TYPY PRÓCHNIC LEŚNYCH:

Mor - powstaje na glebach wytworzonych ze skał macierzystych o składzie mechanicznym piasków luźnych i piasków słabogliniastych (skały te mają odczyn kwaśny lub b. kwaśny), ubogie w składniki pok.

Gleby te są b. przepuszczalne dla wody opadowej.. Porastają je lasy iglaste z charakterystycznym podszytem (opad igieł i obumarłe resztki zakwaszają środowisko). W przemianie sub. org. w próchnicę biorą udział grzyby i promieniowce.

Nagromadzony w ciągu okresu weget. materiał org. nie ulega mineralizacji i humifikacji, a gromadząc się na powierzchni tworzy poziom próchnicy nakładowej dochodzącej do ponad 20 cm.

Próchnica wewnątrz gleby jest małej miąższości, kwaśna niestabilna, może przemieszczać się w głąb profilu z wodą.

Mull - powstaje na glebach wytworzonych ze skał macierzystych o składzie mechanicznym gliny średniej, pyłu gliniastego, pyłu ilastego, iłu, w niektórych rędzinach na skałach wapiennych.

Skała macierzysta ma pH obojętne lub zasadowe.

Próchnica tego typu powstaje pod wpływem roślinności trawiastej lub lasów mieszanych i roślinności trawiastej.

Gleby optymalnie uwilgotnione. Substancja org. dostająca się do gleby nie jest tak kwaśna i bogata w składniki pok.

Z próchnicy nadkładowej występuje tylko surowina (O_l), która w ciągu okresu wegetacyjnego jest zhumifikowana i zmineralizowana przez bakterie (przechodzi w poziom próchnicy wewnątrzglebowej, która posiada min. 30 cm miąższości.

Jest słodka z przewagą kwasów huminowych. B. pożądana.

Moder - pośrednia pomiędzy w/w powstaje na glebach wytworzonych ze skał osadowych luźnych o różnym składzie mechanicznym, posiadających zdolność magazynowania wody. Skała macierzysta charakteryzuje się odczynem lekko kwaśnym, czasami obojętnym. Próchnica ta tworzy się pod wpływem roślinności lasów mieszanych. Posiada próchnicę nadkładową zbudowaną z 2 podpoziomów: surowiny i detrytusu.

Próchnica wewnątrzglebowa ma pH lekko kwaśne i miąższośc do 25 cm.

Skład próchnicy:

Nieswoiste substancje organiczne - produkty częściowego lub daleko posuniętego rozkładu resztek organicznych oraz związków chemicznych będących wynikiem syntezy prowadzonej przez mikroorganizmy glebowe:

• Węglowodany

• Białka

• Tłuszcze

• Bituminy (woski i smoły)

Swoiste substancje próchniczne - kompleks bezpostaciowych substancji organicznych:

• Związki humusowe: kwasy huminowe szare i brunatne, kwasy hymatomelanowe

• Kwasy fulwowe (krenowe i apokrenowe)

• Huminy

Bituminy - mieszanina węglowodorów, smoł i wosków. Ilość ich wzrasta z głębokością w profilu glebowym i wraz z pogorszeniem się stosunk. wodno-pow. Odporne na działanie bakterii, rozkładane przez grzyby w warunkach tlenowych

Kwasy huminowe szare - barwa szaroczarna, duże zdolności sorpc., mają znaczenie strukturotwórcze. W większych ilościach występują w czarnoziemach, rędzinach, gl. brunatnych właściwych.

Kwasy huminowe brunatne - barwa brunatna, podobne do w/w, charakterystyczne dla gleb bielicowych, kwaśnych gleb brunatnych i gleb płowych, kwaśnych gleb zabagnianych i bagiennych

Fulwokwasy - barwa żółta, rozpuszczalne w wodzie, kwaśne, b. ruchliwe

(rozpuszczalność i ruchliwość wpływają na zakwaszanie się gleb i ich bielicowanie). nie mają zdolności sorpcji wymiennej. Są bardzo łatwo wymywane z górnych części profilu w głąb. Mają najmniejszą pojemność sorpcyjną wymienną. Duża ich zawartość w glebie wskazuje na zakwaszenie gleby, gdyż kwasy fulwowe są wysycone głównie kationami o charakterze kwaśnym.

Huminy - produkty denaturacji kw huminowych, często wiązane przez minerały ilaste (kompleksy organiczno-mineralne), rola strukturotwórcza (wiążą gl. w gruzełki), ulegają powolnej mineralizacji przez drobnoustroje.

2

---