6. Czy chcę pracować dla firmy której celem jest przynoszenie zysku czy też takiej która nie ma tego celu np. uczelni, fundacji, stowarzyszenia, urzędu państwowego lub innej organizacji

7. Co chce osiągnąć wykorzystując moje umiejętności? Jakich warunków pracy potrzebuję?

Jakich możliwości? Jakiego rodzaju odpowiedzialności? Jakiego rodzaju presję jestem w stanie znosić w pracy? Z jakiego rodzajami ludźmi chcę pracować? Jakie wynagrodzenie chcę uzyskiwać na początku? Jakie za pięć lat? Jakie chcę mieć możliwości awansu?

Lokalne rynki pracy 4

- Co to jest rynek?

Zaspokajanie potrzeb

Korzyści dla:	Konieczność komunikacji:	Zbędność komunikacji:
Dwóch stron	Wymiana pieniędzy, towarów, usług	Praca na własne potrzeby
Jednej strony	Żebranie	Grabież

Praca na własne potrzeby - sam robię , ale też nie daję zarobić innym

Wymiana pieniędzy, usług - coś za coś , usługi za inny usługi

Rynek jest tylko wtedy gdy jest wymiana. Także rynek pracy.

Rynek:

• rynek to proces za pośrednictwem którego wzajemne oddziaływanie nabywców i sprzedawców danego dobra prowadzą do określenia jego ceny i ilości

• rynek pracy - „sprzedaż i kupno” , efektów pracy ludzkiej za wynagrodzenie ( rynkową stawkę płac)

Elementy rynku:

Wyróżniamy 4 elementy rynku:

• wymiana wzajemnych korzyści ( w celu zaspokojenia swoich potrzeb)

• popyt

• podaż ( sprzedawca)

• cena

Korzyści i wnioski z wymiany: podaż i popyt kształtują zatrudnienie i bezrobocie, konieczność komunikacji. Na rynku pracy zazwyczaj jesteśmy sprzedawcami i to samych siebie . Trzeba się zachwalać. Wyjątkowe cechy. Każde „nie „ przybliża do „ tak”. Ważna jest użyteczność na rynku a nie wykształcenie.

Podaż i popyt na pracę .

Popyt na pracę - zapotrzebowanie gospodarki/przedsiębiorstwa na pracę ludzi w wymiarze ilościowym i jakościowym

Popyt całkowity(globalny) - uwzględnia zarówno wolne jak i już obsadzone miejsca pracy

Podaż pracy - oznacza ilość pracy zaoferowanej na rynku do sprzedaży

Podaż całkowita ( globalna) - obejmuje społeczne zasoby pracy , czyli osoby już pracujące i poszukujące pracy

Z podaży zostają bezrobotni, z popytu wolne miejsca pracy

Podaż pracy

Osoby szukające pracy

Pracujący

Wolne miejsca pracy

Popyt na pracę

Co łatwiej analizować, co jest bardziej ujawnione ? Łatwiejsza jest podaż.

Analiza podaży pracy:

• demograficzna - ludność , tyle ile jest nas tyle potrzebuje pracy

• zasobów pracy - ile ludzi jest gotowych świadczyć pracę

• zatrudnienia - ile ludzi pracuje, gdzie jakie dochody

• bezrobocia

• edukacji - liczą się kwalifikacje

Analiza demograficzna:

• liczba ludności

• tempo wzrostu ludności

• przyrost naturalny

• urodzenia

• zgony

• migracja (napływ-odpływ)

• ludność miejska/wiejska

• płeć

• wykształcenie

Przyrost ludności

Przyrost naturalny		=	Urodzenia	-	Zgony
Długość życia	Stan zdrowia		Napływ ludności		Odpływ ludności

- tempo wzrostu ludności

• wiek

• długość trwania życia

• choroby

• inwalidztwo

• wydatki na zdrowie

• liczba

• tempo

• żywe

• dzietność kobiet

• liczba

• tempo

• przyczyny

• śmiertelność niemowląt

• nadumieralność

Lokalne rynki pracy 5.

Przesyłane sygnały : oferty

Podaż = zbiór sprzedających

Dobra / usługi Pieniądze

Popyt = zbiór nabywców

Informacje zwrotne

Analiza podaży :

• demograficzna

• zasobów pracy

• zatrudnienia

• bezrobocia

• edukacji

Analiza zasobów pracy :

• zasoby pracy i wiek produkcyjny ( 18-65; 18-60 k.) ( przyrost zasobów pracy)

• ludność bierna zawodowo

• ludność aktywna zawodowo

• źródła utrzymania (renty , emerytury, praca najemna, pracodawca)

0,25% - wiek przedprodukcyjny ok. 10 mln. 0-17 lat

18-59/64 - wiek produkcyjny - 24 mln.

18- 44 - 15 mln. - wiek produkcyjny mobilny

45-59/64 - 8 mln. - wiek produkcyjny niemobilny

60/65 i więcej - 5,5 mln. - wiek poprodukcyjny - emeryci itp.

Ogółem - 38,5 mln.

Przyrost ludności w wieku produkcyjnym

Do 90r. - 152 mln. Przyrostu ludności produkcyjnej

91-95 - 778 mln.

95-2000 - 782 mln.

2001- 2005 - 855 mln.

2005-2010 - 237 mln.

Zawodowo bierni

Zawodowo bierni		Bezrobotni	Pracujący
W wieku nieprodukcyjnym	W wieku produkcyjnym

Charakterystyka biernych zawodowo:

• wyłączone są z tego podziału osoby znajdujące się pod wpływem instytucji przymusu, czyli np. :

• pensjonariusze szpitali

• pensjonariusze domów opieki

• pensjonariusze więzień

• pensjonariusze szpitali psychiatrycznych

Zalicza się:

1. w wieku produkcyjnym :

• młodzież uczącą się powyżej 16 r.ż.

• trwale niezdolnych do pracy

• kobiety prowadzące gospodarstwa domowe

• zniechęconych zawodowo ( rezygnacja z poszukiwania pracy)

• wczesne emerytury

• pracujący sezonowo w okresie bezczynności ( poza sezonem)

2. w wieku poprodukcyjnym:

• emerytów

• rencistów

Ogólna liczba ludności :

94r. - 38,6 mln.

Ludność w wieku:
Produkcyjnym ( zasoby pracy)	Przedprodukcyjnym	Poprodukcyjnym
22,6 mln	10,8 mln.	5,2 mln

Zawodowo
Aktywni (czynni)	Bierni
18,0 mln	4,6 mln

Cywilne zasoby pracy	Wojsko
17,7 mln	0,3 mln

Pracujący	Bezrobotni
14,9 mln.	2,8 mln.

Źródła utrzymania

• 24,7 mln. osób utrzymywało się z pracy w 95 r.

• niezarobkowe źródła utrzymania - 13,8 mln ( w tym 6 mln . - renty)

Analiza zatrudnienia

• liczba pracujących

• tempo wzrostu

• duże-małe firmy

• sektor prywatny-państwowy

• pracownicy najemni - właściciele

• 3 sektory zatrudnienia

• gałęzie , branże gospodarki - w jakich branżach maleje zatrudnienie, w jakich rośnie

• płace

• zawody

• wykształcenie

• itp.

Sektory:

I - rolnictwo, leśnictwo

II - przemysł , budownictwo

III- usługi

Pracownicy najemni - Szwecja- 93 %

Włochy - 70% ( 30% - przedsiębiorcy)

Niemcy - 90 %

Zatrudnienie w sektorach gospodarki

Za 10 lat - rozwój samoświadomości , jak oddziaływać na psychikę , by wyciągnąć z człowieka jak najwięcej, cechy osobowościowe

Branża	UE	Polska
Rolnictwo	5,5 %	23 %
Przemysł	30,6 %	31,9%
Usługi	63,9 %	45,1%
Ludność	370mln	38mln
Pracujący	146 mln	14,7 mln
Wskaźnik zatrudnienia	58,7 mln	59,9mln
Samozatrudnienie	15,1 mln	30,0 mln
Bezrobocie	20mln	3 mln
Stopa bezrobocia	11%	17%

Szara strefa gospodarki

• Jest to przynosząca dochody , nie zarejestrowana działalność gospodarcza

Obszary gospodarki równoległej :

• nie zarejestrowana działalność osób fizycznych lub prawnych , czyli nielegalna produkcja, wywóz, przywóz, obrót itp.

powszechne przestępstwa podatkowe , zaniżanie lub unikanie rejestracji działalności gospodarczej

• działalność przestępcza czyli np. produkcja narkotyków, kradzież, łapówki

• przekraczanie norm działalności naturalnej , produkcja, działalność własna wykorzystywana do zaspokajania potrzeb innych osób

1

2

---